1 Warzywa Opracowała Teresa Chabrowska

2 WARZYWA Warzywa nieznane Ciekawostki Warzywa znane Higiena PoezjaZapamiętaj! Piosenka

3 WARZYWA ZNANE ZIEMNIAKI MARCHEW PIETRUSZKA SELER BURAKI KAPUSTA OGÓREKSZPINAK KALAFIOR POMIDOR PAPRYKA FASOLA CEBULA DYNIA

4 Pochodzenie Właściwości odżywcze ZIEMNIAKI

5 Pochodzenie Ojczyzną ziemniaka jest Ameryka Środkowa.Ziemniaki uprawiane były od dawna przez Inków - już ok lat temu. Do Europy ziemniaki przywiezione zostały w połowie XVI w. przez hiszpańskich konkwistadorów. Początkowo uchodziły za egzotyczną roślinę ozdobną uprawianą w królewskich i magnackich ogrodach.

6 Wartości odżywcze Ziemniaki zawierają witaminy: B1, B2, B6,C, D, E, K; Ponadto m.in.: sód, potas. magnez, żelazo, fosfor oraz wodę, skrobię, błonnik; Ziemniaki regulują przemianę materii, obniżają ciśnienie krwi, usprawniają pracę serca. Dobrze oddziałują na układ nerwowy, uodporniając organizm na stresy.

7 Marchew Pochodzenie Wartości odżywcze

8 Pochodzenie Marchew pochodzi z Azji.Znana już w starożytności, lecz wówczas nie miała większego znaczenia w żywieniu, gdyż jej smak daleko odbiegał od smaku dzisiejszej marchwi. Dopiero w XVI wieku wprowadzona została do wykwintnej kuchni, bowiem wtedy właśnie po długoletnich doświadczeniach wyhodowano odmianę charakteryzującą się lepszym smakiem.

9 Wartości odżywcze Marchew to najlepsze źródło witaminy A;Ponadto zawiera witaminy: B1, B2, B6, C, E, K Zawiera m.in.: błonnik, cynk, miedź, żelazo, karoten, potas; Marchew pomaga zregenerować przeciążony wzrok osobom uczącym się i pracującym przy komputerze. Skutecznie ujędrnia skórę, wzmacnia włosy, paznokcie i zęby.

10 Pietruszka Pochodzenie Wartości odżywcze

11 Pochodzenie Pietruszka pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego, a dokładnie z Sardynii. Od wieków uprawiana w Europie i innych częściach świata jako warzywo. Do Europy Środkowej sprowadził ją Karol Wielki.

12 Wartości odżywcze Pietruszka, a zwłaszcza jej liście zawierają wiele witamin min. A, C, E, B; Ponadto zawiera wapń, fosfor, żelazo; Wzmacnia nas witaminami. Pomaga naszym nerkom w filtrowaniu, zapobiega powstawaniu kamieni i piasku.

13 Seler Pochodzenie Wartości odżywcze

14 Pochodzenie Seler pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego, gdzie był znany i ceniony w starożytności, zwłaszcza w Egipcie, Grecji i Rzymie. Obecnie rozpowszechniony jest również w Azji, Afryce, Ameryce i Europie.

15 Wartości odżywcze Seler zawiera witaminy: E, K, B1, B2, B6, C;Ponadto jest bardzo bogaty w składniki odżywcze, zawiera m.in.: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, cynk, fosfor, fluor, chlor, jod, karoten; Zawiera też olejki eteryczne; Seler zawiera dużo błonnika, ułatwiającego trawienie, a także potas obniżający poziom cholesterolu.

16 Buraki Pochodzenie Wartości odżywcze

17 Pochodzenie Buraki uprawiano już w starożytności w rejonie Morza Śródziemnego. W Polsce buraki były znane w średniowieczu, podawano je na stole Władysława Jagiełły. Od tego czasu buraki ćwikłowe należą w naszym kraju do najpopularniejszych warzyw, tak ze względu na walory smakowe, jak i odżywcze

18 Wartości odżywcze Buraki zawierają witaminy: B1,B2, B6, C;Ponadto występują w nich m.in.: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, kobalt, miedź, cynk, fosfor, fluor, chlor, karoteny; Buraki są skuteczne przy leczeniu anemii. Wzmacniają układ odpornościowy, regulują ciśnienie krwi i pracę serca. Przeciwdziałają zaparciom.

