1 Św. Augustyn Magdalena Pułjan kl. II A

2 Biografia Augustyn urodził się 13 listopada 354 r. w Tagaście (obok Suk Ahras w Algierii), w rodzinie urzędnika państwowego Patrycjusza. Matka Augustyna, św. Monika, pochodziła z rodziny o tradycji chrześcijańskiej, ojciec był poganinem.

3 Biografia Nauka szła mu łatwo; imponował kolegom niezwykłą pamięcią. Jednak pierwsze lata nauki Augustyn wspomina w swojej autobiografii - Wyznaniach - z niesmakiem. Miał bowiem nauczyciela, bijącego swoich uczniów bez miłosierdzia za najmniejsze przewinienia. Nie lubił matematyki, ale za to rozkoszował się w literaturze łacińskiej. Ulubionym jego autorem był Wergiliusz

4 Biografia Jako młodzieniec żył Augustyn swobodnie. Lubił zabawy, dobre jadło i picie. Chętnie uczęszczał do teatru, miał ciągoty do psot chłopięcych. Trudny okres dojrzewania, dużo wolnego czasu i pogańskie zwyczaje sprawiły, że po pierwszych studiach w Tagaście i w Madurze udał się na dalsze kształcenie do Kartaginy, metropolii Afryki Północnej i tam związał się z kobietą. Z tego związku po pewnym czasie urodził się syn Adeodatus (z łac. "dany od Boga"). Augustyn żył z tą dziewczyną 15 lat. Igrzyska, cyrk, walki gladiatorów, teatr - to był jego żywioł.

5 W owych też latach żyłem z kobietą nie związaną ze mną prawnym małżeństwem, na którą natrafiła moja nie kierująca się roztropnością namiętność. Ale miałem tylko tę jedną kobietę i dochowywałem jej wierności. W tym związku mogłem przez własne doświadczenie poznać, jaka jest różnica między prawdziwym małżeństwem, zawieranym w celu wydania na świat potomstwa, a związkiem skojarzonym tylko dla zaspokojenia namiętności, w którym rodzą się dzieci także nie chciane — ale gdy się urodziły, to już się je kocha.

6 Biografia Pod wpływem lektury klasyków rzymskich Augustyn wpadł w sceptycyzm racjonalistyczny. Zaczął szukać prawdy. Biblia wydawała mu się prostacka, bo jej łacińskie tłumaczenia były wówczas nie zawsze udane. Za problemami filozoficznymi poszły i wątpliwości religijne. W tym czasie wstąpił do sekty manichejskiej, do której wciągnął go tamtejszy biskup, imponując mu wymową i oczytaniem.

7 Biografia W wieku 20 lat otworzył swoją pierwszą szkołę retoryki, później jeździł po Italii, zakładając kolejne szkoły. Tak minęło 10 lat jego życia. Gdy miał 30 lat, trafił do Mediolanu.

8 Biografia W Mediolanie zetknął się ze św. Ambrożym, który był wówczas biskupem tego miasta. Augustyn zaczął chodzić na jego kazania. Wielki biskup zaimponował mu wymową i głębią treści. Niedługo potem przyszło uderzenie łaski Bożej (386 r.). św. Ambroży

9 A skoro dociekliwa myśl zgarnęła z najskrytszych ostępów duszy całą moją nędzę i wyciągnęła ją na powierzchnię, przed oczy mego serca, wtedy się wreszcie zerwała we mnie burza, niosąc deszcz łez rzęsisty. Aby się wypłakać, podniosłem się i odszedłem od Alipiusza. Wydało mi się, że najlepiej jest płakać w samotności. Odszedłem więc dostatecznie daleko, aby nawet jego obecność mi nie przeszkadzała. Musiał się domyślać, co się ze mną dzieje, bo zdaje się, że odchodząc coś do niego powiedziałem i głos mój już wtedy się łamał wzbierającym we mnie płaczem. Alipiusz, porażony zdumieniem, pozostał tam, gdzie przedtem siedzieliśmy razem. A ja rzuciłem się gdzieś na ziemię, u stóp drzewa figowego. Już nie powstrzymywałem łez, które zaraz popłynęły z moich oczu strumieniem — ofiara, jaka Ty łaskawie przyjmujesz. I nie takimi wprawdzie słowami, ale w takiej myśli przemawiałem do Ciebie: „O Panie, czemu zwlekasz? Dokądże, Panie? Wciąż gniewać się będziesz? Zapomnij o dawnych nieprawościach naszych!„ Czułem bowiem, że to one, te nieprawości, mnie więżą, więc krzyczałem z głębi niedoli: „Jak długo, jak długo jeszcze? Ciągle jutro i jutro? Dlaczego nie w tej chwili? Dlaczego nie teraz już kres tego, co we mnie wstrętne?"

