1 Wniosek o płatność dla operacji typu „Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury” objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Warszawa, 3 marca 2017 r.

2 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, Podstawa prawna: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , Ustawa o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz.U z późn. zm.); Ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U ); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 lipca 2016 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operację „Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury” objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. z dnia 12 sierpnia 2016 r. poz. 1230); Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 stycznia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu konkurencyjnego wyboru wykonawców zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji i warunków dokonywania zmniejszeń kwot pomocy oraz pomocy technicznej (Dz. U. z dnia 17 stycznia2017 r. poz. 106). Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

3 W związku z wejściem w życie 18 stycznia 2017 roku ustawy z dnia 15 grudnia 2016 roku o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata oraz niektórych innych ustaw (Dz. U ) oraz wejściem w życie przepisów rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 stycznia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu konkurencyjnego wyboru wykonawców zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji i warunków dokonywania zmniejszeń kwot pomocy oraz pomocy technicznej (Dz. U. z dnia 17 stycznia 2017 r. poz. 106) obowiązujące wzory umów o przyznaniu pomocy po dniu 17 stycznia 2017 roku tracą zastosowanie. Nowe wzory formularzy umów obowiązujących po dniu 18 stycznia 2017 roku zostaną udostępnione Samorządom Województw przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa niezwłocznie po ich zatwierdzeniu. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

4 Forma składania wniosku o płatnośćBeneficjent składa wniosek o płatność na formularzu udostępnionym przez Urząd Marszałkowski na stronie internetowej. Wniosek wraz z wymaganymi załącznikami może być: złożony bezpośrednio w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego, albo nadany kurierem lub przesyłką rejestrowaną nadaną w placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 roku – Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529). O terminowości złożenia wniosku o płatność decyduje data jego złożenia/ wpływu do Urzędu Marszałkowskiego. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

5 Operację należy zrealizować nie więcej niż w dwóch etapach, a wykonanie zakresu rzeczowego zgodnie z zestawieniem rzeczowo-finansowym operacji, w tym poniesienie przez beneficjenta kosztów kwalifikowalnych operacji oraz złożenie wniosku o płatność końcową, nastąpi nie później niż w terminie 24 miesięcy, a w przypadku operacji realizowanej w dwóch etapach nie później niż w terminie 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy, lecz nie później niż do dnia 30 czerwca 2023 roku. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

6 Termin składania wniosku o płatnośćBeneficjent po podpisaniu umowy o przyznaniu pomocy ma obowiązek złożenia wniosku o płatność wraz z dokumentami niezbędnymi do wypłaty środków finansowych z tytułu pomocy, potwierdzającymi spełnienie warunków wypłaty pomocy w terminach określonych zgodnie z terminem określonym § 8 umowy o przyznaniu pomocy – jednak nie później niż do dnia czerwca 2023 roku. W przypadku niezłożenia wniosku o płatność w terminie określonym w umowie, Samorząd Województwa dwukrotnie wzywa Beneficjenta do złożenia wniosku w kolejnych wyznaczonych terminach, o ile nie upłynął termin wskazany w umowie tj. 30 czerwca 2023 roku. Samorząd Województwa może uwzględnić wniosek o płatność złożony po terminie wskazanym w umowie lub po terminie wynikającym z drugiego wezwania Samorządu Województwa (§ 8 ust. 3 umowy), o ile nie została wypowiedziana umowa i nie upłynął termin 30 czerwca 2023 roku. Zmiany dotyczące terminu złożenia wniosku o płatność wymagają zmiany umowy. Wniosek w tej sprawie beneficjent składa najpóźniej w dniu złożenia wniosku o płatność lub po drugim wezwaniu Samorządu Województwa. Samorząd Województwa może nie rozpatrzyć wniosku beneficjenta o zmianę umowy złożonego bez zachowania określonego powyżej terminu. Niezłożenie przez beneficjenta wniosku o płatność w określonym w umowie terminie z zastrzeżeniem powyższego zapisu, skutkować będzie wypowiedzeniem umowy. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

