1 Ustawa o zdrowiu publicznym – co zmienia w funkcjonowaniu profilaktyki narkomanii i problemów alkoholowych? Dr n. med. Łukasz Balwicki

2 Zdrowie publiczne „zdrowie publiczne to nauka i sztuka zapobiegania chorobom, przedłużania życia i promocji zdrowia fizycznego, poprzez wysiłek społeczności” C.E. Winslow (1920)

3 Czynniki wpływające na zdrowie Lalonde M. A.: New Perspective on the Health of Canadians, a working document, Ministry of Supply and Services of Canada, Ottawa 1974

4

5

6 USTAWA O ZDROWIU PUBLICZNYM Z DNIA 11 WRZEŚNIA 2015

7 Cele ustawy do 2025 r. o 10 proc. ma wzrosnąć liczba osób uprawiających sport, o tyle samo zaś spaść liczba szkodliwie pijących alkohol. w perspektywie pięciu lat, o 2 punkty procentowe ma zmniejszyć się odsetek palaczy. Do 2030 roku mają zmniejszyć się nierówności w zdrowiu – różnica w długości trwania życia kobiet i mężczyzn ma być mniejsza o dwa lata. Kobiety żyć mają średnio 84 lata, mężczyźni 78 lat. wydłuży się okres przeżycia osób z nowotworami. Polacy mają być zdrowsi, szczuplejsi i rzadziej zmagać się z chorobami cywilizacyjnymi.

8 Zakres ustawy dokument określa zadania z zakresu zdrowia publicznego, podmioty odpowiedzialne za ich realizację oraz sposób ich finansowania.

9 a konkretnie: określa katalog działań podejmowanych przez administrację publiczną mającą poprawić stan zdrowia populacji reguluje zasady koordynacji, wspierania i finansowania działań administracji publicznej i współpracy innych podmiotów w tym zakresie tworzy Narodowy Program Zdrowia Publicznego tworzy Komitet Sterujący Narodowego Programu Zdrowia tworzy Radę do Spraw Zdrowia Publicznego usprawnia zasady sprawozdawania działań administracji publicznej dotyczących zdrowia publicznego ustanowi pełnomocnika rządu do spraw zdrowia publicznego utworzy Fundusz Zdrowia Publicznego jako państwowy fundusz celowy

10 Zadania 1/3 1.monitorowanie i ocena stanu zdrowia społeczeństwa, zagrożeń zdrowia oraz jakości życia związanej ze zdrowiem społeczeństwa; 2.edukacja zdrowotna dostosowana do potrzeb różnych grup społeczeństwa, w szczególności dzieci, młodzieży i osób starszych; 3.promocja zdrowia; 4.profilaktyka chorób;

11 Zadania 2/3 5.działania mające na celu rozpoznawanie, eliminowanie lub ograniczanie zagrożeń i szkód dla zdrowia fizycznego i psychicznego w środowisku zamieszkania, nauki, pracy i rekreacji; 6.analiza adekwatności i efektywności udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej w odniesieniu do rozpoznanych potrzeb zdrowotnych społeczeństwa; 7.inicjowanie i prowadzenie badań naukowych oraz współpracy międzynarodowej w zakresie zdrowia publicznego;

12 Zadania 3/3 8.rozwój kadr uczestniczących w realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego; 9.ograniczanie nierówności w zdrowiu wynikających z uwarunkowań społeczno- ekonomicznych; 10.działania w obszarze aktywności fizycznej.

13 realizatorzy organy administracji rządowej, agencje wykonawcze i państwowe jednostki organizacyjne, jednostki samorządu terytorialnego, realizujące zadania własne polegające na promocji lub ochronie zdrowia. podmioty, których cele statutowe lub przedmiot działalności dotyczą spraw objętych zadaniami określonymi w art. 2 ustawy o zdrowiu publicznym, w tym organizacje pozarządowe i podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

14 Rada do Spraw Zdrowia Publicznego -organ opiniodawczo-doradczy ministra Do jej zadań należy m.in.: opiniowanie projektów i ewaluacja wdrażania Narodowego Programu Zdrowia przedstawianie ministrowi propozycji nowych zadań w zakresie zdrowia publicznego. wykonywanie innych zadań opiniodawczo- doradczych

15 NPZ Narodowy Program Zdrowia, w drodze rozporządzenia, ustanawiać będzie rada ministrów. Ma to być strategiczny dokument, oparty na współdziałaniu organów administracji rządowej, jednostek samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych i lokalnych społeczności. Nad jego realizacją czuwa Komitet Sterujący

16 Zawartość NPZ cel strategiczny NPZ ukierunkowany na wydłużenie życia w zdrowiu ludności Rzeczypospolitej Polskiej i poprawę jakości życia związanej ze zdrowiem oraz ograniczanie społecznych nierówności w zdrowiu, cele operacyjne służące realizacji celu strategicznego ukierunkowane na zmniejszenie narażenia społeczeństwa na największe zagrożenia zdrowia, zadania służące realizacji celów operacyjnych, podmioty odpowiedzialne za realizację zadań, realizatorów zadań, tryb i wysokość finansowania zadań, wskaźniki i sposób monitorowania i ewaluacji NPZ

17 Źródła finansowania Środki pozostające w dyspozycji: 1.ministra właściwego do spraw zdrowia, w tym ze środków państwowych funduszy celowych; 2.realizujących zadania z zakresu zdrowia publicznego: a)innych ministrów lub centralnych organów administracji rządowej, w tym ze środków państwowych funduszy celowych, b)agencji wykonawczych i innych państwowych jednostek organizacyjnych, w tym Narodowego Funduszu Zdrowia; 3.jednostek samorządu terytorialnego.

