1 Ubezpieczenia społeczne Dlaczego są ważne?
2 Skojarzenia z pojęciemUBEZPIECZENIE Głównym celem ubezpieczeń społecznych jest zapewnienie bezpieczeństwa materialnego: osobom w podeszłym wieku, niezdolnym do pracy, osobom chorym, ofiarom wypadków.
3 Film „Twoje życie, Twój wybór”
4 Nowoczesne Państwo dba o słabszych i potrzebujących, dlatego wprowadza powszechne i obowiązkowe ubezpieczenia społeczne
5 Ubezpieczenia społeczneIch głównym celem jest zapewnić bezpieczeństwo materialne: osobom chorym, ofiarom wypadków, osobom niezdolnym do pracy, osobom starszym. Wypłaty z tych ubezpieczeń mogą być krótkoterminowe, np. zasiłek chorobowy, lub długoterminowe, np. emerytura.
6 Ubezpieczenia społeczne w EuropieSzybkie uprzemysłowienie Europy i zmiana struktury społecznej sprawiły, że ubezpieczenia społeczne stały się niezbędne. Pod koniec XIX wieku Niemcy jako pierwsi wprowadzili takie ubezpieczenia z inicjatywy kanclerza Ottona von Bismarcka. Lata 1880–1930 to czasy eksperymentu i poszukiwań w polityce społecznej najlepszych sposobów ingerencji państwa w sprawy socjalne. Istotną rolę w kształtowaniu współczesnej polityki społecznej odegrał kanclerz II Rzeszy Otto von Bismarck, który był inicjatorem wprowadzenia trzech rodzajów obowiązkowego ubezpieczenia: na wypadek choroby (1883), od wypadków przy pracy (1884), w razie starości i inwalidztwa (1889). Ustawy niemieckie dały innym państwom europejskim impuls do poszukiwania najlepszych sposobów na problemy socjalne. Wiele z tych krajów uznało niemieckie rozwiązania za modelowe i warte naśladowania. 6 6
7 Już w starożytności… Kupcy, rzemieślnicy i przewoźnicy zrzeszali się, aby wspólnie zabezpieczać się przed ryzykiem. Uczestnicy karawan zobowiązywali się pokrywać razem straty, gdy któremuś z nich padnie zwierzę lub zniszczy się ładunek. Umowy dotyczyły przede wszystkim utraty zwierząt jucznych. Jeżeli jeden z uczestników umowy stracił zwierzę, pozostali zbierali odpowiednią sumę, która miała tę stratę wyrównać. W Palestynie posiadacze osłów zawierali umowy, które zapewniały im rekompensatę w naturze w przypadku utraty zwierzęcia.
8 Polski system ubezpieczeń społecznych
9 Uczestnicy powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych to:UBEZPIECZENI ŚWIADCZENIOBIORCY PŁATNICY 7,4 mln (np. emeryci, renciści) 1,2 mln (inne osoby, które dostają zasiłki chorobowe, macierzyńskie itp.) W Polsce są jeszcze inne systemy ubezpieczenia społecznego, które obejmują rolników (KRUS – Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego), służby mundurowe, prokuratorów i sędziów. ZUS ich nie obsługuje. 2,0 mln (np. pracodawcy, przedsiębiorcy) 15,1 mln (np. pracownicy) 9 9
10 ZUS nie tworzy prawa, nie ustala zasad systemu ubezpieczeń społecznychCo to znaczy? ZUS nie ma wpływu na wysokość, które wypłaca świadczeń ZUS musi prawidłowo wyliczyć i wypłacić te świadczenia ale ZUS nie ma wpływu na wysokość składek na ubezpieczenia Tutaj odwołujemy się do wiedzy uczniów z lekcji WOS o władzy ustawodawczej. ZUS musi zbierać i zapisywać te składki ale 10