7 Rozpatrzenie wniosku Jeżeli wniosek o płatność zawiera braki, Urząd Marszałkowski wzywa beneficjenta w formie pisemnej do usunięcia braków w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. W przypadku, gdy pomimo wezwania, beneficjent nie usunął braków, Urząd Marszałkowski ponownie wzywa beneficjenta w formie pisemnej do ich usunięcia w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. Jeżeli beneficjent, pomimo ponownego wezwania, nie usunął braków, Urząd Marszałkowski rozpatruje wniosek o płatność w zakresie, w jakim został wypełniony i na podstawie dołączonych i poprawnie sporządzonych dokumentów. W przypadku, gdy w trakcie rozpatrywania wniosku o płatność niezbędne jest wyjaśnienie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy lub przedstawienie dowodów na potwierdzenie tych faktów, Urząd Marszałkowski wzywa beneficjenta w formie pisemnej do złożenia pisemnych wyjaśnień w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

8 Rozpatrzenie wniosku Beneficjent w dowolnym momencie po złożeniu wniosku, może zwrócić się z pisemną prośbą o wycofanie wniosku w całości lub w części. Jeżeli jednak beneficjent został poinformowany o nieprawidłowościach w dokumentach lub o zamiarze przeprowadzenia kontroli na miejscu, w wyniku której następnie wykryto nieprawidłowości, wycofanie nie jest dozwolone w odniesieniu do części wniosku lub innej deklaracji, których te nieprawidłowości dotyczą. Wycofanie wniosku w całości nie wywołuje żadnych skutków prawnych, powstaje więc sytuacja jakby beneficjent tego wniosku nie złożył. Natomiast wycofanie wniosku w części lub innej deklaracji (załącznika) sprawia, że beneficjent znajduje się w sytuacji sprzed złożenia odnośnych dokumentów lub ich części. W trakcie rozpatrywania wniosku o płatność mogą zostać przeprowadzone kontrole na miejscu, w celu zweryfikowania informacji zawartych we wniosku o płatność i dołączonych do niego dokumentach ze stanem faktycznym lub uzyskania dodatkowych wyjaśnień. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dokonuje wypłaty środków finansowych z tytułu pomocy niezwłocznie po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku o płatność i otrzymaniu zlecenia płatności, w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku o płatność. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

9 Wniosek sporządza się na formularzu udostępnionym na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego Do wniosku należy załączyć dokumenty zgodnie z listą załączników określoną we wniosku w sekcji VII Informacja o załącznikach. Zaleca się, aby wniosek został wypełniony elektronicznie i wydrukowany, a następnie zapisany na nośniku CD. Nośnik ten wraz z wnioskiem należy dostarczyć do urzędu marszałkowskiego. Dla każdego etapu realizacji operacji należy złożyć oddzielny wniosek (wniosek o płatność pośrednią/ wniosek o płatność końcową). Dane finansowe podane we wniosku wyrażone są w PLN z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku, z wyjątkiem kwoty wnioskowanej, którą należy podać w pełnych złotych po zaokrągleniu w dół. W przypadku, gdy zakres niezbędnych informacji nie mieści się w przewidzianych do tego tabelach i rubrykach dane te należy zamieścić na dodatkowych kartkach (kopie stron wniosku i załączników składanych na udostępnionym przez Urząd Marszałkowski formularzu) ze wskazaniem, której części dokumentu dotyczą oraz adnotacją na wniosku, że dana rubryka lub tabela została dołączona. Dodatkowe strony należy podpisać oraz opatrzeć datą i dołączyć przy pomocy zszywacza do wniosku. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

10 Koszty kwalifikowalneKoszty kwalifikowalne podlegają refundacji w wysokości określonej w umowie o przyznaniu pomocy, jeżeli zostały: poniesione: od dnia, w którym została zawarta umowa, a w przypadku kosztów ogólnych – od dnia 1 stycznia 2014 roku; zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych, a gdy te przepisy nie mają zastosowania – w wyniku wyboru przez beneficjenta wykonawców poszczególnych zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo – finansowym operacji z zachowaniem konkurencyjnego trybu ich wyboru; w formie rozliczenia bezgotówkowego; uwzględnione w oddzielnym systemie rachunkowości albo gdy do ich identyfikacji wykorzystano odpowiedni kod rachunkowy, o którym mowa w art. 66 ust. 1 lit. c pkt i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia roku w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005. Przepisów w zakresie konkurencyjnego trybu wyboru wykonawców nie stosuje się do kosztów ogólnych poniesionych przed dniem zawarcia umowy o przyznanie pomocy. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

