1 Wdrożenie programu rewitalizacjidr Aleksandra Jadach-Sepioło 27 marca 2017 r.

2 Plan prezentacji zasady opracowania projektów inwestycyjnych i miękkich w programie rewitalizacji, sposób przejścia od programu do realizacji projektów rewitalizacji, potencjalne źródła finansowania projektów rewitalizacyjnych realizowanych w Suwałkach, monitorowanie rezultatów projektów rewitalizacyjnych, możliwe formy uzupełnienia puli projektów w działaniach rewitalizacyjnych na podstawie wniosków z ewaluacji programu rewitalizacji.

3 W jaki sposób wybrać projekty do programu rewitalizacji?Gdy wizja i diagnoza są gotowe, nadchodzi moment na zbieranie pomysłów od interesariuszy rewitalizacji na projekty rewitalizacyjne. Przygotuj jak najprostszy wzór fiszki Poinformuj interesariuszy, jakie kryteria muszą spełniać zgłaszane pomysły i projekty Zapewnij szeroki dostęp do informacji o konsultacjach i odpowiednią ilość czasu na przygotowanie się interesariuszy Pozwól interesariuszom na zgłaszanie pomysłów w różnej formie: on-line, papierowej, podczas warsztatów konsultacyjnych Podsumuj zgłoszone pomysły w raporcie z konsultacji

4 Przygotuj jak najprostszy wzór fiszkiFormularz zastosowany w konsultacjach wrocławskiego Lokalnego Programu Rewitalizacji na lata Źródło: Raport z konsultacji społecznych Lokalnego Programu Rewitalizacji na lata 2016 – 2018 na terenie Nadodrza i Przedmieścia Oławskiego za okres: 25 stycznia – 14 lutego 2016

5 Poinformuj interesariuszy, jakie kryteria muszą spełniać zgłaszane pomysły i projektyPrzykładowe kryteria, które musi spełniać zgłaszany projekt lub pomysł jest realizowany na obszarze rewitalizacji jest skierowany do mieszkańców obszaru wpisuje się w cele programu rewitalizacji w przypadku projektu inwestycyjnego – jest spójny z projektami społecznymi, w przypadku projektu społecznego – spójny z projektami inwestycyjnymi

6 Zapewnij szeroki dostęp do informacji o konsultacjach i odpowiednią ilość czasu na przygotowanie się interesariuszy Przykład Wrocławia lipiec-sierpień 2015 r. – prezentacja założeń programu z zaproszeniem do składania informacji o ideach, potrzebach, projektach infrastrukturalnych, społecznych i innych, pożądanych do realizacji przez Interesariuszy na obszarze Przedmieścia Oławskiego oraz Nadodrza i terenach bezpośrednio do nich przylegających, październik 2015 r. - spotkanie konsultacyjne z przedstawicielami jednostek organizacyjnych Urzędu Miejskiego Wrocławia, prezentacja roboczej wersji dokumentu; zaproszenie do składania uwag do dokumentu oraz uzupełnienia brakujących informacji dotyczących planów inwestycyjnych oraz potrzeb w wyżej wymienionych obszarach, listopad-grudzień 2015 r. - spotkania konsultacyjne na Przedmieściu Oławskim oraz na Nadodrzu dla wszystkich Interesariuszy, dyskusja na temat roboczej wersji dokumentu; zaproszenie do składania uwag do dokumentu oraz uzupełnienia brakujących informacji dotyczących planów inwestycyjnych oraz potrzeb w wyżej wymienionych obszarach, grudzień 2015 r. - spotkanie z przedstawicielami Rady Miejskiej Wrocławia, zaprezentowanie wersji roboczej dokumentu oraz dyskusja na temat założeń programu; spotkanie z zarządcami reprezentującymi wspólnoty mieszkaniowe z obszaru Przedmieścia Oławskiego, prezentacja założeń programu, dyskusja na temat zamierzeń inwestycyjnych oraz potrzeb, możliwości realizacji poszczególnych działań oraz współpracy, styczeń-luty 2016 r. - spotkania konsultacyjne dla wszystkich Interesariuszy na Przedmieściu Oławskim oraz na Nadodrzu, dyskusja nad roboczą wersją dokumentu, zaproszenie do składania uwag do dokumentu oraz uzupełnienia brakujących informacji dotyczących planów inwestycyjnych oraz potrzeb Interesariuszy. Źródło: LPR Wrocławia na lata , s

7 Podsumuj zgłoszone pomysły w raporcie z konsultacjiWięcej

8 Jak zaklasyfikować zgłoszone pomysły?Aby projekt mógł być wymieniony wprost w programie rewitalizacji jako podstawowy projekt rewitalizacyjny, musi zawierać następujące elementy: nazwa wskazanie podmiotów realizujących zakres realizowanych zadań lokalizacja szacowana wartość prognozowane rezultaty wraz ze sposobem ich oceny w odniesieniu do celów rewitalizacji Projekty określone w sposób bardziej ogólny mogą być wpisane do programu rewitalizacji jako uzupełniające przedsięwzięcia rewitalizacyjne – określone w ogólnym, zbiorczym opisie. W tym przypadku wystarczy ogólna charakterystyka ze wskazaniem, że realizuje kierunki działań rewitalizacji.

