1 „Uczeń przewlekle chory w różnych kontekstach życia szkoły”
2 Wspieranie ucznia przewlekle chorego – organizacja pracy szkoły Obowiązki dyrektora szkoły w obszarze zapewnienia opieki i bezpieczeństwa dziecku choremu na cukrzycę. Współpraca z rodzicami dziecka chorego na cukrzycę. Jak zorganizować przestrzeń szkolną dla funkcjonowania dziecka z cukrzycą? Procedury postępowania. Obowiązki nauczycieli i pracowników niepedagogicznych. Źródła wiedzy i wsparcia dla dzieci i dorosłych – literatura, przydatne strony WWW.
3 Obowiązki dyrektora szkoły w obszarze zapewnienia opieki i bezpieczeństwa dziecku choremu na cukrzycę. Prawo oświatowe dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości dziecka chorego zapewnienie odpowiednich warunków nauki opieka poprzez działania prozdrowotne zatrudnienie odpowiednio przygotowanego personelu określenie zakresu czynności pracowników szkoły oraz ich przeszkolenie pozyskanie, w kontakcie z właściwym oddziałem NFZ, pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania
4 Powinności pielęgniarki szkolnej w odniesieniu do uczniów chorych na cukrzycę: pomoc w oznaczaniu glikemii za pomocą glukometru i wstrzyknięciach insuliny pomoc obsłudze pompy insulinowej oraz pena postępowanie w czasie hiperglikemii i hipoglikemii (łącznie z podaniem glukagonu) udostępnianie uczniom gabinetu w celu dokonywania wstrzyknięć insuliny oraz edukacji w zakresie samoopieki Oprócz pielęgniarki specjalistyczne zabiegi (bieżąca kontrola poziomu cukru we krwi za pomocą glukometru oraz podawanie insuliny w formie wstrzyknięć podskórnych lub wlewów przy użyciu pompy insulinowej) może wykonywać również inna osoba - samo dziecko, rodzic, nauczyciel, pomoc nauczyciela - która odbyła specjalistyczne przeszkolenie w tym zakresie. Delegowanie przez rodziców uprawnień do wykonywania czynności związanych z opieką nad dzieckiem oraz zgoda pracownika szkoły i zobowiązanie do sprawowania opieki winny mieć formę umowy pomiędzy rodzicem dziecka przewlekle chorego, a pracownikiem szkoły. Odpowiedzialność za prawidłowe leczenie spoczywa głównie na rodzicach i zespole leczącym dziecko.
5 W sytuacji, gdy w szkole jest uczeń przewlekle chory, do obowiązków dyrektora należy: Pozyskanie od rodziców ucznia szczegółowych informacji na temat jego choroby oraz wynikających z niej ograniczeń w funkcjonowaniu dziecka. Uzgodnienie form współpracy z rodzicami i wypracowanie form dobrej komunikacji dla zapewnienia bezpieczeństwa dziecka w szkole. Dostosowanie form pracy dydaktycznej, doboru treści i metod oraz organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych tego ucznia, a także objęcie go różnymi formami pomocy psychologiczno – pedagogicznej. Opracowanie procedur postępowania w stosunku do każdego chorego ucznia oraz zobowiązanie wszystkich pracowników placówki do bezwzględnego ich stosowania. Zorganizowanie szkolenia kadry pedagogicznej i pozostałych pracowników szkoły w zakresie postępowania z chorym dzieckiem na co dzień oraz w sytuacji zaostrzenia objawów choroby. Zobowiązanie nauczycieli i pracowników niepedagogicznych do pozyskiwania wiedzy na temat choroby ucznia. W przypadku nasilenia choroby u dziecka podczas pobytu w szkole dyrektor lub nauczyciel niezwłocznie informuje o zaistniałej sytuacji rodziców lub prawnych opiekunów. Monitorowanie jakości funkcjonowania dziecka przewlekle chorego w szkole oraz przestrzegania procedur (ich modyfikacja).