19 Kapusta Pochodzenie Wartości odżywcze

20 Pochodzenie Kapusta znana jest już od 4 tysięcy lat.Kapustę znali i cenili starożytni Grecy. Warzywo od dawna jest popularne w Chinach. Do Polski dotarło przed wiekami i przetrwało do dziś.

21 Wartości odżywcze Kapusta zawiera witaminy: C, K, B1, E.Ponadto zawiera m.in.: kwas foliowy, potas, błonnik, beta-karoten, mangan, żelazo, kobalt, fluor, chlor, jod; Kapusta wzmacnia i regeneruje pracę organizmu, poprawia przemianę materii i pracę serca. Świeża kapusta ma właściwości robakobójcze, dezynfekuje i ułatwia gojenie ran, oparzeń, łagodzi ukąszenia owadów. Korzystnie wpływa na wygląd włosów, cery i paznokci.

22 Ogórek Pochodzenie Wartości odżywcze

23 Pochodzenie Ogórek pochodzi z północno-zachodnich Indii, gdzie rośnie w stanie dzikim i gdzie znany był już trzy tysiące lat temu, podobnie jak w Grecji, Rzymie i innych krajach rejonu Morza Śródziemnego.

24 Wartości odżywcze Ogórki zawierają witaminy: B1, B2, B6, B12, C;Ponadto zawierają m.in.: sód, potas, magnez, mangan, żelazo, miedź, cynk, fosfor, fluor, chlor, jod, karoten, biotynę; Wartość odżywcza ogórków jest niewielka. Jednak ogórki korzystnie wpływają na układ trawienny i wygląd skóry.

25 Szpinak Pochodzenie Wartości odżywcze

26 Pochodzenie Ojczyzną szpinaku jest dawna Persja (obecnie Turkiestan), skąd Arabowie przywieźli go w średniowieczu ok. IX w. do Hiszpanii. W pozostałych krajach europejskich nie znalazł większego uznania. Dopiero wiek XIX stał się okresem przełomowym w uprawie szpinaku. Jednak największą popularność zdobył po drugiej wojnie światowej, kiedy to Amerykanie rozpoczęli reklamę tego mało docenianego warzywa.

27 Wartości odżywcze Warzywo to zawiera witaminy: E, K, B1, B2, B6,C;Ponadto sód, magnez, potas (bardzo dużo!), wapń, mangan, żelazo, kobalt, miedź, cynk, fosfor, fluor, chlor, jod, karoten; Wzmacnia system nerwowy, pomaga zmęczonym.

28 Pochodzenie Wartości odżywcze Kalafior

29 Pochodzenie Pochodzi z Cypru, dlatego początkowo nazywano go kapustą cypryjską. Znany był w starożytnym Rzymie i Grecji, skąd rozprzestrzenił się na inne kraje. W Polsce kalafior zaczęto uprawiać na przełomie XVI i XVII wieku.

30 Wartości odżywcze Kalafior zawiera witaminy: K, B1, B2, B6, C;Ponadto posiada m.in.: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, cynk, fosfor, fluor, chlor, jod, karoteny. Kalafior ma dużo żelaza i błonnika, dlatego polecany jest przyszłym mamom.

31 Pomidor Pochodzenie Wartości odżywcze

32 Pochodzenie Ojczyzną pomidorów jest Meksyk, skąd zostały przywiezione do Europy i rozprzestrzeniły się dość szybko na inne kontynenty.

33 Wartości odżywcze Pomidory bogate są w witaminy: A, D, C, K, Ei cały komplet witamin z grupy B. Ponadto zawierają składniki mineralne m.in.: wapń, potas, żelazo, miedź, fosfor, kobalt, magnez. Pomidory chronią przed rakiem. Regulują przemianę materii, pozytywnie wpływają na cerę, działają odmładzająco.