9 Projekty infrastrukturalneJakie projekty (przedsięwzięcia) mogą być elementem programu rewitalizacji? Projekty społeczne Projekty infrastrukturalne Projekty gospodarcze

10 Przykładowe typy projektów społecznych w ramach rewitalizacji Działania „miękkie” w małym mieściePrzasnysz kompleksowa rewitalizacja małego miasta diagnoza obszaru zdegradowanego i wyznaczenie obszaru zdegradowanego integracja działań „twardych” i „miękkich” łączenie dużych i małych inwestycji – kwestie społeczne Więcej: „Ludzie - Przestrzeń - Zmiana. Dobre praktyki w rewitalizacji polskich miast”. Ministerstwo Rozwoju S (fot. Dyspersja)

11 Przykładowe typy projektów społecznych w ramach rewitalizacji Włączenie społeczności lokalnej w proces w małym mieście Strumień współdziałanie społeczności lokalnej (włączenie w zespół zadaniowy na etapie planowania przedsięwzięć) współpraca transgraniczna z zaangażowaniem szkół, dzieci i młodzieży kompleksowość działań rewitalizacyjnych – od przestrzeni publicznych po edukację i kulturę Więcej: „Ludzie - Przestrzeń - Zmiana. Dobre praktyki w rewitalizacji polskich miast”. Ministerstwo Rozwoju S (fot. IRM)

12 Wrocław (osiedle Nadodrze)Przykładowe typy projektów społecznych w ramach rewitalizacji Wspieranie lokalnej przedsiębiorczości Wrocław (osiedle Nadodrze) inicjowanie rozwoju gospodarczego (m.in. wspieranie przedsiębiorczości, samozatrudnienia, ekonomii społecznej), zwiększanie atrakcyjności dla inwestorów, szczególnie lokalnych, ożywianie gospodarcze obszarów Więcej: „Ludzie - Przestrzeń - Zmiana. Dobre praktyki w rewitalizacji polskich miast”. Ministerstwo Rozwoju S (fot. Dyspersja)

13 Jakie działania infrastrukturalne mogą być elementem programu rewitalizacji?Przedsięwzięcie rewitalizacyjne to każdy projekt, który wynika z programu rewitalizacji lub jest w nim zaplanowany, i który jest ukierunkowany na wyprowadzenie obszaru z kryzysu. Nie istnieje zamknięty katalog działań infrastrukturalnych, które mogą być przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi. Inwestycje muszą jednak uzupełniać działania społeczne i służyć wyprowadzeniu dzielnicy z sytuacji kryzysowej.

14 Przykładowe typy projektów inwestycyjnych w ramach rewitalizacjiBudowa infrastruktury dla instytucji społecznych (np. centrum aktywności lokalnej, dom pomocy, biblioteka) Realizacja budownictwa mieszkaniowego (mieszkania komunalne i socjalne) Realizacja infrastruktury transportowej; przebudowa/remonty ulic Realizacja parków, terenów zieleni

15 Przykładowe typy projektów inwestycyjnych w ramach rewitalizacji Budownictwo mieszkanioweSzczecin. Renowacja kwartałów śródmiejskich Działania renowacyjne prowadzono w zwartej zabudowie śródmiejskiej od 1993 roku (prace przygotowawcze - od 1991). Efekt: wyremontowane kwartały budynków, w większości powstałych na przełomie XIX i XX wieku. Przez wiele lat wypracowano wartościowe, systemowe rozwiązania wspierania modernizacji zabudowy tego typu i sposoby organizacji procesu rewitalizacji (struktura zarządcza, wielopoziomowe partnerstwa, konkursy architektoniczne) Więcej: „Ludzie - Przestrzeń - Zmiana. Dobre praktyki w rewitalizacji polskich miast”. Ministerstwo Rozwoju S Fot: materiały STBS Sp. z o.o.

