1 Upadłość konsumencka w świetle obecnych przepisówz uwzględnieniem nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze z dnia 28 sierpnia 2014 r., obowiązującej od dnia 31 grudnia 2014 r. oraz nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe z dnia 15 maja 2015 r. obowiązującej od dnia 1 stycznia 2016 r. Warszawa, listopad 2016 r.

2 oddłużenie nie może być realizowane nadmiernym kosztem wierzycieli Przepisy ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze obowiązujące od 31 marca 2009 r. do 31 grudnia 2014 r.: celem upadłości likwidacyjnej przedsiębiorców jest zaspokojenie wierzycieli w wyniku spieniężenia majątku. Upadłość konsumencka jest natomiast przede wszystkim procedurą oddłużeniową upadłość konsumencka nigdy nie może przyjąć postaci upadłości z możliwością zawarcia układu skorzystanie przez dłużnika z procedury oddłużeniowej powinno mieć charakter wyjątkowy oddłużenie nie może być realizowane nadmiernym kosztem wierzycieli niskie koszty postępowania

3 W okresie od kwietnia 2009 r. do końca 2014 r. złożono ok. 2W okresie od kwietnia 2009 r. do końca 2014 r. złożono ok wniosków, zaś ogłoszono jedynie ok. 90 upadłości konsumenckich – najwięcej w sądzie upadłościowym dla Krakowa - Śródmieścia

4 zmiana filozofii - nacisk na politykę „drugiej szansy” dla dłużnika Założenia nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze z 28 sierpnia 2014 r., obowiązującej od 31 grudnia 2014 r.: zmiana filozofii - nacisk na politykę „drugiej szansy” dla dłużnika w przypadku niemożności spłaty całości długów zasadą ma być umorzenie pozostałych niespłaconych zobowiązań możliwość ogłoszenia upadłości również w sytuacji braku majątku wystarczającego na pokrycie kosztów postępowania szybkość postępowania

5 Etapy postępowania upadłościowego:Postępowanie w przedmiocie rozpatrzenia wniosku o ogłoszenie upadłości Likwidacja majątku dłużnika Wykonanie planu spłaty wierzycieli / umorzenie niespłaconych zobowiązań / wykonanie układu zawartego z wierzycielami

6 Konstrukcja przepisów o upadłości konsumenckiej:przepisy regulujące postępowanie upadłościowe wobec osób nieprowadzących działalności gospodarczej (przepisy o upadłości konsumenckiej) – art – ustawy Prawo upadłościowe (p.u.) w sprawach nieuregulowanych w Tytule V – przepisy o upadłości przedsiębiorców w przypadku zawarcia układu z wierzycielami – przepisy o układzie w upadłości przedsiębiorców - odwołanie do przepisów ustawy Prawo restrukturyzacyjne

7 Czy upadłość konsumencka jest rozwiązaniem słusznym?Czy upadłość konsumencka jest rozwiązaniem słusznym? Co z odpowiedzialnością za własne działania, zasadą pacta sunt servanda, zasadą, że długi trzeba spłacać, zasadą, że „chcącemu nie dzieje się krzywda”?

8 Kto może ogłosić upadłość konsumencką („zdolność upadłościowa”):Osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej (art p.u.) („nie będąca przedsiębiorcą”)

9 Osoba fizyczna chcąca ogłosić upadłość konsumencką nie może być:przedsiębiorcą w rozumieniu Kodeksu cywilnego art. 431 k.c. stanowi: „Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1 kc, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową". wspólnikiem osobowych spółek handlowych ponoszącym odpowiedzialność za zobowiązania takiej spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem wspólnikiem spółki partnerskiej

10 Nie może ogłosić upadłości konsumenckiej:osobą fizyczną, która zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, a od dnia wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej nie upłynął rok osobą fizyczna, która faktycznie prowadziła działalność gospodarczą, ale nie dopełniła obowiązku zgłoszenia jej do ewidencji działalności gospodarczej

11 Nie może ogłosić upadłości konsumenckiej:osobą fizyczną, która zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, a od dnia wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej nie upłynął rok osobą fizyczna, która faktycznie prowadziła działalność gospodarczą, ale nie dopełniła obowiązku zgłoszenia jej do ewidencji działalności gospodarczej Od 1 stycznia 2016 r. osoby powyższe mogą starać się o upadłość konsumencką

12 Co do zasady wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić tylko dłużnik (art. 4912 p.u.)

13 Wierzyciel może złożyć wniosek jedynie w dwóch przypadkach:Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości swojego dłużnika także po zaprzestaniu prowadzenia przez tego dłużnika działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok. Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości swojego dłużnika, który faktycznie prowadził działalność gospodarczą, nawet wówczas gdy działalności tej nie zarejestrował, jeżeli od dnia zaprzestania faktycznego prowadzenia działalności nie upłynął rok. Postępowanie toczy się wtedy według przepisów o upadłości konsumenckiej.

14 Co do zasady wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić tylko dłużnik (art. 4912 p.u.)Brak możliwości kierowania „wniosków windykacyjnych” przez wierzycieli dłużnika.

15 Co do zasady wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić tylko dłużnik (art. 4912 p.u.)Brak możliwości kierowania „wniosków windykacyjnych” przez wierzycieli dłużnika. Upadłość może zostać ogłoszona również w przypadku, gdy dłużnik posiada tylko jednego wierzyciela.

16 Wniosek o ogłoszenie upadłości podlega oddaleniu, jeżeli: dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień dłużnik działał umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa (art ust. 1 p.u.).

17 Przedmiot analizy sądu upadłościowego:zaistnienie stanu niewypłacalności (brak zdolności regulowania wymagalnych zobowiązań źródło stanu niewypłacalności oraz zmiany stopnia niewypłacalności stwierdzenie lub wykluczenie umyślności stwierdzenie lub wykluczenie rażącego niedbalstwa

18 Wina – stosunek psychiczny sprawcy do swojego zachowania Świadomość celu swojego działania oraz jego konsekwencji Wina umyślna Wina nieumyślna – lekkomyślność, niedbalstwo

19 Wniosek o ogłoszenie upadłości podlega oddaleniu również, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku (art ust. 2 p.u.): w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli uchylono w związku z niewykonywaniem przez dłużnika obowiązków dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy, nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli