1 WERSJA DLA GIMNAZJUM I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCHAKTOR SCEN MUZYCZNYCH WERSJA DLA GIMNAZJUM I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH
2 Aktor scen muzycznych Multimedialna charakterystyka zawoduNazwa zawodu: AKTOR SCEN MUZYCZNYCH Kod zawodu w klasyfikacji szkolnictwa zawodowego: 347[02] Kod zawodu w klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy:
3 Syntetyczny opis zawodu i środowiska pracyCzy wiesz, że aktor scen muzycznych: 1. Bawi ludzi, występując na scenie teatralnej lub estradzie w roli aktora, solisty-wokalisty lub w zespole wokalnym, chórze czy zespole tanecznym. Przeważnie pracuje w pomieszczeniach zamkniętych (salach koncertowych, widowiskowych, lokalach) oraz na wolnym powietrzu (sceny muzyczne, muszle koncertowe, amfiteatry). W trakcie pracy współpracuje z innymi aktorami, piosenkarzami, reżyserem, scenarzystą, choreografem, organizatorem występu, menedżerem i przede wszystkim publicznością. Ma nienormowany czas pracy uzależniony od zleconych mu prac. Często musi być wyjeżdżać do innych miejscowości na występy, także w niedziele, i święta.
4 Praca własna… Po zapoznaniu się z powyższym opisem zawodu i środowiska pracy z pewnością znalazłeś sformułowania niezrozumiałe dla Ciebie. Wypisz je, a następnie, korzystając z dostępnych źródeł informacji, postaraj się wyjaśnić te sformułowania. W tym celu najlepiej porozmawiaj z osobami zatrudnionymi w zawodzie lub poszukaj samodzielnie informacji w Internecie. Efekty pracy udokumentuj poprzez stworzenie własnej, rozszerzonej wersji charakterystyki zawodu. Może to być teczka, do której włożysz wszystkie, Twoim zdaniem ważne, informacje dotyczące zawodu. Uwaga: Podobnie postąp, kiedy będziesz zapoznawał się z treścią kolejnych slajdów. Na wesoło
5 NA WESOŁO W miarę, jak rosła sława Fernandela, zwiększały się jego dochody. Toteż kiedyś pani Fernandel zwróciła się do męża: – Chyba moglibyśmy już wynająć jakiś większy i bardziej reprezentacyjny dom? Aktor odparł po chwili namysłu: – Przyzwyczaiłem się do tego domu i bardzo dobrze się tu czuję. Możesz jednak zwrócić się do właściciela, by podniósł nam czynsz. Starokawalerstwo znanego aktora francuskiego, Michaela Simona, budziło zainteresowanie zarówno miłośników jego talentu, jak i dziennikarzy, którzy często zapytywali aktora o powody jego bezżeństwa, ale konkretnej odpowiedzi nie otrzymywali. Wreszcie Michael Simon wyjaśnił: – Jako młodzieniec chciałem zostać starym kawalerem, ale do chwili, kiedy spotkam idealną kobietę. No i spotkałem, ale ona również szukała idealnego mężczyzny. No i z ożenku nici do tej pory. Powrót
6 Zadania i umiejętności zawodoweWykonuje publicznie utwory muzyczne na koncertach oraz gra w przedstawieniach teatralnych. Posługuje się różnymi formami zapamiętywania (słuchową, wzrokową, intelektualną) wykonywanych utworów. Samodzielnie opracowuje wykonywanie utworu pod względem techniczno-wykonawczym. Wykonuje pieśni i proste arie, z uwzględnieniem poprawnej emisji i właściwej interpretacji. Wykonuje utwory w zespołach chóralnych. Wykonuje tańce solo, w parze i grupie, polskie tańce narodowe, regionalne oraz innych narodowości. Gra na fortepianie, w odpowiednim tempie i dynamice utworu zgodnie z jego charakterem i z zachowaniem stylistyki danej epoki. Samodzielnie charakteryzuje twarz z uwzględnieniem potrzeb danej roli. Ustawicznie doskonali technikę głosową, taniec oraz rozwija uzdolnienia aktorskie i pantomimiczne. Może także prowadzić własny zespół muzyczny, aktorski itp.