16 Bydgoszcz. Odnowa Wyspy MłyńskiejPrzykładowe typy projektów inwestycyjnych w ramach rewitalizacji Wykorzystanie narzędzi planistycznych, parki i zieleń, Bydgoszcz. Odnowa Wyspy Młyńskiej Wpisanie dużej części Starego Miasto i budynków do rejestru lub ewidencji zabytków pozwoliło miastu współfinansować prace budowlane i remontowe. Uchwalenie planu miejscowego – w które włączono mieszkańców – przyspieszyło zaś późniejsze prace. Plan pozwolił na prowadzenie prac bez każdorazowego czekania na decyzję o warunkach zabudowy. Pozwolił tez wprowadzić ład przestrzenny (m.in. w dziedzinie estetyki reklam). Wprowadzono też preferencje dla ruchu pieszego i rowerowego. Więcej: „Ludzie - Przestrzeń - Zmiana. Dobre praktyki w rewitalizacji polskich miast”. Ministerstwo Rozwoju S Wyspa Młyńska. Fot: IRM

17 Sens partnerstw. Przykładowe działania inicjujące partnerstwo.Wiele przedsięwzięć rewitalizacyjnych będzie realizowanych w różnorodnych partnerstwach. Partnerstwa mają sens społeczno - aktywizacyjny, ale także ekonomiczny: zaangażowanie środków partnerów (lub ich wkładu w inne formie) ma szansę znacznie podnieść potencjał procesu rewitalizacji. Partnerstwa mogą dotyczyć różnych przedsięwzięć i mogą zaistnieć między różnymi grupami interesariuszy (mieszkańcami, przedsiębiorcami, organizacjami pozarządowymi, spółdzielniami mieszkaniowymi, itd.). Gmina może zarówno inicjować partnerstwa między różnymi grupami interesariuszy, jak również sama być jednym z partnerów. Jak gmina może pozyskać partnerów lub inicjować partnerstwa? Przykładowe działania zorganizuj spotkania z grupami partnerów, poznaj ich oczekiwania i wybadaj chęć uczestniczenia w projektach które zamierzasz realizować, ułatw zawieranie partnerstw między interesariuszami (np. między przedsiębiorcami – a właścicielami nieruchomości), stwórz program animacji społecznej, zaplanuj działania miękkie (np. zagospodarowanie podwórek we współpracy ze wspólnotami mieszkaniowymi). Zidentyfikuj kluczowych partnerów Przygotuj informacje i propozycje; zabezpiecz środki, przeprowadź szkolenia dla koordynatora rewitalizacji i kierowników projektów

18 Przykład partnerstwa między gminą a wspólnotami mieszkaniowymiPartnerstwa ze wspólnotami mieszkaniowymi. Gmina może prowadzić różnorodne przedsięwzięcia w partnerstwach ze wspólnotami mieszkaniowymi, oferując wsparcie finansowe, realizację projektów inwestycyjnych lub prowadząc tzw. „działania miękkie”. Gmina może przykładowo zaoferować doradztwo, działania zachęcające do podejmowania działań inwestycyjnych lub remontowych ze środków wspólnot lub zaoferować im programy wsparcia finansowego. Wspólnoty mogą zatem prowadzić działania (np. dokonują remontów) przy współudziale finansowym gminy lub wsparciu ze strony gminy o innym charakterze (pozafinansowym). Przykład partnerstwa ze wspólnotami mieszkaniowymi w ramach przedsięwzięcia „Rewitalizacja Dolnego Wrzeszcza w Gdańsku” Rolę partnera wiodącego i koordynatora przedsięwzięcia pełnił Urząd Miejski w Gdańsku, partnerami były wspólnoty mieszkaniowe oraz Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta – Koło Gdańskie. Jednym z projektów była przebudowa i modernizacja elementów budynków przylegających do pasów drogowych, w tym elewacji budynków stanowiących własność wspólnot mieszkaniowych. Wspólnoty, jako partner projektu, miały za zadanie przeprowadzić prace przygotowawcze, opracować dokumentację techniczną oraz pozyskać pozwolenia na budowę. Przebudowy i prace modernizacyjne zostały sfinansowane z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: ,(studium wykonalności projektu), oraz tutaj:

19 Przykłady partnerstw między gminą i organizacjami pozarządowymiPartnerstwa z organizacjami pozarządowymi. Gmina może powierzyć wykonywanie określonych zadań publicznych organizacjom pozarządowym. Docelowymi adresatami projektu są także mieszkańcy, przedsiębiorcy i inni interesariusze, którzy mogą być włączani do zadań przez organizację pozarządową (operatora projektu). Zasady współpracy między gminą a organizacjami zazwyczaj są określone w Programie współpracy z organizacjami pozarządowymi przyjmowanym uchwałą rady gminy. Poniżej przedstawiono przykład takiego programu. Wybrane elementy dokumentu „Program współpracy Miasta Łodzi z organizacjami pozarządowymi (…)” miasto może oddawać w użyczenie organizacjom pozarządowym, prowadzącym działalność pożytku publicznego lokale użytkowe, w których organizacje prowadzą lub będą prowadzić działania związane z realizacją priorytetowych zadań miasta określonych w programach i politykach przyjętych odrębnymi uchwałami, miasto może wspierać organizacje pozarządowe finansowo ale również niefinansowo, m.in. poprzez: realizację wspólnych przedsięwzięć, udostępnianie infrastruktury (w tym sal i innych przestrzeni), udział w szkoleniach organizowanych przez te organizacje, pomoc we współpracy z jednostkami organizacyjnymi miasta w ramach działań na rzecz lokalnej społeczności (…). Więcej przeczytasz tutaj:

