1 Świadczenia emerytalne dla nauczycieliTarnów, maj 2017 r. Wydział Świadczeń Emerytalno - Rentowych

2 1 Podstawowe akty prawne - ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.), - ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych ( Dz. U. Nr 97, poz.800 ze zm.), - ustawa z dnia r. - Karta nauczyciela (Dz. U. z r. poz ) - ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U z r. poz.38 ) data wejścia w życie: 1 października 2017 r.

3 Karta Nauczyciela art. 88 2 Nauczyciele mający trzydziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich - dwudziestopięcioletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, mogą - po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy - przejść na emeryturę.

4 Karta Nauczyciela art. 88 3 2a. Nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. zachowują prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek, jeżeli: 1) spełnili warunki do uzyskania emerytury, określone w ust. 1, w ciągu dziesięciu lat od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887), z wyjątkiem warunku rozwiązania stosunku pracy, oraz 2) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa. Warunki te należy spełnić do r. z wyłączeniem warunku rozwiązania umowy o pracę

5 zgłoszą wniosek o emeryturę do 31 sierpnia 2018 r.Ustawa o obniżeniu powszechnego wieku emerytalnego 4 Ustawa zmieniająca w art. 21 wydłuża możliwość przejścia na emeryturę nauczycielską bez względu na wiek dla nauczycieli, którzy: spełnili warunki określone w art. 88 ust. 2a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela oraz przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej nie osiągnęli podwyższonego wieku emerytalnego, ale osiągnęli wiek wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, albo wiek ten osiągną od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej do 31 sierpnia 2018 r. oraz rozwiążą do 31 sierpnia 2018 r. na swój wniosek stosunek pracy albo stosunek ten ulegnie rozwiązaniu lub wygaśnięciu w okolicznościach określonych w art. 20 ust. 1, 5c i 7 Karty Nauczyciela oraz zgłoszą wniosek o emeryturę do 31 sierpnia 2018 r.

6 kobiety ur. po 30.09.1957 r., a przed 01.09.1958 r. oraz Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego 5 Prawo do emerytury z art. 88 KN do dnia r. zachowają osoby, które: przed r. nie ukończyły ani obniżonego (do 60/65 lat) ani podwyższonego wieku emerytalnego, a wiek taki ukończą po r., a przed r. tj.: kobiety ur. po r., a przed r. oraz mężczyźni ur. po r., a przed r. 2) przed r. ukończyły wiek emerytalny obniżony do 60/65 lat, ale przed tym dniem nie ukończyły podwyższonego wieku emerytalnego, tj.: kobiety ur. po r. a przed r. oraz mężczyźni ur. po r. a przed r. 6

7 1) udowodnią wymagany staż pracy na 31.12.2008 r. oraz Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego 6 Nauczyciele, którzy podwyższony wiek emerytalny osiągną przed r. mogą przejść na emeryturę z art. 88 Karty Nauczyciela, o ile przed osiągnięciem tego wieku złożą wniosek o emeryturę oraz spełnią pozostałe warunki: 1) udowodnią wymagany staż pracy na r. oraz 2) przed osiągnięciem podwyższonego wieku rozwiążą umowę o pracę Podwyższony wiek emerytalny aktualnie wynosi: 61 lat 2 miesiące – dla kobiet, ( ur. od r. do r. ) 66 lat 2 miesiące – dla mężczyzn ( ur. od r. do r. )

8 1) udowodnią wymagany staż pracy na 31.12.2008 r. oraz Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego 7 Nauczyciele, którzy obniżony wiek emerytalny ( 60/65 lat ) osiągną po r. mogą przejść na emeryturę z art. 88 Karty Nauczyciela o ile przed osiągnięciem tego wieku złożą wniosek o emeryturę oraz spełnią pozostałe warunki: 1) udowodnią wymagany staż pracy na r. oraz 2) przed osiągnięciem obniżonego wieku rozwiążą umowę o pracę

9 Przykłady ( staż pracy na 31.12.2008 r. został udowodniony )Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego 8 Przykłady ( staż pracy na r. został udowodniony ) Nauczycielka ur r. przed r. nie ukończyła obniżonego ( 60 l. ) ani podwyższonego ( 61 l. 8 m-cy ) wieku emerytalnego. Obniżony wiek emerytalny 60 lat osiągnie jednak r. tj. po wejściu w życie ustawy. Prawo do emerytury z art. 88 KN nabędzie pod warunkiem rozwiązania umowy o pracę i złożenia wniosku o emeryturę do dnia r.