34 Papryka Pochodzenie Wartości odżywcze

35 Pochodzenie Ojczyzną tego warzywa jest prawdopodobnie Kolumbia.Nasiona tej rośliny do Europy przywiózł - towarzyszący wyprawie Kolumba - hiszpański lekarz Chanca. Od tego momentu papryka szybko rozprzestrzeniła się w Europie. Do szerokiego rozpropagowania papryki przyczynili się Węgrzy, używający jej od 1526 roku, dla których papryka stała się narodową jarzyną i przyprawą.

36 Wartości odżywcze Papryka zawiera bardzo dużo witaminy C.Ponadto są w niej witaminy A, E, B1, B2 oraz beta-karoten, potas i magnez. Polecana jest sportowcom –wzmacnia skórę, więzadła i kości. Przyspiesza rekonwalescencję osobom po przebytych chorobach. Wzmacnia organizm, korzystnie wpływa na pracę mózgu.

37 Fasola Pochodzenie Wartości odżywcze

38 Pochodzenie Fasola pochodzi z Peru.Pierwszym Europejczykiem, który widział i opisał uprawę fasoli był, Krzysztof Kolumb. Spotkał tę roślinę na Kubie.

39 Wartości odżywcze Fasola bogata jest w witaminy: E, B1, B2, B6 i C oraz m.in. sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, fosfor; Fasola zawiera dużo białka, może więc zastąpić mięso. Najwięcej składników mają młode strąki fasoli.

40 Pochodzenie Wartości odżywcze Cebula

41 Pochodzenie Ojczyzną cebuli jest prawdopodobnie Azja Środkowa (tereny Indii, Afganistanu, Uzbekistanu, Iranu), skąd przeniosła się do Chin oraz państw w rejonie Bliskiego Wschodu oraz wokół basenu Morza Śródziemnego. Do Europy trafiła za pośrednictwem legionów rzymskich.

42 Wartości odżywcze Cebula zawiera prowitaminę A, witaminy C, PP, K i z grupy B oraz m.in. żelazo, wapń, fosfor, potas, siarkę; Działa przede wszystkim bakteriobójczo, odkwasza organizm, powoduje spadek cukru we krwi. Obniża ciśnienie krwi i działa moczopędnie.

43 Dynia Pochodzenie Wartości odżywcze

44 Pochodzenie Dynia uprawiana była ponad 5 tysięcy lat przed naszą erą na terenie południowej części Ameryki Północnej. Warzywo trafiło do Europy za pośrednictwem hiszpańskich żeglarzy, potem rozprzestrzeniło się na inne kontynenty.

45 Wartości odżywcze Dynia zawiera spore ilości witamin: B1, B2, B6, C;Składniki mineralne w dyni: cynk, sód, potas, magnez, wapń, żelazo, fosfor; karoten; Dynia działa moczopędnie, wspomaga leczenie nadciśnienia, miażdżycy i choroby wieńcowej.

46 WARZYWA NIEZNANE BROKUŁY KARCZOCHY SZPARAGI BAKŁAŻAN CYKORIA

47 Pochodzenie Wartości odżywcze Brokuły

48 Pochodzenie Brokuły pochodzą prawdopodobnie z Syrii, gdzie powstały jako mutanty kapusty. Do Polski przywędrowało w XVII w. i zwano je wtedy zielonymi kalafiorami lub kapustą szparagową.

49 Wartości odżywcze Brokuły zawierają witaminy: B1, B2, C;Ponadto znajduje się m. in.: sód, potas, wapń, żelazo, fosfor, chlor, karoten; Brokuły dzięki zawartym  w nich związkom mogą zapobiegać chorobom nowotworowym i chorobom serca.  Związki te niszczą również bakterie, które powodują wrzody i raka żołądka.

50 Karczochy Pochodzenie Wartości odżywcze

51 Pochodzenie Karczochy pochodzą z północnej Afrykii południowej Europy. Były znane i cenione w starożytnym Rzymie, Grecji i Egipcie. Obecnie uprawiane również w Hiszpanii, Francji, Niemczech, Szwajcarii, na południu Stanów Zjednoczonych.

52 Wartości odżywcze Karczochy zawierają m. in. karoten, potas, witaminę B1 i B2, PP i C. Częścią jadalną są pędy kwiatowe. Karczochy to warzywo lecznicze. Zawierają cynarynę - substancję, która pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi, a także poprawia pracę wątroby.

