1 Unified Modeling Language Wykład 3 Diagram klasUML Unified Modeling Language Wykład 3 Diagram klas

2 Diagram klas Diagram klas to graficzne przedstawienie statycznych, deklaratywnych elementów dziedziny przedmiotowej oraz związków miedzy nimi. WSM dr Marek Szepski

3 WSM dr Marek Szepski

4 Klasa Klasa jest uogólnieniem zbioru obiektów, które mają takie same atrybuty, operacje, związki i znaczenie. WSM dr Marek Szepski

5 Klasy A-nazwa B-nazwa +atrybuty C-nazwa+ operacje D-n+a+oWSM dr Marek Szepski

6 Klasy WSM dr Marek Szepski

7 Klasa Klasa jest pojęciem ogólnym i składa się z pewnej liczny obiektów. Przykładami klas są: projekty, zespoły, produkty pracy, wymagania, systemy. Klasa definiuje typ obiektu i jego właściwości, w tym cechy strukturalne oraz behawioralne. Cechy strukturalne definiują, co obiekty z danej klasy „wiedzą” (atrybuty i asocjacje). Cechy behawioralne określają co obiekty mogą robić (operacje i metody). Klasy mogą być aktywne. Klasy zawierające zero obiektów nazywamy klasami abstrakcyjnymi. Graficznie klasy są reprezentowane jak na schemacie. WSM dr Marek Szepski

8 Asocjacje Związek klas: Nazwa Role Nawigacja Liczebność AgregacjaWSM dr Marek Szepski

9 Nazwa Role Nawigacja WSM dr Marek Szepski

10 WSM dr Marek Szepski

11 Liczeb- ność WSM dr Marek Szepski

12 Agregacja Związek: całość - część a) całkowita b) częściowaWSM dr Marek Szepski

13 Agregat – obiekt stanowiący całość Segment – część W A. Całkowitej części nie mogą istnieć bez agregatu WSM dr Marek Szepski

14 WSM dr Marek Szepski

15 Diagram klas: Konceptualny (analityczny, poziom koncepcyjny)Implementacyjny – zawiera szczegóły atrybutów, operacji, zobowiązań Do diagramu implementacyjnego dochodzi się w kolejnych krokach dodając szczegóły WSM dr Marek Szepski

16 Widoczność Określa dostępność atrybutów i operacji+, publiczny, obiekty wszystkich klas maja dostęp -, prywatny, tylko obiekty danej klasy mają dostęp do atrybutów i operacji #, chroniony, dostęp maja obiekty z klas dziedziczących WSM dr Marek Szepski

17 Jeśli nie ma istotnego powodu do atrybuty powinny być prywatne. Wartości atrybutów są wtedy zmieniane przez operacje, które są publiczne. Aby klasa potomna miała dostęp do atrybutów klasy nadrzędnej musza one być chronione. WSM dr Marek Szepski

18 Atrybuty WSM dr Marek Szepski

19 Składnia atrybutu widoczność nazwa_atrybutu [liczebność uporządkowanie] : typ [= wartość początkowa] widoczność (+ publiczna, - prywatna, # chroniona) nazwa_atrybutu nazwa opisywanego atrybutu liczebność (domyślna = 1; granica_dolna granica_górna) uporządkowanie (unordered, ordered) typ (może być każda klasa; Boolean; Integer; Real; String) wartość początkowa jest opcjonalna i oznacza wartość początkową atrybutu WSM dr Marek Szepski

20 Oper- acje WSM dr Marek Szepski

21 Składnia operacji widoczność nazwa_operacji (lista_ parametrów) : typ_zwracany widoczność (+ publiczna, - prywatna, # chroniona) nazwa_operacji (nazwa opisywanej operacji) lista_parametrów według składni: rodzaj nazwa : typ = wartość_początkowa rodzaj jest opcjonalny, ma wartość domyślną in. Rodzaj może przyjmować wartości in, out, inout typ – jest opcjonalny, nie ma wartości domyślnej – wskazuje typ danych które może zawierać parametr. Typem parametru może być inna klasa lub Boolean, Integer, Real, String wartość_początkowa – jest opcjonalna i oznacza wartość początkową parametru typ_zwracany jest opcjonalny, nie ma wartości domyślnej – wskazuje typ danych zwracanych przez operację. WSM dr Marek Szepski

