1 Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli ZSM-E Rybnik Styczeń 2017Cukrzyca Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli ZSM-E Rybnik Styczeń 2017

2 Według definicji WHO cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią, wynikającą z defektu wydzielania i/lub działania insuliny Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.

3 Typy cukrzycy w populacji dziecięcejCukrzyca typu 1 ma podłoże genetyczne oraz autoimmunologiczne. jest postacią insulinozależną, wymaga podawania insuliny. 90% 10% Cukrzyca typu 2 ważnym czynnikiem zwielokrotniającym ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 jest otyłość, zwłaszcza związana z gromadzeniem się tłuszczu w obrębie jamy brzusznej tzw „otyłość brzuszna”.

4 Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wskazuje, że w 2014 rŚwiatowa Organizacja Zdrowia (WHO) wskazuje, że w 2014 r. na świecie żyło 422 mln dorosłych z cukrzycą (dla porównania – w 1980 r. było ich 108 mln).

5 Skala problemu wśród dzieciCukrzyca typu 1 to najczęściej spotykana choroba przewlekła u dzieci i młodzieży. W Polsce żyje osobów z cukrzycą typu 1 W Polsce rocznie blisko 1400 rodziców dowiaduje się, że ich dziecko jest chore na cukrzycę

6 Badania EURODIAB wykazały, że jeśli obecne trendy się utrzymają, przewiduje się podwojenie liczby nowych przypadków cukrzycy typu 1 w tej grupie wiekowej w roku 2020 w stosunku do roku 2005 Pediatr. Endocrinol

7 Objawy cukrzycy u dziecka

8 Rozpoznanie cukrzycy Opiera się na podstawie przebiegu klinicznego choroby Objawy, burzliwy początek, gwałtowne tempo narastania objawów (kilka tygodni) Występowanie kwasicy ketonowej W badaniach: hiperglikemia, glukozuria, ketonuria

9 Leczenie - insulinoterapiaLeczenie cukrzycy typu 1 opiera się na podaniu insuliny do podskórnej tkanki tłuszczowej. Przy pomocy: Wstrzykiwacza typu „pen” lub osobistej pompy insulinowej

10 Samokontrola glikemiiMinimalna liczba oznaczeń na dobę wynosi 4 Do pomiaru poziomu glukozy we krwi służą następujące sprzęty: glukometr, nakłuwacz, lancet, paski testowe do glukometru. Jako bezpieczne stężenie glukozy we krwi określamy poziomy między 70 mg/dl a 180 mg/dl.

11 Kiedy trzeba zrobić dodatkową kontrolę glikemii?zawsze, kiedy dziecko „dziwnie” wygląda, „dziwnie” się zachowuje lub zgłasza, że czuje się „jakoś dziwnie” albo źle (może to być oznaką niedocukrzenia lub hiperglikemii!), po zakończeniu postępowania leczniczego związanego z niedocukrzeniem — aby upewnić się, że nasze postępowanie było skuteczne i stężenie glukozy we krwi odpowiednio podniosło się,

12 Alarmujące objawy niedocukrzenia (hipoglikemii)bóle brzucha i głowy uczucie „wilczego głodu” niepokój i kołatanie serca ogólne osłabienie i kłopoty z koncentracją drżenie rąk i nóg zaburzenia widzenia Hipoglikemię rozpoznaje się przy obniżeniu stężenia glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl nadmierną potliwość; nagłym zblednięciem, nieuzasadnioną agresją lub uporem, napady agresji lub wesołkowatości przypominające stan upojenia alkoholowego, nielogicznymi odpowiedziami na pytania, zmianą pisma (uczeń zaczyna nieczytelnie bazgrać), utratą przytomności.

13

14 Hipoglikemia lekka W lekkim niedocukrzeniu należy: • oznaczyć glikemię na glukometrze • podać węglowodany proste: zjeść dwie, trzy tabletki glukozy lub zjeść dwie kostki cukru lub zjeść jedną glukozę w żelu lub wypić pół soczku kartonikowego • zawsze należy ponownie oznaczyć glikemię po 10 — 15 minutach, Jeżeli wartości glikemii się podnoszą, można dziecku podać kanapkę (węglowodany złożone) lub przyspieszyć spożycie planowanego na później posiłku oraz ograniczyć aktywność fizyczną. W celu leczenia hipoglikemii NIE wolno zastępować węglowodanów prostych słodyczami zawierającymi tłuszcze np. czekoladą

15 Hipoglikemia ciężka (dziecko jest nieprzytomne, nie ma z nim żadnego kontaktu, nie reaguje na żadne bodźce, może mieć drgawki). Dziecku, które jest nieprzytomne NIE WOLNO PODAWAĆ NICZEGO DO PICIA ANI DO JEDZENIA DO UST! (istnieje ryzyko, że się zachłyśnie lub udusi).