6 Współpraca z rodzicami dziecka chorego na cukrzycę. zbudowanie klimatu rodzic – ekspert w chorobie dziecka – instruktaż obustronne zrozumienie dla problemów, obaw i lęków Wypracowanie porozumienia na temat sposobu postępowania z dzieckiem, sposobu przepływu i wymiany informacji, określenie zasad współpracy pomiędzy placówką a rodzicami i zespołem leczącym dziecko. partnerstwo, zaufanie rodzic dziecka przewlekle chorego w zespole rodziców dzieci zdrowych
7 Rodzic powinien przedłożyć szkole następujące informacje i dokumenty 2. Zalecenie lekarza co do: rodzaju stosowanej insulinoterapii, używanych preparatów insulinowych oraz stosowanych dawek insuliny; zalecanych wartości glikemii przed posiłkiem, przed i w trakcie wysiłku fizycznego; dawki korekcyjnej 4. Udzielenie informacji dot. występujących współistniejących chorób 1. Zaświadczenie lekarskie 5. Zapewnienie szkole wyposażenia niezbędnego do prawidłowej opieki (glukometr, pen, glukagon, odpowiednie napoje, jeśli możliwe, to telefon komórkowy dla dziecka) 3. Upoważnienie pisemne do podejmowania wymienionych w zaświadczeniu lekarskim czynności technicznych 6. Dostarczenie numerów telefonów rodziców, Poradni Diabetologicznej oraz numeru lekarza prowadzącego
8 Jak zorganizować przestrzeń szkolną dla funkcjonowania dziecka z cukrzycą? Procedury postępowania. Obowiązki nauczycieli i pracowników niepedagogicznych. 1. Pomiaru poziomu cukru, tak często, jak wymaga tego jego samopoczucie, konieczność spożycia posiłku oraz w sytuacjach związanych z nadmiernym ruchem (także w trakcie trwania lekcji). 4. Podniesienia wartości glikemii do bezpiecznego poziomu poprzez dostarczenie organizmowi w razie potrzeby odpowiedniej ilości węglowodanów, glukozy, glukagonu. 5. Nieograniczonego dostępu do wody i łazienki. 2. Wstrzyknięcia insuliny w razie potrzeby. 7. Pełnego uczestniczenia w wychowaniu fizycznym i innych zajęciach pozalekcyjnych, w tym w wycieczkach, konkursach, imprezach szkolnych. 3. Zmiany zestawu infuzyjnego w przypadku leczenia osobista pompą insulinową w odpowiednich warunkach zapewniających bezpieczeństwo i dyskrecję. 6. Spożycia w odpowiedniej porze śniadania/obiadu.
9 Budowanie klimatu w przestrzeni szkolnej zapewnienie poczucia bezpieczeństwa psychicznego i fizycznego oraz zaufania do grupy i nauczyciela stała współpraca z rodzicami, pielęgniarką i nauczycielami traktowanie chorego dziecka, jako pełnoprawnego członka klasy motywowanie do kontaktów i współdziałania z innymi dziećmi pomoc w pokonywaniu trudności, uczenie samodzielności oraz nowych umiejętności uwrażliwianie dzieci zdrowych na potrzeby i przeżycia dziecka chorego budowanie przyjaznych relacji w zespole klasowym motywowanie do aktywności i rozwoju zainteresowań dostarczanie wielu możliwości do działania i osiągania sukcesów uwrażliwianie dziecka chorego na potrzeby i przeżycia innych uczniów rozmowy o uczuciach i trudnych sprawach zapewnienie dziecku wsparcia i pomocy psychologiczno- pedagogicznej odpowiednia organizacja czasu pracy ucznia
10 Co uczeń z cukrzycą zawsze powinien mieć ze sobą w szkole? (drugi /awaryjny zestaw powinien znajdować się w dyspozycji szkoły) 1. Pompę insulinową, pen. 2. Glukometr z zestawem pasków oraz gazików. 6. Telefon do rodziców. 3. Plastikowy pojemnik na zużyte paski. 5. Dodatkowe produkty – soczek owocowy, tabletki z glukozą w razie pojawienia się objawów hipoglikemii. 7. Glukagon. 4.Drugie śniadanie i dodatkowe posiłki przeliczone na wymienniki np. przeznaczone na „zabezpieczenie” zajęć wf w danym dniu. !Dodatkowe obowiązki dla ucznia
