1 Wielkopolskie Centrum Telemedycyny Krzysztof Słowiński Klinika Chirurgii Urazowej, Leczenia Oparzeń i Chirurgii Plastycznej, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Michał Kosiedowski Poznańskie Centrum Superkomputerowo Sieciowe
2 Telemedycyna: motywacja do wprowadzania nowoczesnych rozwiązań teleinformatycznych w medycynie Telemedycyna: motywacja do wprowadzania nowoczesnych rozwiązań teleinformatycznych w medycynie Projekt „Wielkopolskie Centrum Telemedycyny” Projekt „Wielkopolskie Centrum Telemedycyny” Architektura sieci telemedycznej na przykładzie WCT Architektura sieci telemedycznej na przykładzie WCT Usługi telemedyczne dla chirurgii urazowej (i nie tylko) Usługi telemedyczne dla chirurgii urazowej (i nie tylko) Sieć telemedyczna w Internecie Przyszłości Sieć telemedyczna w Internecie Przyszłości Podsumowanie Podsumowanie Plan wykładu FI Poland * 25. października 2011
3 Telemedycyna – co to jest? Telemedycyna to „wykorzystanie informacji medycznej przekazanej z jednej lokalizacji do innej za pomocą komunikacji elektronicznej w celu poprawy stanu zdrowia pacjentów” wg American Telemedicine Association FI Poland * 25. października 2011
4 Wielkopolska: 3,4 mln mieszkańcówWielkopolska: 3,4 mln mieszkańców 35 powiatów35 powiatów –w każdym powiecie szpital z oddziałem chirurgicznym lub urazowo-otropedycznym Uniwersyteckie oddziały kliniczne zlokalizowane w Poznaniu stanowią centra referencyjne dla regionuUniwersyteckie oddziały kliniczne zlokalizowane w Poznaniu stanowią centra referencyjne dla regionu Centrum referencyjne w zakresie chirurgii urazowej: Klinika Chirurgii Urazowej, Leczenia Oparzeń i Chirurgii Plastycznej UMCentrum referencyjne w zakresie chirurgii urazowej: Klinika Chirurgii Urazowej, Leczenia Oparzeń i Chirurgii Plastycznej UM Motywacja wprowadzania rozwiązań telemedycznych: poprawa jakości i diagnozy, terapii, rehabilitacji i sprawozdawczości Rozwiązanie: TELEMEDYCYNA FI Poland * 25. października 2011
5 Budżet: 2.44 mln euro Budżet: 2.44 mln euro Finansowanie: Mechanizm Finansowy EOG oraz środki krajowe: Ministerstwo Zdrowia i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Finansowanie: Mechanizm Finansowy EOG oraz środki krajowe: Ministerstwo Zdrowia i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Partnerzy: Partnerzy: Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Politechnika Poznańska Politechnika Poznańska 26 szpitali z terenu woj. wielkopolskiego 26 szpitali z terenu woj. wielkopolskiego Zakończenie projektu: kwiecień 2012 Zakończenie projektu: kwiecień 2012 Projekt „Wielkopolskie Centrum Telemedycyny” FI Poland * 25. października 2011
6 Lokalizacja centrów referencyjnych Szpital uczestniczący w projekcie (26 szpitali) Partnerzy telekonsultacji FI Poland * 25. października 2011
7 Usprawnienie i ustandaryzowanie komunikacji: szpital ↔ uniwersytecki oddział kliniczny w zakresie chirurgii urazowej Usprawnienie i ustandaryzowanie komunikacji: szpital ↔ uniwersytecki oddział kliniczny w zakresie chirurgii urazowej Poprawa bezpieczeństwa pacjentów po urazach/ z mnogimi obrażeniami ciała Poprawa bezpieczeństwa pacjentów po urazach/ z mnogimi obrażeniami ciała Efektywne wykorzystanie deficytowych zasobów ludzkich Efektywne wykorzystanie deficytowych zasobów ludzkich Podniesienie poziomu kwalifikacji personelu wielkopolskich szpitali Podniesienie poziomu kwalifikacji personelu wielkopolskich szpitali Cele projektu Szpitale kliniczne (centra referencyjne) Szpitale Komunikacja 'szpital – centrum referencyjne' Komunikacja 'oddział kliniczny – oddział kliniczny' Edukacja 'Uniwersytet Medyczny – szpital' Uniwersytet Medyczny w Poznaniu FI Poland * 25. października 2011