22 Szczególnymi operacjami są konstruktor i destruktorOperacje są publiczne Szczególnymi operacjami są konstruktor i destruktor WSM dr Marek Szepski

23 Zobowiązania WSM dr Marek Szepski

24 Nazwy: Poziom implementacyjny NazwaKlasyJakoRzeczownikwLPojnazwaAtrybutu nazwaCzynnosciCzasownik Na poziomie koncepcyjnym – nazwy naturalne: liczba sztuk..... WSM dr Marek Szepski

25 Klasa asocjacyjna Opisuje związek między klasami.Związek może być złożony mieć atrybuty i operacje np.. Pracownik – pracodawca: umowa o pracę Osoba – projekt: harmonogram WSM dr Marek Szepski

26 Klasa asocjacyjna WSM dr Marek Szepski

27 Klasa abstrakcyjna Klasa która nie posiada obiektów nazywana jest klasą abstrakcyjną. Przykładem klasy abstrakcyjnej jest Interfejs (Interface). WSM dr Marek Szepski

28 Dziedziczenie WSM dr Marek Szepski

29 WSM dr Marek Szepski

30 Dziedziczenie Uogólnienie (generalization) to związek pomiędzy dwoma bytami: Ogólnym (przodek) Szczegółowym (potomek) Obiekt bytu szczegółowego może być używany w zastępstwie bytu ogólnego. Jeżeli bytami są klasy to byt ogólny nazywamy nadklasą czyli przodkiem a byt szczegółowy klasą czyli potomkiem. Potomek dziedziczy wszystkie właściwości przodka, a w szczególności jego atrybuty i operacje. WSM dr Marek Szepski

31 WSM dr Marek Szepski

32 WSM dr Marek Szepski

33 WSM dr Marek Szepski

34 Polimorfizm Operacja potomka mająca tą samą sygnaturę co operacja przodka jest ważniejsza (ma pierwszeństwo) od operacji zdefiniowanej dla przodka. Zjawisko to nazywane jest polimorfizmem. WSM dr Marek Szepski

35 Przykłady diagramów klasWSM dr Marek Szepski

36 WSM dr Marek Szepski

37 WSM dr Marek Szepski

38 WSM dr Marek Szepski

39 WSM dr Marek Szepski

40 WSM dr Marek Szepski

41 WSM dr Marek Szepski

42 Tabela <-> KlasaPasywna Jest wzorcem oraz zbiorem obiektów Trwała Musi zawierać atrybuty Atrybuty elementarne Musi posiadać unikalny identyfikator- klucz Aktywna Jest tylko wzorcem obiektów Trwała lub ulotna Są klasy nie posiadające atrybutów Atrybuty elementarne lub złażone Obiekty danej klasy są zawsze rozróżnialne niezależnie od wartości atrybutów WSM dr Marek Szepski

43 Diagram klas -> ERD łatwe przekształcenie:Zastąp złożone atrybuty dodatkowymi tabelami i pomiń operacje Dodaj klucze główne Dodaj tabele łączące, które zlikwidują związki wiele do wielu Określ klucze obce i związki Przeprowadź normalizację tabel WSM dr Marek Szepski

44 Tworzenie diagramu klasAnaliza obiektowa Karty CRC (class-responsibility-collaboration) Arkusz analizy obiektowej RebeccaWirfs-Brock, Allan McKean:Projektowanie obiektowe, Helion Edward Yourdon, Carl Argila: Analiza obiektowa i projektowanie, WNT WSM dr Marek Szepski

45 Wzorce projektowe Korzystaj z gotowych rozwiązańGamma, Helm, Johnson, Vlissides: Wzorce projektowe, WNT- IO Shalloway, Trott: Projektowanie zorientowane obiektowo, wzorce projektowe. Helion WSM dr Marek Szepski