53 Szparagi Pochodzenie Wartości odżywcze

54 Pochodzenie Szparagi uprawiano już 4500 lat, szczególnie cenili je starożytni Egipcjanie, Grecy i Rzymianie. W Azji i Afryce Północnej i Europie szparagi rosną w stanie dzikim. W Polsce zaczęto je uprawiać w XVIII w. Obecnie uprawia się je prawie we wszystkich krajach świata.

55 Wartości odżywcze Szparagi bogate są w witaminy: B1, B2, B6, C.Ponadto zawierają m.in.: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, fosfor, fluor, chlor, jod, karoten. Szparagi zawierają asparginę – związek, który rozszerza i uszczelnia naczyńka wieńcowe oraz rutynę, która je uszczelnia. Czyszczą nerki ze złogów piasku, a wątrobę z zalegających w niej toksyn.

56 Pochodzenie Wartości odżywcze Bakłażan

57 Pochodzenie Bakłażan pochodzi z Indii.W Polsce znalazł się jako roślina ozdobna i lecznicza w XV w., ale jadać ja zaczęto dopiero w XIX w. Bakłażan ma inne nazwy: oberżyna, jajko krzewiaste, „gruszka miłosna”.

58 Wartości odżywcze Bakłażany bogate są w Bogaty w witaminę B1, B2, PP i C. Bakłażany zawierają m.in.: wapń, fosfor, żelazo, karoten. Bakłażany są bardzo zdrowe - odkwaszają organizm, pomagają w trawieniu tłustych pokarmów. Mogą być pomocne w leczeniu chorób serca.

59 Cykoria Pochodzenie Wartości odżywcze

60 Pochodzenie Ojczyzną cykorii jest Belgia, gdzie zaczęto ją uprawiać ok roku, skąd rozprzestrzeniła się do Holandii, Francji, Włoch, Hiszpanii, Anglii, Niemiec, Szwajcarii i do Polski.

61 Wartości odżywcze Cykoria zawiera witaminy: B1, B2, C oraz m.in.: sód, potas, magnez, mangan, żelazo, miedź, cynk, fosfor, chlor, karoten. Cykoria to rodzaj sałaty. Cykoria ma wysokie walory smakowe i odżywcze, jest dostępna na rynku od listopada do kwietnia, czyli wtedy, gdy brakuje większości świeżych warzyw. Dzięki zawartości goryczki - intybiny i inuliny - wpływa dodatnio na tworzenie się czerwonych ciałek krwi, przewód pokarmowy, wątrobę i nerki.

62 Ciekawostki O ziemniaku O papryce O pietruszce O kapuście O pomidorze

63 Ziemniaki Do Polski trafiły dzięki królowi Janowi III Sobieskiemu, który przysłał je z Wiednia królowej Marysieńce jako osobliwość cesarskich ogrodów. Gdy podano je po raz pierwszy w Wilanowie, nie wzbudziły entuzjazmu. Dopiero za panowania Augusta II ziemniaki zostały rozpowszechnione w całym kraju, a na początku XIX wieku uratowały większą część ludności od klęski głodu.

64 Papryka Papryka stanowi jedną z najostrzejszych na świecie przypraw – obok pieprzu. Gdy Kolumb sprowadził ją do Hiszpanii nazwano ją „pieprzem indiańskim”. Jeden strączek papryki dostarcza dzienną dawkę witaminy C, a nawet więcej.

65 Pietruszka Najwięcej zdrowych składników odżywczych znajduje się nie w korzeniu pietruszki, ale jej natce. W natce jest więcej witaminy C niż w cytrynie.

66 Kapusta Głąb kapusty jest synonimem głupotyi tępoty umysłowej, ale zasługuje na wyróżnienie, bo ma 2 razy więcej witaminy C niż liście. Należy go podawać do chrupania dzieciom. W szklane soku z kapusty jest tyle witaminy C, ile w jednej cytrynie.

67 Pomidor Pomidor jest wyjątkowym warzywem, bonie traci na wartości nawet, jeśli zrobimy z niego przecier. Pomidory do końca XIX w. uważano za trujące i hodowano je w ogrodach dla celów dekoracyjnych - do kompozycji kwiatowych.