7 Rozwijania predyspozycji głosowych poprzez pracę nad techniką głosu w śpiewie klasycznym i piosenkarstwie. Rozwijania predyspozycji tanecznych poprzez pracę nad różnymi technikami tańca klasycznego, ludowego i współczesnego. Wokalne i techniczne do śpiewu solowego i piosenkarstwa. Ruchowe i taneczne z zakresu różnych rodzajów tańca (klasycznego, ludowego, charakterystycznego, współczesnego itp.). Umiejętności aktorskie. Gry na fortepianie w podstawowym zakresie. Pracy na scenie teatralnej i estradzie w roli aktora i solisty-wokalisty. Pracy w zespole wokalnym, chórze czy zespole tanecznym. Aktywnego uczestniczenia w życiu artystycznym. Korzystania z literatury specjalistycznej. I wiele innych… Na wesoło Praca własna… Uwaga: W podanych powyżej tekstach dotyczących zadań i umiejętności zawodowych z pewnością pojawiły się nowe, niezrozumiałe sformułowania. Spróbuj je rozszyfrować, korzystając z pomocy rodziców, nauczyciela, doradcy zawodowego, Internetu, literatury.
8 NA WESOŁO W czwartej części przygód Harrego Pottera Lorda Voldemorta chciał zagrać Chuck Norris, ale nie chcieli narażać aktorów. Biskup przyjechał na wizytację do pewnej parafii. Odwiedził m.in. także szkołę specjalną. Pyta tam dzieci: – Kim chciałybyście zostać? Jedni mówią: lekarzem, inni: aktorem, modelką, itd. Biskup pyta Jasia: – A ty kim chciałbyś zostać? – Ja? Biskupem, oczywiście... – Ale wiesz, to trzeba do takiej specjalnej szkoły chodzić! – Noooo, przecież chodzę, no nie? Powrót
9 Podstawowe narzędzia pracy w zawodzieDo pracy w zawodzie aktora scen muzycznych niezbędne są: Nazwa narzędzia Opis mikrofon, wzmacniacze i głośniki podczas występów artystycznych stosujemy dane urządzenia do wzmocnienia głosu występujących na scenie osób instrumenty muzyczne „ubarwiają” organizowane występy artystyczne poprzez wydawane dźwięki kostium Przebranie, którego aktor, tancerz czy też piosenkarz używa w trakcie swojego występu fortepian przyrząd muzyczny, obowiązkowy do opanowania przez każdego aktora scen muzycznych Internet stosuje się go m.in. do poszukiwania w sieci niezbędnych informacji, wysyłania poczty elektronicznej itp.
10 Cechy psychofizyczne Test samooceny 1/3Decydując się na podjęcie pracy w zawodzie aktora scen muzycznych, powinniśmy przede wszystkim wziąć pod uwagę swoje możliwości, cechy osobowości, zainteresowania, uzdolnienia, temperament i predyspozycje fizyczne. Przed przystąpieniem do testu przygotuj kartkę papieru i ołówek lub długopis. Następnie przeczytaj uważnie poniższy test, dotyczący wymaganych cech psychofizycznych oraz predyspozycji fizycznych i zdrowotnych, a następnie oceń siebie pod kątem ich spełniania. Wyniki zapisz na przygotowanej kartce. Uwaga: Nie ma sensu zaznaczać nieprawdy, gdyż w ten sposób oszukiwałbyś sam siebie. Praca własna … Uwaga: W podanych treściach jest prawdopodobnie dużo nowych niezrozumiałych sformułowań, spróbuj je rozszyfrować.
