1 Uzależnienie od alkoholu Opracowanie: Małgorzata Kostańska

2 Pojęcia, tradycje, poglądy Alkoholizm jest pojęciem względnie nowym, pijaństwo - to jedno z najstarszych określeń stanu odurzenia alkoholem. W sensie terminologicznym alkoholizm jest synonimem pijaństwa rozumianego jako picie nadmierne, przekraczające akceptowane społecznie normy używania alkoholu. Nał ó g alkoholowy uważa się za jedną z faz alkoholizmu.

3 Według WHO alkoholizm to: „ wszelki sposób picia, który wykracza poza miarę tradycyjnego i zwyczajowego spożycia albo poza ramy obyczajowego i zwyczajowego spożycia albo poza ramy, obyczajowego, przyjętego w całej społeczności picia towarzyskiego bez względu na czynniki etiologiczne, które do takiego zachowania prowadzą […]”.

4 Zjawisko alkoholizowania się młodych ludzi narasta gwałtownieZjawisko alkoholizowania się młodych ludzi narasta gwałtownie Drastycznie obniża się wiek nadużywających alkoholuDrastycznie obniża się wiek nadużywających alkoholu Badania alarmują - blisko 97% warszawskich piętnastolatków piło już alkohol.Badania alarmują - blisko 97% warszawskich piętnastolatków piło już alkohol. Picie jest bardziej rozpowszechnione u dziewczynek, niż u chłopców w tym samym wieku.Picie jest bardziej rozpowszechnione u dziewczynek, niż u chłopców w tym samym wieku.

5 Według młodych ludzi przyczyną sięgania po alkohol jest chęć poeksperymentowania i nie widzą w tym żadnego zagrożenia

6 Tragedią młodego człowieka w początkach alkoholizmu jest to, że wie o nim tak mało. Tragedią młodego człowieka w początkach alkoholizmu jest to, że wie o nim tak mało. Tragedią starego człowieka w nałogu jest to, że wie o nim tak dużo i tak późno.

7 Tradycje pijaństwa były w Polsce dość mocno zakorzenione i to we wszystkich warstwach społecznych: szlachty, mieszczaństwa, włościan. Tradycje pijaństwa były w Polsce dość mocno zakorzenione i to we wszystkich warstwach społecznych: szlachty, mieszczaństwa, włościan. We wsp ó łczesnej Polsce nadmierne picie alkoholu należy do tradycji powszechnie kultywowanych. We wsp ó łczesnej Polsce nadmierne picie alkoholu należy do tradycji powszechnie kultywowanych. Każda okazja jest dobra: święta, uroczystości rodzinne, spotkania towarzyskie, awans w pracy, wypłata... Każda okazja jest dobra: święta, uroczystości rodzinne, spotkania towarzyskie, awans w pracy, wypłata...

8 Mity i prawdy o alkoholu

9  "Kieliszek" alkoholu nikomu jeszcze nie zaszkodził nie zaszkodził  Alkohol poprawia sprawność psychofizyczną psychofizyczną  Alkohol dodaje sił  Mężczyzna jest odporny na alkohol  Alkohol jest lekarstwem "na serce"  Alkohol zapobiega chorobie wieńcowej i zawałom serca i zawałom serca  Alkohol może być lekarstwem na zdenerwowanie i kłopoty zdenerwowanie i kłopoty

10  Alkohol jest lekarstwem na sen  Alkohol poprawia odporność organizmu  Alkohol jest środkiem rozgrzewającym organizm organizm  Alkohol jest środkiem poprawiającym trawienie trawienie  Alkohol leczy nerki  Nie jestem alkoholikiem, bo nikt mnie nie widział pijanym nie widział pijanym

11  Niekt ó rzy rodzą się alkoholikami  Alkoholik to ktoś, kto musi pić codziennie codziennie  Alkoholicy to ludzie z marginesu i degeneraci degeneraci  Alkoholicy to ludzie źli i niemoralni

12 Dane statystyczne wg Komisji Europejskiej 195 000 zgonów w UE rocznie wskutek nadużywania alkoholu (7,4% zgonów)195 000 zgonów w UE rocznie wskutek nadużywania alkoholu (7,4% zgonów) 1 na 4 wypadki spowodowane pod wpływem alkoholu, a 10 000 osób ginie każdego roku w krajach UE w tych wypadkach1 na 4 wypadki spowodowane pod wpływem alkoholu, a 10 000 osób ginie każdego roku w krajach UE w tych wypadkach

