1 ŚWIATOWY DZIEŃ GRUŹLICY Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; tel. 22/ ÷08; Beata Jeżak

2 Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca każdego roku.Wyznaczony został przez Światowe Zgromadzenie WHO w rocznicę poinformowania świata nauki o wyizolowaniu prątka gruźlicy przez Roberta Kocha w 1882 roku.

3 Obchodzony jest pod hasłem: Unite to End TB Zjednoczmy się,W 2017 roku Obchodzony jest pod hasłem: Unite to End TB Zjednoczmy się, by zwalczyć gruźlicę

4 Żeby wroga zwalczyć – - należy go poznaćPoznanie choroby, jej przyczyn biologicznych i społecznych, jej przebiegu pozwoli na wdrożenie racjonalnych metod zapobiegania i leczenia.

5 GRUŹLICA Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterię - prątki należące do Mycobacterium tuberculosis complex. Wykrył je niemiecki lekarz, bakteriolog Robert Koch.

6 Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization – WHO)Szacuje, że w 2015 roku na świecie zachorowało na gruźlicę 10,4 mln, w tym: 5,9 mln mężczyzn, ,3 mln kobiet, ,2 mln dzieci.

10 DROGI ZAKAŻENIA PRĄTKIEM GRUŹLICYDroga pokarmowa Bardzo rzadko tą drogą dochodzi do zakażenia. Najczęściej poprzez spożycie surowego mleka i jego przetworów. W Polsce takie zakażenie jest znikome, gruźlica bydła występuje incydentalnie.

12 Zakażenie prątkiem Przyczyną przerwania tej równowagi między prątkiem a ustrojem jest osłabienie sił obronnych organizmu. Załamanie sił obronnych organizmu powoduje ożywienie „uśpionych” prątków, ich namnożenie i atak na organizm. Doprowadza to rozwoju choroby czyli gruźlicy.

14 Zakażenie prątkiem Prątek atakuje wszystkie narządy i tkanki ludzkiego organizmu wywołując w nich zmiany chorobowe. Płuca są najczęściej atakowanym miejscem.

15 CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE Najczęstszym czynnikiem zewnętrznym osłabiającym organizm jest ubóstwo a co za tym idzie: - niedożywienie, które osłabia organizm, - złe warunki mieszkaniowe, - złe warunki sanitarne.

16 CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE Osłabienie organizmu, mieszkanie w ciasnym, wilgotnym, źle wietrzonym pomieszczeniu, bez dostępu do bieżącej wody i sanitariatów stwarza dla prątka gruźlicy świetne warunki do rozwoju.

17 CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE Zmęczony, wyczerpany organizm jest bardzo podatny na wszelkie wirusy i bakterie (w tym prątki gruźlicy). Stresy psychiczne, alkoholizm, narkomania, nikotynizm. Wszystkie te czynniki zwiększają ryzyko zachorowania na gruźlicę.

18 Gruźlica była i jest klasycznym przykładem choroby społecznej.Jej rozprzestrzenianiu sprzyja analfabetyzm, gorsze wykształcenie, niska kultura zdrowotna, utrudniony dostęp do opieki lekarskiej. Nie jest dziełem przypadku fakt, że 95% zachorowań i 98% zgonów z powodu gruźlicy na świecie przypada na ludność tzw. Trzeciego Świata.

19 Czynniki wewnętrzne sprzyjające zakażeniu prątkiem gruźlicyOsłabienie organizmu wywołane przez różne choroby między innymi: - zakażenie wirusem HIV, - cukrzyca, - krzemica, - choroby nowotworowe, - choroby krwi, - stany po transplantacji.

20 Gruźlica jest w pełni wyleczalna!Chory powinien stosować się do zaleceń lekarza a wtedy zostanie wyleczony czyli wróci do zdrowia. Warunki osiągnięcia takiego sukcesu: - przyjmowanie wszystkich zalecanych leków, - przyjmowanie pełnych dawek leków, - przestrzeganie rytmu przyjmowania tabletek, - przyjmowanie leków tak długo, jak to zalecił lekarz.

21 LEKOOPORNOŚĆ Jakiekolwiek odstępstwo od zaleceń lekarza jest niebezpieczne dla chorego i jego otoczenia. Nie wyleczony w pełni chory może zacząć prątkować i stanowi zagrożenie dla otoczenia. Przerwanie leczenia farmakologicznego przez chorego prowadzi do wytworzenia się lekooporność czyli zmniejszonej wrażliwość na te same stężenia leków w trakcie ponownej terapii.

