1 Uniwersalia Zosia Dłubacz Weronika Puszyk kl. 2c Na podstawie „Filozofia. Pochwała ciekawości” Jacka Wojtysiaka

2 UNIWERSALIA Gatunki, rodzaje, własności, stosunki, zbiory, liczby, figury geometryczne Powszechniki, przedmioty ogólne lub abstrakcyjne Przeciwstawia się im przedmioty jednostkowe, które są konkretyzacją przedmiotów ogólnych

3 Przedmioty ogólnePrzedmioty jednostkowe Zbiór koniKoń Bucefał Zbiór figur geometrycznych Koło CzłowieczeństwoFiodor Dostojewski

4 Uniwersalia u Platona  Uniwersalia = idee  Istnieją samodzielnie, niezależnie od przedmiotów jednostkowych  Platonizm = idealizm przyjmuje istnienie i prymat idei IdeePrzedmioty jednostkowe WieczneCzasowe NiematerialneCielesne Poznawalne umysłowo Poznawalne zmysłowo

5 SPÓR O UNIWERSALIA  Spór o to, czy i jak istnieją uniwersalia.  Współcześnie spór ten dotyczy przede wszystkim tzw. przedmiotów matematycznych (zbiorów, liczb, figur geometrycznych itp.).  Różne poglądy w sporze o uniwersalia sprowadzają się do czterech koncepcji.

6 nominalizm  Istnieją tylko nazwy ogólne (takie, które można orzec o wielu indywidualnych przedmiotach)  Nie istnieją pojęcia i przedmioty ogólne  Roscelin, Wilhelm Ockham, Willard Van Orman Quine  Brzytwa Ockhama – „nie należy mnożyć bytów bez potrzeby”

7 Roscelin (ok. 1050-ok. 1124)  francuski filozof, dialektyk,  wykładowca w wielu szkołach, m.in. nauczyciel Abelarda (później jego zdecydowany przeciwnik)  w czasie synodu w Soissons 1093 oskarżony o herezję w sprawie sporu o dogmat Trójcy Świętej jednak nie został potępiony, gdyż udało mu się odeprzeć część zarzutów;  krytykował realizm pojęciowy św. Anzelma z Canteburry

8 Wilhelm Ockham  Urodzony około 1285 roku w angielskiej wiosce Ockham.  W 1318 roku ukończył studia w Oksfordzie, a następnie pozostał tam jako wykładowca. Oskarżony o herezję został wezwany na dwór papieża Jana XXII, udało mu się zbiec, skąd udał się pod kuratelę cesarza Ludwika IV Bawarskiego, następnie został ekskomunikowany.  Zajmował się głównie teorią poznania.  Oficjalnie zrehabilitowany w 1359 roku przez papieża Innocentego VI.  Quodlibeta septem, Major summa logices, Summa logicae

9 konceptualizm łac. conceptus – pojęcie, poczęcie  Istnieją nazwy i pojęcia ogólne, ale nie istnieją przedmioty ogólne.  Immanuel Kant  a także: Jan z Salisbury  filozof niemiecki  twórca filozofii krytycznej lub transcendentalnej  podstawowymi cechami jego koncepcji filozoficznej są: agnostycyzm poznawczy względem tak zwanych noumenów oraz aprioryzm w stosunku do zjawisk

10 umiarkowany realizm pojęciowy łac. realis - rzeczywisty  Oprócz nazw i pojęć ogólnych istnieją także przedmioty ogólne.  Przedmioty te istnieją niesamodzielnie względem przedmiotów jednostkowych.

11 św. Tomasz z Akwinu Arystoteles

12 skrajny realizm pojęciowy  Przedmioty ogólne istnieją niezależnie od przedmiotów jednostkowych.  np. Człowieczeństwo lub gatunek ludzki istnieją niezależnie od tego, czy istnieją jacykolwiek ludzie. łac. realis - rzeczywisty

13 a także: Wilhelm z Champeaux fenomenologowie Platon Filon z Aleksandrii Plotyn św. Augustyn

14 Koniec