10 Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego9 2. Nauczycielka ur r. przed wejściem w życie ustawy – tj. przed r. ukończyła obniżony ( 60 l. ) wiek emerytalny, ale nie osiągnęła podwyższonego ( 61 l. 3 m-ce ) wieku emerytalnego. Podwyższony wiek emerytalny 61 lat 3 m-ce lat osiągnie jednak r. tj. po wejściu w życie ustawy. Prawo do emerytury z art. 88 KN nabędzie pod warunkiem rozwiązania umowy o pracę i złożenia wniosku o emeryturę do dnia r.

11 Podwyższony wiek emerytalny osiągnie w dniu 25.08.2017 r.Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego 10 Nauczyciel ur r. przed wejściem w życie ustawy – tj. przed r. ukończy podwyższony ( 66 l. 2 m-ce ) wiek emerytalny. Podwyższony wiek emerytalny osiągnie w dniu r. Prawo do emerytury z art. 88 KN nabędzie pod warunkiem rozwiązania umowy o pracę i złożenia wniosku o emeryturę do dnia r.

12 Obniżony wiek emerytalny 65 lat osiągnie dopiero 12.12.2027 r.Emerytura z art. 88 Karty Nauczyciela 11 Nauczyciel ur r. przed r. nie ukończył obniżonego ( 65 l. ) ani podwyższonego ( 67 l. ) wieku emerytalnego. Obniżony wiek emerytalny 65 lat osiągnie dopiero r. Prawo do emerytury z art. 88 KN nabędzie pod warunkiem rozwiązania umowy o pracę i złożenia wniosku o emeryturę przed dniem r.

13 Od 1 marca 2017 r. kwota bazowa wynosi 3536,87 zł Emerytura wynosi: Sposób obliczenia wysokości emerytury z art. 88 KN 12 Kwota bazowa wynosi 100% przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego roku kalendarzowego pomniejszonego o składki na ubezpieczenie społeczne potrącone od ubezpieczonych. Kwota bazowa obowiązuje od 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku kalendarzowego. Od 1 marca 2017 r. kwota bazowa wynosi 3536,87 zł Emerytura wynosi: 24 % kwoty bazowej po 1,3 % podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych po 0,7 % podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

14 Sposób obliczenia wysokości emerytury z art. 88 KN13 Podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z okresu: 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok zgłoszenia wniosku o emeryturę 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę ( nie muszą to być lata kolejne ). Kwotę wynagrodzenia z każdego roku z osobna porównuje się do kwoty przeciętnego wynagrodzenia za ten rok, wyrażając ten stosunek w procentach w zaokrągleniu do setnych części procentu. Następnie oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów i ten wskaźnik mnoży się przez kwotę bazową.

15 Emerytura wynosi: 24 % kwoty bazowejSposób obliczenia wysokości emerytury z art. 88 KN 14 Emerytura wynosi: 24 % kwoty bazowej po 1,3 % podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych po 0,7 % podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych Przykład: - kwota bazowa – 3536,87 zł wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi 123,50%, okresy składkowe - 33 lata i 4 miesiące tj. razem 400 miesięcy, okresy nieskładkowe - 6 lat i 6 miesięcy tj. razem 78 miesięcy, Podstawa wymiaru emerytury wynosi – 4368,03 zł ( 3536,87 x 123,50 % ) 24% kwoty bazowej ( 3536,87 x 24% ) = 848,85 ( 400 x 1,3 ) : 12 = 43,33% x 4368, = 1892,67 ( 78 x 0,7 ) : 12 = 4,55% x 4368, = 198,75 2940,27 ( brutto )

16 Ścieżka dostępu jest następująca:Sposób obliczenia wysokości emerytury z art. 88 KN 15 Wysokość emerytury każdy może sobie obliczyć na stronie internetowej Do obliczenia wysokości emerytury konieczne jest posiadanie informacji o kwocie wynagrodzenia w poszczególnych latach ( np. druk Rp7 ) oraz wiedza na temat ogólnego stażu pracy ( ilości lat okresów składkowych i nieskładkowych ). Ścieżka dostępu jest następująca: kalkulatory kalkulator emerytalny emerytura na dotychczasowych zasadach Następnie należy wybrać opcję komu emerytura przysługuje – kobiecie lub mężczyźnie

