1 Ubezpieczenie emerytalne

2 Pojęcie i ewolucja „ryzyka starości” Wprowadzenie Pojęcie i ewolucja „ryzyka starości” Metody zabezpieczenia ryzyka starości w prawie polskim

3 Przemiany gospodarczo – polityczne, a reformy systemów emerytalnych.

4 Reformy systemów emerytalnych :parametryczne paradygmatyczne

5 Reforma ubezpieczenia społecznegow Polsce 1998 r. mieszany ( repartycyjno – kapitałowy) system emerytalny.

6 III Filary ubezpieczeń społecznychI filar będący przykładem systemu repartycyjnego, realizowany jest przez ZUS; II filar jest przykładem systemu kapitałowego realizowanego przez Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE); III filar systemu ubezpieczeń społecznych obejmuje w szczególności pracownicze programy emerytalne (PPE) oraz indywidualne konta emerytalne (IKE)

7 Repartycyjna i kapitałowa metoda finansowania ubezpieczenia społecznego: wady i zalety.

8 - założenie „systemowości” ubezpieczeń społecznych Założenia reformy : - założenie „systemowości” ubezpieczeń społecznych - założenie „kompleksowości” ubezpieczeń społecznych - założenie powszechności ubezpieczeń społecznych - założenie ograniczonego zakresu przedmiotowego ubezpieczeń społecznych - założenie obowiązkowego charakteru ubezpieczeń społecznych założenie większego powiązania świadczeń (ich wysokości) ze składką ( Zob. W. Sanetra, Założenia reformy ubezpieczeń społecznych, w: Ewolucja ubezpieczeń społecznych w okresie transformacji ustrojowej, Bydgoszcz, 2011, s. 9 i nast.)

9 Założenia szczegółowe:uzupełnienie emerytury o element kapitałowy, ograniczenie wydatków na emerytury przez przejście z systemu zdefiniowanego świadczenia na system zdefiniowanej składki, objęcie ubezpieczeniem szerszej grupy osób oraz wydłużenie okresu aktywności zawodowej przez podniesienie wieku emerytalnego i likwidację przywilejów emerytalnych.

10 Założenia szczegółowe:uzupełnienie emerytury o element kapitałowy, ograniczenie wydatków na emerytury przez przejście z systemu zdefiniowanego świadczenia na system zdefiniowanej składki, objęcie ubezpieczeniem szerszej grupy osób oraz wydłużenie okresu aktywności zawodowej przez podniesienie wieku emerytalnego i likwidację przywilejów emerytalnych.

11 Ogólna charakterystyka OFE – ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych -Dz.U j.t. ze zm.

12 Przedmiotem działalności funduszu jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu emerytury po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego.

13 Nowe propozycje zmian w OFEcała składka kapitałowa do ZUS na subkonto (?). Dotychczasowe aktywa : 75% aktywów OFE (ok. 103 mld) stanowiących akcje przedsiębiorstw ma być przeniesiona do funduszy inwestycyjnych polskich akcji – zamienione na jednostki uczestnictwa– w ramach Indywidualnych Kont Emerytalnych

14 25% aktywów (ok. 35 mld) ma być przeniesiona do FRD - ich wartość ma być wyceniona i dopisana do wartości na subkoncie

15 Wiek i staż, jako przesłanki nabycia prawa do emerytury.Kryteria różnicowania wieku emerytalnego

16 W Polsce od 1 stycznia r. rozpoczął się proces zrównywania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn do 67 lat Wiek emerytalny – do r lata kobiety 65 lat mężczyźni. Od 1 stycznia 2013 wiek ten wzrasta o 1 miesiąc co 3 miesiące kalendarzowe do osiągnięcia 67 lat przez kobiety i mężczyzn. Poziom 67 lat miał zostać osiągnięty w 2040 r. przez kobiety i w 2020 r lat przez mężczyzn.

17 Obniżenie wieku emerytalnego – ustawa z dnia 16 listopada 2016 rObniżenie wieku emerytalnego – ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych ustaw.

18 Wysokość i warunki nabycia emerytury emerytury w starym i nowym systemie

19 Warunki nabycia prawa do emerytury w systemiezdefiniowanego świadczenia Warunki nabycia prawa do emerytury w systemie zdefiniowanej składki

20 Wysokość emerytury w systemie zdefiniowanego świadczenia1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19 ustawy, 2)  po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych 3)  po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

21 Wysokość emerytury w systemie zdefiniowanej składki -emerytura stanowi wynik podzielenie podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, ustalane wspólnie dla mężczyzna i dla kobiet wyrażone w miesiącach

22 Podstawa wymiaru emerytury :suma zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego, zwaloryzowany kapitał początkowy ustalany dla ubezpieczonych ur. po 1948 r., którzy przed 1 stycznia 1999 r. opłacali składki na ubezpieczenie lub za których składki opłacali płatnicy środki zewidencjonowane na subkoncie , o którym mowa w art. 40 a ustawy o s.u.s. Kwota podstawy może się zwiększyć w sytuacjach szczególnych wskazanych w ustawie.

23 Reforma emerytalna zmieniła całkowicie sposób obliczenia emerytury, ale zakładała również inne zmiany systemowe, takie jak np. podwyższenie wieku emerytalnego, których celem było ograniczenie negatywnych skutków tej zmiany w wymiarze indywidulnych świadczeń.