20 Warszawskie Miejsca Aktywności Lojalnej jako przykład partnerstwa z różnymi grupami interesariuszyWarszawskie Miejsca Aktywności Lojalnej (MAL) mogą być organizowane we współpracy z różnymi grupami interesariuszy, m.in. z: lokalnymi przedsiębiorcami, organizacjami pozarządowymi, spółdzielniami mieszkaniowymi, instytucjami publicznymi (bibliotekami, domami kultury, szkoły, ośrodki pomocy społecznej). Miejscami Aktywności Lokalnej mogą stać się różnorodne miejsca - kawiarnie, lokale udostępnianie przez przedsiębiorców, prywatne teatry, siedziby organizacji pozarządowych i wiele innych. Kluczowe jest przeznaczenie lokalu na cele społeczne, stworzenie miejsca, które sprzyja nawiązywaniu relacji, aktywnemu spędzaniu czasu, realizowaniu pomysłów mieszkańców. MAL nieodpłatnie udostępniają mieszkańcom sprzęt i przestrzeń potrzebną do działań, organizują rozmaitego rodzaju spotkania, szkolenia, warsztaty, wydarzenia kulturalne. Jednym z rodzajów MAL są domy sąsiedzkie, których głównym celem działania jest wspieranie działań lokalnych oraz integracja sąsiedzka. W domach sąsiedzkich mieszkańcy są gospodarzami lub współgospodarzami (wraz z pracownikami organizacji prowadzącej dom sąsiedzki). Mogą tam być organizowane m.in. spotkania integracyjne, czy sąsiedzkie warsztaty i szkolenia, podczas których mieszkańcy uczą się nawzajem od siebie nowych rzeczy. Przykład działania takiego domu sąsiedzkiego został opisany na kolejnym slajdzie. Natomiast więcej na temat Warszawskich Miejsc Aktywności Lokalnych przeczytasz tutaj: https://inicjatywa.um.warszawa.pl/siecmal

21 Dom sąsiedzki Paca 40, jako przykład partnerstwa miasta z organizacjami pozarządowymiCentrum społeczne Paca 40 w Warszawie funkcjonuje jako dom sąsiedzki. Administrowane jest przez dwie organizacje (Stowarzyszenie Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL oraz Fundację Rodzina). Działalność Centrum finansowana jest ze środków tych organizacji oraz ze środków m.st. Warszawy (w ramach grantu przyznanego w otwartym konkursie ofert). W Centrum Paca 40 mieszkańcy mogą wziąć udział w bezpłatnych zajęciach i wydarzeniach prowadzonych przez innych mieszkańców oraz organizacje pozarządowe. Mogą również sami zorganizować spotkanie lub projekt (Centrum udostępnia przestrzeń, sprzęt oraz pomaga zorganizować wydarzenie). Ponadto Centrum regularnie organizuje konkursy dla mieszkańców, w ramach których przyznawane są minigranty na wybrane projekty. Wydarzenia odbywające się w Centrum Paca 40 mają bardzo zróżnicowany charakter. Do tej pory zorganizowano między innymi: warsztaty fotograficzne dla gimnazjalistów, warsztaty samopomocy z użyciem technik refleksologii, warsztaty dla babć na temat zabawy z wnukami, indywidualne konsultacje psychologiczne, wykłady dotyczące zdrowego odżywiania, sesje coachingowe i wiele innych. Więcej na temat zasad i możliwości tworzenia domów sąsiedzkich przeczytasz tutaj: https://inicjatywa.um.warszawa.pl/aktualnosci/wydarzenia/jak-stworzy-dom-s-siedzki

