1 Umiejętności logiczne

2 Odróżnianie tez od założeńTwierdzenie Cauchy’ego (Darboux) Założenia: f(x) jest funkcją ciągłą w przedziale [a, b] f(a) • f(b) < 0 Teza: istnieje taki punkt c  [a, b] , że f(c) = 0. Dowód: … c a b Umiejętności logiczne

3 Odróżnianie tez od założeńTwierdzenie Berkeleya Założenia: Cała wiedza pochodzi z doświadczenia Brzytwa Ockhama Teza: Nie istnieją przedmioty materialne Dowód: … Umiejętności logiczne

4 Odróżnianie tez od założeńTwierdzenie Hobbesa Założenia: Natura ludzka jest egoistyczna i aspołeczna Teza: Ludzie przystępują do umowy społecznej, która powołuje władzę Dowód: … Umiejętności logiczne

5 Odróżnianie tez od założeńTwierdzenie Hobbesa Założenia: Natura ludzka jest egoistyczna i aspołeczna Ludzie z natury są równi Teza: Ludzie przystępują do umowy społecznej, która powołuje władzę Dowód: … Umiejętności logiczne

6 Odróżnianie tez od założeńTwierdzenie Hobbesa Założenia: Natura ludzka jest egoistyczna i aspołeczna Ludzie z natury są równi Ludzie z natury są rozumni Teza: Ludzie przystępują do umowy społecznej, która powołuje władzę Dowód: … Umiejętności logiczne

7 Badanie poprawności rozumowańPrzesłanki: Jeżeli nie zostanie zawarta umowa społeczna, która powoła władzę, będzie trwał stan wojny wszystkich przeciw wszystkim Została powołana władza w drodze umowy społecznej Wniosek: Ustała wojna wszystkich przeciw wszystkim Czy wniosek wynika logicznie z przesłanek? Umiejętności logiczne

8 Badanie poprawności rozumowańPrzesłanki: Jeżeli nie zostanie zawarta umowa społeczna, która powoła władzę, będzie trwał stan wojny wszystkich przeciw wszystkim Została powołana władza w drodze umowy społecznej Wniosek: Ustała wojna wszystkich przeciw wszystkim Schemat rozumowania: p  q p q Załóżmy, że wniosek jest fałszywy Umiejętności logiczne

9 Badanie poprawności rozumowańPrzesłanki: Jeżeli nie zostanie zawarta umowa społeczna, która powoła władzę, będzie trwał stan wojny wszystkich przeciw wszystkim Została powołana władza w drodze umowy społecznej Wniosek: Ustała wojna wszystkich przeciw wszystkim Schemat rozumowania: p  q p q Załóżmy, że wniosek jest fałszywy Wówczas q jest prawdziwe i pierwsza przesłanka jest prawdziwa bez względu na poprzednik implikacji (a tym samym i drugą przesłankę). Umiejętności logiczne

10 Badanie poprawności rozumowańPrzesłanki: Jeżeli nie zostanie zawarta umowa społeczna, która powoła władzę, będzie trwał stan wojny wszystkich przeciw wszystkim Została powołana władza w drodze umowy społecznej Wniosek: Ustała wojna wszystkich przeciw wszystkim Schemat rozumowania: p  q p q Załóżmy, że wniosek jest fałszywy Wówczas q jest prawdziwe i pierwsza przesłanka jest prawdziwa bez względu na poprzednik implikacji (a tym samym i drugą przesłankę). Zatem mogą obie przesłanki być prawdziwe, a wniosek fałszywy. Umiejętności logiczne

11 Uzupełnianie przesłanekKażda rzecz ma swoją przyczynę. Ciąg przyczyn sprawczych nie może iść w nieskończoność. Zatem istnieje pierwsza przyczyna, którą wszyscy nazywają Bogiem. Umiejętności logiczne

12 Uzupełnianie przesłanekKażda rzecz ma swoją przyczynę. Ciąg przyczyn sprawczych nie może iść w nieskończoność. Zatem istnieje pierwsza przyczyna, którą wszyscy nazywają Bogiem. Ale jeśli jakaś rzecz jest swoją własną przyczyną, nie powstaje nieskończony regres w ciągu przyczyn Umiejętności logiczne

13 Uzupełnianie przesłanekKażda rzecz ma swoją przyczynę w innej rzeczy. Ciąg przyczyn sprawczych nie może iść w nieskończoność. Zatem istnieje pierwsza przyczyna, którą wszyscy nazywają Bogiem. Umiejętności logiczne

