1 Udział witaminy D w optymalizacji leczenia bisfosfonianamiElżbieta Karczmarewicz Roman Lorenc OSTEOFORUM – Centrum Informacyjno – Edukacyjne - Warszawa

2 Działania witaminy D Funkcja endokrynna ogólnoustrojowa – 25(OH)D > 20 ng/ml Funkcja autokrynna/parakrynna – 25(OH)D > 30 ng/ml Funkcja endokrynna Funkcja autokrynna /parakrynna Rojas-Rivera J, Nephrol.Dial. Transpl., 2010, 25, l

3 SUPLEMENTACJA WITAMINY D A RYZYKO ZŁAMAŃ5-letnie, randomizowane badanie 2686 osób w wieku 65-85rż witamina D (cholekalcyferol) 1000 IU/dobę vs placebo podaż substancji 4 miesiące w roku przez 5 lat osiągnięto stężenia 53-74nmol/l 33% zmniejszenie ryzyka złamania szyjki kości udowej, przedramienia, trzonów kręgosłupa 22% zmniejszenie wystąpienia 1 złamania osteoporetycznego Ryzyko wystąpienia pierwszego złamania 22% Trivedi DP, BMJ 2003, 326,

4 Dawki witaminy D a ryzyko upadków i złamań

5 25(OH)D a ryzyko złamań Hip fractures and bone mineral density in the elderly--importance of serum 25-hydroxyvitamin D. Steingrimsdottir L, Halldorsson TI, Siggeirsdottir K, Cotch MF, Einarsdottir BO, Eiriksdottir G, Sigurdsson S, Launer LJ, Harris TB, Gudnason V, Sigurdsson G. PLoS One Mar 12;9(3):e doi: /journal.pone

6 25(OH)D > 30 ng/ml - obnżenie ryzyka złamańSerum 25-hydroxyvitamin D below 25 ng/mL is a risk factor for long bone fracture comparable to bone mineral density in Japanese postmenopausal women. Tanaka S, Kuroda T, Yamazaki Y, Shiraki Y, Yoshimura N, Shiraki M. J Bone Miner Metab Sep 24. [Epub ahead of print

7 Parametry zwiazane z ryzykiem złamań modyfikowane przez 25(OH)DThe effect of vitamin D on bone and osteoporosis.Lips P, van Schoor NM. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab Aug;25(4):

8 Leczenie bisfosfonianami Mniejsze przyrosty BMD po leczeniu – 25(OH)D < 30 ng/mlPercentage change in BMD from baseline during bisphosphonate treatment at the lumbar spine and total hip in the study population divided into 2 groups based on their serum 25(OH)D concentration (cut-off value: 70 nmol/L). Values are shown as the mean [SEM], # p = 0.08. The % change in BMD at the hip was less in the group with sub-optimal vitamin D. The probability of inadequate response was 4-fold higher in patients with 25(OH)D<30 (OR, 4.42; 95% CI, , p=0.02) Peris P, et al. Bone 2012 Apr 1. Deane et al. BMC Musculoskeletal Disorders :3   doi: /

9 Mniejsze przyrosty BMD po leczeniu – 25(OH)D < 30 ng/mlVitamin D status and bone mineral density changes during alendronate treatment in postmenopausal osteoporosis. Roux C, Binkley N, Boonen S, Kiel DP, Ralston SH, Reginster JY, Pong A, Rosenberg E, Santora A; FOCUS-D Investigators. Calcif Tissue Int Feb;94(2):153-7.

10 Association between 25OHD level and bisphosphonate response.25(OH)D < 30 ng/ml 2 x wyższa ilość pacjentów nie odpowiadajacych na leczenie Association between 25OHD level and bisphosphonate response. When patients are stratified by 25OHD level, the rate of non-response decreases as vitamin D level increases l Carmel AS, Shieh A, Bang H, Bockman RS; Osteoporos Int, published online 12 Jan 2012

11 Witamina D zwiększa działanie antyresorpcyjne alendronianu mierzone CTXEffects of 25-hydroxyvitamin D3 therapy on bone turnover markers and PTH levels in postmenopausal osteoporotic women treated with alendronate. Olmos JM, Hernández JL, Llorca J, Nan D, Valero C, González-Macías J. J Clin Endocrinol Metab Dec;97(12):

12 25(OH)D > 20 ng/ml - PTH < 44 ng/ml Optymalizacja terapii zolendronianem i denosumabemVitamin D status and parathyroid hormone concentrations influence the skeletal response to zoledronate and denosumab. Mosali P1, Bernard L, Wajed J, Mohamed Z, Ewang M, Moore A, Fogelman I, Hampson G. Calcif Tissue Int May;94(5):553-9.

13 Zdarzenia niepożądane a zaopatrzenie w witaminę D 25(OH)D > 30 ng /ml minimalizuje acute-phase response przy podawaniu dożylnym bisfosfonianów . Serum 25‐hydroxyvitamin D levels modulate the acute‐phase response associated with the first nitogen‐containing bisphosphonate infusion J Bone Miner Res 2010; 25:

14 Zdarzenia niepożądane a zaopatrzenie w witaminę D mechanizm – redukcja wytwarzania cytokin

15 Mechanizmy Działanie autokrynne i parakrynne 25(OH)D na kośćOsteoblasty Osteoklasty Osteocyty 1alfa-hydroksylaza -25(OH)D VDR LOKALNA SYNTEZA 1,25(OH)2D

16 Działanie proanaboliczne 25(OH)D na kość model zwierzęcy – 25(OH)D > 30 ng/mlThe pleiotropic effects of vitamin D in bone. Anderson PH, Lam NN, Turner AG, Davey RA, Kogawa M, Atkins GJ, Morris HA.J Steroid Biochem Mol Biol Jul;136:190-4. 30 tygodniowe szczury. Zalezność między 25(OH)D ( 20.2 to nmol/L) a całkowitą objetoscia kosci (bone volume as a ratio to total volume (BV/TV))

17 Działanie 25(OH)D na kość – badania histomormometryczne u ludzi Optymalizacjia parametrow mineralizacji (osteoidu) – 25(OH)D > 30ng/ml Bone mineralization defects and vitamin D deficiency: histomorphometric analysis of iliac crest bone biopsies and circulating 25-hydroxyvitamin D in 675 patients. Priemel M, von Domarus C, Klatte TO, Kessler S, Schlie J, Meier S, Proksch N, Pastor F, Netter C, Streichert T, Püschel K, Amling M. J Bone Miner Res Feb;25(2):

18 Działanie autokrynne i parakrynne 25(OH)D na przytarczyce Hamowanie sekrecji PTH

19 Mechanizmy działania witaminy D 25(OH)D > 30 ng/ml – redukcja ryzyka złamań poprzez supresję poziomu PTH Influence of vitamin D status on vertebral fractures, bone mineral density, and bone turnover markers in normocalcemic postmenopausal women with high parathyroid hormone levels. Hernández JL, Olmos JM, Pariente E, Nan D, Martínez J, Llorca J, Valero C, Obregón E, González-Macías J. J Clin Endocrinol Metab Apr;98(4): doi: /jc

20 Niedobór witaminy D – narastający problem społecznyProf. Michael Holick The vitamin D deficiency pandemic: A forgotten hormone important for health. Public Health Reviews 2010