22 Proces budowania partnerstw z mieszkańcami na przykładzie Łódzkiego Programu AnimacyjnegoPartnerstwa z mieszkańcami. W odróżnieniu od innych interesariuszy (którzy już na wstępie mają określoną formę organizacyjną i uświadomione interesy lub cele) mieszkańcy, aby zrozumieć swoje oczekiwania i potrzeby, najczęściej muszą dopiero poczuć się wspólnotą. Pomocne może okazać się stworzenie PROGRAMU ANIMACJI SPOŁECZNEJ, w którym zaplanujemy działania ułatwiające mieszkańcom organizowanie się oraz współdziałanie z podmiotami działającym na ich rzecz. Sposób budowania programu animacji społecznej, na przykładzie Łódzkiego Programu Animacyjnego. 1 zidentyfikowanie lokalnych zasobów aktywności ludzkiej – różnych podmiotów prowadzących lub chcących prowadzić działania (animatorzy, artyści, pojedyncze aktywne osoby, NGO i inni); 2 zorganizowanie sieci współpracy tych podmiotów; wsparcie ich działań poprzez rozbudowany program niewielkich, bardzo prostych mikro-grantów (regranting); 3 stworzenie wraz z nimi spójnego, wieloletniego programu animacji społecznej dla obszaru rewitalizacji. Więcej o tym programie przeczytasz tutaj:

23 Co powinna zrobić gmina, by sformalizować partnerstwo?ogłosić otwarty nabór partnerów przy wyborze uwzględnić kryteria takie jak: zgodność celów partnera z celami projektu, deklarowany wkład potencjalnego partnera, doświadczenie partnera publicznie ogłosić wyniki naboru zawrzeć pisemną umowę lub porozumienie, które określałoby precyzyjne zasady zarządzania finansami, w tym przepływy finansowe i rozliczanie środków partnera wspólnie z partnerem wypracować wniosek o dofinansowanie po otrzymaniu dofinansowania podpisać umowę (to partner wiodący staje się stroną umowy i beneficjentem) wspólnie realizować projekt i wspólnie nim zarządzać

24 Co powinna zrobić gmina, by sformalizować partnerstwo? KomentarzRelacja między partnerem wiodącym i pozostałymi partnerami musi być partnerska. Realizacja projektu na każdym etapie i zarządzanie projektem muszą być wspólne. Jednym z elementów partnerstwa zapewnienia jest więc ustawowy wymóg (Art. 33 ust 3 ustawy wdrożeniowej), zgodnie z którym lider musi znaleźć partnera jeszcze przed złożeniem wniosku o dofinansowanie. Jest to jedna z czynności, pozwalających odróżnić zlecenie zadania w ramach projektu od realizacji projektu w partnerstwie. Struktura zarządzania powinna oddzielać zarządzanie strategiczne (realizowane przez wszystkich partnerów, np. poprzez powołaną do tego celu grupę sterującą) i zarządzanie administracyjne (realizowane przez wiodącego partnera). ogłosić otwarty nabór partnerów wspólnie realizować projekt i wspólnie nim zarządzać

25 Łokietka 5. Infopunkt Nadodrze (Wrocław)Przykładowe projekty partnerskie w ramach rewitalizacji Punkt informacyjny tworzony przez organizacje w partnerstwie Łokietka 5. Infopunkt Nadodrze (Wrocław) Punkt informacyjny działa w ramach rewitalizacji Nadodrza. Informuje o planowanych i prowadzonych działaniach, organizuje debaty i spotkania z mieszkańcami, wydarzenia kulturalne ożywiające Nadodrze. Współpracuje on zarówno z lokalnymi przedsiębiorcami, jak i z osobami starszymi. Infopunkt jest prowadzony przez fundację dzięki dofinansowaniu miejskiemu. Źródło:

26 Centrum Asystentów Osobistych Osób Niepełnosprawnych (Wrocław)Przykładowe projekty partnerskie w ramach rewitalizacji Partnerstwo MOPS z organizacjami pozarządowymi Centrum Asystentów Osobistych Osób Niepełnosprawnych (Wrocław) Projekt MOPS, uwzględniony w LPR Wrocławia i zakładający realizację w partnerstwie z organizacją pozarządową. Centrum ma zapewnić osobom z niepełnosprawnością usługi asystenta osobistego. Będzie on pomagał w samodzielnym i aktywnym funkcjonowaniu, wypełniając te czynności, których osoba z niepełnosprawnością nie wykonuje samodzielnie. Wsparcie ma być adresowane do min. 60 osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Wyszkolonych i zatrudnionych zostanie 20 asystentów. Więcej:

27 Komplementarność źródeł finansowania – zarządzanie programemJedno z głównych pytań w procesie rewitalizacji przed którym stają interesariusze tego procesu: Jak sfinansować to przedsięwzięcie – w domyśle jakich instrumentów finansowych (finansowania) użyć. Instrumenty komercyjne Kredyty i pożyczki; Obligacje komunalne i korporacyjne; Akcje i dopłaty do kapitału; Instrumenty pochodne (zabezpieczające) Instrumenty niekomercyjne: Budżet jednostek samorządu terytorialnego; Fundusze Europejskie (w tym dotacje); Rezerwy przedsiębiorstw.

