1 URAZY U DZIECI

2 Główna przyczyna zgonu u dzieci między1 a 14 rż Mogą prowadzić do trwałego inwalidztwa 10% urazów u dzieci wymaga hospitalizacji

3 Klasyfikacja urazów ze względu na częstość występowania:Urazy głowy Złamania Rany Urazy brzucha Urazy klatki piersiowej Urazy kręgosłupa

4 Przyczyny urazów u dzieci:Upadki Wypadki komunikacyjne Urazy na rowerze Urazy sportowe Pobicia Zespół dziecka maltretowanego

5 URAZY GŁOWY Ch: D 2-3:1 U 1/3 osób po urazie stwierdza się następstwa neurologiczne Ciężkość urazu zależy od: -wieku pacjenta -siły urazu -czasu działania siły -obecności innych urazów

6 Ocena ciężkości urazu

7 Ocena ciężkości urazu

8 Przyczyny urazów głowyUpadki Wypadki komunikacyjne Urazy sportowe Pobicia Zespół dziecka maltretowanego

9 Diagnostyka RTG czaszki USG przezciemiączkowe CT głowy MRI

10 Podział urazów głowy: 1.Uszkodzenie powłok czaszki2.Złamanie kości czaszki 3.Wstrząśnienie mózgu 4.Stłuczenie mózgu 5.Krwotoki wewnątrzczaszkowe

11 Urazy powłok skórnych Rany na skórzeKrwiaki podokostnowe, podczepcowe- czasami wymagają nakłucia RTG czaszki celem wykluczenia złamania

12 Złamania kości czaszkiZłamanie linijne: powstaje w wyniku działania dużej siły, może pojawić się krwiak podskórny lub podokostnowy (u noworodków i niemowląt), najczęściej nie wymagają żadnego postępowania leczniczego

13 Złamanie z wgłobieniem: przerwanie ciągłości kości i jej przemieszczenie do wnętrza jamy czaszki, czasami wymaga odgłobienia

14 Złamanie typu „ping- pong”: spotykane u noworodków i niemowląt, wgniecenie pokrywy czaszki bez przerwania ciągłości, leczenie operacyjne

15 Złamanie podstawy czaszki: najczęstszą przyczyną są urazy pośrednie, występują ze wstrząśnieniem mózgu, różny obraz kliniczny (krwiak okularowy, okolicy wyrostka sutkowatego, tylnej ściany gardła, krwotok, płynotok, uszkodzenie nerwów) Złamanie rosnące: występuje tylko u dzieci <1 rż, złamanie kości z rozszarpaniem fragmentu opony twardej, zahamowanie procesu gojenia, leczenie operacyjne

16 Wstrząśnienie mózgu Krótkotrwała utrata przytomności bezpośrednio po urazie Niepamięć wsteczna i następcza Powrót do pełnego stanu świadomości Brak ogniskowych deficytów neurologicznych Brak patologii w badaniu CT głowy

17 Dziecięce wstrząśnienie mózguBladość powłok Wymioty Apatia Tkliwy płacz występujący bezpośrednio po urazie Objawy dotyczą dzieci 0-3 lat

18 Patomechanizm Do wstrząśnienia mózgu dochodzi w wyniku nagłego przyspieszenia lub zahamowania ruchu głowy - zaburzenia czynności tworu siatkowatego- zaburzenia świadomości - zaburzenia funkcji kory mózgowej- niepamięć wsteczna, zaburzenia widzenia, dezorientacja

19 Klasyfikacja Łagodne wstrząśnienie mózgu: łagodny uraz głowy z utratą przytomności z okresem splątania okołourazowego, trwającego krócej niż 5 minut, powodujący wymioty (nie więcej niż 3 epizody). Brak dolegliwości poza łagodnym bólem głowy Umiarkowane wstrząśnienie mózgu: utrata przytomności i okres splątania okołourazowego trwający od 5 do 30 minut. Wymioty powyżej 3 epizodów. Niepamięć wsteczna i niekiedy pourazowa. Miernie nasilone bóle głowy. Ciężkie wstrząśnienie mózgu: powyższe objawy są o znacznie większym nasileniu. Okres trwania objawów nieprzytomności i splątania wynosi od 30 minut do 6 godzin. Towarzyszą silne bóle głowy oraz nasilone nudności i wymioty.