18 NPZ a NFZ Fundusz może przekazać środki na dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego (…) w kwocie nieprzekraczającej: 1) 80% środków przewidzianych na realizację programu jednostki samorządu terytorialnego o liczbie mieszkańców nieprzekraczającej 5 tys.; 2) 40% środków przewidzianych na realizację programu jednostki samorządu terytorialnego innej niż wymieniona w pkt 1.

19 Koszty NFZ Obejmują koszty świadczeń opieki zdrowotnej, uwzględniające koszty promocji zdrowia i profilaktyki chorób w wysokości nie mniejszej niż 1,5% kosztów świadczeń opieki zdrowotnej, w tym dofinansowanie programów polityki zdrowotnej

20 Wysokość finansowania W 2016 r. na zadania z zakresu zdrowia publicznego przeznaczonych ma zostać maksymalnie 275 mln zł - 61 mln zł z budżetu państwa i 214 mln zł z Funduszu Zdrowia Publicznego. 140 mln zł – (z budżetu państwa oraz z funduszy celowych)

21 Cele 1.Poprawa sposobu żywienia, stanu odżywienia oraz aktywności fizycznej społeczeństwa – 37 mln zł 2.Profilaktyka i rozwiązywanie problemów związanych z uzależnieniami od substancji psychoaktywnych, uzależnieniami behawioralnymi i innymi zachowaniami ryzykownymi – 32 mln zł 3.Profilaktyka problemów zdrowia psychicznego i poprawa dobrostanu psychicznego społeczeństwa – 27 mln zł

22 Cele cd 4.Ograniczenie ryzyka zdrowotnego wynikającego z zagrożeń fizycznych, chemicznych i biologicznych w środowisku zewnętrznym, miejscu pracy, zamieszkania, rekreacji oraz nauki – 17 mln zł 5.Promocja zdrowego i aktywnego starzenia się – 12 mln zł 6.Poprawa zdrowia prokreacyjnego – 15 mln zł

23 Ustawa ZP – programy profilaktyczne (alkohol, narkomania) Rok 2016 jest ostatnim rokiem funkcjonowania gminnych i wojewódzkich programów profilaktycznych (alkohol, narkomania) na starych zasadach.

24 Od 2017r. programy, które będą przyjmowane na rok 2017 i późniejsze, będą musiały być zgodne z celem operacyjnym dotyczącym przeciwdziałania narkomanii i profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych – odpowiednio.

25 Dlaczego? to konsekwencja ujednolicenia podstawy prawnej, okresu obowiązywania i konieczności zapewnienia spójności działań profilaktycznych realizowanych na szczeblu centralnym – dotychczasowe, odrębne programy, zostały inkorporowane do Narodowego Programu Zdrowia – rozporządzenia Rady Ministrów wydawanego na podstawie ustawy o zdrowiu publicznym.

26 Nadzór Zgodność programów „samorządowych” z NPZ i regionalnymi priorytetami polityki zdrowotnej będzie corocznie oceniana przez wojewodę

27 kontrola JST są obowiązane przekazywać informacje o działaniach z obszaru zdrowia publicznego wojewodzie, a ten, w przypadku stwierdzenia niejasności lub braków będzie mógł zwracać się do organu wykonawczego JST o ich uzupełnienie lub wyjaśnienie. W przypadku stwierdzenia niezgodności z NPZ lub regionalnymi priorytetami polityki zdrowotnej (w rozumieniu ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) wojewoda będzie informował organ stanowiący w danej JST (rada gminy, powiatu, sejmik województwa – odpowiednio).

28 finansowanie Brak zmian Dofinansowanie z NFZ?

29 Efektywność! Celem zwiększenia efektywności i skuteczności programów JST promowane i oczekiwane będzie większe korzystanie z bazy programów profilaktycznych zweryfikowanych przez fachowe jednostki (IPIN, ORE, PARPA, KBPN) - http://www.kbpn.gov.pl/portal?id=106179. http://www.kbpn.gov.pl/portal?id=106179

30 Przykładowe zadanie 3.2.1. Profilaktyka uniwersalna: 1) poszerzanie i udoskonalanie oferty, upowszechnianie oraz wdrażanie uniwersalnych programów profilaktycznych rekomendowanych w ramach Systemu rekomendacji programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego, w tym programów profilaktyki uniwersalnej, które biorą pod uwagę wspólne czynniki ryzyka problemów alkoholowych i innych zachowań ryzykownych i czynniki chroniące, wspierające prawidłowy rozwój; Realizator: PARPA, MEN, JST, ORE, KBPN, IMW oraz IPiN

31 sprawozdawczość Ustawa o zdrowiu publicznym w art. 12 określa także sposób gromadzenia danych dotyczących realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, terminy ich przekazywania i zakres gromadzonych informacji.

32 termin Jednostki samorządu terytorialnego przekazują właściwemu wojewodzie, do dnia 31 marca każdego roku, roczną informację o zrealizowanych lub podjętych w ubiegłym roku zadaniach z zakresu zdrowia publicznego. Powyższy przepis wchodzi w życie od 1 stycznia 2017

33 Wzór sprawozdania Sposób przekazywania informacji zostanie określony w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw zdrowia

34 Dziękuję za uwagę Dr n. med. Łukasz Balwicki [email protected] tel. 606369656