28 Komplementarność źródeł finansowaniaKomplementarność źródeł finansowania, w kontekście polityki spójności , oznacza, że projekty rewitalizacyjne, wynikające z programu rewitalizacji opierają się na konieczności umiejętnego uzupełniania i łączenia wsparcia ze środków Europejskich Funduszy Strukturalnych i Inwestycyjnych z wykluczeniem ryzyka podwójnego dofinansowania. Silna koordynacja i synergia projektów rewitalizacyjnych finansowanych szczególnie w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jest konieczna dla uzyskania korzystnych efektów dla obszarów rewitalizacji. Komplementarność finansowa oznacza także zdolność łączenia prywatnych i publicznych źródeł finansowania, przy założeniu, że stymulowanie endogenicznych zdolności inwestycyjnych ma kluczowe znaczenie dla dynamiki pożądanych zmian.

29 Schemat powiązania projektów rewitalizacyjnych z rodzajami priorytetów inwestycyjnych

30 Szukamy źródeł – dofinansowanie unijne:Etap I Stworzenie programu rewitalizacji Etap II Wpisanie do wykazu programów rewitalizacji w regionie Etap III Złożenie wniosku do naboru na rewitalizację Etap IV Znalezienie się na liście rankingowej wniosków do dofinanso- wania Etap V Otrzymanie dofinansowa-nia + budżet Państwa jako część wkładu własnego Konkursy dedykowane lub preferencje dla projektów rewitalizacyjnych Gminny program rewitalizacji w rozumieniu ustawy oraz inne programy rewitalizacji zgodne z Wytycznymi Instrumenty finansowe - JESSICA

31 Kompleksowość i zintegrowanie przedsięwzięciaELEMENT PROGRAMU REWITALIZACJI – CAŁOŚCIOWEJ WIZJI DOSTOSOWANIE OBIEKTU (WYMIANA INSTALACJI, TERMOMODERNIZACJA ITD.) E-USŁUGI W RAMACH DZIAŁANIA SPÓŁDZIELNI + ZASOSOWANIE KLAUZUL SPOŁECZNYCH W PRZETARGU DZIAŁALNOŚĆ SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ DZIAŁANOŚĆ NA RZECZ ROZW0JU OBSZARU REWITALIZOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIE REWITALIZACYJNE

32 Kwalifikowanie wydatkówOcena kwalifikowalności wydatku polega na analizie zgodności jego poniesienia z obowiązującymi przepisami prawa unijnego i prawa krajowego, umową o dofinansowanie, regulaminem konkursu i Zasadami oraz innymi dokumentami, do których stosowania beneficjent zobowiązał się w umowie o dofinansowanie. Wydatkiem kwalifikowalnym jest wydatek spełniający łącznie następujące warunki: został faktycznie poniesiony w okresie wskazanym w umowie o dofinansowanie, jest zgodny z obowiązującymi przepisami prawa unijnego oraz prawa krajowego, w tym przepisami regulującymi udzielanie pomocy publicznej, jeśli mają zastosowanie, jest zgodny z RPO i SZOOP RPO, został uwzględniony w budżecie zawartym we wniosku o dofinansowanie z zastrzeżeniem sekcji 8.3, został poniesiony zgodnie z postanowieniami umowy o dofinansowanie, jest niezbędny do realizacji celów projektu i został poniesiony w związku z realizacją projektu, został dokonany w sposób przejrzysty, racjonalny i efektywny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, został należycie udokumentowany, zgodnie z wymogami w tym zakresie określonymi w Zasadach oraz Wytycznych PT, został wykazany we wniosku o płatność, jest zgodny z innymi warunkami uznania go za wydatek kwalifikowalny określonymi w Zasadach i Wytycznych PT oraz regulaminie konkursu lub dokumentacji dotyczącej projektów zgłaszanych w trybie pozakonkursowym.

33 Fundusz Termomodernizacji i Remontów (FTiR) - BGKPREMIA TERMOMODERNIZACYJNA bezzwrotne wsparcie sięgające do 20% kwoty kredytu, zaciągniętego na realizację przedsięwzięcia. PREMIA REMONTOWA zaciągniętego na realizację przedsięwzięcia, nie więcej niż 15% wartości przedsięwzięcia (dla budynków przed sierpniem 1961r.) PREMIA KOMPENSACYJNA bezzwrotne wsparcie stanowiące iloczyn wskaźnika kosztu przedsięwzięcia oraz kwoty wynoszącej 2% wskaźnika przeliczeniowego za każdy 1 m2 powierzchni użytkowej lokalu (liczone za każdy rok ograniczeń w czynszu).