20 Diagnostyka Badanie neurologiczne Ocena świadomości Badania obrazowe

21 Leczenie Hospitalizacja- wskazania: - zaburzenia świadomości- stwierdzenie deficytów neurologicznych - bóle głowy i wymioty >3 razy - szczelina złamania w RTG - zaburzenia krzepnięcia krwi w wywiadzie - podejrzenie zażycia leków, narkotyków, alkoholu

22 Stłuczenie mózgu Ograniczona martwica krwotoczna z obrzękiem tkanki mózgowej- pojedyncze lub mnogie ogniska Ogniska stłuczenia powstają najczęściej w przedniej części płatów skroniowych oraz czołowych Obraz kliniczny: objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, objawy ogniskowe zależne od lokalizacji ogniska stłuczenia Charakterystyczne jest powiększanie się ogniska stłuczenia w ciągu 48 godz. od urazu Leczenie: hospitalizacja, CT kontrolne po godz, leki przeciwobrzękowe, przeciwkrwotoczne, przeciwdrgawkowe, czasami leczenie chirurgiczne

23

24 Krwiak nadtwardówkowyZbiornik krwi powstaje między oponą twardą i kością W 60-80% występuje ze złamaniem kości sklepienia czaszki Częstość u dzieci 1-3,5 %: dotyczy dzieci starszych>2 rż (do 2 rż opona twarda zrośnięta jest z kością) Zwykle jest to krwotok tętniczy (25% krwotoki żylne) Najczęściej jednostronne

25 Podział: ostre, podostre, przewlekłe ( krwiaki podostre i przewlekłe rzadko spotykane u dzieci)Triada objawów: poszerzenie źrenicy po stronie krwiaka, przeciwległy niedowład połowiczy, przerwa jasna (lucidum intervalum)- występuje w 20-30% przypadków Rozpoznanie: RTG czaszki, CT głowy Leczenie: chirurgiczne

26

27 Krwiak podtwardówkowyZbiornik krwi zlokalizowany między oponą twardą i miękką Zwykle jest to krew żylna Najczęściej zlokalizowany w okolicy skroniowej i skroniowo- czołowej Często współistnieje z uszkodzeniem kory mózgowej Towarzyszy mu obrzęk półkuli mózgu i stłuczenie krwotoczne

28 Podział: ostre, podostre, przewlekłe (u dzieci najczęściej spotyka się krwiaki ostre i przewlekłe)Krwiak ostry: pourazowe; objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, zaburzenia oddychania, świadomości, objawy uszkodzenia pnia mózgu Krwiak przewlekły: powstaje w wyniku krwawienia podpajęczynówkowego, zapalenia opon m-rdz, po zejściu ostrych wodniaków podtwardówkowych; objawy- napięte ciemię, opóźnienie rozwoju psychomotorycznego, powiększenie obwodu głowy, drgawki, wymioty Leczenie: chirurgiczne

29 Krwiak śródmózgowy Powstaje w wyniku urazów czaszkowo- mózgowych lub pęknięcia naczyniaka Krwiak pourazowy może być pierwotny lub wtórny Objawy: objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego Leczenie: zachowawcze, operacyjne

30

31 URAZY BRZUCHA 8% wszystkich urazów u dzieciNarządy jamy brzusznej ulegające urazom: -śledziona -wątroba -nerki -przewód pokarmowy -duże naczynia -układ moczowy -trzustka -narządy miednicy

32 Uraz śledziony Częściej występuje u chłopcówŚmiertelność 0-0,7% gdy uraz izolowany; 8,6% gdy współistnieje z urazem wątroby Mechanizm: wypadek komunikacyjny, potrącenie przez pojazd, upadek z wysokości, urazy sportowe, pobicie

33 Stopień urazu Opis urazu I Krwiak podtorebkowy<10% powierzchni, Rozdarcie torebki<1 cm głębokości II Krwiak podtorebkowy 10-50% powierzchni lub śródmiąższowy<5 cm śr. Rozdarcie torebki głębokośc 1-3 cm nie obejmuje naczyń płacikowych III Krwiak podtorebkowy >50% powierzchni lub powiększający się, śródmiąższowy >5 cm śr., Głębokość rozdarcia>3cm lub obejmująca naczynia płacikowe IV Rana obejmuje naczynia segmentalne lub wnęki powodując dewaskularyzację >25% narządu V Całkowite zniszczenie narządu, Uszkodzenie naczyń wnęki dewaskularyzujące narząd Klasyfikacja urazów śledziony przez AAST

34 Objawy: wstrząs hipowolemiczny, zapalenie otrzewnej, bolesność i tkliwość brzuchaDiagnostyka: USG, CT Leczenie: - nieoperacyjne - operacyjne – 5% Powikłania: częstość< 7,5% torbiel, ropień, przetoka AV, pseudotętniak t. śledzionowej, późne pęknięcie i krwawienie