14 Uzupełnianie przesłanekKażda rzecz ma swoją przyczynę w innej rzeczy. Ciąg przyczyn sprawczych nie może iść w nieskończoność. Zatem istnieje pierwsza przyczyna, którą wszyscy nazywają Bogiem. Ale wniosek jest sprzeczny z pierwszą przesłanką Umiejętności logiczne

15 Uzupełnianie przesłanekKażda rzecz w świecie ma swoją przyczynę w innej rzeczy. Ciąg przyczyn sprawczych nie może iść w nieskończoność. Zatem istnieje pierwsza przyczyna, którą wszyscy nazywają Bogiem. Czy dowód jest dedukcyjny? Na jakiej podstawie są przyjęte przesłanki? Umiejętności logiczne

16 Uzupełnianie przesłanekObserwujemy, że w świecie, każda rzecz ma swoją przyczynę w innej rzeczy. Ciąg przyczyn sprawczych nie może iść w nieskończoność. Zatem istnieje pierwsza przyczyna, którą wszyscy nazywają Bogiem. Pierwsza przesłanka jest indukcyjna, druga pojęciowa. Umiejętności logiczne

17 Uzupełnianie przesłanekStwierdzamy bowiem w świecie zjawisk zmysłowych łańcuch podporządkowanych przyczyn sprawczych. Nigdzie jednak nie spotykamy, no i to niemożliwe, by coś było przyczyną sprawczą siebie samego; istniałoby przecież wcześniej od siebie samego, co jest niemożliwe. Ciąg zaś przyczyn sprawczych nie może iść w nieskończoność. W łańcuchu bowiem podporządkowanych przyczyn sprawczych, pierwsze ogniwo jest przyczyną sprawczą pośredniego, a pośrednie ostatniego: czy tych pośrednich będzie więcej, czy tylko jedno. Usunąwszy zaś przyczynę, ginie skutek. Jeśli przeto w łańcuchu przyczyn sprawczych nie istnieje pierwsze ogniwo, nie będzie i pośredniego, no i ostatniego; gdyby więc łańcuch przyczyn sprawczych szedł w nieskończoność, nie byłoby pierwszej przyczyny sprawczej, a co za tym idzie, nie byłoby i pośrednich przyczyn sprawczych, nie byłoby i skutku ostatniego: co jest jaskrawym fałszem. A więc musimy przyjąć istnienie jakiejś pierwszej przyczyny sprawczej, którą wszyscy nazywają: Bóg. Umiejętności logiczne

18 Przesunięcie kategorialneDowód ontologiczny Kartezjusza Jestem rzeczą myślącą (duszą). Jestem niedoskonałą rzeczą myślącą. Mam ideę doskonałości. Nie mogę być jej autorem bo nic doskonalszego nie może pochodzić od czegoś mniej doskonałego Mam ją od rzeczy doskonałej, Boga. Bóg istnieje. Mogę mieć niedoskonałą ideę doskonałości Umiejętności logiczne

19 Rozumowanie dedukcyjne a indukcyjneLogiczny schemat falsyfikacji: x(W(x)  Z(x)), W(a) Z(a) W(a), Z(a) x(W(x)  Z(x)) Zdanie W(a) ∧ Z(a) nazywa się potencjalnym falsyfikatorem hipotezy H  x(W(x)  Z(x)). Ze względu na uteoretyzowanie obserwacji, potencjalny falsyfikator nie ma uzasadnienia „empirycznego” (indukcyjnego). Umiejętności logiczne

20 Rozróżnianie pojęć: alienacja1. stan osoby, która utraciła więź ze środowiskiem, w którym żyje 2. filoz. proces, w którym pewne wytwory działalności ludzkiej odrywają się od swych twórców i podporządkowują ich sobie Słownik języka polskiego PWN Alienacja = wyobcowanie, przedstawienie sobie czegoś własnego jako coś obcego Umiejętności logiczne

21 Alienacja pracy (Marx)produktu pracy procesu pracy alienacja gatunkowa Zniesienie: zniesienie prywatnej własności środków produkcji Umiejętności logiczne

