1 Wczesne relacje jako warunek rozwoju małego dziecka, czyli o istocie wystarczająco dobrej więziPaulina Gołaska Zakład Psychopatologii Dziecka

2 POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWAWarunek rozwoju OPIEKUN NIEMOWLĘ POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA

3 Warunek rozwoju 2-5 m.ż. Faza preobiektualna (przed utworzeniem reprezentacji nie-Ja) Dziecko dąży do stworzenia więzi symbiotycznej Brak poczucia odrębności - poczucie jedności (potrzeba) Dualna jedność o wspólnej wobec świata zewnętrznego granicy (niezależność od świata zewnętrznego) Możliwe stopniowe dojrzewanie funkcji psychicznych Obiekt częściowy Obiekt na usługach Ja, ale obiekt istnieje (b. istotne!)

4 Rezultat OPIEKUN NIEMOWLĘ CIEKAWOŚĆ

5 ŚWIAT ZEWNĘTRZNY DZIECKOFAZA I ŚWIAT ZEWNĘTRZNY OPIEKUN DZIECKO

6 FAZA I Przeciętnie od ok. 6 m.ż.Otwieranie się na świat zewnętrzny, ekscytacja Możliwe dzięki ufnej więzi (bezpiecznej) Zwiększenie zakresu uwagi, kierowanie aktywności na zewnątrz Psychiczne narodziny Różnicowanie (Ja vs mama; mama vs inni) Lęk przed obcymi Lęk przed rozdzieleniem z mamą „Obiekty przejściowe” Zabawa w „a kuku”

7 FAZA II OPIEKUN DZIECKO

8 FAZA II Przeciętnie 10-15 m.ż. Eskalacja zdolności ruchowychDalsze różnicowanie siebie od mamy (ciało) Rozwój autonomii (poczucie wszechmocy) Dziecko rodzi się jako Osoba Eksploracja: „romans ze światem” Podwyższony nastrój/ endorfiny Zainteresowanie obcymi Możliwe tylko, jeśli dziecko przekonane o dostępności mamy

9 ŚWIAT ZEWNĘTRZNY DZIECKOFAZA III ŚWIAT ZEWNĘTRZNY OPIEKUN DZIECKO

10 FAZA III Przeciętnie 15 m.ż. – 2 r.ż.Uświadomienie sobie własnych ograniczeń Wstydliwość Ponownie lęk separacyjny Zwiększenie świadomości znaczenia innych osób Konflikt potrzeb zależnościowych i autonomicznych Gwałtowne, skrajne emocje (Sam! Ale nie potrafi…) Ambiwalencja

11 FAZA IV OPIEKUN DZIECKO

12 FAZA IV Przeciętnie 24 - 30/36 m.ż. Osiągnięcie indywidualnościUżywanie zaimka „Ja” Rozwój emocjonalnej stałości obiektu (internalizacja) Utrzymywanie obrazu nieobecnej mamy Rozwój myślenia symbolicznego („coś zastępuje coś innego”) Stabilna reprezentacja Ja i nie-Ja (teoria umysłu)

13 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