35 Uraz wątroby Ch: D 3:1; zwykle w wieku 7-9 latŚmiertelność 0-36% w zależności od stopnia urazu Mechanizm: wypadki komunikacyjne (80-90%), urazy rowerowe, upadki z wysokości, uderzenia lub pobicia

36 Stopień urazu Opis urazu I Krwiak podtorebkowy, niepowiększający się <10% powierzchni, Rozdarcie torebki, niekrwawiące <1 cm głębokości II Krwiak podtorebkowy, niepowiększający się 10-50% powierzchni, Krwiak śródmiąższowy, niepowiększający się <2cm średnicy, Rozdarcie torebki, aktywne krwawienie, głębokość 1-3 cm, długośc<10cm III Krwiak podtorebkowy >50% powierzchni lub powiększający się, pęknięty podtorebkowy z aktywnym krwawieniem, śródmiąższowy>2 cm lub powiększający się, Rana głębokości > 3cm IV Krwiak pęknięty śródmiąższowy z aktywnym krwawieniem, Rozerwanie miąższu obejmujące 25-50% płata wątroby V Rozerwanie miąższu obejmujące >50% płata wątroby, Uraz zawątrobowej żyły głównej dolnej lub większych żył wątrobowych VI Oderwanie wątroby Klasyfikacja urazów wątroby przez AAST

37 Objawy: bolesność i tkliwość brzucha, powiększenie obwodu brzucha, zaburzenia perystaltyki, wstrząs z zapaleniem otrzewnej Diagnostyka: badania laboratoryjne, USG, CT Leczenie: - nieoperacyjne - operacyjne Powikłania: częstość 8% krwawienie, zakażenie, przetoka żółciowa, zwężenie zewnątrz- wątrobowych dróg żółciowych, powikłania oddechowe

38

39

40

41

42

43

44 Uraz trzustki Wiek pacjentów 2mc- 16 lat głównie 4-14 lat CH: D 2:1W 62,5% jest to uraz izolowany, w 44% element urazu wielonarządowego Śmiertelność 0-7% Mechanizm: uderzenie o kierownicę, wypadek komunikacyjny

45 Stopień urazu Opis urazu I Małe stłuczenie bez uszkodzenia przewodu trzustkowego Powierzchowna rana bez uszkodzenia przewodu trzustkowego II Większe stłuczenie lub większa rana bez uszkodzenia przewodu trzustkowego lub utraty krwi III Dystalne przerwanie lub uraz miąższu z uszkodzeniem przewodu trzustkowego IV Bliższe przerwanie lub uraz miąższu obejmujące brodawkę Vatera V Masywne oderwanie głowy trzustki Klasyfikacja urazów trzustki przez AAST

46 Objawy: objawy ostrego zapalenia trzustkiDiagnostyka: badania laboratoryjne, USG, CT, ECPW Leczenia: - nieoperacyjne - operacyjne Powikłania: - pseudotorbiel - uogólnione zakażenie

47

48

49 Uraz nerki 90% urazów nerki spowodowanych jest tępym urazem brzuchaPowstaniu urazu nerki sprzyjają choroby nerek: torbielowatość, wodonercze, nieprawidłowe położenie Mechanizm: upadek, wypadek komunikacyjny, pobicie

50 Stopień urazu Opis urazu I Krwiak podtorebkowy, bez uszkodzenia miąższu nerek, Krwinkomocz lub krwiomocz, badania urologiczne w normie II Krwiak okołonerkowy bez zaciekania do przestrzeni zaotrzewnowej, Uszkodzenie miąższu nerki do 1 cm w głąb narządu bez uszkodzenia uk.moczowego III Uszkodzenie miąższu nerki powyżej 1 cm w głąb narządu bez uszkodzenia uk.moczowego Krwiak okołonerkowy z zaciekaniem do przestrzeni zaotrzewnowej IV Uszkodzenie miąższu nerki razem z uszkodzeniem UKM Uszkodzenie naczyń nerki V Rozkawałkowanie nerki, Oderwanie szypuły naczyniowej Klasyfikacja urazów nerki przez AAST

51

52 Objawy: krwinkomocz, krwiomocz, ból w okolicy lędźwiowej lub w podżebrzu, wstrząsDiagnostyka: badania laboratoryjne, USG, CT Leczenie: -nieoperacyjne -operacyjne Powikłania: -nadciśnienie tętnicze, -torbiel okołonerkowa, -wodonercze, -ropień, -przetoki