16

17 Podanie glukagonu Otworzyć „pomarańczowe pudełeczko”. Wyjąć strzykawkę i ampułkę z proszkiem. Zdjąć osłonkę z igły, a igłę włożyć do ampułki z białym proszkiem i wlać do niego ciecz znajdującą się w strzykawce. Ampułkę wymieszać, wstrząsając. Wstrząśniętą zmieszaną ciecz pobrać z powrotem do strzykawki. Zrobić zastrzyk – bez znaczenia jest, czy wykonany on zostanie podskórnie, domięśniowo czy dożylnie. W każdym miejscu zadziała tak samo. Dzieciom powyżej 25 kg — 1 mg glukagonu (cała dawka).

18 Glukagon krok po kroku

19 Hiperglikemia Zwróć uwagę, kiedy uczeń chory na cukrzycę zgłasza podczas zajęć częstą konieczność wychodzenia do toalety. Ponadto może się skarżyć na: nadmierne pragnienie utratę apetytu nudności i bóle brzucha uczucie pieczenia w jamie ustnej osłabienie i przyspieszenie tętna. Hiperglikemia może wynikać z zaniedbań w samokontroli (zbyt mała dawka insuliny), błędów dietetycznych (zjedzenie dodatkowego posiłku pomimo wysokiego stężenia cukru we krwi), zbyt małej aktywności fizycznej lub infekcji z gorączką. Hiperglikemia objawiająca się przede wszystkim wysokim stężeniem cukru we krwi (  250 mg/dl ) jest zjawiskiem szkodliwym.

20

21 Postępowanie w hiperglikemiiW przypadku znacznej hiperglikemii ważne są trzy elementy: podanie insuliny, uzupełnianie płynów oraz samokontrola Insulina Jeśli poziom glukozy we krwi wynosi więcej niż 250 mg% uczeń powinien otrzymać dodatkową dawkę insuliny, tak zwaną dawkę korekcyjną, w celu obniżenia zbyt wysokiego poziomu glukozy. Dziecko powinno dużo pić (ilość płynów zależy od wieku!), przeciętnie 1 litr w okresie 1,5-2 godzin. Najlepszym płynem jest niegazowana woda mineralna. Po okresie około 1 godziny od podania korekcyjnej dawki insuliny należy dokonać kontrolnego pomiaru glikemii (stężenie glukozy powinno zacząć się obniżać).

22 Bezpieczna aktywność fizycznaW przypadku długo trwającego wysiłku konieczne jest zredukowanie dawek insulin oraz kontrola stężenie glukozy we krwi w nocy. Zaleca się aktualnie, aby podczas treningu sportowego wartości glikemii mieściły się w przedziale 100–180 mg/dl

23 Przypadek dziewczyny 17-letnia pacjentka, od 10 lat leczona z powodu cukrzycy typu 1 z celowym wywoływaniem epizodów hiperglikemii wynikających z niepodawania dawek insuliny. W ciągu ostatnich dwóch lat dziewczynka była kilkakrotnie hospitalizowana na oddziałach pediatrii z powodu kwasicy ketonowej i niewyrównanej glikemii. Z uzyskanego wywiadu wynikało, że pacjentka od około dwóch lat odchudzała się. Od roku stosowała głodówki, które przerywane były epizodami objadania się. Używała środków przeczyszczających i odchudzających. Ponadto od dwóch lat celowo nie podawała sobie niektórych dawek insuliny, aby uzyskać spadek wagi.

24 Diabulimia Diabulimia jest zaburzeniem odżywiania się, w którym pacjenci z cukrzycą typu 1 świadomie, w celu utraty wagi, podają sobie mniej insuliny, niż potrzebują. Po przekroczeniu stężenia we krwi 180 mg/dl glukoza jest wydalana z moczem (glikozuria). Glikozuria jest przyczyną znacznej utraty kalorii. Dla wielu diabetyków niepodawanie sobie insuliny jest metodą odchudzania się, mimo iż takie działanie przyspiesza rozwój powikłań w przebiegu cukrzycy i zwiększa ryzyko zgonu.

25 Zadbajcie o Wasze zdrowie!Badanie w kierunku cukrzycy należy przeprowadzić raz w ciągu 3 lat u każdej osoby powyżej 45. roku życia. Ponadto, niezależnie od wieku, badanie to należy wykonać co roku u osób z następujących grup ryzyka: z nadwagą lub otyłością; obwód w talii > 80 cm (kobiety); > 94 cm (mężczyźni)]; z cukrzycą występującą w rodzinie (rodzice bądź rodzeństwo); mało aktywnych fizycznie; u kobiet z przebytą cukrzycą ciążową; z nadciśnieniem tętniczym (≥ 140/90 mm Hg)

26 Pomocne strony https://www.ore.edu.pl/uczen-ze-specjalnymi-potrzebami-edukacyjnymi/4363-uczen-przewlekle-chory-i-z-innymi-dysfunkcjami