8 Budowa efektywnej, elastycznej i bezpiecznej platformy telekonsultacji medycznych dla chirurgii urazowej i radiologii Budowa efektywnej, elastycznej i bezpiecznej platformy telekonsultacji medycznych dla chirurgii urazowej i radiologii telekonsultacje szpital → uniwersyteckie oddziały kliniczne telekonsultacje szpital → uniwersyteckie oddziały kliniczne telekonsylia specjalistów dla szczególnie trudnych przypadków telekonsylia specjalistów dla szczególnie trudnych przypadków możliwość telekonsultacji szpital → szpital możliwość telekonsultacji szpital → szpital technologia realizacji systemu zapewnia możliwość zamodelowania w nim procedur z kolejnych obszarów medycyny technologia realizacji systemu zapewnia możliwość zamodelowania w nim procedur z kolejnych obszarów medycyny Budowa medycznej biblioteki cyfrowej wraz z zestawem spacjalizowanych aplikacji edukacyjnych i naukowych Budowa medycznej biblioteki cyfrowej wraz z zestawem spacjalizowanych aplikacji edukacyjnych i naukowych gromadzenie rzeczywistych, anonimowych danych medycznych gromadzenie rzeczywistych, anonimowych danych medycznych teleedukacja medyczna teleedukacja medyczna wspomaganie decyzji klinicznych wspomaganie decyzji klinicznych Raportowanie/sprawozdawczość Raportowanie/sprawozdawczość Zakres realizacji projektu FI Poland * 25. października 2011
9 Architektura sieci telemedycznej WCT HIS Węzeł telemedyczny Szpital 1 HIS Węzeł telemedyczny Szpital N HIS Węzeł telemedyczny Szpital 2...... Medyczna Biblioteka Cyfrowa Edukacyjny rejestr przypadków anonimizacja danych medycznych Internet Dostęp „zawsze i wszędzie” przeglądarka webowa Platforma LMS Wspomaganie decyzji klinicznych Raportowanie Zaawansowane aplikacje i usługi edukacyjne i naukowe Zarządzanie procesami telemedycznymi Kartoteka pacjenta Platforma telekonsultacji FI Poland * 25. października 2011
10 System obejmie początkowo procedury z zakresu chirurgii urazowej System obejmie początkowo procedury z zakresu chirurgii urazowej System będzie służyć do obsługi przypadków w stanie stabilnym/ elektywnych System będzie służyć do obsługi przypadków w stanie stabilnym/ elektywnych Technologia realizacji systemu zapewni możliwość zamodelowania w nim procedur z kolejnych obszarów medycyny Technologia realizacji systemu zapewni możliwość zamodelowania w nim procedur z kolejnych obszarów medycyny Paradygmat technologiczny: architektura usługowa oparta na zarządzaniu procesami biznesowymi (SOA-BPM) Paradygmat technologiczny: architektura usługowa oparta na zarządzaniu procesami biznesowymi (SOA-BPM) Dostęp: Dostęp: z poziomu szpitalnego systemu informatycznego (HIS) – pilotowo dla systemu Eskulap, udostępniony zostanie otwarty interfejs dostępowy umożliwiający integrację innych systemów z infrastrukturą WCT -> węzeł telemedyczny oparty o technologię OSGi oraz standard wymiany danych HL7 CDA release 2 z poziomu szpitalnego systemu informatycznego (HIS) – pilotowo dla systemu Eskulap, udostępniony zostanie otwarty interfejs dostępowy umożliwiający integrację innych systemów z infrastrukturą WCT -> węzeł telemedyczny oparty o technologię OSGi oraz standard wymiany danych HL7 CDA release 2 z poziomu przeglądarki webowej z poziomu przeglądarki webowej Platforma telekonsultacji medycznych FI Poland * 25. października 2011
11 Platforma telekonsultacji medycznych: wersja pilotowa oparta na dostępie webowym FI Poland * 25. października 2011
12