11 Warunki wypłaty pomocyŚrodki finansowe z tytułu pomocy wypłaca się na warunkach określonych w umowie, jeżeli Beneficjent: zrealizował operację lub jej etap tzn. : wykonał zakres rzeczowy operacji zgodnie z zestawieniem rzeczowo-finansowym operacji stanowiącym załącznik do umowy; poniósł koszty kwalifikowalne operacji z zachowaniem zasad równego traktowania, uczciwej konkurencji i przejrzystości zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych, a gdy przepisy te nie mają zastosowania, a wartość danego zadania przekracza zł netto zgodnie z warunkami i trybem konkurencyjnego wyboru wykonawców określonymi w rozporządzeniu z dn. 13 stycznia 2017 r. do dnia złożenia wniosku o płatność, a gdy został wezwany do usunięcia braków w tym wniosku nie później niż w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego wezwania; udokumentował wykonanie zakresu rzeczowego operacji poprzez przedstawienie faktur lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej wraz z dokumentami potwierdzającymi płatność; osiągnął cel operacji oraz wskaźniki jego realizacji; zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu i w umowie oraz warunkami określonymi w innych przepisach dotyczących inwestycji objętych operacją ; Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

12 Warunki wypłaty pomocyŚrodki finansowe z tytułu pomocy wypłaca się na warunkach określonych w umowie, jeżeli beneficjent: zrealizował lub realizuje zobowiązania określone w umowie; zrealizował operację dla której suma poniesionych kosztów kwalifikowalnych nie przekracza euro w przeliczeniu na złote, według średniego kursu walut obcych NBP obowiązującego w dniu rozpoczęcia naboru wniosków o przyznanie pomocy; złożył wniosek o płatność w terminie określonym w umowie W przypadku, gdy beneficjent nie spełnił któregokolwiek z warunków wymienionych powyżej środki finansowe z tytułu pomocy mogą być wypłacone w części dotyczącej operacji lub jej etapu jeżeli zostały zrealizowane zgodnie z tymi warunkami, a cel operacji został osiągnięty. Jeżeli cel operacji oraz wskaźniki nie zostały osiągnięte lub zostaną naruszone warunki przyznania pomocy następuje odmowa wypłaty całości pomocy. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

13 złożenie wniosku o płatność; korekta wniosku o płatność; Wniosek o płatność I. Część ogólna Poddziałanie: Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury. Typ operacji: Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów. Cel złożenia wniosku o płatność – należy zaznaczyć znakiem „X” pole informujące, czy złożony formularz to : złożenie wniosku o płatność; korekta wniosku o płatność; 4. Rodzaj płatności. II. Dane identyfikacyjne Beneficjenta – dane we wniosku powinny być zgodne z danymi zawartymi w umowie. W przypadku zmiany danych beneficjenta zawartych w umowie, beneficjent jest zobowiązany do niezwłocznego poinformowania Urzędu Marszałkowskiego o zaistniałych zmianach. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

14 Wniosek o płatność – formularz wersja 3zWarszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

15 Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

16 III. Dane z umowy o przyznaniu pomocy – należy podać dane zgodne z zapisami umowy o przyznaniu pomocy Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