11 Cechy psychofizyczne – test samooceny 2/3Lp. Cechy osobowości, wymagania fizyczne Tak Nie 1 Czy na podstawie obserwacji własnego zachowania w klasie uważasz, że masz umiejętności niezbędne do współpracy w grupie i potrafisz nawiązać kontakt z innymi ludźmi? 2 Czy jesteś cierpliwy? 3 Czy masz dobry słuch muzyczny? 4 Czy masz dobre poczucie rytmu i z tego powodu taniec nie sprawia Ci problemów? 5 Czy jesteś na tyle odporny psychicznie, że podczas występów na scenie nie przeszkadzałby Ci szum widowni? 6 Czy charakteryzujesz się wysoką kulturą osobistą? 7 Czy masz zainteresowania typowo artystyczne? 8 Czy masz rozwiniętą wyobraźnię i z łatwością przychodzi Ci wymyślanie różnych występów, przedstawień itp.? 9 Czy jesteś spostrzegawczy? 10 Czy lubisz grać na jakimś instrumencie muzycznym? Dodaj wszystkie punkty i w okienku zsumuj swój wynik. Razem punktów:
12 Cechy psychofizyczne – test samooceny 3/3Klucz odpowiedzi. Jeśli uzyskałeś: Od 7 do 10 punktów – Twoje odpowiedzi sugerują, że prawdopodobnie jest to zawód, który możesz wziąć pod uwagę w swoich wyborach. Zawsze jednak warto dokładnie przemyśleć decyzję i skonsultować się z doradcą zawodowym. Od 4 do 6 punktów – możesz rozważyć ten wybór, ale zastanów się – być może istnieją zawody lepiej dopasowane do Twoich cech osobowości i predyspozycji fizycznych. Ewentualnie zbierz więcej informacji na temat danego zawodu i ponownie je przeanalizuj. Zawsze warto dokładnie przemyśleć decyzję i skonsultować się z doradcą zawodowym. Od 0 do 3 punktów – zastanów się, może warto przyjrzeć się dokładniej innym zawodom, bliższym Twoim predyspozycjom. Zachęcamy także do zbierania kolejnych informacji, które ułatwią Ci podjęcie decyzji. Zawsze warto przemyśleć ją dokładnie i skonsultować się z doradcą zawodowym. Na wesoło
13 NA WESOŁO W filmie X-Man żaden z aktorów nie dysponował jakąś specjalną mocą. Chuck ich wszystkich dublował... Trzech turystów: Polak, Szkot i Niemiec wybrało się w Alpy na wycieczkę. Niestety, z powodu złej pogody wszyscy zaginęli. Ratownicy po kilku tygodniach przerwali poszukiwania i w gazetach pojawiły się nekrologi. Wkrótce w jednej z redakcji dzwoni telefon i z Hawajów odzywa się Niemiec z prośbą o anulowanie jego nekrologu. Redaktor gazety krzyczy: – Ty żyjesz?! Jakim cudem?! Niemiec opowiada: – Zamarzliśmy i powędrowaliśmy wszyscy do św. Piotra, który zatrzymał nas u wejścia do Bramy Niebieskiej i powiedział, że jeszcze jesteśmy za młodzi, żeby umrzeć, więc jeżeli Ubezpieczenie pokryje koszt 500 euro, może nas wysłać z powrotem na ziemię. Złapałem za telefon, porozmawiałem z moim agentem, zapłacił, a ja zażyczyłem sobie żeby wylądować na Hawajach. No i mam wakacje! – A co ze Szkotem i Polakiem? – Jak ich ostatnio widziałem, Szkot targował się o cenę, a Polak wysyłał papiery do ZUS-u... Powrót
14 Przeciwwskazania zdrowotneDecydując się na podjęcie pracy w zawodzie aktora scen muzycznych, powinniśmy także wziąć pod uwagę przeciwwskazania zdrowotne. Test samooceny 1/3 Przed przystąpieniem do zrobienia testu przygotuj kartkę papieru i ołówek lub długopis. Następnie przeczytaj uważnie poniższy test, zawierający przeciwwskazania zdrowotne, a następnie oceń siebie pod tym kątem. Wyniki zapisz na przygotowanej kartce. Uwaga: Nie ma sensu wybierać nieprawdziwych odpowiedzi, gdyż w ten sposób oszukiwałbyś sam siebie. Uwaga: Zamieszczone treści zawierają dużo sformułowań medycznych, zanim odpowiesz, postaraj się je wyjaśnić.