53

54

55

56

57

58

59 URAZY KLATKI PIERSIOWEJ6% wszystkich urazów u dzieci Rodzaje urazów w obrębie klp: -urazy płuc -odma -hemothorax -złamania żeber, mostka -urazy serca -urazy przepony -urazy naczyń -urazy tchawicy, oskrzeli -urazy przełyku

60 Złamanie żeber Pojedyncze, mnogiePowstają na skutek uderzenia, zgniecenia, wypadku komunikacyjnego Objawy: -ból nasilający się przy oddychaniu -bolesność przy uciskaniu Diagnostyka: RTG klp Leczenie: -opaska elastyczna -leki p. bólowe, p. kaszlowe Mnogie złamania żeber mogą powodować patologiczną ruchomość klp i ciężkie zaburzenia oddychania

61 Złamanie mostka Spowodowane bezpośrednim urazem np.: uderzenie o kierownicę Objawy: -silny ból w okolicy mostka -duszność -zniekształcenie mostka Diagnostyka: RTG klp Leczenie: -leżenie -leki p. bólowe -przy wiotkości klp wyciąg Złamaniu mostka często towarzyszy złamanie kręgosłupa

62 Hemothorax Krwawienie do jamy opłucnowej- z naczyń ściany klp, lub dużych naczyń wnęki Objawy: -wstrząs przy dużym krwawieniu -objawy obecności płynu w j. opłucnowej Diagnostyka: RTG klp Leczenie: -nakłucie -operacyjne

63

64 Odma Obecność powietrza w jamie opłucnowejPrzyczyny: złamanie żeber, rany penetrujące klp, urazy dróg oddechowych Objawy: - ból, - duszność, - sinica Rodzaje odmy: zamknięta, otwarta, zastawkowa, śródpiersiowa, podskórna Diagnostyka: RTG klp Leczenie: drenaż gdy obszar spadniętego płuca>10%

65

66 Stłuczenie płuca Zniszczenie struktury tkanki płucnej, zgniecenie pęcherzyków, rozerwanie naczyń Powstaje niedodma następnie pourazowe zapalenie płuc Objawy:- krwioplucie u 25-45% - bladość powłok - tachypnoe Leczenie: -utrzymanie powietrzności tkanki płucnej i zapewnienie wentylacji -antybiotykoterapia

67 Uraz tchawicy i oskrzelaRozerwanie oskrzela występuje częściej niż rozerwanie tchawicy Skutek ciężkiego urazu miażdżącego lub zgniatającego Objawy: -wstrząs -duszność, sinica -odma -krwioplucie Leczenie: przywrócenie drożności dróg oddechowych

68 Ciało obce w drogach oddechowychDo aspiracji ciała obcego dochodzi u: niemowląt i dzieci, osób starszych, nieprzytomnych po znieczuleniu Objawy: - kaszel - krztuszenie się - sinica Leczenie: - bronchoskopia - operacja

69 Tamponada serca Rozległe rany powodują zgon, małe mogą zamykać się samoistnie Tamponada- gromadzenie krwi w worku osierdziowym Objawy: - spadek ciśnienia krwi, słabo wyczuwalne tętno - wzrost ciśnienia żylnego, wypełnione żyły szyjne - brak lub osłabienie tonów serca - wstrząs Leczenie: -nakłucie -operacja

70 OPARZENIA

71 300 tys. osób rocznie ulega oparzeniomDruga przyczyna zgonów u dzieci Ch:D 2:1 Śmiertelność związana jest z wiekiem oraz rozległością rany oparzeniowej Przyczyny: wrzątek, płomień, rozgrzane metale, substancje łatwopalne, wybuchowe, przepływ prądu, substancje chemiczne

72 Charakterystyka oparzeń u dzieciNajczęściej jest to oparzenie niepełnej grubości skóry Najczęstszą przyczyną oparzenia jest wrzątek Najczęstsza lokalizacja: -tułów -kończyny -pośladki i krocze -szyja -twarz i głowa

73 Ciężkość oparzenia zależy od:Rozległości oparzenia Głębokości oparzenia Umiejscowienia rany Wieku pacjenta: <2 lub >60 rż obciążeni większym ryzykiem zgonu Obecności innych obrażeń Obecności chorób przez urazem