17 IV. Dane dotyczące wniosku o płatnośćWarszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

18 IV Dane dotyczące wniosku o płatnośćWniosek o płatność str. 2 IV Dane dotyczące wniosku o płatność Pole 14. Wniosek za okres – w pozycji „od…” należy wpisać datę podpisania umowy, a w pozycji „do…” faktyczny dzień złożenia wniosku w UM albo ostatni dzień terminu złożenia wniosku przewidzianego w umowie dla danego etapu. Pole 15. Koszty całkowite realizacji danego etapu operacji – należy podać wysokość całkowitych kosztów realizacji danego etapu operacji, która powinna być równa kwocie wydatków całkowitych podanej w sekcji V Wykaz faktur lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej dokumentujących poniesione koszty (kolumna 10; wiersz Razem) . Pole 16. Koszty kwalifikowalne realizacji danego etapu operacji – należy wpisać kwotę wydatków kwalifikowalnych, która powinna być równa kwocie wydatków kwalifikowalnych podanej w sekcji V Wykaz faktur lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej dokumentujących poniesione koszty (kolumna 12; wiersz Razem). Pole 17. Wnioskowana kwota pomocy dla danego etapu operacji – wnioskowana kwota pomocy dla danego etapu operacji nie może być wyższa niż kwota wpisana we wniosku w pkt. 13 w sekcji III, a jednocześnie powinna stanowić 63,63 % kwoty wpisanej w pkt. 16. W przypadku, gdy wnioskowana przez Beneficjenta we wniosku o płatność kwota pomocy będzie wyższa o więcej niż 10% od kwoty pomocy wyliczonej po sprawdzeniu wniosku przez UM, zastosowana zostanie kara administracyjna polegająca na zmniejszeniu kwoty wyliczonej do refundacji o kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy kwotą wnioskowaną przez beneficjenta, a kwotą obliczoną przez UM na podstawie prawidłowo poniesionych kosztów kwalifikowalnych. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

19 Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

20 etapu wg rozliczenia (zł) odchylenie finansowe (w %)VI. ZESTAWIENIE RZECZOWO - FINANSOWE Z REALIZACJI OPERACJI DLA ETAPU ……… Lp Wyszczególnienie zakresu rzeczowego dla etapu (zgodnie z pozycjami zawartymi w umowie) Mierniki rzeczowe Koszty operacji jedn. miary ilość wg umowy ilość wg rozlicze-nia etapu wg umowy (zł) etapu wg rozliczenia (zł) odchylenie finansowe (w %) całkowite kwalifikowalne w tym VAT* -1- -2- -3- -4- -5- -6- -7- -8- -9- -10- -11- -12- I KOSZTY INWESTYCYJNE (Ki) A** 1. 2. 3. … SUMA A 0,00 B** SUMA B …** 1.*** SUMA … SUMA KOSZTÓW INWESTYCYJNYCH (Ki) Limit na koszty instalacji odnawialnego źródła energii dla operacji (30% Ki)×××× II KOSZTY OGÓLNE (Ko) LIMIT Ko dla OPERACJI (10% Ki) SUMA KOSZTÓW OGÓLNYCH (Ko) III SUMA KOSZTÓW OPERACJI * W przypadku Beneficjenta, dla którego VAT nie będzie kosztem kwalifikowalnym należy wpisać 0,00 ** Zadanie lub grupa zadań realizowanych w ramach operacji *** Zadanie lub dostawa/robota/usługa realizowana w ramach zadania **** Limit na koszty instalacji odnawialnego źródła energii dotyczy jedynie operacji typu "Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów" Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

21 Wniosek o płatność – formularz sekcja VII Załączniki do wniosku o płatność:Wraz z wnioskiem o płatność należy złożyć dodatkowe dokumenty zgodnie z listą załączników. W zależności od rodzaju załącznika, do wniosku należy załączyć oryginał lub kopię dokumentu. Kopie dokumentów dołącza się w formie kopii potwierdzonych za zgodność z oryginałem przez beneficjenta albo pracownika samorządu województwa albo podmiot, który wydał dokument, albo w formie kopii poświadczonych za zgodność z oryginałem przez notariusza lub przez występującego w sprawie pełnomocnika będącego radcą prawnym albo adwokatem. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

