1 W społeczności ludzkiej i zwierzęcej funkcjonują rozmaite systemy znaków, za pomocą których jednostka nawiązuje więź z gromadą i przekazuje jej informacje. kodami Systemy te nazywamy kodami.

2 Znane są w biologii fakty porozumiewania się zwierząt, np. taniec pszczół. Człowiek w toku współżycia społecznego stworzył wiele kodów: języki naturalne, alfabety, piktogramy, kody naukowe, drogowe itd. Ludzie porozumiewają się ze sobą za pomocą języka a także innymi sposobami: mimiką, gestami, symbolami (np. w matematyce, chemii), sygnałami umownymi (np. znaki drogowe) itd.

3 język Najdoskonalszym środkiem komunikacji jest język, dzięki któremu możemy przekazywać więcej informacji; dzięki niemu możemy wyrazić swoje różne przeżycia oraz oddziaływać na innych.

4 Komunikacja językowa zachodzi zawsze w określonej sytuacji. By doszło do porozumienia, muszą być spełnione pewne warunki.

5 KOMUNIKAT JĘZYKOWY Aby mógł powstać KOMUNIKAT JĘZYKOWY: musi istnieć co najmniej dwóch ludzi: NADAWCA, który go przekaże i ODBIORCA – słuchacz; porozumienie będzie możliwe, jeśli zostanie między nimi nawiązany KONTAKT wzrokowy lub słuchowy (np. spotkanie lub rozmowa telefoniczna itp.); aby informacja została przekazana, nadawca i odbiorca muszą posługiwać się tym samym systemem znaków, muszą znać KOD. To dlatego Polak nieznający języka angielskiego nie porozumie się z Anglikiem; do odbioru informacji konieczne jest spełnienie jeszcze jednego warunku – znajomość KONTEKSTU, czyli wycinka rzeczywistości, do którego odnosi się przekaz, ponieważ tylko wtedy odbiorca zrozumie wypowiedź.

6 Pięć czynników wpływa zatem na to, że powstanie komunikat językowy nadawca odbiorca kontakt kod kontekst te 6 składników tworzy AKT KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ

7 KONTEKST (wycinek Rz., do którego odnosi się przekaz) NADAWCA (ten, kto wysyła komunikat) KONTAKT (wzrokowy, słuchowy) KOMUNIKAT JĘZYKOWY (informacja) KOD (system znaków; środek informacji) ODBIORCA (ten, który odbiera komunikat) AKT KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ SCHEMAT wg Jacobsona, Poetyka w świetle językoznawstwa (1960)

8 6 składnikom aktu komunikacji odpowiada kolejno FUNKCJI JĘZYKA 6 FUNKCJI JĘZYKA

9 FUNKCJE JĘZYKA SCHEMAT wg Jacobsona, Poetyka w świetle językoznawstwa (1960) Funkcja poznawcza (informatywna) Funkcja poetycka Funkcja ekspresywna Funkcja impresywna Funkcja fatyczna Funkcja metajęzykowa

10 Podsumowanie KONTEKST KOMUNIKAT JĘZYKOWY NADAWCA ODBIORCA KONTAKT KOD SCHEMATY wg Jacobsona, Poetyka w świetle językoznawstwa (1960) funkcja poznawcza funkcja poetycka funkcja ekspresywnafunkcja impresywna funkcja fatyczna funkcja metajęzykowa

11 ŹRÓDŁA: Roman Jacobson, Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki”, LI. Warszawa – Wrocław 1960, s. 431-473. Anita Gis, Podręcznik do kształcenia językowego. Zrozumieć słowo, Warszawa 2003, s. 43 – 45 [na podstawie: Bożena Chrząstowska, Seweryna Wysłouch, Poetyka stosowana, Warszawa 1978]