34 Możliwości finansowania rewitalizacji produktami komercyjnymi BGKKREDYTY KOMERCYJNE (TBS, SPÓŁKI KOMUNALNE) •okres spłaty do 30 lat, • atrakcyjne oprocentowanie WIBOR + marża, •możliwość finansowania przebudowy, adaptacji, rozbudowy itp., • możliwość finansowania lokali użytkowych i miejsc Postojowych EMISJE OBLIGACJI ZABEZPIECZONE HIPOTECZNIE (TBS, SPÓŁKI KOMUNALNE) • okres wykupu do lat, • tryb bezprzetargowy zagwarantowany zapisami ustawy o zamówieniach publicznych, •duża elastyczność instrumentu (wypłaty, transze).

35 Szukamy źródeł - instrumenty finansowe kreowane przez władze lokalneUchwały rady gminy określające wysokość stawek podatku od nieruchomości w roku 2016 r. powinny obejmować stawkę podatku od gruntów objętych obszarem rewitalizacji wprowadzoną do ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U poz. 849 z późn. zm.) w art. 37 pkt 2 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U poz. 1777). Opłata planistyczna Opłaty adiacenckie Dochody z podatku od nieruchomości Dochody związane z obrotem nieruchomościami (podatek od czynności cywilnoprawnych) Stawka musi zostać wprowadzona od 2016 r. niezależnie od posiadania programu rewitalizacji.

36 POIiŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020OBSZAR TEMATYCZNY: ochrona zabytków Działania 1.3 Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej Instytucja wdrażająca: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Instytucja pośrednicząca: Ministerstwo Energetyki Informacje szczegółowe: Wsparcie projektów inwestycyjnych dotyczących głębokiej kompleksowej modernizacji energetycznej budynków użyteczności publicznej obejmującej takie elementy jak, m.in.: ocieplenie, przegród zewnętrznych obiektu, w tym ścian zewnętrznych, podłóg, dachów i stropodachów wymiana okien, drzwi zewnętrznych wymiana oświetlenia na energooszczędne zastosowanie systemów zarządzania energią w budynku tworzenie zielonych dachów i „żyjących, zielonych ścian” opracowanie projektów modernizacji energetycznej stanowiących element projektu inwestycyjnego FINANSOWANIE Maksymalny % poziom dofinansowania całkowitego wydatków kwalifikowalnych na poziomie projektu (środki UE + ewentualne współfinansowanie z budżetu państwa lub innych źródeł przyznawane beneficjentowi przez właściwą instytucję)(%) 85% Minimalna i maksymalna wartość projektu (PLN) Nie dotyczy

37 Pozostali beneficjenci – 85%POIiŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko OBSZAR TEMATYCZNY: rewaloryzacja zieleni / tworzenie lub odnowa parków Działanie 2.5 Poprawa jakości środowiska miejskiego Instytucja pośrednicząca: Ministerstwo Środowiska Instytucja wdrażająca: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Informacje szczegółowe: Finansowanie działań związanych z rekultywacją i remediacją obejmie również docelowe zagospodarowanie terenu, w szczególności nasadzenia i utworzenie całorocznych akwenów. Środowiskowe zagospodarowanie terenu objętego rekultywacją i remediacją oznacza, że minimum 70 % powierzchni po zakończeniu realizacji projektu będzie terenem biologicznie czynnym W przypadku kompleksowego projektu rekultywacji lub remediacji dopuszczalne jest sfinansowanie następujących elementów dodatkowych: infrastruktury dla udostępniania zieleni oraz infrastruktury sportowej (np. ścieżek, ławeczek, koszy na śmieci, infrastruktury oświetleniowej, ciągów pieszo-rowerowych, komunalnych ogólnie dostępnych boisk pokrytych trawą, komunalnych siłowni plenerowych na gruncie nieuszczelnionym, ścieżek rowerowych) FINANSOWANIE Maksymalny % poziom dofinansowania całkowitego wydatków kwalifikowalnych na poziomie projektu (środki UE + ewentualne współfinansowanie z budżetu państwa lub innych źródeł przyznawane beneficjentowi przez właściwą instytucję) (%) RDOŚ – 100% Pozostali beneficjenci – 85% Minimalna i maksymalna wartość projektu (PLN) Nie dotyczy