15 Przeciwwskazania zdrowotne – test samooceny 2/3Lp. Przeciwwskazania zdrowotne Tak Nie 1 Czy cierpisz na znaczną wadę słuchu i nie słyszysz poleceń osób stojących w pobliżu lub masz problemy z rozróżnianiem dźwięków instrumentów muzycznych? 2 Czy chorowałeś ostatnio na przewlekłe choroby płuc lub oskrzeli? 3 Czy ze względu na chorobę układu oddechowego, gardła masz problemy ze śpiewem? 4 Czy cierpisz na choroby ograniczające ruchy Twoich rąk lub nóg, np. na reumatyzm, który może utrudniać Ci grę na instrumentach muzycznych lub taniec? 5 Czy jesteś nerwowy? 6 Czy masz wadę serca, która uniemożliwia Ci wykonywanie ciężkich prac fizycznych? 7 Czy masz wadę wymowy?
16 Przeciwwskazania zdrowotne – test samooceny 3/3Klucz odpowiedzi W przypadku, gdy choć raz, odpowiadając na powyższe pytania, wybrałeś wariant „TAK”, musisz się skontaktować z lekarzem medycyny pracy, który będzie w stanie stwierdzić, czy masz przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania pracy w zawodzie aktora scen muzycznych. Pamiętaj, że istnieje dużo więcej przeciwwskazań do pracy w zawodzie, zatem warto, abyś dokonując wyborów zawodowych, szczegółowo zapoznał się z tymi przeciwwskazaniami. Zawsze możesz też skonsultować się z doradcą zawodowym. Na wesoło
17 NA WESOŁO Dzieci wybierają zawody aktorek, piosenkarzy, strażaków, policjantów itp., itd., tylko Jaś mówi, że chciałby zostać św. Mikołajem. – Czy dlatego, Jasiu, że roznosi prezenty? – pyta nauczycielka. – Nie. Dlatego, że pracuje raz w roku. – Ciociu, czy ciocia jest aktorką? – Nie, drogie dziecko. – To dlaczego tatuś mówi zawsze: „Ooo, idzie ciotka, będzie teatr”? Powrót
18 Kształcenie w zawodzie aktora scen muzycznychAby pracować w zawodzie aktora scen muzycznych, możesz: 1.1. Jako absolwent trzyletniego liceum ogólnokształcącego, trzyletniego liceum profilowanego, czteroletniego technikum, dwuletniego liceum uzupełniającego lub trzyletniego technikum uzupełniającego wybrać szkołę policealną muzyczną. 1.2. Zdać egzamin państwowy dla aktorów przed Państwową Komisją Egzaminacyjną Związku Aktorów Scen Polskich w Warszawie. 1.3. Po uzyskaniu matury podjąć naukę na uczelni wyższej, na kierunkach: edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej, kompozycja i teoria muzyki, muzykologia, wokalistyka, aktorstwo. Co zrobić, aby rozpocząć naukę w szkole policealnej? Należy złożyć następujące dokumenty: świadectwo potwierdzające ukończenie trzyletniego liceum ogólnokształcącego, trzyletniego liceum profilowanego, czteroletniego technikum, dwuletniego liceum uzupełniającego lub trzyletniego technikum uzupełniającego oraz zaświadczenie lekarskie, potwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania zawodu aktora scen muzycznych. Zdać egzamin polegający na przygotowaniu i zaprezentowaniu (z pamięci) np. po jednym fragmencie wiersza i prozy oraz wykonanie co najmniej jednej zwrotki dowolnej piosenki.
