1 Łukasz Kaczmarek Zakład Psychologii Zdrowia i Psychologii Klinicznej, Instytut Psychologii UAM Kapitalizacja pozytywnych emocji Kontakt interpersonalny w obliczu pozytywnych zdarzeń Wśród ludzi. Relacje międzyludzkie - aspekt jednostkowy, społeczny i kulturowy 9 maja 2007 Poznań

2 Dobro, gdy dzielone, wzrastaJohn Milton, Raj utracony, Księga V

3 Negatywne zdarzenie  problem  radzenie sobie(zmaganie się) Pozytywne zdarzenie  szansa  kapitalizacja (korzystanie)

4 (Langstrom, 1994) Kapitalizacja pozytywnych emocjiKapitalizacja/pomnażanie: Wyrażanie pozytywnych emocji po pozytywnym wydarzeniu (informowanie innych, świętowanie) prowadzi do jeszcze wyższego poziomu pozytywnych emocji niż samo wydarzenie Dlaczego to działa? (Gable et al. 2004) Opowiadanie = ponowne doświadczenie zdarzenia Komunikacja: = powtórzenie i opracowanie  zwiększenie dostępności w pamięci. Relacja: = spostrzeganie siebie pozytywnie w oczach innych (poczucie własnej wartości)

5 Reakcje na próbę kapitalizacjiWsparcie społeczne Reakcje na próbę kapitalizacji Spostrzegane wsparcie społeczne Wsparcie instrumentalne Reakcje na próbę kapitalizacji - kapitalizacja emocji pozytywnych (utrwalenie zdarzenia) - świętowanie Bez kosztów dla samooceny Wsparcie emocjonalne -redukcja emocji negatywnych -wzbudzenie pozytywnych Negatywne konsekwencje wsparcia otrzymywanego – osoba spostrzega siebie jako niezdolną do samodzielnego poradzenia sobie (spadek samooceny)  „niewidzialne wsparcie” – najskuteczniejsze, gdy osoba otrzymuje wsparcie instrumentalne nieświadoma tego (Bolger i in.).

6 Skala spostrzeganych reakcji na próby kapitalizacjiZastanów się przez chwilę jak twój partner reaguje, kiedy mówisz mu/jej o czymś dobrym, co ci się przytrafiło. Na przykład, wyobraź sobie, że wracasz do domu i mówisz swojemu partnerowi, że dostałaś awans w pracy, odbyłaś wspaniałą rozmowę z kimś z rodziny, dostałeś/-aś podwyżkę, wygrałaś nagrodę albo poszło ci dobrze na egzaminie w szkole. Spróbuj określić, w jakim stopniu twój partner zachowuje się w następujący sposób, kiedy ci się powiedzie:

7 Skuteczność kapitalizacji w zależności od cech relacjiPozytywny nastrój na co dzień Wzrost dobrostanu POZYTYWNE ZDARZENIE KAPITALIZACJA Dzielenie się pozytywnymi doświadczeniami Partner aktywny i konstruktywny Partner pasywny i destruktywny Cechy relacji

8 Spostrzegane reakcje na próby kapitalizacjiAktywne – konstruktywne Mój partner często zadaje wiele pytań i okazuje szczere zainteresowanie tym zdarzeniem Pasywne – konstruktywne Mój partner niewiele mówi, ale wiem, że cieszy się ze mną Aktywne – destruktywne Mój partner przypomina mi, że większość dobrych rzeczy ma również swoje złe strony Pasywne - destruktywne Czasami mam wrażenie, że niezbyt go to obchodzi

9 Negatywny nastrój (ostatnie 3 miesiące)(Kaczmarek i in., 2007) Spostrzegane reakcje na próby kapitalizacji a trwałość związków studentów psychologii UAM (pilotaż) Kto? (Wy?) studentów psychologii (80% kobiety) Wiek: śr. 21 lat Staż związku: 19 miesięcy Pozytywny nastrój (ostatnie 3 miesiące) Negatywny nastrój (ostatnie 3 miesiące) Spostrzegana trwałość związku Pasywne, destruk. -,27 ,16 -,41* ,10 ,23 ,03 Pozytywne – ogółem ,15 -,34 -,26 ,24 ,05 ,11 Negatywne – ogółem -,37* ,25 -,29 ,04 ,12 ,08

10 Jakie podskale się wyłaniają?Item Składowa 1 2 3 1 AN ,794 ,004 ,172 7 AN ,793 ,003 ,308 10 AN ,841 ,127 ,024 4 PN ,594 ,590 ,217 8 PN ,452 ,600 ,120 12 PN ,203 ,122 2 AP -,041 -,647 ,155 6 AP ,106 -,814 -,292 1 1AP ,414 -,524 -,060 3 PP ,063 ,064 ,887 5 PP ,281 ,306 ,507 9 PP ,185 -,002 ,822 Aktywne destrukcyjne Aktywne konstruktywne Pasywne destrukcyjne VS Pasywne konstruktywne 3 czynniki tłumaczące 63% wariancji - eksploracyjna analiza czynnikowa z rotacją varimax-

11 Podobieństwa pomiędzy typami reakcjiAktywne destrukcyjne Pasywne destrukcyjne Pasywne konstruktywne Aktywne konstruktywne - hierarchiczna analiza skupień -