1 W kierunku innowacyjnej Polski: Proces przedsiębiorczego odkrywania i analiza potrzeb przedsiębiorstw Prezentacja wyników projektu Jerzy Toborowicz Bank Światowy 21 czerwca 2016

2 2 €10 Mld ? Cel projektu

3 Środki do osiągnięcia celu Zaprojektować i przetestować PPO „made in Poland” oparty na oddolnym podejściu do wyboru priorytetów polityki innowacyjnej (inteligentnych specjalizacji) Ocenić potrzeby MŚP dot. rozwoju w oparciu o innowacje Zarekomendować zmiany w publicznym wsparciu dla firm Wzmocnić potencjał administracji publicznej do kontynuacji PPO i wsparcia przedsiębiorstw Pomóc spełnić warunkowość ex ante Komisji Europejskiej 3

4 Inteligentne specjalizacje; Decydenci Smart Lab Działanie Wywiady Mapy Innowacji Crowd sourcing 4 Proponowany model wspierający krajowe PPO

5 Co zrobiliśmy 630 wywiadów z przedsiębiorstwami w 4 regionach (w tym 130 przez 20 regionalnych konsultantów) 20 Smart Labów, w których uczestniczyło ponad 60 przedsiębiorstw, w tym dwa krajowe Smart Lab nt. CNC 40 przeszkolonych konsultantów regionalnych 4 warsztaty dla IOB 2 spotkania „Champions Club” 40 przedsiębiorstw uczestniczących w crowdsourcingu Mapa innowacji przygotowana we współpracy z NCBiR Business Technology Roadmap - BTR (mapa biznesowo-technologiczna) Zaangażowanie szerokiego grona interesariuszy: MR, NCBR, PARP, ARP, MNISW, regionalne władze, akademicy, IOB, VC, GR 5

6 Rezultaty Przetestowany model PPO:  Pozwala na oddolną identyfikację inteligentnych specjalizacji; wpisuje się w istniejącą KIS; może uzupełniać/zastępować regionalne PPO  Rozpoznaje innowacyjne potrzeby firm  Identyfikuje „czempiony”, wiodące firmy  Daje oddolną informację o trendach biz-tech i wspomaga strategie inwestycyjne (BTR)  Buduje kapitał społeczny, generuje projekty B+R  Buduje potencjał i wiedzę potrzebną do kontynuacji PPO  Wskazuje na konieczne zmiany w publicznym wsparciu innowacji  Wydaje się spełniać warunkowość ex ante Komisji Europejskiej 6

7 Wywiady z firmami 7

8 Cele wywiadów Sprawdzić jakość i potencjał firm w wybranej inteligentnej specjalizacji, odkryć nowe specjalizacje Zidentyfikować źródła i bariery rozwoju innowacji wśród MŚP Wskazać główne atrybuty firm, które najbardziej skorzystałyby z publicznego wsparcia Zidentyfikować trendy biznesowe i technologiczne Rozpoznać proinnowacyjne usługi publiczne, których MŚP potrzebują najbardziej Zaprosić wiodące firmy do uczestnictwa w Smart Labach Doradzić firmom jak w pełni wykorzystać swój potencjał i rozwijać się szybciej w oparciu o innowacje 8

9 Wyniki wywiadów: czynniki napędzające innowacyjność 9

10 Bariery dla innowacji 10

11 Inteligentne specjalizacje: bariery dla innowacji 11 Uwaga: w oparciu o analizę czynnikową, wynik w przedziale od -1 do 1.

12 Regiony: bariery dla innowacji 12 Uwaga: w oparciu o analizę czynnikową, wynik w przedziale od -1 do 1.

13 Inteligentne specjalizacje: typologia firm 13 % udział

14 Potrzeby firm Dostęp do finansowania Dostęp do nowych rynków Brak wykwalifikowanego personelu wyspecjalizowanego w B+R Braki twardych i „miękkich” umiejętności wśród swoich pracowników, Niejednolita jakość praktyk zarządczych Bariery w sposobie myślenia/nastawienia zarządów/właścicieli Wąska sieć kontaktów, niski poziom kapitału społecznego i chęci do współpracy z innymi firmami Niejednolity poziom wiedzy o trendach biznesowych i technologicznych Słaby kontakt z nauką, niskie wykorzystanie źródeł informacji Niski apetyt klientów na innowacje Sceptycyzm co do współpracy z sektorem publicznym, brak zaufania, różna jakość wsparcia, niska aktywność administracji 14

15 Dlaczego wspierać „czempionów” i „śpiące królewny”? Istnieje duża zróżnicowanie poziomu wydajności pracy między firmami na całym świecie W USA 10% najbardziej produktywnych firm jest 2 razy bardziej wydajna od 10% najmniej produktywnych, w Chinach 3:1, w Indiach 5:1 Wysoka produktywność jest trwała: firmy o wysokiej wydajności zwykle ją podtrzymują i vice versa Top 5-10% najbardziej produktywnych firm odpowiada za większość wzrostu wydajności i zatrudnienia, wyższe wskaźniki przeżywalności, eksportu, wyższe pensje, niższe ceny dla konsumentów => Przyspieszyć wzrost czempionów i pomóc im uzyskać poziomy wydajności globalnych liderów => Zwiększyć ilość czempionów poprzez wsparcie dla startupów i transformację „śpiących królewien” 15

16 5% firm w Polsce stworzyło ponad połowę nowych miejsc pracy Source: Bank Światowy (2016) na podstawie danych z GUS