74 Reguła 9 głowa i szyja 9% kończyna górna - cała 9% tułów - przód 18%tułów - tył % kończyna dolna - cała 18% krocze %

75 Okolice ciała o zmieniającej się powierzchniPowierzchnia noworodki 1-4rż 5-9 rż 10-14 rż 15 rż dorośli głowa 19% 17% 13% 11% 9% 7% udo 5,5% 6,5% 8% 8,5% 9,5% podudzie 5% 6% Szyja % Tułów % Pośladki 5% Krocze % Ramię % Przedramię 3% Ręka ,5% Stopa ,5%

76

77 Oparzenie powierzchowne IObejmuje tylko warstwę naskórka oraz powierzchowne warstwy skóry właściwej Objawy: rumień, zachowane odczuwanie bólu Zmiany patologiczne: martwica warstwy rogowaciejącej naskórka, obrzęk pozostałych warstw, warstwa komórek skóry położonych pod naskórkiem nienaruszona Gojenie samoistne w ciągu kilku dni ze złuszczaniem się powierzchownej warstwy naskórka

78 Oparzenie powierzchowne IIaOparzenie niepełnej grubości skóry Objawy: zaczerwienienie, pęcherze wypełnione płynem surowiczym, po ich usunięciu wilgotne, różowe powierzchnie, które bledną pod naciskiem; zachowane odczuwanie bólu Zmiany patologiczne: martwica całego naskórka, obrzęk warstwy korowej, wysięk pomiędzy naskórkiem a warstwą korową, przekrwienie warstwy korowej i tk. podskórnej; warstwa podstawowa komórek skóry częściowo uszkodzona Czas gojenia 7-15 dni

79 Oparzenie głębokie IIbOparzenie pełnej grubości skóry Objawy: zaczerwienienie, pęcherze- po ich usunięciu wilgotna, bladoróżowa powierzchnia nie zmieniająca zabarwienia pod uciskiem; zmniejszone odczuwanie bólu Zmiany patologiczne: uszkodzenie skóry pełnej grubości obejmują naskórek i skórę właściwą wraz z przydatkami- aż do tkanki podskórnej; skóra zawiera częściowo przetrwałe komórki naskórka wokół mieszków włosowych Gojenie wolne 3-4 tyg. z wytworzeniem blizny przerostowej lub brak możliwości samoistnego wygojenia

80 Oparzenie głębokie IIIOparzenie pełnej grubości skóry Objawy: bez pęcherzy- suche, białe lub szaro-brunatne podłoże lub brązowy, czarny albo biały kolor powierzchni rany, czarny powierzchowny strup; zniesione odczuwanie bólu, bez czucia Zmiany patologiczne: martwica wszystkich warstw naskórka oraz warstwy korowej ze zniszczeniem przydatków skóry; zmiany zakrzepowe w naczyniach skóry; tkanka podskórna uszkodzona Rana goi się tylko na obrzeżu; konieczne wycięcie oraz przeszczepienie skóry

81 Klasyfikacja oparzeń wg ABAOparzenia lekkie: - oparzenia Ist - oparzenia IIst <15%TBSA u dorosłych - oparzenia IIst <10%TBSA u dzieci - oparzenia IIIst <5% TBSA

82 Oparzenia średnie: - oparzenie IIst 15-25%TBSA u dorosłych - oparzenie IIst 10-20%TBSA u dzieci - oparzenie IIIst<10%TBSA - wszystkie oparzenia obejmujące ręce, twarz, oczy, uszy, stopy, krocze

83 Oparzenia ciężkie: - oparzenia IIst >25%TBSA u dorosłych - oparzenia IIst>20%TBSA u dzieci - oparzenia IIIst>10TBSA niezależnie od wieku - oparzenia IIIst twarzy, szyi, stóp, dłoni, krocza, okrężne

84 Wskazania do hospitalizacjiOparzenia średnie lub ciężkie Oparzenia powierzchowne>10%TBSA u dorosłych i >5%TBSA u dzieci Głębokie oparzenia >2%TBSA Urazy inhalacyjne z/bez oparzeń skóry Oparzenia wstrząsorodnych okolic ciała: twarz, szyja, doły pachowe i podkolanowe, krocze, stopy, ręce Oparzenia elektryczne Podejrzenie o maltretowanie Chorzy obciążeni znacznym ryzykiem: wiek <2rż lub >60rż

85 Leczenie Pierwsza pomoc Leczenie płynami Leczenie przeciwbólowe- zapobieganie rozwojowi wstrząsu 20-4-ml/kg mc krystaloidów - Reguła Parklanda Leczenie przeciwbólowe Antybiotykoterapia Żywienie Miejscowe leczenie rany

86

87

88

89

90

91

92

93