13 Gromadzenie anonimowych danych medycznych na bazie rzeczywistych przypadków medycznych Gromadzenie anonimowych danych medycznych na bazie rzeczywistych przypadków medycznych Integracja zgromadzonych danych z danymi pochodzącymi z innych źródeł (np. repozytoria publikacji) w ramach budowanych specjalizowanych usług i aplikacji: Integracja zgromadzonych danych z danymi pochodzącymi z innych źródeł (np. repozytoria publikacji) w ramach budowanych specjalizowanych usług i aplikacji: edukacyjny rejestr przypadków medycznych edukacyjny rejestr przypadków medycznych platforma zdalnego nauczania (integracja różnego typu treści: przypadki medyczne, materiały wideo, obrazy, tekst i inne) platforma zdalnego nauczania (integracja różnego typu treści: przypadki medyczne, materiały wideo, obrazy, tekst i inne) wspomaganie decyzji klinicznych wspomaganie decyzji klinicznych raportowanie/sprawozdawczość raportowanie/sprawozdawczość Zaawansowane aplikacje oparte na Medycznej Bibliotece Cyfrowej stanową uzupełnienie systemu telekonsultacji medycznych Zaawansowane aplikacje oparte na Medycznej Bibliotece Cyfrowej stanową uzupełnienie systemu telekonsultacji medycznych Dane gromadzone również wskutek transferu zanonimizowanych danych medycznych z platformy telekonsultacji (po zakończeniu telekonsultacji) – wykorzystanie standardu HL7 CDA release 2 Dane gromadzone również wskutek transferu zanonimizowanych danych medycznych z platformy telekonsultacji (po zakończeniu telekonsultacji) – wykorzystanie standardu HL7 CDA release 2 Medyczna Biblioteka Cyfrowa FI Poland * 25. października 2011
14 źródło materiałów edukacyjnych poszukiwanie przypadku podobnego do mojego źródło wiedzy dla przypadków szczególnych i trudnych źródło odnośników dla zaleceń przekazywanych w procesie telekonsultacji baza dla budowy usług wspomagania decyzji klinicznych (algorytmy, guidelines) standaryzacja działań diagnostyczno-terapeutycznych raport dla nadzoru specjalistycznego Edukacyjny rejestr przypadków: cele FI Poland * 25. października 2011
15 Aplikacja udostępniająca zgromadzone w Medycznej Bibliotece Cyfrowej przypadki (w projekcie z zakresu chirurgii urazowej – 2500 sklasyfikowanych przypadków) dla celów edukacyjnych Aplikacja udostępniająca zgromadzone w Medycznej Bibliotece Cyfrowej przypadki (w projekcie z zakresu chirurgii urazowej – 2500 sklasyfikowanych przypadków) dla celów edukacyjnych Wiarygodne źródło informacji dla lekarzy Wiarygodne źródło informacji dla lekarzy Przypadek zawiera opis problemu medycznego, jego klasyfikację wg ustalonego standardu, opis przyjętego postępowania w leczeniu oraz jego wynik Przypadek zawiera opis problemu medycznego, jego klasyfikację wg ustalonego standardu, opis przyjętego postępowania w leczeniu oraz jego wynik Edukacyjny Rejestr Przypadków z chirurgii urazowej FI Poland * 25. października 2011
16 Oparta na standardzie SCORM Oparta na standardzie SCORM Kursy zbudowane z treści różnego typu: tekst, obraz, przypadki, materiały wideo i inne Kursy zbudowane z treści różnego typu: tekst, obraz, przypadki, materiały wideo i inne Zastosowano oprogramowanie OLAT (oprogramowanie otwarte) Zastosowano oprogramowanie OLAT (oprogramowanie otwarte) Platforma zdalnego nauczania FI Poland * 25. października 2011
17 Pozyskiwanie zasobów medycznych z zewnętrznych źródeł (serwisów) Wyszukiwanie elektronicznych zasobów medycznych istotnych w aktualnym kontekścieWyszukiwanie elektronicznych zasobów medycznych istotnych w aktualnym kontekście Fragment opisu przypadku z rejestru przypadkówFragment opisu przypadku z rejestru przypadków Wybrany element (krok) z algorytmu postępowaniaWybrany element (krok) z algorytmu postępowania Wykorzystanie terminologii MeSH do indeksowania oraz wyszukiwania zasobówWykorzystanie terminologii MeSH do indeksowania oraz wyszukiwania zasobów Automatyczna analiza i indeksowanie wybranych serwisów medycznych (AOFoundation, Medal.org, Trauma.org, PubMed)Automatyczna analiza i indeksowanie wybranych serwisów medycznych (AOFoundation, Medal.org, Trauma.org, PubMed) Przetwarzanie języka naturalnego w celu identyfikacji terminów medycznych (MetaMap)Przetwarzanie języka naturalnego w celu identyfikacji terminów medycznych (MetaMap) FI Poland * 25. października 2011