11 Nauczyciel winien podejmować następujące czynności: Poznawanie specyfiki choroby oraz stanu zdrowia i jego wpływu na rozwój dziecka chorego Stale włączać dziecko przewlekle chore w różne czynności i zajęcia dzieci zdrowych, przydzielać mu zadania na miarę jego możliwości wysiłkowych, inicjować jego współpracę z rówieśnikami Wzmacniać poczucie wartości u dziecka chorego, motywować go do wysiłku, eksponować w zespole jego osiągnięcia i pozytywne cechy Utrzymywanie stałej współpracy z rodzicami i udzielanie im wsparcia Nie eksponować nadmiernie w grupie obniżonej sprawności dziecka chorego, gdyż to deprecjonuje je wśród rówieśników, a raczej eksponować te jego dyspozycje, które mogłyby zwiększyć jego atrakcyjność Traktować dziecko chore na równi z innymi dziećmi we wszystkich tych sytuacjach i czynnościach, które nie są dla niego zdrowotnie przeciwwskazane Uwrażliwiać dzieci zdrowe na zmiany zdolności do wysiłku i samopoczucia u dziecka chorego Taktownie informować i wyjaśniać dzieciom pełnosprawnym przyczyny i skutki przewlekłej choroby ich rówieśnika, wskazywać im jego trudności, sposoby udzielania mu pomocy, uwrażliwiać ich na swoiste, związane z jego chorobą potrzeby Motywować dziecko chore do kontaktów i współdziałania z dziećmi zdrowymi wzmacniając jego poczucie wartości
12 Procedury przypominanie, asystowanie lub pomoc w przyjmowaniu leków formy stałej współpracy z rodzicami sposoby reagowania w sytuacjach nagłych podział zadań i zakresu odpowiedzialności kontrola i pomoc podczas wykonywania pomiarów poziomu cukru monitoring przyjmowania posiłków przebieg informacji między nauczycielami i pracownikami niepedagogicznymi podczas pobytu dziecka w szkole
13 Tworzenie dokumentacji zlecenie lekarskie na podstawie, którego wszelkie czynności nauczyciela są zlecone i są czynnościami technicznymi informacje dotyczące spożywania posiłku w szkole (czas, ilość podawanej insuliny i ewentualnych korekt) informacje na temat postępowania na lekcjach WF i zajęciach ruchowych informacja od lekarza występującej o chorobie informacje dotyczące postępowania w przypadku nieprawidłowych cukrów (hiperglikemia i hipoglikemia) umowa rodzica z nauczycielem, w umowie zawarte zezwolenie/zgoda na wykonywanie czynności technicznych
14 Szkolna praktyka Sp 15 Współpraca z rodzicami dzieci chorych na cukrzycę – potencjał edukacyjny, Umieszczenie w pokoju nauczycielskim, sekretariacie i stołówce w widocznym miejscu dla personelu zdjęcia dziecka, godzin pomiarów glikemii, nr kontaktowego do rodziców, Wspólne spożywanie II śniadania w klasie, Koła kulinarne oparte na zasadach zdrowego odżywiania od klasy II, Innowacje pedagogiczne, Organizacja miejskiego biegu „Policz się z cukrzycą”, Happeningi osiedlowe, Klasowe plany pracy wychowawczej, „Anioł Stróż”, Współpraca z Poradnią Diabetologiczną Wojewódzkiego Szpitala Dziecięcego w Olsztynie - szkolenia, Wspólne inicjatywy z lokalnym oddziałem Polskim Towarzystwem Diabetologicznym,
15 Źródła wiedzy i wsparcia dla dzieci i dorosłych – literatura, przydatne strony WWW Strony WWW: WWW.edu-cukrzyca.pledu-cukrzyca.pl WWW.mojacukrzyca.orgWWW.mojacukrzyca.org www.diabeciaki.pl WWW.mpips.gov.pl www.glukoza.pl WWW.pfron.org.pl WWW.accu-chek.pl ww.cukrzyca.akcjasos.p WWW.diabetica.pl WWW.pompiarze.plWWW.pompiarze.pl www.mz.gov.pl/zdrowie-i- profilaktyka/zdrowie-matki-i- dziecka/dziecko-z-cukrzyca/(broszury) Strony towarzystw, fundacji i stowarzyszeń diabetologicznych Czasopisma: „Diabetyk”, www.diabetyk.pl „Pen”, www.magazynpen.pl „Zebra” Broszury wydane przez Polską Federację Edukacji w Diabetologii (www.pfed.org.pl)www.pfed.org.pl Publikacje: „Wiadomości o cukrzycy typu 1” — poradnik pod red. Anny Noczyńskiej „Cukrzyca typu 1 u dzieci, młodzieży i dorosłych” — pod red.Ragnara Hanasa Dębska E. Dziecko z cukrzycą typu 1 w placówkach oświatowych. Informacje dla nauczycieli. Materiał edukacyjny Krajowego Komitetu Przyjaciół Dzieci i Młodzieży z Cukrzycą Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. One są wśród nas – publikacje MEN