13 PARPA Dane statystyczne wg PARPA Polska 2008r 4, 5 mln osób nadużywa alkoholu, 4, 5 mln osób nadużywa alkoholu, w tym 10% kobiet w tym 10% kobiet ok. 600 / 900tys. jest uzależnionych ok. 600 / 900tys. jest uzależnionych i wymaga leczenia i wymaga leczenia średnie spożycie czystego alkoholu średnie spożycie czystego alkoholu 4,81 l/osobę 4,81 l/osobę

14 MŁODZIEŻ MŁODZIEŻ I ALKOHOL III klasy gimnazjum - 15-latkowie: 65,8% z nich piło alkohol w ciągu 65,8% z nich piło alkohol w ciągu ostatnich 30 dni (71,5% chłopc ó w, 60,3% ostatnich 30 dni (71,5% chłopc ó w, 60,3% dziewcząt) dziewcząt) 29,2% z nich UPIŁO się w ciągu ostatnich 29,2% z nich UPIŁO się w ciągu ostatnich 30 dni (38,1% chłopc ó w, 20,8% dziewcząt); 30 dni (38,1% chłopc ó w, 20,8% dziewcząt);

15 Wyniki badań warszawskich studentów z 1993 roku przedstawiają następujące dane (Urban B.): 93 % studentów spożywało alkohol, „ co najmniej raz w życiu” 75 % „ raz w miesiącu” 55 % „ raz w tygodniu” („ Problemy Alkoholizmu i Narkomanii” Nr. 11-12 z 1993 r.) Wyniki badań warszawskich studentów z 1993 roku przedstawiają następujące dane (Urban B.): 93 % studentów spożywało alkohol, „ co najmniej raz w życiu” 75 % „ raz w miesiącu” 55 % „ raz w tygodniu” („ Problemy Alkoholizmu i Narkomanii” Nr. 11-12 z 1993 r.)

16 Picie alkoholu ( rozmiary zjawiska i częstotliwości) Treść pytania Szkoła podst. Liceum Ogólnok. Szkoła Zaw. Zes.Sz.Zaw kl.VII kl.VIII kl.II kl.III kl.II kl.III kl.II kl.II 1. Czy się upiłeś? Tak 11,3% 21,4% 42,2% 40% 42,2% 40% 43,3% 53,5% 51,8% 51,8% Nie 88,7% 78,6% 57,8 % 60% 57,8 % 60% 56,7% 46,4% 48,2% 2. Czy często pijesz? a)Nie 53,2 % 4,6 % 22,6 % 21,9 % 22,6 % 21,9 % 24,1 % 13,6 % 18,6 % b) 1-2 razy w roku 33 % 36,3 % 33 % 36,3 % 33 % 36,3 % 30,7 % 30,4 % 28,8 % c) 1-2 razy w miesiącu 8,4 % 15,6 % 8,4 % 15,6 % 25,4 % 28,6 % 25,4 % 28,6 % 27,5 % 3,1 % 33,8 % d) kilka razy w miesiącu 4 % 5,2 % 4 % 5,2 % 15,2 % 6,2 % 13,1 % 17,5 % 13,6 % e) 1-2 razy w tygodniu 1,4 % 2,3 % 1,4 % 2,3 % 5,6 % 7 % 5,6 % 7 % 4,3 % 5,2 % 5,8 %

17 Uwaga! Spożywanie traktować jako „ skłonność do alkoholu”, a alkoholu dwa, a nawet jeden raz w miesiącu, nawet w przypadku osób dorosłych, można nawet w przypadku młodzieży szkół średnich jako zjawisko niezwykle niebezpieczne.

18 Czynniki wpływające na rozw ó j uzależnienia

19 Biologiczne (czynniki genetyczne) Biologiczne (czynniki genetyczne) Społeczne (tzw.dziedziczenie Społeczne (tzw.dziedziczenie społeczne, łatwy dostęp do alkoholu) społeczne, łatwy dostęp do alkoholu) Psychologiczne (jako „podpórki” do pokonywania różnych trudności życiowych) Psychologiczne (jako „podpórki” do pokonywania różnych trudności życiowych) Duchowe (alkohol staje się najważniejszą rzeczą w życiu) Duchowe (alkohol staje się najważniejszą rzeczą w życiu)

20 Fazy alkoholizmu według Jedlinka 1.Faza wstępna ( uzyskanie ulgi i wzrost tolerancji na alkohol) 2.Faza ostrzegawcza ( luki w pamięci, koncentracja na alkoholu, picie po kryjomu, picie z chciwością, organizowanie okazji do wypicia, poczucie winy w związku z piciem) 3.Faza krytyczna ( upośledzenie kontroli nad piciem, stany agresji przeplatane stanami wyrzut ó w sumienia) 4.Faza przewlekła ( wielodniowe „ ciągi ”, konsekwencje : utrata rodziny, pracy, problemy zdrowotne a nawet śmierć )