17 Jakie cechy wyróżniają czempionów? 5 kluczowych cech, które statystycznie istotnie charakteryzują czempiona: – Średnie tempo wzrostu firmy w ciągu ostatnich 2 lat – Wydatki na B+R – Odsetek sprzedaży na eksport – Liczba pracowników z wyższym wykształceniem technicznym w firmie – Wykorzystanie innowacji jako sposób na rozwijanie firmy (management mindset) Podczas wypełniania kwestionariusza danymi model zawarty w pliku na bieżąco oblicza prawdopodobieństwo bycia czempionem 17 87 %

18 Jak pomóc „czempionom”? Strategiczny coaching biznesowy i technologiczny Dostęp do „smart money” (business angels, VCs) Wyspecjalizowane szkolenia, innowacyjne MBA Indywidualne podejście IOB i administracji publicznej (a la bankowość prywatna), TOP 100 Wsparcie dla IPR Partnerstwa z BIZ, współpraca z zagranicą Wymiana kadr z uczelniami Skoncentrowane wsparcie: proces selekcyjny w programach wsparcia B+R poprzez profesjonalne panele inwestycyjne 18

19 Smart Laby 19

20 Cele Smart Labów  Analiza potencjału rozwoju obszaru gospodarczego w oparciu o B+R i innowacje  Oddolny element weryfikacji/pogłębienia/modyfikacji KIS; wyłonienie nowych specjalizacji  Analiza potrzeb danego obszaru  Wypracowanie wizji rozwoju w oparciu o finansowanie prywatne i publiczne  Dyskusja o trendach biznesowych i technologicznych;  Zainicjowanie współpracy B+R+I  Tworzenie dobra publicznego przez generowanie wiedzy i publikacje online 20

21 Smart Lab – rezultaty 21  Efektywna metoda na szybkie wstępne sprawdzenie potencjału obszaru gospodarczego/weryfikacja inteligentnych specjalizacji  Wysoka jakość uczestniczących firm dzięki wywiadom  Zmniejszenie ryzyka przejęcia procesu przez grupy interesu  Biznesowy, elastyczny, odbiurokratyzowany format spotkania  Skuteczny format dla analizy łańcucha wartości  Efektywna platforma dzielenia się wiedzą, powstawania projektów, budowy zaufania i kapitalu społecznego

22 Elastyczny proces SL

23 Studium przypadku: maszyny „CNC” 23

24 „Business Technology Roadmap” - BTR Krótki, treściwy, biznesowy raport (max. 50 stron, max. 3 miesiące przygotowania, max. 15 tys. euro, współpraca z przedsiębiorcami i naukowcami) Opis rynków w Polsce i na świecie Analiza trendów biznesowych i technologicznych Analiza biznesowego i naukowego potencjału rozwoju w Polsce Mapa drogowa inwestycji w B+R i innowacje, z budżetami Dobro publiczne: publikacja w internecie 24

25 Mapy innowacji: „szybka ścieżka” NCBR 25

26 Instytucje otoczenia biznesu: diagnoza 26 Ograniczona gotowość do reagowania na potrzeby rynku, słabe rozpoznanie potrzeb biznesu Brak jasnych celów strategicznych i operacyjnych; słaby system zachęt Niestabilne źródła finansowania Duplikacja usług standardowych, luki w wyspecjalizowanym wsparciu Ograniczona jakość kadr i ich doświadczenie we współpracy z biznesem; niski poziom wiedzy w zakresie zarządzania innowacją i komercjalizacji; Brak standardowych procedur postępowania w zakresie IPR Niski poziom współpracy międzynarodowej Słaby system monitoringu i ewaluacji, osłabiany przez konflikt interesów Duża rotacja personelu Niska rozpoznawalność i ocena jakości wśród przedsiębiorców

27 Rekomendacje dla IOB 27 Wprowadzenie jasnego systemu celów, bodźców i oceny wyników Restrukturyzacja IOB, wprowadzenie certyfikacji jakości IOB i instytucji B+R Zaprojektowanie długoterminowego programu komercjalizacji wyników B+R Standaryzacja procedur wyceny IPR Modyfikacja systemu oceny wyników pracowników naukowych, większy nacisk na współpracę międzynarodową i z biznesem Zachęcanie do eksperymentowania (nagroda dla najlepszej nowej usługi) Stworzenie map potrzeb przedsiębiorców, wykrycie luk (ziemia niczyja) Jedno okienko dla innowacji: uruchomienie punktu obsługi kompleksowej online dla wszystkich usług wsparcia innowacji i biznesu

28 Podsumowanie i wnioski Proponowane PPO ma szansę zwiększyć efektywność polityki innowacyjnej dzięki lepszemu wyborowi priorytetów, ocenie potrzeb firm, identyfikacji „czempionów”, dostosowaniu systemu wsparcia Dla powodzenia PPO istotna będzie:  koordynacja na poziomie region-kraj,  reforma IOB,  zmiana bodźców dla nauki,  proaktywność administracji,  nowe podejście do selekcji projektów,  rygorystyczny monitoring i ewaluacja,  silne przywództwo Kluczowa będzie jakość wdrożenia PPO („diabeł tkwi w szczegółach”) PPO będzie tylko tak efektywne jak ludzie, którzy będą nim zarządzać 28

29 Dziękuję! 29 [email protected]

30 www.worldbank.org/poland/innovation/edp