22 Faktury lub dokumenty o równoważnej wartości dowodowejBeneficjent jest zobowiązany do złożenia kopii faktur lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej. Należy pamiętać, żeby przed wykonaniem kopii na odwrocie zamieścić opis zawierający numer umowy o przyznaniu pomocy, typ operacji (Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów), numer pozycji w Zestawieniu rzeczowo-finansowym z realizacji operacji, kwotę wydatków kwalifikowalnych w ramach danego dokumentu (w zł), numer wyodrębnionego konta, na którym zostały zaksięgowane wydatki w ramach danej operacji albo numer pozycji w Wykazie faktur lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej dokumentujących poniesione koszty, potwierdzenie poprawności rachunkowej, formalnej i merytorycznej przez złożenie podpisu osoby sprawdzającej wraz z datami. Beneficjent przed skopiowaniem na oryginale faktur lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej ma obowiązek zamieścić klauzulę „Przedstawiono do refundacji w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata ”. Dowody zapłaty Zapłaty należy dokonywać w formie rozliczenia bezgotówkowego. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

23 Umowy z wykonawcami zawierające specyfikację będącą podstawą wystawienia każdej z przedstawionych faktur lub innych dokumentów o równoważnej wartości dowodowej Beneficjent jest zobowiązany do dostarczenia umów z wykonawcami zawierających specyfikację będącą podstawą wystawienia każdej z przedstawionych faktur lub innych dokumentów o równoważnej wartości dowodowej wraz z zawartymi aneksami. Aneksy należy zawierać zgodnie z zapisami w umowie między beneficjentem, a wykonawcą oraz zgodnie z przepisami prawa budowlanego, prawa zamówień publicznych oraz konkurencyjnego trybu wyboru wykonawców poszczególnych zadań. Należy także niezwłocznie zawiadomić Urząd Marszałkowski o zamiarze wprowadzenia zmian do umowy z wykonawcą, gdyż zmiany w realizacji inwestycji mogą powodować konieczność zmiany umowy o przyznaniu pomocy. W przypadku zastosowania kar umownych wynikających z umowy zawartej z wykonawcą przedmiotowe kary są kosztami niekwalifikowalnymi. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

24 Kosztorys różnicowy Kosztorys różnicowy załączany jest do wniosku o płatność w przypadku, gdy wystąpiły zmiany stanu faktycznego w stosunku do zaplanowanego zakresu prac w projekcie budowlanym/ kosztorysie inwestorskim/ kosztorysie ofertowym/ umowie o przyznaniu pomocy. Przedmiar z kosztorysu różnicowego będzie stanowił podstawę do weryfikacji zakresu rzeczowego operacji. W kosztorysie różnicowym powinny być wyspecyfikowane i wycenione zmienione elementy (przed i po zmianach), w odniesieniu do kosztorysu inwestorskiego lub ofertowego, w zależności od tego, który kosztorys stanowił postawę do ustalenia wysokości kosztów. W przypadku realizacji przez beneficjenta robót budowlanych na podstawie umowy kosztorysowej z wykonawcą, kosztorys różnicowy powinien wskazywać różnice pomiędzy stanem faktycznym, a kosztorysem ofertowym lub innym dokumentem, zawierającym szczegółowy zakres rzeczowy wraz z wyceną, uzgodniony pomiędzy wykonawcą, a zamawiającym. Jeżeli podstawą rozliczenia wykonania robót budowlanych z wykonawcą jest kosztorys ofertowy, wszelkie wprowadzone zmiany w trakcie wykonania tych robot również powinny być wykazane w kosztorysie różnicowym – zarówno roboty zamienne jak i dodatkowe wymuszone stanem faktycznym lub prawnym. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

25 Kosztorys różnicowy Należy pamiętać, że zmiany w umowie z wykonawcą mogą zostać wprowadzone pod warunkiem, że będą one zgodne z zapisami ustawy Prawo zamówień publicznych oraz rozporządzenia o warunkach i trybie konkurencyjnego wyboru wykonawców poszczególnych zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo- finansowym tzn. gdy zamawiający przewidział możliwość ich wystąpienia (w ogłoszeniu o przetargu i SIWZ\ lub zapytaniu ofertowym) oraz określił w umowie z wykonawcą warunki na jakich zostaną wprowadzone. Beneficjent powinien załączyć także protokoły konieczności i inne dokumenty potwierdzające konieczność wykonania tych robót. W związku z powyższym wykazane w kosztorysie różnicowym roboty zamienne, a przede wszystkim roboty dodatkowe należy szczegółowo zweryfikować pod kątem ich kwalifikowalności (zgodnie z zawartą umową o przyznaniu pomocy). W przypadku tych robót beneficjent powinien wykazać w kosztorysie różnicowym również takie sytuacje, gdy w trakcie realizacji robót budowalnych zmienił system ich wykonania i nie wszystkie roboty budowlane w ramach projektu zostały zlecone do wykonania i jednocześnie nie zawarto wynikającego z tej zmiany aneksu do umowy. Wszelkie zmiany stanu faktycznego niewykazane w kosztorysie różnicowym, będą podstawą do dokonania korekty kosztów kwalifikowalnych. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