22 LEKOOPORNOŚĆ U chorego z lekooporną gruźlicą zmutowane prątki zastępują i eliminują komórki, które były wrażliwe na leki przeciw gruźlicze. Gdy taki chory prątkuje to zaraża otoczenie lekoopornymi prątkami. Taka postać gruźlicy u kolejnego pacjenta stanowi ogromny problem medyczny i nie rokuje powodzenia w leczeniu i wyzdrowienia.

23 Należy zgłosić się do lekarza po zauważeniu następujących objawów:kaszel utrzymujący się co najmniej tygodnie, - odkrztuszanie plwociny, brak apetytu i utrata wagi ciała, - nocne poty, stany podgorączkowe, - osłabienie i łatwe męczenie się, - duszność i ból w klatce piersiowej, - krwioplucie.

24 Należy zapamiętać! Gruźlica to choroba w pełni wyleczalna.# Wczesne wykrycie choroby i jej leczenie zapobiega szerzeniu się zakażenia w otoczeniu. # Gruźlica w Polsce nadal jest chorobą często występującą. # Organizm będący w dobrej kondycja stawi czoło atakowi prątków.

25 Należy zapamiętać! Przeciwdziałanie alkoholizmowi, nikotynizmowi i narkomanii służy zapobieganiu gruźlicy.

26 Jak uniknąć gruźlicy? Należy: - przestrzegać zasad higieny,wietrzyć pomieszczenia, dbać o zdrowy styl życia, - nie pić nieprzegotowanego mleka i wody.

27 Wzmacniaj odporność swojego organizmu!!!ZAPAMIĘTAJ Gruźlicą nie zarazisz się po przez podanie ręki. Prątki gruźlicy giną podczas gotowania i wyparzania oraz pod wpływem promieni słonecznych. Prątki są niezwykle odporne - w kurzu lub glebie mogą przetrwać parę lat. Unikaj źle wentylowanych pomieszczeń. Nie kupuj nabiału i mięsa z niewiadomych źródeł. Wzmacniaj odporność swojego organizmu!!!

28 WAŻNE!!! Jeżeli u ciebie lub osoby z twojego otoczenia utrzymuje się kaszel dłużej niż trzy tygodnie, zauważalny brak apetytu i utrata wagi ciała, osłabienie i łatwe męczenie się oraz przewlekłe stany podgorączkowe to natychmiast zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu.

29 Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawiejest centralną jednostką promującą i nadzorującą merytorycznie zwalczanie gruźlicy kraju.

30 ZADANIA PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI SANITARNEJNadzór nad zachorowaniami na gruźlicę sprawuje Powiatowa Inspekcja Sanitarna, Oddział Epidemiologii, Sekcja Zwalczania Chorób Zakaźnych. Zasady nadzoru reguluje Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Lekarz, który rozpozna gruźlicę u pacjenta ma obowiązek wysłać zgłoszenie takiego przypadku do Inspekcji Sanitarnej zgodnie z adresem zamieszkania chorego. .

31 ZADANIA PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI SANITARNEJPracownicy Inspekcji Sanitarnej nadzorują czy pacjent po wyjściu ze szpitala zgłosił się do Poradni Pulmonologicznej. Przeprowadzają wywiad epidemiologiczny z osobą chorą w celu ustalenia osób z otoczenia, które miały z nią kontakt podczas choroby i istnieje u nich ryzyko zarażenia się gruźlicą.

32 ZADANIA PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI SANITARNEJNadzór jest utrudniony ponieważ: pacjenci podają nie aktualne adresy zamieszkania, wyjeżdżają na czas rekonwalescencji do innej miejscowości, często są to osoby bezdomne, chorzy przebywają w zakładach penitencjarnych.

33 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Beata JeżakOddział Promocji Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Cyrulików 35 Warszawa 22/

34 Prezentacja została opracowana na podstawie artykułu „Co należy wiedzieć o gruźlicy – jej objawach, wykrywaniu i leczeniu.” autor dr n. med. Ireneusz Szczuka, ze strony Instytutu Chorób Płuc i Gruźlicy w Warszawie: - dostęp r godz 10:30 Obrazy wykorzystane w prezentacji pochodzą ze strony PIXABAY