68 Zapamiętaj! Warzywa są źródłem wielu witamin i składników mineralnych.Najlepiej jeść warzywa surowe, bo zachowują najwięcej witamin i soli mineralnych. Spożywaj warzywa 5 x dziennie. Warzywa mają mało kalorii, a dużo składników odżywczych, dzięki nim mamy smukłą sylwetkę, piękną cerę i dobry humor.

69 Higiena Warzywa jemy tylko po umyciu! Warzywa myjemy dokładniepod bieżącą wodą.

70 Warzywa w poezji Julian Tuwim „Warzywa” Julian Tuwim „Rzepka”Jan Brzechwa „Ćwikła” Jan Brzechwa Chrzan” Jan Brzechwa „Na straganie” Jan Brzechwa „Pomidor” Jan Brzechwa „Rzepa i miód”

71 Julian Tuwim „Warzywa”Położyła kucharka na stole: Kartofle, Buraki, Marchewkę, Fasolę, Kapustę, Pietruszkę, Selery I groch. Och! Zaczęły się kłótnie, Kłócą się okrutnie: Kto z nich większy, A kto mniejszy, Kto ładniejszy, Kto zgrabniejszy: Kartofle? Buraki? Marchewka? Fasola? Kapusta? Pietruszka? Selery Czy groch? Ach! Nakrzyczały się, że strach! Wzięła kucharka - Nożem ciach! Pokrajała, posiekała: Kartofle, Buraki, Marchewkę, Fasolę, Kapustę, Pietruszkę, Selery I groch - I do garnka!

72 Julian Tuwim „Rzepka” Pocą się, sapią, stękają srogo, Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą! Na kurkę czyhał kotek w ukryciu, Zaszczekał Mruczek: "Pomóż nam, Kiciu!" Kicia za Mruczka, Mruczek za wnuczka, Wnuczek za babcię, Babcia za dziadka, Dziadek za rzepkę, Oj, przydałby się ktoś na przyczepkę! Pocą się, sapią, stękają srogo, Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą! Więc woła Kicia kurkę z podwórka, Wnet przyleciała usłużna kurka. Kurka za Kicię, Kicia za Mruczka, Mruczek za wnuczka, Wnuczek za babcię, Babcia za dziadka, Pocą się, sapią, stękają srogo, Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą! Szła sobie gąska ścieżyną wąską, Krzyknęła kurka: "Chodź no tu, gąsko!" Gąska za kurkę, Kurka za Kicię, Kicia za Mruczka, Mruczek za wnuczka, Zasadził dziadek rzepkę w ogrodzie, Chodził tę rzepkę oglądać co dzień, Wyrosła rzepka jędrna i krzepka, Schrupać by rzepkę z kawałkiem chlebka! Więc ciągnie rzepkę dziadek niebożę, Ciągnie i ciągnie, wyciągnąć nie może! Zawołał dziadek na pomoc babcię: "Ja złapię rzepkę, ty za mnie złap się!" I biedny dziadek z babcią niebogą Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą! Babcia za dziadka, Dziadek za rzepkę, Oj, przydałby się ktoś na przyczepkę! Przyleciał wnuczek, babci się złapał, Poci się, stęka, aż się zasapał! Wnuczek za babcię, Babcia za dziadka, Dziadek za rzepkę, Oj, przydałby się ktoś na przyczepkę! Pocą się, sapią, stękają srogo, Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą! Zawołał wnuczek szczeniaczka Mruczka, Przyleciał Mruczek i ciągnie wnuczka! Mruczek za wnuczka, Wnuczek za babcię, Babcia za dziadka, Dziadek za rzepkę, Oj, przydałby się ktoś na przyczepkę!