22 Alienacja Narcyza/Herkulesa (Mounier)alienacja Herkulesa Zniesienie: dążenie do transcendencji Umiejętności logiczne

23 Kilka typowych błędów pojęciowychUtylitaryzm głosi, że najważniejsze jest dobro ogółu. Umiejętności logiczne

24 Kilka typowych błędów pojęciowychUtylitaryzm głosi, że najważniejsze jest dobro ogółu. Utylitaryzm głosi, że należy działać dla dobra ogółu. Umiejętności logiczne

25 Kilka typowych błędów pojęciowychUtylitaryzm głosi, że najważniejsze jest dobro ogółu. Utylitaryzm głosi, że należy działać dla dobra ogółu. Utylitaryzm głosi, że należy działać dla osiągnięcia jak największej liczby dóbr dla jak największej liczby osób. Dobro ogółu = suma dóbr poszczególnych osób. Umiejętności logiczne

26 Kilka typowych błędów pojęciowychUtylitaryzm głosi, że jedynym dobrem jest użyteczność. Umiejętności logiczne

27 Kilka typowych błędów pojęciowychUtylitaryzm głosi, że jedynym dobrem jest użyteczność. Użyteczność (utility) = funkcja liczbowa określona na zbiorze trójek złożonych z osób, działań i skutków tych działań. Umiejętności logiczne

28 Kilka typowych błędów pojęciowychUtylitaryzm głosi, że jedynym dobrem jest użyteczność. Użyteczność (utility) = funkcja liczbowa określona na zbiorze trójek złożonych z osób, działań i skutków tych działań. W rachunku hedonicznym użyteczność jest proporcjonalna do intensywności i trwałości przyjemności odczuwanej przez osobę. Utylitaryzm głosi, że celem jest maksymalizacja sumy użyteczności skutków wszystkich działań. Umiejętności logiczne

29 Kilka typowych błędów pojęciowychW rachunku hedonicznym użyteczność jest proporcjonalna do intensywności i trwałości przyjemności odczuwanej przez osobę. Przykład: Moja użyteczność postawienia Tobie piwa jest równa różnicy między miarą intensywności i trwałości mojej przyjemności ze sprawienia Tobie przyjemności a miarą intensywności i trwałości mojej przykrości z powodu wydatku finansowego Twoja użyteczność wypicia tego piwa jest równa mierze intensywności i trwałości przyjemności z wypicia piwa Umiejętności logiczne

30 Zasada maksymalizacji użyteczności oczekiwanejv11 v12 A2 v21 v22 S1 S2 A1 p11 p12 A2 p21 p22 E(A1) = v11 • p11 + v12 • p12 E(A2) = v21 • p21 + v22 • p22 Umiejętności logiczne

31 Kilka typowych błędów pojęciowychKonserwatysta postrzega społeczeństwo jako organiczną całość Umiejętności logiczne

32 Kilka typowych błędów pojęciowychKonserwatysta postrzega społeczeństwo jako organiczną całość. Konserwatysta pojmuje społeczeństwo jako organiczną całość. Umiejętności logiczne

33 Kilka typowych błędów pojęciowychKonserwatysta postrzega społeczeństwo jako organiczną całość. Konserwatysta pojmuje społeczeństwo jako organiczną całość. Konserwatysta zapatruje się na społeczeństwo jak na organiczną całość. Umiejętności logiczne

34 Kilka typowych błędów pojęciowychStąd można wyciągnąć poprawny wniosek, że … Umiejętności logiczne

35 Kilka typowych błędów pojęciowychStąd można wyciągnąć poprawny wniosek, że … Jeżeli przesłanki są prawdziwe, a rozumowanie poprawne, to wniosek jest prawdziwy. Umiejętności logiczne

36 Kilka typowych błędów pojęciowychStąd można wyciągnąć poprawny wniosek, że … Jeżeli przesłanki są prawdziwe, a rozumowanie poprawne, to wniosek jest prawdziwy. Każda właściwa odpowiedź na pytanie jest poprawna, ale nie każda prawdziwa (trafna). Umiejętności logiczne

37 Kilka typowych błędów pojęciowychKażda właściwa odpowiedź na pytanie jest poprawna, ale nie każda prawdziwa (trafna). Na przykład: Kto zabił Juliusza Cezara? Ciocia Klocia zabiła Juliusza Cezara. Juliusz Cezar zmarł śmiercią naturalną. Nie wiem. Nie zawracaj mi głowy. Częściowo zabił Juliusza Cezara. Umiejętności logiczne