18 Pozyskiwanie zasobów medycznych z zewnętrznych źródeł (serwisów) Moduł do wyszukiwania zasobów PubMed AO Foundation Medal.org Trauma.org ? ? Przypadek z rejestru przypadków Algorytm postępowania Inny możliwy kontekst 1. Żądanie zasobów istotnych w aktualnym kontekście 2. Sformułowanie zapytania za pomocą terminów MeSH 3. Wyświetlenie listy odszukanych zasobów wraz z odnośnikami do źródeł 1. Żądanie zasobów istotnych w aktualnym kontekście 2. Sformułowanie zapytania za pomocą terminów MeSH 3. Wyświetlenie listy odszukanych zasobów wraz z odnośnikami do źródeł Moduł do indeksowania zasobów 1. Automatyczne przetwarzanie zawartości poszczególnych serwisów 2. Analiza zawartości serwisu za pomocą systemu MetaMap w celu identyfikacji terminów medycznych MeSH 3. Tworzenie indeksu dla każdego serwisu 1. Automatyczne przetwarzanie zawartości poszczególnych serwisów 2. Analiza zawartości serwisu za pomocą systemu MetaMap w celu identyfikacji terminów medycznych MeSH 3. Tworzenie indeksu dla każdego serwisu FI Poland * 25. października 2011
19 Zastosowanie metod sztucznej inteligencji Zastosowanie metod sztucznej inteligencji Dynamiczne źródło wiedzy Dynamiczne źródło wiedzy Medycyna oparta na faktach (evidence based medicine) Medycyna oparta na faktach (evidence based medicine) Uwzględnienie kontekstu wykorzystania usługi Uwzględnienie kontekstu wykorzystania usługi Wspomaganie decyzji klinicznych FI Poland * 25. października 2011
20 Algorytm kliniczny jako narzędzie do automatyzacji postępowania – środowisko SAGE SAGE (Shareable Active Guideline Environment) – środowisko do modelowania i wykonywania algorytmów klinicznychSAGE (Shareable Active Guideline Environment) – środowisko do modelowania i wykonywania algorytmów klinicznych Integracja z HIS w celu monitorowania zachodzących w systemie zdarzeń i aktywacji algorytmów odpowiednich w danej sytuacji (kontekście)Integracja z HIS w celu monitorowania zachodzących w systemie zdarzeń i aktywacji algorytmów odpowiednich w danej sytuacji (kontekście) Wykorzystanie istniejących standardów do kodowania danych medycznych (SNOMED CT, LOINC)Wykorzystanie istniejących standardów do kodowania danych medycznych (SNOMED CT, LOINC) Automatyzacja procesu podejmowania wybranych decyzji w algorytmie klinicznymAutomatyzacja procesu podejmowania wybranych decyzji w algorytmie klinicznym FI Poland * 25. października 2011
21 Zastosowanie metod hurtowni danych do eksploracji i analizy danych zgromadzonych w Medycznej Bibliotece Cyfrowej - model ROLAP oparty na relacyjnej bazie danych Zastosowanie metod hurtowni danych do eksploracji i analizy danych zgromadzonych w Medycznej Bibliotece Cyfrowej - model ROLAP oparty na relacyjnej bazie danych Wykorzystanie języka MDX i otwartych narzędzi programowych Wykorzystanie języka MDX i otwartych narzędzi programowych Budowa analiz statystycznych w celu badania skuteczności stosowanych metod terapeutycznych czy odkrywania zależności przyczynowo-skutkowych Budowa analiz statystycznych w celu badania skuteczności stosowanych metod terapeutycznych czy odkrywania zależności przyczynowo-skutkowych Docelowy sposób gromadzenia danych: bezpośrednio z systemów szpitalnych Docelowy sposób gromadzenia danych: bezpośrednio z systemów szpitalnych Raportowanie/sprawozdawczość do nadzoru specjalistycznego FI Poland * 25. października 2011
