1 Uczestnicy procesu Dorota Czerwińskadoktorantka w Katedrze Postępowania Karnego

2 Uczestnicy procesu organy strony przedstawiciele procesowi stronprzedstawiciel społeczny osobowe źródła dowodowe pomocnicy organów

3 Organy procesowe → organy państwa o określonej przez przepisy prawa strukturze organizacyjnej, uprawnieniach i obowiązkach Istotne zagadnienia: -właściwość i skład sądu -wyłączenie sędziego i innych organów -organy postępowania przygotowawczego -zasady organizacji prokuratury -problem obiektywizmu prokuratora -pojęcie prokuratora bezpośrednio przełożonego i nadrzędnego Istotne pojęcia: -iudex inhabilis -iudex suspectus -dominus litis

4 Gwarancje niezawisłości sędziowskiejUstrojowe: stałość zawodu immunitet apolityczność odpowiedzialność dyscyplinarna samorząd sędziowski Procesowe: jawność rozprawy tajność narady I głosowania swobodna ocena dowodów

5 Strony procesowe → podmioty posiadające interes prawny w korzystnym dla nich rozstrzygnięciu procesu, działające we własnym imieniu

6 Wykonywanie uprawnień małoletniego pokrzywdzonegoDo prokuratora przychodzi matka z 10-letnim synem, aby złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia na jego szkodę przestępstwa przez ojca. Następnie składa oświadczenie o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego i w tym charakterze działa. Czy jest to dopuszczalne? Do prokuratora przychodzi matka z 10-letnim synem, aby złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia na jego szkodę przestępstwa przez ojca. Prokurator w fazie in personam przesłuchuje chłopca bez pouczenia go o prawie do odmowy składanie zeznań ze względu na stosunek bliskości z podejrzanym. Oceń postępowanie prokuratora.

7 Wykonywanie uprawnień małoletniego pokrzywdzonegoUchwała SN z 30 września 2010 r., I KZP 10/10: Rodzic małoletniego nie może, działając w charakterze przedstawiciela ustawowego, wykonywać praw tego małoletniego jako pokrzywdzonego w postępowaniu karnym, w tym także w postępowaniu z oskarżenia prywatnego, jeżeli oskarżonym jest drugi z rodziców. Uchwała SN z 20 grudnia 1985 r., VI KZP 28/85: Decyzja o skorzystaniu z prawa odmowy zeznań (art. 165 § 1 k.p.k.) należy do osoby, której przysługuje wymienione uprawnienie także wtedy, gdy do dnia przesłuchania nie ukończyła 18 lat. Uchwała SN z 19 lutego 2003 r., I KZP 48/02: Prawo odmowy zeznań, określone w art. 182 § 1 k.p.k., przysługuje każdemu świadkowi, a więc także małoletniemu.

8 Skarga subsydiarna - art. 55

9 Skarga subsydiarna - art. 55

10 Skarga subsydiarna - art. 55

11 Strony procesowe - podziały

12 Strony procesowe - podziały

13 Reprezentanci procesowi stronoskarżony i podejrzany mają obrońcę! pozostałe strony i inni uczestnicy mogą korzystać z pomocy pełnomocnika! obrona obligatoryjna a obrona z urzędu krąg podmiotów uprawnionych do bycia pełnomocnikiem lub obrońcą warunki korzystania z pomocy pełnomocnika przymus adwokacko- radcowski Reprezentanci procesowi stron

14 art. 86 § 1 k.p.k. - może on przedsiębrać czynności jedynie na korzyść oskarżonegoczy może zaskarżyć zażaleniem postanowienie o przyznanych mu kosztach zastępstwa, które ma ponieść oskarżony? samodzielność obrońcy! Pozycja obrońcy

15 Obrońca X broni trzech współoskarżonych o kradzież roweruObrońca X broni trzech współoskarżonych o kradzież roweru. Na etapie postępowania przygotowawczego żaden z nich się nie przyznaje i zgodnie twierdzą, że byli tego dnia w pubie. Na etapie postępowania sądowego jeden z nich zaczyna twierdzić, że jego w pubie nie było, ale wie, że koledzy byli. Na kolejnej rozprawie drugi z nich zaczyna w swoich wyjaśnieniach obciążać pierwszego i trzeciego. W którym momencie doszło do kolizji obrony? Któremu z oskarżonych obrońca winien wypowiedzieć upoważnienie do obrony? Jak postąpi sąd, jeżeli obrońca tego nie zrobi? Kolizja obrony

16 Kumulacja ról procesowych

17

18 Przedstawiciel społecznyInne podmioty reprezentujące interes publiczny: Rzecznik Praw Obywatelskich Rzecznik Praw Dziecka Prokurator Generalny prokurator - art. 60 § 1 dopiero na etapie postępowania sądowego zgłasza go organizacja społeczna Przesłanki dopuszczenia go do udziału: -zgoda jednej ze stron lub interes wymiaru sprawiedliwości -interes społeczny lub indywidualny związany ze statutowymi zadaniami organizacji społecznej oraz rozpoznowaną sprawą

19 Osobowe źródła dowodu → osoba wezwana przez organ procesowy do dostarczenia środka dowodowego

20 Pomocnicy organów procesowychspecjaliści (≠biegli!) - osoby dokonujące czynności technicznych protokolanci stenografowie tłumacze konwojenci osoby ułatwiające im wykonywanie ich funkcji

21 Następne zajęcia - dowody część ogólna.