26 Interpretacja przepisów prawa podatkowego (interpretacja indywidualna) wydana przez dyrektora izby skarbowej. Załącznik powinien przedstawić każdy beneficjent. Powinna ona dotyczyć przedmiotowej operacji i jednoznacznie wskazywać, czy beneficjent może lub nie może odzyskać uiszczonego w związku z realizacją operacji podatku VAT; Uzasadnienie zmian dokonanych w poszczególnych pozycjach zestawienia rzeczowo-finansowego z realizacji operacji; Decyzja o pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego, jeżeli właściwy organ nałożył taki obowiązek w wydanym pozwoleniu na budowę lub nałożył taki obowiązek innymi decyzjami; Pozwolenie musi być decyzją ostateczną najpóźniej w dniu przesłania uzupełnień. /Zawiadomienie właściwego organu o zakończeniu budowy; Protokoły odbioru robót budowlanych – protokoły powinny być sporządzone w taki sposób, aby możliwa była weryfikacja wykonanych robót z uwzględnieniem ich zakresu; Projekt budowlany; Pełnomocnictwo; Informacja o numerze rachunku bankowego beneficjenta lub cesjonariusza prowadzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową; Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

27 Umowa cesji wierzytelności; Sprawozdanie z realizacji operacji (dołączone do wniosku o płatność końcową); Dokumentacja z postępowania o udzielnie zamówienia wraz z załącznikami określonymi w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 stycznia 2017 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu konkurencyjnego wybory wykonawców zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji i warunków dokonywania zmniejszeń kwot pomocy oraz pomocy technicznej (Dz. U. z r. poz. 106); Zestawienie umów zawartych oraz planowanych do zawarcia w tym samym roku co umowy przedstawione do refundacji, które beneficjent podpisał z wykonawcami na taki sam lub zbliżony co do charakteru rodzaj dostaw/usług/robót budowlanych; Zakładowy plan kont – dokument opisujący przyjętą przez beneficjenta politykę rachunkowości wraz z dokumentem potwierdzającym jej wprowadzenie np. zarządzenie wójta; Wydruk z dokumentacji księgowej lub kopia z książki ewidencji środków trwałych; Decyzja o pozwoleniu na budowę - w przypadku, gdy z wraz z wnioskiem o przyznanie pomocy beneficjent przedstawił program funkcjonalno-użytkowy oraz gdy dla inwestycji istnieje wymóg w tym zakresie; Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

28 liczba miejsc dla rolników na targowiskach.Regulamin targowiska W regulaminie targowiska powinny być określone zasady dotyczące funkcjonowania i organizacji targowiska w tym m.in.: powierzchnia handlowa targowiska przeznaczona dla rolników pod sprzedaż produktów rolno-spożywczych; powierzchnia handlowa targowiska przeznaczona pod sprzedaż produktów rolno-spożywczych wyprodukowanych w systemie rolnictwa ekologicznego; liczba miejsc dla rolników na targowiskach. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