73 Wnuczek za babcię, Babcia za dziadka, Pocą się, sapią, stękają srogo, Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą! Leciał wysoko bocian-długonos, "Fruń-że tu, boćku, do nas na pomoc!" Bociek za gąskę, Gąska za kurkę, Kurka za Kicię, Kicia za Mruczka, Mruczek za wnuczka, Wnuczek za babcię, Babcia za dziadka, Dziadek za rzepkę, Oj, przydałby się ktoś na przyczepkę! Pocą się, sapią, stękają srogo, Ciągną i ciągną, wyciągnąć nie mogą! Skakała drogą zielona żabka, Złapała boćka - rzadka to gratka! Żabka za boćka, Bociek za gąskę, Gąska za kurkę, Kurka za Kicię, Kicia za Mruczka, Mruczek za wnuczka, Wnuczek za babcię, Wnuczek za babcię, Babcia za dziadka, Dziadek za rzepkę, A na przyczepkę Kawka za żabkę, Bo na tę rzepkę Też miała chrapkę! Tak się zawzięli, Tak się nadęli, Że nagle rzepkę Trrrach!! - wyciągnęli! Aż wstyd powiedzieć, Co było dalej! Wszyscy na siebie Poupadali: Rzepka na dziadka, Dziadek na babcię, Babcia na wnuczka, Wnuczek na Mruczka, Mruczek na Kicię, Kicia na kurkę, Kurka na gąskę, Gąska na boćka, Bociek na żabkę, Żabka na kawkę I na ostatku Kawka na trawkę.

74 Jan Brzechwa „Ćwikła” Raz buraczek nieboraczek Zaczerwienił się jak raczek: "Toż gałgaństwo jest niezwykłe, Żeby robić ze mnie ćwikłę I ucierać razem z chrzanem. Nie, to wprost jest niesłychane!" Burak swoje, a chrzan swoje, Zaperzyli się oboje, Nie wiadomo, kto ma rację, A tu czas już na kolację, Więc przy stole goście siedli I do mięsa ćwikłę zjedli. Nie ma chrzanu ni buraka. Ot - i cała bajka taka. Na to chrzan, choć był utarty, Z gniewu zgorzkniał nie na żarty I powiedział w irytacji: "Nie rozumiem, z jakiej racji Jakiś burak za pięć groszy Przy mnie tutaj się panoszy!"

75 Jan Brzechwa „Chrzan” Płacze chrzan na salaterce, Aż się wszystkim kraje serce. "Panie chrzanie, Niech pan przestanie!" Chudy seler płacze także, Mówiąc czule: "Panie szwagrze, Panie chrzanie, Niech pan przestanie!" Rozpłakała się włoszczyzna: "Jak to można? Pan mężczyzna, Panie chrzanie, Niech pan przestanie!" Pochlipuje bochen chleba: "No, już dosyć! No, nie trzeba! Panie chrzanie, Niech pan przestanie!" Ścierka łka nad salaterką: "Niechże pan nie będzie ścierką, Panie chrzanie, Niech pan przestanie!" Wszystkich żal ogarnął wielki, Płaczą rondle i rondelki: "Panie chrzanie, Niech pan przestanie!" A chrzan na to: "Wolne żarty, Płaczę tak, bo jestem tarty, Lecz mi nie żal tego stanu, A łzy wasze są do chrzanu!"

76 Jan Brzechwa „ Na straganie”Na straganie w dzień targowy Takie słyszy się rozmowy: - Może pan się o mnie oprze, - Pan tak więdnie, panie Koprze. - Cóż się dziwić, mój Szczypiorku, - Leżę tutaj już od wtorku! - Rzecze na to Kalarepka: - -Spójrz na Rzepę - ta jest krzepka! - Groch po brzuszku Rzepę klepie: - - Jak tam, Rzepo? Coraz lepiej? - - Dzięki, dzięki, panie Grochu, - Jakoś żyje się po trochu, - Lecz Pietruszka - z tą jest gorzej: - Blada, chuda, spać nie może. - - A to feler - - Westchnął Seler. - Burak stroni od Cebuli, - A Cebula doń się czuli: - Mój Buraku, mój czerwony, - Czybyś nie chciał takiej żony? - Burak tylko nos zatyka: - Niech no pani prędzej zmyka, - Ja chcę żonę mieć buraczą, - Bo przy pani wszyscy płaczą. - A to feler - - Westchnął Seler. - Naraz słychać głos Fasoli: - Gdzie się pani tu gramoli?! - Nie bądź dla mnie taka wielka! - Odpowiada jej Brukselka. - Widzieliście, jaka krewka! - Zaperzyła się Marchewka. - Niech rozsądzi nas Kapusta! - Co, Kapusta?! Głowa pusta?! - A Kapusta rzecze smutnie: - Moi drodzy, po co kłótnie, - Po co wasze swary głupie, - Wnet i tak zginiemy w zupie! - A to feler - Westchnął Seler.

