1 Ustrój rzymski i administracja w ujęciu porównawczymwładza ojcowska Ustrój rzymski i administracja w ujęciu porównawczym

2 treść i wykonywanie władzy ojcowskiejpo pierwsze treść i wykonywanie władzy ojcowskiej

3 Władza ojcowska w rodzinie agnacyjnejosoby sui iuris osoby alieni iuris pater familias familia pecuniaque AGNATIO – sensu stricto – sensu largo

4 pierwotna manus to potempatria potestas – nad zstępnymi dominica potestas – jako właściciel niewolników i innych dóbr manus – nad żoną

5 uprawnienia pater familias- ius vitae necisque - ius vendendi - zgoda na małżeństwo Tab. IV.2b: si pater filium ter venum duuit filius a patre liber esto (jeśli ojciec syna odda na sprzedaż po raz trzeci, niech syn będzie wolny od ojca).

6 ewolucja władzy ojcowskiejGai 1.55: „chyba nie ma żadnych innych ludzi, którzy taką nad swoimi synami mieliby władzę, jaką my mamy” obyczaje, prawo sakralne, opinia społeczna – także noty cenzorskie Trajan – przymusowa emancypacja Antoninus Pius – bene concordans matrimonium COGNATIO

7 8 maja 1984 roku młody kapral kanadyjskiej armii wtargnął do gmachu Zgromadzenia Narodowego Quebecu z zamiarem zabicia członków rządu. Denis Lortie biegał po korytarzach, strzelając do napotkanych ludzi, aż dotarł do sali, w której gromadzili się posłowie. Tego dnia jednak Zgromadzenie nie obradowało; pomieszczenie było puste. Lortie zasiadł w fotelu przewodniczącego. Nim się poddał, zabił trzy osoby, a osiem ranił.

8 podmiotowość majątkowapo drugie podmiotowość majątkowa

9 senatus consultum Macedonianiumpeculium fot. Grzegorz Blicharz

10 peculium quasi castrensepeculium castrense bona materna, lucra nuptialia, bona adventicia peculium profecticium peculium quasi castrense

11 wejście pod władzę ojcowską1. urodzenie w małżeństwie 2. adopcja 3. legitymacja wejście pod władzę ojcowską

12 Dwa domniemania I. pater is est, quem nuptiae demonstrant II. urodzenie nie wcześniej niż w 182 dniu od początku małżeństwa i nie później niż w 300 dniu od jego zakończenia

13 adoptio (sensu largo) adrogatio adoptio (sensu stricto)

14 adoptio mancipatio in mancipio manumissio in iure cessio addictio

15 Pierwsza adrogacja niedojrzałego – 13 letni Neron adrogowany przez cesarza Klaudiusza (Bronze head of Claudius found in Suffolk, England, 1st century AD)

16 Zbiory Pałacu w Wilanowie: pacholę z dynastii julijsko-klaudyjskiej (mały Neron ?)

17 Jan Styka, Neron w Bajach (1900)

18 adrogatio „Zechciejcie i postanówcie, aby Lucius Valerius zgodnie z prawem i uchwałą stał się synem Luciusa Titiusa tak, jak gdyby z tego pater i mater familias był on urodzony, zwłaszcza by miał nad nim władzę życia i śmierci, jak ojciec nad synem. Jak powiedziałem, tak was Kwiryci pytam” (Gell. 5.19.9)

19 ADOPTIO NATURAM IMITATUR

20 Justyniańska reforma adopcji (530 r.):- adoptio plena - adoptio minus plena fot. prof. Arkadiusz Jawień

21 legitimatio per subsequens matromonium (Konstantyn)per rescriptum principis (Justynian) per oblationem curiae (V wiek)

22 zgaśnięcie władzy ojcowskiejemancipatio flamen Dialis, westalka patrycjusz, biskup kolonizacja przymusowa emancypacja oddanie w adopcję zgaśnięcie władzy ojcowskiej