11 Jakie są świadczenia dla ubezpieczonych w ZUS?
12 Ubezpieczenie choroboweZASIŁEK CHOROBOWY Z tego ubezpieczenia są wypłacane zasiłki chorobowe, świadczenia rehabilitacyjne, zasiłki macierzyńskie, zasiłki opiekuńcze. Zasiłek chorobowy: otrzyma go ubezpieczony zamiast pensji, gdy będzie korzystać ze zwolnienia lekarskiego. Okres zasiłkowy wynosi zazwyczaj maksymalnie 182 dni, w przypadku ciąży jest to maksymalnie 270 dni. Świadczenie rehabilitacyjne: przysługuje ubezpieczonemu, gdy po maksymalnym okresie, przez który pobierał zasiłek chorobowy (182 albo 270 dni), nadal jest niezdolny do pracy, a można oczekiwać, że odzyska zdolność do pracy o dalszym leczeniu lub rehabilitacji. Świadczenie rehabilitacyjne 12
13 Ubezpieczenie choroboweZasiłek macierzyński Zasiłek macierzyński to świadczenie, która wypłaca ZUS podczas urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Jeżeli ubezpieczona wykorzysta w całości urlop macierzyński, zarówno matka, jak i ojciec mogą wziąć urlop rodzicielski. Długość tych urlopów zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie (np. urlop macierzyński to maksymalnie 20 tygodni, gdy urodzi się jedno dziecko, a rodzicielski w takim przypadku maksymalnie 32 tygodnie). Ojciec dziecka ma prawo do zasiłku macierzyńskiego podczas urlopu ojcowskiego. Ojciec może go wziąć na maksymalnie 2 tygodnie, gdy matka zrezygnuje z zasiłku po 14 tygodniach urlopu macierzyńskiego. Zasiłek opiekuńczy: świadczenie dla ubezpieczonego, który musi się opiekować chorym dzieckiem do 14 lat, zdrowym dzieckiem do lat 8 (60 dni w roku), m.in. z powodu nieprzewidywalnego zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły, lub innym chorym członkiem rodziny. Zasiłek opiekuńczy 13
14 Ubezpieczenie wypadkoweŚwiadczenia wypłacane z tego ubezpieczenia są związane z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Należne świadczenia to: zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne. Dodatkowo przysługuje także m.in. jednorazowe odszkodowanie i renta wypadkowa. Wypadek przy pracy – nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku z wykonywaną pracą i spowodowało uraz lub śmierć. Choroba zawodowa – schorzenie spowodowane szkodliwymi dla zdrowia czynnikami, które występują w miejscu pracy lub wynikają ze sposobu wykonywania obowiązków zawodowych. 14
15 Ubezpieczenia rentoweZasiłek pogrzebowy Renta Z tych ubezpieczeń wypłacane są renty i zasiłki pogrzebowe. Renty: z tytułu niezdolności do pracy, rodzinne (po zmarłym ubezpieczonym członku rodziny), szkoleniowa. Zasiłek pogrzebowy: świadczenie wypłacane po śmierci danej osoby, które ma zrekompensować koszty pogrzebu. Maksymalna wysokość zasiłku to 4000 zł. 15
16 Osoby pracujące i niepracująceJakie mają źródła utrzymania?
17 Emerytura ma zabezpieczyć utrzymanie na starość, gdy nie można już pracować. Emerytura jest wypłacana z ubezpieczenia emerytalnego. 17
18 Solidaryzm – zasada umowy międzypokoleniowejPieniądze ze składek wpłacanyc h przez osoby, które teraz pracują… …ZUS wypłaca jako świadczenia dla obecnych emerytów. Odwołujemy się do slajdów prezentujących pierwsze ubezpieczenia, przypadków zrzeszania się w celu wspólnego ponoszenia ryzyka dotyczących działalności handlowej, rzemiosła i transportu, przypominamy także o obowiązującej zawsze w ubezpieczeniach zasadzie wzajemności i solidarności. 18
19 Wiek emerytalny w PolscePrzypominamy: kim są ubezpieczeni, a kim są emeryci; kto płaci, a kto pobiera świadczenia. W nowym systemie emerytalnym, ile wpłaciłeś, tyle otrzymasz. Oparty jest on na mechanizmie uzależniającym wysokość przyszłej emerytury od wysokości sumy wpłaconych składek. Suma zgromadzonych składek dzielona jest przez średnie dalsze trwanie życia na emeryturze. System wymaga od każdego ubezpieczonego dbałości o to, aby składka emerytalna była za niego opłacana. Od 1 października 2017 r. kobiety mogą przejść na emeryturę, gdy będą miały co najmniej 60 lat, a mężczyźni – 65 lat. Można wystąpić o emeryturę zaraz po ukończeniu tego wieku – to prawo, nie obowiązek. 19
20 Wiek emerytalny w EuropieOmawiamy wiek emerytalny w wybranych krajach Europy: Słowacja: 62 lata. Niemcy: 67 lat (od 2031 roku). Grecja: 67 lat (od 2021 roku). Francja: 67 lat (od 2023 roku). 20
21 Co Polacy wiedzą o ubezpieczeniach społecznych?Prezentujemy film.
22 Krótkie podsumowanie filmu i konkluzja, iż wiedza o ubezpieczeniach społecznych jest mała.sonda
23 Projekt z ZUS dlaczego ubezpieczenia społeczne są ważne?Cel projektu to przygotowanie materiału, który wyjaśni: dlaczego ubezpieczenia społeczne są ważne? Krótkie podsumowanie i konkluzja, że wiedza o ubezpieczeniach społecznych jest niewielka, często też błędna. Dlatego ważna jest rzetelna wiedza i pokazanie korzyści z podlegania ubezpieczeniom społecznym. Waszym zadaniem projektowym jest przygotowanie materiału promującego ubezpieczenia społeczne.