77 Jan Brzechwa „Pomidor”Pan pomidor wlazł na tyczkę I przedrzeźnia ogrodniczkę. "Jak pan może, Panie pomidorze?!" Oburzyło to fasolę: "A ja panu nie pozwolę! Jak pan może, Panie pomidorze?!" Groch zzieleniał aż ze złości: "Że też nie wstyd jest waszmości, Jak pan może, Panie pomidorze?!" Rzepa także go zagadnie: "Fe! Niedobrze! Fe! Nieładnie! Jak pan może, Panie pomidorze?!" Rozgniewały się warzywa: "Pan już trochę nadużywa. Jak pan może, Panie pomidorze?!" Pan pomidor zawstydzony, Cały zrobił się czerwony I spadł wprost ze swojej tyczki Do koszyczka ogrodniczi. Jan Brzechwa „Pomidor”

78 Jan Brzechwa „Rzepa i miód”Chwaliła się raz rzepa przed całym ogrodem, Że jest bardzo smaczna z miodem. Na to miód się obruszy i tak jej przygani: A ja jestem smaczny i bez pani!

79 Warzywa w piosence „Ogórek” „Urodziny marchewki” „Polka fasolka”„Groszek”

80 „Ogórek” Wesoło jesienią w ogródku na grządce,Słowa: D. Geller Muzyka: J. Kukulski Wesoło jesienią w ogródku na grządce, tu ruda marchewka, tam strączek. Tu dynia jak słońce tam główka sałaty, a w kącie ogórek wąsaty. Ref.: Ogórek, ogórek, ogórek zielony ma garniturek i czapkę i sandały zielony, zielony jest cały. Czasami jesienią na grządkę w ogrodzie deszczowa pogoda przychodzi. Parasol ma w ręku, konewkę ma z chmurki i deszczem podlewa ogórki.                                           

81 „Urodziny marchewki” Na marchewki urodziny Wszystkie zeszły się jarzyny. A marchewka gości wita I o zdrowie grzecznie pyta. Kartofelek podskakuje, Burak z rzepką już tańcuje. Pan kartofel z krótką nóżką Biegnie szybko za pietruszką. Kalarepka w kącie stała Ze zmartwienia aż pobladła. Tak się martwi, płacze szczerze, Nikt do tańca jej nie bierze. Wtem pomidor nagle wpada, Kalarepce ukłon składa. Moja droga kalarepko Tańczże ze mną, tańczże krzepko. Wszystkie pary jarzynowe Już do tańca są gotowe. Gra muzyka, to poleczka, Wszyscy tańczą już w kółeczkach.

82 „Polka fasolka” Co tam sadzi pan Jeremi? Sadzi w polu fa-so-lę! Słowa: St. Karaszewski Muzyka: K. Kwiatkowska Co tam sadzi pan Jeremi? Sadzi w polu fa-so-lę! Po ziarenku bęc - do ziemi. “Jaki - taki plon zbiorę!” Ref.: Do re mi fa so la fa so la si do! do re mi fa so la so fa! Już po tyce w górę pnie się wesolutka fa-so-la! Pan Jeremi worek niesie: “Hop, fasola do wo-ra!” Ref.: Do re mi... Prosi żonę pan Jeremi: “Żono łuskaj fasolę i fasolę gotujże mi zanim wrócę na pole!”

83 „Groszek” Siedmiu małych braci w jednym strączku siedzi.Każdy barwę ma groszkową jak jego sąsiedzi. A dlaczego powiedz proszę? A dlatego, że to groszek. Zielony groszek, groszek zielony w błękitne niebo zapatrzony, bo groszek taką ma już naturę, że kiedy rośnie pnie się w górę pnie się w górę. Zrywa groch ogrodnik strączek jest już pusty, wpadły w koszyk cztery groszki i piąty i szósty. Siódmy w ziemię wpadł radośnie nowy groszek z niego rośnie. Zielony groszek, groszek zielony...

84 Bibliografia www.tomek.koszarek.webpark.pl www.medycyna.linia.pl Irena Gumowska „Bądź zdrów – smacznego!”