10 Tak mówiłem i w bezmiernie gorzkiej skrusze serca płakałem. słyszę dziecięcy głos z sąsiedniego domu, nie wiem, czy chłopca, czy dziewczyny, jak co chwila powtarza śpiewnie taki refren: „Weź to, czytaj! Weź to, czytaj!” Ocknąłem się i w wielkim napięciu usiłowałem sobie przypomnieć, czy w jakimkolwiek rodzaju zabawy dzieci śpiewają taką piosenkę. Nie przychodziło mi do głowy, żebym to kiedyś przedtem słyszał. Zdusiwszy w sobie łkanie, podniosłem się z ziemi, znajdując tylko takie wytłumaczenie, że musi to być nakaz Boży, abym otworzył książkę i czytał ten rozdział, na który najpierw natrafię. […] Spiesznie więc wróciłem do tego miejsca, gdzie Alipiusz przez cały czas siedział. Pamiętałem, że zostawiłem tam, odchodząc, tom pism apostoła. Chwyciłem książkę, otworzyłem i czytałem w milczeniu słowa, na które najpierw padł mój wzrok:

11 „...nie w ucztach i pijaństwie, nie w rozpuście i rozwiązłości, nie w zwadzie i zazdrości. Ale przyobleczcie się w Pana Jezusa Chrystusa, a nie ulegajcie staraniom o ciało i jego pożądliwości."

12 Ani nie chciałem więcej czytać, ani nie było to potrzebne. Ledwie doczytałem tych słów, stało się tak, jakby do mego serca spłynęło strumieniem światło ufności, przed którym cała ciemność wątpienia natychmiast się rozproszyła. Zaznaczywszy to miejsce palcem - czy jakimś innym znakiem, nie pamiętam - zaniknąłem książkę i już ze spokojną twarzą powiedziałem Alipiuszowi, co się stało.

13 Biografia Augustyn rozumiał sens swojego życia, poczuł żal z powodu zmarnowanej przeszłości. Dotrwał jako nauczyciel retoryki do wakacji, następnie udał się w pobliże Mediolanu, do wioski Cassiciaco i tam u przyjaciela Werekundusa spędzał czas na modlitwie i na rozmowach na tematy ewangeliczne. Rozczytywał się równocześnie w Piśmie świętym. Na początku Wielkiego Postu zgłosił się do św. Ambrożego jako katechumen i w Wielką Sobotę w nocy z 24 na 25 kwietnia 387 r. z rąk Ambrożego przyjął Chrzest. Miał wówczas 33 lata.

14 Filozofia

15 Podstawowe założenia Bóg jako dobro najwyższe – Absolut; By poznać Boga, należy najpierw poznać swoją duszę, czyli miejsce wewnątrz człowieka, w którym mieszka prawda; Boga można bardziej poznać przez wolę i wiarę, a nie rozum; Świat stworzony przez Boga jest dobry, ale istnieje w nim zło; Istnieje dobro absolutne; Człowiek czyni zło, gdy odwraca się od dobra, czyli od Boga; Bóg jest dobry i zbawia człowieka.

16 Bóg Bóg jest bytem oraz substancją w sensie pełnym, elementy te są współistotne. Ponadto pochodzenie osób boskich jest wewnętrzne, a nie zewnętrzne (osoby boskie nie pochodzą od czynników będących poza nimi, na zewnątrz, ale od siebie wzajemnie, czyli z wewnątrz). Pochodzenie osób, jako że jest wewnętrzne, odbywa się wewnątrz Boga i jest to opis wewnętrznego życia boskiego. Oznacza to ponadto równość osób w Trójcy Świętej. Św. Augustyn wykazał ponadto, iż Bóg istnieje w taki sposób, iż wszystko inne od niego pochodzi.

17 Człowiek Definicja człowieka, którą posługiwał się Augustyn, została zaczerpnięta od starożytnego filozofa Platona – człowiek jest duszą, posługującą się ciałem. Wyznaje więc dualizm antropologiczny – na człowieka składa się dusza i ciało.