21 Identyfikacja osób z problemami alkoholowymi Wskaźniki kliniczne Wskaźniki kliniczne Wskaźniki diagnostyczne Wskaźniki diagnostyczne Badania laboratoryjne Badania laboratoryjne

22 Problemy zdrowotne - Powikłania somatyczne - Powikłania psychiatryczne

23 Powikłania somatyczne  Układ nerwowy  Układ pokarmowy  Układ krążenia  Układ oddechowy

24  Układ moczowy  Układ endokrynny  Zaburzenia funkcji seksualnych seksualnych  Układ odpornościowy  Nowotwory  Ciąża i płód

25

26 Powikłania psychiatryczne Majaczenia alkoholowe (psychoza alkoholowa) Majaczenia alkoholowe (psychoza alkoholowa) Ostra halucynoza Ostra halucynoza Przewlekła halucynoza Przewlekła halucynoza Paranoja alkoholowa Paranoja alkoholowa Psychoza Korsakowa Psychoza Korsakowa

27 Leczenie Zapobieganie nawrotom picia Zapobieganie nawrotom picia Grupy samopomocy Grupy samopomocy Odtrucie – detoksykacja Odtrucie – detoksykacja Psychoterapia Psychoterapia

28 Wnioski i wskazania do prowadzenia działalności zapobiegawczo- profilaktycznej Wnioski i wskazania do prowadzenia działalności zapobiegawczo- profilaktycznej

29 pogadanki, broszury i publikacje kierowane do młodzieży, ich rodziców i wychowawców pogadanki, broszury i publikacje kierowane do młodzieży, ich rodziców i wychowawców unikanie picia alkoholu przy dzieciach i młodzieży (dzieci 4-5-letnie wiedzą, że pijak śmierdzi i krzyczy) unikanie picia alkoholu przy dzieciach i młodzieży (dzieci 4-5-letnie wiedzą, że pijak śmierdzi i krzyczy) większa kontrola młodzieży z rodzin niepełnych i rozbitych, ze środowisk wiejskich i rodzin wielodzietnych większa kontrola młodzieży z rodzin niepełnych i rozbitych, ze środowisk wiejskich i rodzin wielodzietnych działalność profilaktyczna na wczasach, koloniach, obozach, itp. działalność profilaktyczna na wczasach, koloniach, obozach, itp. w działalności zapobiegawczej poświęcić więcej czasu na pracę profilaktyczną z młodzieżą ekstrawertyczną w działalności zapobiegawczej poświęcić więcej czasu na pracę profilaktyczną z młodzieżą ekstrawertyczną

30 „- Co ty tu robisz! - spytał Pijaka, którego zastał siedzącego w milczeniu przed baterią butelek pełnych i baterią butelek pustych. - Piję - odpowiedział ponuro Pijak. - Dlaczego pijesz? - spytał Mały Książę. - Aby zapomnieć - odpowiedział Pijak. - O czym zapomnieć? - zaniepokoił się Mały Książę, który już zaczął mu współczuć. - Aby zapomnieć, że się wstydzę - powiedział Pijak, schylając głowę. - Czego się wstydzisz? - dopytywał się Mały Książę, chcąc mu pomóc. - Wstydzę się, że piję - zakończył Pijak rozmowę i pogrążył się w milczeniu.”

31 Bibliografia 1. Jarosz M., Samoniszczenie : samobójstwo, alkoholizm, narkomania, Wrocław, Zakład Narodowy im.Ossolińskich Wydawnictwo PAN 1980 2. Sierosławski J. i in., Alkohol: postawy i zachowania Polaków wobec alkoholu i problemów alkoholowych, Warszawa: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Wydawnictwo Edukacyjne PARPA, 2004 3. Urban B., Zachowania dewiacyjne młodzieży, Kraków: Wydawnictwo UJ, 2000 4. Wojciechowski A., - Psychopatologia, Martin E. P. Seligman, Elaine F. Walker, David L. Rosenhan ;przekł. [z ang.] Joanna Gilewicz Poznań : Zysk i S-ka Wydaw. 5. Woronowicz B.T. Alkoholizm jest chorobą, Wyd. 2 rozsz. - Warszawa: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 1998 6. red. nauk. Andrzej Margasiński, Beata Zajęcka, Psychopatologia i psychoprofilaktyka : przejawy narkomanii, alkoholizmu, przemocy, zaburzeń psychicznych w rodzinie i szkole oraz możliwości im przeciwdziałania, Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2000