17 - ukończył wiek uprawniający do świadczenia kompensacyjnego Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne - uprawnienia 16 Przysługuje: nauczycielowi, wychowawcy lub innemu pracownikowi pedagogicznemu zatrudnionemu w placówkach oświatowych, który urodził się po 31 grudnia 1948 r. lub przed 1 stycznia 1949 r. i spełnił łącznie następujące warunki: - ukończył wiek uprawniający do świadczenia kompensacyjnego udowodnił okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące co najmniej 30 lat, udowodnił co najmniej 20 lat pracy w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć w wyżej wymienionych placówkach oświatowych, rozwiązał na swój wniosek stosunek pracy.

18 Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne - uprawnienia17 Placówki oświatowe - publiczne i niepubliczne przedszkola, - szkoły publiczne i niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych, publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo w stopniu głębokim udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych, ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację obowiązku przygotowania przedszkolnego, szkolnego i obowiązku nauki, placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.

19 Wiek uprawniający do świadczenia kompensacyjnego55 lat – w latach 2009–2014, 55 lat w przypadku kobiet i 56 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2015–2016, 55 lat w przypadku kobiet i 57 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2017–2018, 55 lat w przypadku kobiet i 58 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2019–2020, 55 lat w przypadku kobiet i 59 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2021–2022, 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2023–2024, 56 lat w przypadku kobiet i 61 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2025–2026, 57 lat w przypadku kobiet i 62 lata w przypadku mężczyzn – w latach 2027–2028, 58 lat w przypadku kobiet i 63 lata w przypadku mężczyzn – w latach 2029–2030, 59 lat w przypadku kobiet i 64 lata w przypadku mężczyzn – w latach 2031–2032. 18 Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne – uprawnienia

20 pracy w gospodarstwie rolnym po osiągnięciu 16 r. życia, Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne - uprawnienia 19 Przy ustalaniu prawa do nauczycielskiego kompensacyjnego nie uwzględnia się okresów: pracy w gospodarstwie rolnym po osiągnięciu 16 r. życia, okresów ubezpieczenia rolnego oraz okresów zatrudnienia/ubezpieczenia za granicą, okresów niewykonywania pracy m.in. urlopu do poratowania zdrowia, pozostawania w stanie nieczynnym, urlopu wychowawczego, służby wojskowej oraz okresów za które wypłacono zasiłek chorobowy – nie uwzględnia się przy ustalaniu okresu pracy nauczycielskiej.

21 Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne - uprawnienia20 Warunkiem nabycia prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego jest rozwiązanie wszystkich stosunków pracy. Prawo do świadczenia kompensacyjnego spełnia również nauczyciel, który po rozwiązaniu ( wygaśnięciu ) stosunku pracy, a przed przejściem na świadczenie nie wykonuje żadnej pracy ani nie prowadzi żadnej pozarolniczej działalności. Pobieranie po ustaniu zatrudnienia zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, pracy w gospodarstwie rolnym, pracy na podstawie umowy o dzieło nie stanowi przeszkody do nabycia prawa do świadczenia. Prawo do świadczenia powstaje od dnia następnego po dniu rozwiązania stosunku pracy lub zaprzestania pobierania zasiłku oraz nie wcześniej niż od miesiąca w którym został zgłoszony wniosek. .

22 W razie zbiegu prawa do: renty, uposażenia w stanie spoczynku, Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, a prawo do innego świadczenia 21 W razie zbiegu prawa do: renty, uposażenia w stanie spoczynku, świadczenia przedemerytalnego lub innego świadczenia o charakterze rentowym, przysługuje tylko jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Dotyczy to również prawa do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej oraz renty inwalidy wojskowego.