38 Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich 2014-2020 (FIO)OBSZAR TEMATYCZNY: budowanie aktywnego społeczeństwa i rozwój aktywnych obywateli Priorytet 2. Aktywne społeczeństwo Kierunek działań nr 6 - rozwój przedsiębiorczości społecznej Kierunek działań nr 2 – wspieranie wolontariatu Kierunek działań nr 5- wspieranie aktywnych form integracji społecznej Priorytet 3. Aktywni obywatele Kierunek działań nr 5- rozwijanie edukacji obywatelskiej i kompetencji społecznych Informacje szczegółowe: Celem głównym Programu FIO jest zwiększenie zaangażowania obywateli i organizacji pozarządowych w życie publiczne. Priorytet 2 / Kierunek działań nr 6 - Rozwój przedsiębiorczości społecznej – działania nakierowane m.in. na: 1. edukację w zakresie przedsiębiorczości społecznej, w tym edukację dzieci i młodzieży 2. promowanie wartości, tradycji oraz kierunków rozwoju ekonomii społecznej, 3. rozwój reintegracji zawodowej i społecznej, działalności oświatowo-kulturalnej oraz w sferze pożytku publicznego spółdzielni socjalnych, 4. szkolenia i doradztwo w zakresie pożytku publicznego dla podmiotów ekonomii społecznej, 5. tworzenie i rozwój partnerstw lokalnych z udziałem podmiotów ekonomii społecznej.

39 Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich 2014-2020 (FIO)OBSZAR TEMATYCZNY: budowanie aktywnego społeczeństwa i rozwój aktywnych obywateli, cd. Informacje szczegółowe: Priorytet 3 / Kierunek działań nr 2 - Rozwijanie edukacji obywatelskiej i kompetencji społecznych – działania nakierowane m.in. na: 1. rozwój edukacji obywatelskiej w uczeniu się innym niż formalne 2. podejmowanie inicjatyw w zakresie edukacji obywatelskiej, medialnej i kulturalnej 3. intensyfikowanie współpracy organizacji obywatelskich ze szkołami w prowadzeniu edukacji obywatelskiej, 4. wyłanianie i edukację nieformalnych liderów społecznych w środowisku lokalnym (w tym z grup rówieśniczych, środowisk dotkniętych deficytami społecznymi) 5. rozwój kompetencji społecznych i obywatelskich oraz inwencji i kreatywności obywateli, 6. wzmocnienie społecznego uznania dla kompetencji zdobytych w uczeniu się innym niż formalne oraz w działalności społecznej wartość dotacji wkład własny 10 tys. zł do 40 tys. zł włącznie Co najmniej 10% wartości dotacji - środki własne niefinansowe lub finansowe ponad 40 tys. zł do 100 tys. zł włącznie Co najmniej 15% wartości dotacji - środki własne niefinansowe lub finansowe, w tym nie mniej niż 7,5% wartości dotacji wkład finansowy

40 Fundusze norweskie i mechanizm finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG)OBSZAR TEMATYCZNY: rewitalizacja, konserwacja i renowacja zabytków na cele kulturalne (zakup wyposażenia może stanowić integralną część projektu) Operator programu: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Informacje szczegółowe: Celem programu jest ochrona, zachowanie i udostępnianie dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń. Program przyczyni się do osiągnięcia tego celu poprzez wsparcie nakierowane na projekty inwestycyjne z zakresu konserwacji i rewitalizacji dziedzictwa kulturowego (nieruchomego oraz ruchomego), dokumentowania historii kultury poprzez digitalizację zbiorów, jak również budowy i rozbudowy infrastruktury kultury o znacznym potencjale wpływu na rozwój społeczno-ekonomiczny. W programie będą realizowane projekty brane w ramach otwartego naboru wniosków. Przewiduje się jeden nabór wniosków w ramach programu. W przypadku niewykorzystania wszystkich środków w ramach pierwszego naboru, operator uruchomi drugi nabór wniosków. Partnerstwo w projektach zgłaszanych w konkursie nie jest wymagane. FINANSOWANIE Minimalna wartość dofinansowania projektu wynosić będzie euro.  Maksymalna kwota dofinansowania będzie wynosić euro). Poziom dofinansowania projektu wynosi do 85 % całkowitych kosztów kwalifikowanych.

41 Monitoring i ewaluacja – ocena skuteczności wdrażaniaProwadzenie działań w sposób jawny i przejrzysty z zapewnieniem udziału wszystkich zainteresowanych - zapewnienie dostępu do informacji publicznej Monitorowanie zmian wskaźników wykorzystanych do wyznaczenia obszaru zdegradowanego na obszarze rewitalizacji Monitorowanie efektów realizacji programu rewitalizacji - analiza wskaźników produktu, rezultatu Elastyczne reagowanie na dane pochodzące z monitoringu - korekta zapisów i działań w programie w zależności od uzyskiwanych efektów Przekazywanie danych dotyczących wskaźników monitorowanych na poziomie powiatowym, wojewódzkim i krajowym

42 Dziękuję za uwagę!