19 Kształcenie w zawodzie aktora scen muzycznychCzego będziesz się uczył w muzycznej szkole policealnej, przygotowując się do wykonywania zawodu aktora scen muzycznych? W ramach specjalności: 3.1. Wokalno-baletowej: śpiewu, tańca klasycznego, tańca charakterystycznego, tańca współczesnego i stepu, partnerowania, pantomimy, kształcenia słuchu, emisji chóralnej, gry na fortepianie, gry aktorskiej, dykcji, zasad charakteryzacji, wybranych zagadnień z historii teatru, muzyki. 3.2. Wokalno-aktorskiej: śpiewu, gry aktorskiej, kształcenia słuchu z zasadami muzyki, dykcji, interpretacji wierszy, prozy, tańca charakterystycznego, wybranych zagadnień z historii teatru, historii sztuki i kostiumu, antropologii, rytmiki, prowadzenia zespołu wokalnego. 3.3. Piosenkarz: interpretacji piosenki, plastyki ruchu i tańca, emisji głosu, fizjologii głosu, dykcji, gry na fortepianie, o muzyce z literaturą muzyczną, historii teatru i literatury, elementów gry aktorskiej, zasad charakteryzacji, podstaw psychologii, socjologii i organizacji pracy.
20 Kształcenie w zawodzie aktora scen muzycznychZ jakich podręczników będziesz się uczył w muzycznej szkole policealnej, przygotowując się do wykonywania zawodu aktora scen muzycznych? Przykładowe: Book S.: Podręcznik dla aktorów, CRZZ, 2006. Brown J.R. (red.): Historia teatru, Wydawnictwo PWN, 2007. Dzielska J., Kaszycki L.: Podręcznik do kształcenia słuchu, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2009. Pawłowski Z.: Emisja głosu Struktura, funkcja, diagnostyka, pedagogizacja, Wydawnictwo Selezjańskie. Tomkowska J.: Tańczące dźwięki, Tap, 2009.
21 Kształcenie w zawodziePraca własna… Poszukaj w najbliższej okolicy adresów szkół policealnych, w których możesz podjąć naukę w zawodzie aktora scen muzycznych. Zapisz je, a następnie zapoznaj się z ich ofertą edukacyjną. Możesz to zrobić na kilka sposobów: odnaleźć strony szkół zawodowych w Internecie; przeglądać poradniki, w których zaprezentowano ofertę szkół ponadgimnazjalnych; rozmawiać ze znajomymi pracującymi w zawodzie lub z kolegami uczącymi się w danym zawodzie; i najtrudniejsze – wybrać się do szkoły, by na miejscu zrobić wywiad. Dokumenty potwierdzające Twoją aktywność w poszukiwaniu informacji o zawodzie sukcesywnie wkładaj do teczki. Na wesoło
22 NA WESOŁO Słynny aktor filmowy, Henry Fonda, rozwodząc się z piątą żoną, baronową włoską, jako argument podał w sądzie: – Ona sprowadzała tylu gości, że dla mnie pozostawała tylko łazienka. Na to pani Fonda: – To byli jego goście. A kiedy chciałam uciec do łazienki, on już tam siedział... Mama pyta Jasia,czym zajmuje się piosenkarz. Jasio mówi, że śpiewa. – A czym zajmuje się kucharz? – Gotuje. – A co robi pilot? – Włącza telewizor! Powrót
23 Rynek pracy Czy wiesz, że:Typowymi stanowiskami pracy w zawodzie aktora scen muzycznych są: aktor, tancerz, piosenkarz, chórzysta, nauczyciel śpiewu. Pokrewnymi stanowiskami pracy, na których może pracować aktor scen muzycznych, są: mim, klown, iluzjonista, żongler, animator kultury, muzyk. Aktor scen muzycznych może poszukiwać pracy w teatrze muzycznym, przedsiębiorstwach estradowych jako aktor lub solista-wokalista bądź członek zespołu muzycznego. Może także pracować w zespołach muzycznych, zespołach baletowych i tanecznych, w pantomimie, w chórach oraz wszędzie tam, gdzie odbywają się występy artystyczne (restauracje, hotele, imprezy masowe). Może także prowadzić własny zespół muzyczny.