22 Sieć telemedyczna Wielkopolskiego Centrum Telemedycyny ukierunkowana jest na wykorzystanie: Sieć telemedyczna Wielkopolskiego Centrum Telemedycyny ukierunkowana jest na wykorzystanie: specjalizowanych platform i aplikacji telemedycznych udostępnianych jako usługi sieciowe w kontekście Internetu Usług specjalizowanych platform i aplikacji telemedycznych udostępnianych jako usługi sieciowe w kontekście Internetu Usług danych medycznych w różnych kontekstach zastosowania w ramach aplikacji telemedycznych Internetu Treści danych medycznych w różnych kontekstach zastosowania w ramach aplikacji telemedycznych Internetu Treści Dalszy rozwój sieci WCT obejmuje - obok budowy kolejnych aplikacji telemedycznych i włączenia większej liczby jednostek korzystających z usług sieci - również włączenie pacjentów jako uczestników sieci (telerehabilitacja, telemonitoring itp.) -> wykorzystanie technologii Internetu Rzeczy Dalszy rozwój sieci WCT obejmuje - obok budowy kolejnych aplikacji telemedycznych i włączenia większej liczby jednostek korzystających z usług sieci - również włączenie pacjentów jako uczestników sieci (telerehabilitacja, telemonitoring itp.) -> wykorzystanie technologii Internetu Rzeczy Sieć telemedyczna w Internecie Przyszłości FI Poland * 25. października 2011
23 Telemedycyna jest odpowiedzią na potrzebę podniesienia jakości i efektywności działań leczniczych poprzez współpracę aktorów procesów diagnostycznych, terapeutycznych oraz rehabilitacyjnych (personel medyczny i pacjenci) i wymianę informacji pomiędzy nimi drogą cyfrową Telemedycyna jest odpowiedzią na potrzebę podniesienia jakości i efektywności działań leczniczych poprzez współpracę aktorów procesów diagnostycznych, terapeutycznych oraz rehabilitacyjnych (personel medyczny i pacjenci) i wymianę informacji pomiędzy nimi drogą cyfrową Wielkopolskie Centrum Telemedycyny stanowi przykład implementacji sieci telemedycznej opartej na założeniu Internetu Przyszłości: Internet Usług oraz Internet Treści Wielkopolskie Centrum Telemedycyny stanowi przykład implementacji sieci telemedycznej opartej na założeniu Internetu Przyszłości: Internet Usług oraz Internet Treści Rozwój zbudowanej sieci telemedycznej w kierunku zwiększenia portfolio aplikacji i usług dostępnych w sieci, obsługiwanych scenariuszy i aktorów: potrzeba włączenia pacjenta jako aktora niektórych scenariuszy (np. telerehabilitacja czy zapobieganie upadkom) – rozwój w kierunku Internetu Rzeczy Rozwój zbudowanej sieci telemedycznej w kierunku zwiększenia portfolio aplikacji i usług dostępnych w sieci, obsługiwanych scenariuszy i aktorów: potrzeba włączenia pacjenta jako aktora niektórych scenariuszy (np. telerehabilitacja czy zapobieganie upadkom) – rozwój w kierunku Internetu Rzeczy Dążymy do tego, by sieć telemedyczna uwzględniała trzy zasadnicze elementy: wspomaganie aplikacjami i usługami wszystkich aktorów procesów medycznych (ludzie), nowoczesne technologie (Internet Usług, Treści i Rzeczy) oraz odpowiednią organizację (zarządzanie procesami) Dążymy do tego, by sieć telemedyczna uwzględniała trzy zasadnicze elementy: wspomaganie aplikacjami i usługami wszystkich aktorów procesów medycznych (ludzie), nowoczesne technologie (Internet Usług, Treści i Rzeczy) oraz odpowiednią organizację (zarządzanie procesami) Podsumowanie FI Poland * 25. października 2011
24 Podsumowanie – co zyskuje środowisko medyczne? -podjęcie celowych/wystandaryzowanych działań diagnostyczno- leczniczych -narzędzie kształcenia przed- i podyplomowego lekarzy i pielęgniarek -narzędzie dla badań wieloośrodkowych -wyjście z izolacji w dziedzinie: –diagnostyki i leczenia –oceny wyników leczenia/analizy niepowodzeń –prowadzenia dokumentacji medycznej –metod gromadzenia danych FI Poland * 25. października 2011
25 Dziękuję za uwagę!