18 Podział duszy Filozof wprowadza podział duszy ludzkiej, którą określa animus, na trzy stopnie. Pierwszym stopniem są zmysły (sensus), zmysły te są zewnętrzne i wewnętrzne. Drugim stopniem duszy ludzkiej jest wyobraźnia (spiritus), która może oznaczać pamięć zmysłową lub rozumną część duszy, jak to ujmuje Pismo Święte. Trzecim stopniem podziału duszy jest wyższa część duszy, czyli mens. Wyróżnia tu: ratio - rozum, w którym zawarte są sądy, rozumowania i wiedza; dalej intelligentia, - czyli to, co najwyższe w człowieku - dar Ducha Świętego; i intellectus, czyli władzę wyższą od rozumu.

19 Wolna wola Według św. Augustyna jej brak powoduje, że cała etyka traci sens, stworzył teorię teodycei. Teoria ta zakłada, iż Bóg obdarzył ludzi wolną wolą, po to, aby mogło zaistnieć dobro i etyka. Doszedł do przekonania, iż ludzie dzielą się na przeznaczonych do zbawienia i potępienia i to od nich zależy, do której grupy chcą należeć.

20 Prawo naturalne Jest to prawo, które zostało wpisane w serce i duszę człowieka nie przez niego samego, ale przez Boga. Jest to prawo niezmienne, każdy człowiek jest zdolny do jego odczytania. Są to podstawowe zasady moralne wpisane we wnętrze każdego człowieka. Jak zauważył św. Augustyn, świadomość tychże zasad wpisanych w serce człowieka to sumienie.

21 Zło moralne Św. Augustyn cechuje się optymizmem w kwestii zła moralnego: Bóg dopuścił zło, aby je ostatecznie obrócić w dobro; dzięki temu wszechmoc i dobroć Boga objawiają się z jeszcze większą siłą. Zło jest brakiem bytu, np. ktoś choruje dlatego, że w jego organizmie czegoś brakuje.

22 Prawda Rozważania o prawdzie św. Augustyn ujął w Solilokwi - dialogu wewnętrznym, rozmowach z samym sobą, rozmowach w samotności. W ten sposób Augustyn nawiązał do Platona (dialog), ale jego rozmówcą nie jest jakaś osoba, ale jego rozum, oświecony i kierowany przez Boga - „wewnętrznego nauczyciela”.

23 Stworzenie Według św. Augustyna stworzenie świata zostało wywiedzione od Boga. Bóg stworzył świat ex nihilo – z nicości, z niczego. Jedyną przyczyną stworzenia była boska wola stwórcza. Można więc na tej podstawie wysnuć wniosek, iż Bóg stworzył świat również ex amore, czyli z miłości. Pomiędzy najdoskonalszym bytem, jakim jest Bóg, a ludźmi, bytami niedoskonałymi, znajdują się aniołowie. W hierarchii bytów stworzonych poniżej człowieka znajduje się materia.

24 Państwo Boże Jego koncepcją jest Państwo Boże (tak zresztą nazywa się jego główne dzieło), oparte na miłości Boga posuniętej aż do śmierci Chrystusa na krzyżu. Przeciwstawił to Państwo państwu ziemskiemu, które rządzi się egoizmem człowieka. Człowiek w swoim dążeniu do ideałów nie jest sam. Pomaga mu w tym instytucja państwa – czyli grupa ludzi, którzy dążą do dobra wspólnego. Państwa dzielą się na dwa rodzaje – państwo Boże i państwo ziemskie. Choć chrześcijanie żyją w przemijających państwach ziemskich, to mimo to łączy ich wspólna miłość do Boga. Kościół więc jest państwem, bowiem tworzą go ludzie przesiąknięci ideałem dążenia do Boga. Państwo niebieskie – Boże – Kościół – dąży do dóbr i pokoju niebieskiego, a jego celem ostatecznym jest zbawienie wszystkich jego członków.

25 Cytaty Dopóki walczysz, jesteś zwycięzcą. Kup sobie psa. To jedyny sposób, abyś mógł nabyć miłość za pieniądze. Dokąd mogłem uciec od siebie samego? Nie chodź na rynek, wejdź w siebie, we wnętrzu człowieka mieszka prawda. Miłość porusza się na dwóch nogach: jedną z nich jest miłość do Boga, drugą do ludzi. Rób wszystko, żebyś nie kuśtykał, ale biegnij na obu, aż do samego Boga. Jeśli chcesz być wielki, zaczynaj od rzeczy małych. Zakładaj głęboki fundament pokory, skoro zamierzasz budować wysoko. Błądzenie jest rzeczą ludzką, ale dobrowolne trwanie w błędzie jest rzeczą diabelską. Bóg jest bliżej nas, niż my siebie samych.