24 (ogłoszenie – gazeta, ogłoszenie – Internet)Na wesoło Rynek pracy Praca własna… Czy są problemy ze znalezieniem pracy w zawodzie aktora scen muzycznych? Na to pytanie samodzielnie poszukaj odpowiedzi. W tym celu możesz przeprowadzić wywiady z kilkoma osobami, najlepiej z aktorami scen muzycznych, pracującymi na własny rachunek lub zatrudnionymi w czyjejś firmie. Jeżeli nie masz takiej możliwości, sięgnij po informacje z gazet (np. po ogłoszenia o pracę) lub z Internetu. Wyniki zapisz w tabeli przygotowanej przez siebie według poniższego wzorca. Lp. Źródło informacji (ogłoszenie – gazeta, ogłoszenie – Internet) Najważniejsze informacje o zawodzie w skrócie (zadania zawodowe, cechy osobowości, wynagrodzenie) 1 2 3 Dodatkowo możesz zapoznać się z opracowaniami statystycznymi zamieszczonymi przez urzędy pracy. Takie zbiorcze opracowanie znajdziesz na portalu Publicznych Służb Zatrudnienia (www.psz.praca.gov.pl, patrz zakładka: „Informacje o rynku pracy”).
25 NA WESOŁO Powrót Policjant wraca z pracy i już od progu woła:– Kochanie, dostałem bilety i wieczorem idziemy na „Jezioro łabędzie”. Po obiedzie widzi, że żona starannie zmiata okruszki chleba i pakuje w torebkę. – Po co to? – No jak to, idziemy nad jezioro łabędzie, to dla ptaków... – Oj, ty głupia, to taki balet! – Patrzcie go, jaki mądry się znalazł. A jak szliśmy na „Wesele” Wyspiańskiego, to kto wziął kopertę z kasą dla młodej pary? Powrót
26 Źródła informacji I. Interesujące źródła informacji:Jeżeli chcesz pogłębić wiedzę na temat świata zawodów, możliwości kształcenia, to zachęcamy do przejrzenia informacji zawartych w publikacjach wskazanych w zakładce „Polecane publikacje”. II. Czasopisma specjalistyczne: Teatr (http://www.teatr-pismo.pl/, 12 kwietnia 2010). Twórczość (http://www.instytutksiazki.pl, 12 kwietnia 2010). Film (http://www.film.com.pl/, 12 kwietnia 2010). Muzykologiczny, Musicology Roday (http://www.imuz.uw.edu.pl/instytut/publikacje.html, 12 kwietnia 2010). CENTRUM EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ (www.cea.art.pl, 12 kwietnia 2010). Stowarzyszenie Aktorów Filmowych i Telewizyjnych (http://www.saft.pl/, 12 kwietnia 2010).
27 Źródła informacji III. Przy opracowywaniu charakterystyki wykorzystaliśmy poniższe źródła informacji: Klasyfikacja zawodów i specjalności – opis zawodu. Aktor scen muzycznych, (http://www.praca.gov.pl/pages/klasyfikacja_zawodow2.php, ). Podstawa programowa kształcenia w zawodzie aktor cyrkowy. Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 19 sierpnia 2002 w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego. Dz. U. nr 138, poz Lelińska K., Gruza M., Sołtysińska G. (red.): Zawody szkolnictwa zawodowego. Vademecum informacyjne doradcy zawodowego, MEN, Warszawa 2005, ss
28 Źródła informacji Akty prawne:Akty prawne: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (DZ. U Nr 82, poz. 537). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. nr 124, poz. 860, z późn. zm.). Na wesoło
29 NA WESOŁO Policjant wybrał się z małżonką na premierę baletu „Jezioro Łabędzie”. Tuż po rozpoczęciu, nasz zmęczony mąż stanu usnął. Obudziły go oklaski po zakończeniu przedstawienia. Nieco zmieszany policjant pyta współmałżonkę: – Kochanie, czy ktoś zauważył, że trochę przysypiałem? – Ci na widowni to nie, ale ci na scenie to zaraz jak zasnąłeś zaczęli chodzić na palcach. – Ojcze, muszę ci zakomunikować, że chcę się żenić z panną Ninon, baletnicą z operetki – oznajmił pewnego razu Aleksander Dumas (syn). – Przejdzie ci, chłopcze – pokiwał głową rodzic. – Kiedy byłem w twoim wieku i poznałem Ninon, też miałem na to ochotę. Powrót
30 Dziękujemy za uwagę i zachęcamy do dalszych poszukiwań informacji na temat interesujących Cię zawodów.