23 Prawo do świadczenia ustaje: Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne – ustanie prawa 22 Prawo do świadczenia ustaje: w dniu poprzedzającym osiągnięcie wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, w dniu poprzedzającym nabycie prawa do emerytury ( bez względu na to z jakiego tytułu ), z dniem śmierci uprawnionego

24 Wysokość NSK ustalana jest wg tzw. zreformowanych zasad.Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne - wysokość 23 Wysokość NSK ustalana jest wg tzw. zreformowanych zasad. Podstawę obliczenia NSK ( kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego + kwota zwaloryzowanych składek zapisanych na koncie emerytalnym ) dzieli się przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat Aktualnie jest to 263,2 m-ce. Jeżeli nauczyciel jest członkiem OFE podstawę naliczenia NSK zwiększa się wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22.Osoba pobierająca NSK nie może mieć ustalonego prawa do okresowej emerytury kapitałowej. Świadczenie kompensacyjne nie może być niższe od kwoty najniższej emerytury. Wysokość NSK nie podlega ponownemu ustaleniu na podstawie art. 108 ustawy emerytalnej

25 Doświadczenia kompensacyjnego przysługuje dodatek pielęgnacyjny. Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne 24 Doświadczenia kompensacyjnego przysługuje dodatek pielęgnacyjny. W razie śmierci osoby pobierającej NSK uprawnionym członkom rodziny przysługuje renta rodzinna, której wysokość ustalana jest wg tzw. niezreformowanych zasad. Podstawy obliczenia emerytury nie pomniejsza się o kwoty wypłaconego świadczenia kompensacyjnego. Osobie, której ustalone zostało prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego nie przysługuje rekompensata.

26 Emerytura na dzień 01-03-2017r. ur. 1957r. Emerytura NE Wysokość emerytury z art. 88 KN a NSK - przykłady 25 Przykład: Emerytura na dzień r. ur. 1957r. Emerytura NE wwpw z 10 lat kalendarzowych 158,79% ( ) podstawa wymiaru 5616,20 zł, kwota bazowa 3536,87 zł staż pracy: okresy składkowe 38 lat,4 miesiące i 0 dni, okresy nieskładkowe 0 lat, 10 miesięcy i 1 dzień emerytura brutto 3679,97 zł Emerytura NSK Do kapitału początkowego wwpw 115,41 %( ) Zwaloryzowane składki ,69 zł Zwaloryzowany kapitał ,93 zł śdtż (60l) 259,50 m-cy emerytura brutto 2829,27 zł

27 Emerytura na dzień 01-03-2017r. ur. 1957r. Emerytura NE Emerytura NE wwpw z 10 lat kalendarzowych 115,41% ( ) podstawa wymiaru 4081,90 zł, kwota bazowa 3536,87 zł staż pracy: okresy składkowe 38 lat,4 miesiące i 0 dni, okresy nieskładkowe 0 lat, 10 miesięcy i 1 dzień emerytura brutto 2906,54 zł Emerytura NSK Do kapitału początkowego wwpw 115,41 %( ) Zwaloryzowane składki ,83 zł Zwaloryzowany kapitał ,93 zł śdtż (60l) 259,50 m-cy emerytura brutto 2469,96 zł Wysokość emerytury z art. 88 KN a NSK - przykłady 26

28 Przepisy przejściowe dla świadczeń związane z obniżeniem wieku27 Obowiązywanie zasady wynikającej z art. 17 ustawy zmieniającej oznacza również, iż: osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej będą miały ustalone prawo do świadczenia przedemerytalnego (zasiłku przedemerytalnego), emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego zachowają uprawnienia do tych świadczeń do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, chyba, że prawo do tych świadczeń ustanie przed tym dniem, osoby, które spełniły wszystkie warunki do świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej i nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego przed dniem 1 października 2017 r. i przed tym dniem ukończyły obniżony wiek emerytalny (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn), lecz wniosek o przyznanie jednego z tych świadczeń zgłoszą po dniu 30 września r. nabywają prawo do tego świadczenia do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego

29 Przepisy przejściowe dla świadczeń związane z obniżeniem wieku28 Osoby, które zachowują prawo do świadczenia przedemerytalnego (zasiłku przedemerytalnego), emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego mogą po dniu 30 września 2017 r., o ile mają ukończony wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, a przed osiągnięciem podwyższonego wieku emerytalnego zgłosić wniosek o emeryturę na podstawie art.24 ustawy emerytalnej. Wówczas prawo do tych świadczeń ustanie wcześniej – na zasadach określonych w przepisach odpowiedniej ustawy

30 29 Obniżenie powszechnego wieku emerytalnego PYTANIA?

31 30 Dziękuję za uwagę