29 Zgłoszenie zamiaru wykonania robót budowlanych, właściwemu organowi wraz oświadczeniem Wnioskodawcy, że w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia zamiaru wykonania robót budowlanych, właściwy organ nie wniósł sprzeciwu lub potwierdzeniem właściwego organu, że nie wniósł sprzeciwu wobec zgłoszonego zamiaru wykonania robót budowlanych - w przypadku, gdy z wraz z wnioskiem o przyznanie pomocy beneficjent przedstawił program funkcjonalno-użytkowy lub gdy nie jest zobligowany uzyskać pozwolenie na budowę dla realizowanej inwestycji; Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach – w przypadku, gdy z wraz z wnioskiem o przyznanie pomocy beneficjent przedstawił program funkcjonalno-użytkowy oraz gdy dla inwestycji istnieje wymóg w tym zakresie; Inne załączniki – np. aneksy do umów z wykonawcami wybranymi w trybie prawa zamówień publicznych i zasad konkurencyjności, dokumenty niezbędne do oceny wniosku, dokumenty potwierdzające spełnienie kryteriów za które operacja uzyskała punkty na etapie wniosku o przyznanie pomocy oraz w przypadku uzyskania dotacji na operację od innej jednostki samorządu terytorialnego dokumenty przedstawiające opis rozliczenia środków finansowych przeznaczonych na zakres rzeczowy. Kwota dotacji nie może przekraczać wysokości wkładu własnego tzn. 36,37% kosztów kwalifikowalnych. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

30 Zgodnie z przepisami załącznika III do rozporządzenia 808/2014 opisanymi w Księdze wizualizacji znaku PROW na lata , opublikowanej na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Beneficjent został zobowiązany do informowania i rozpowszechniania informacji o pomocy otrzymanej z EFRROW w okresie realizacji operacji, w terminie od dnia zawarcia umowy do dnia złożenia wniosku o płatność końcową. Beneficjent przy wniosku o płatność końcową jest zobowiązany do udokumentowania wywiązania się z powyższego warunku np. poprzez załączenie fotografii zamontowanej tablicy lub bilbordu dużego formatu oraz wydruku ze strony internetowej na której rozpowszechniono informację lub podanie linku do tej strony. W przypadku operacji dotyczących działań w zakresie infrastruktury lub prac budowlanych, w których wkład publiczny przekracza 500 tys. euro, nie później niż trzy miesiące po zakończeniu operacji beneficjent umieszcza na stałe tablicę lub bilbord dużego formatu. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

31 Postępowanie ofertoweObowiązek stosowania konkurencyjnego trybu wyboru wykonawców dotyczy: beneficjentów którzy nie są zobowiązani do stosowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych - dla wszystkich zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo - finansowym operacji o wartości powyżej 20 tys. zł netto beneficjentów zobowiązanych do stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych - dla wszystkich zadań ujętych  w zestawieniu rzeczowo - finansowym operacji o wartości powyżej 20 tys. zł netto i zamówień o wartości poniżej 30 tys. euro oraz dla zamówień wyłączonych spod ustawy o zamówieniach publicznych na podstawie przepisów o zamówieniach sektorowych. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

32 Postępowanie ofertoweNajwcześniej w dniu zawarcia umowy, a jednocześnie nie później niż w terminie 4 miesięcy przed pierwszym dniem terminu na złożenie wniosku o płatność możliwe jest złożenie przez beneficjenta dokumentacji związanej z przeprowadzonym postępowaniem ofertowym, potwierdzającej wybór najkorzystniejszej oferty. Dokumentacja z przeprowadzonego postępowania ofertowego zostanie oceniona przez Samorząd Województwa w terminie 30 dni od dnia jej złożenia, a o wyniku oceny dokumentacji z przeprowadzonego postępowania ofertowego beneficjent zostanie poinformowany pisemnie. Jeżeli przeprowadzone przez beneficjenta postępowanie ofertowe zostanie ocenione przez Samorząd Województwa pozytywnie, beneficjent nie będzie zobowiązany do przedstawiania wraz z wnioskiem o płatność dokumentacji potwierdzającej zachowanie konkurencyjnego trybu wyboru wykonawców. W przypadku, gdy złożona dokumentacja z przeprowadzonego postępowania ofertowego będzie zawierała braki lub uchybienia Samorząd Województwa poinformuje beneficjenta o zakresie braków lub uchybień wraz ze wskazaniem, iż w sytuacji zrealizowania zadania, w ramach którego koszty zostaną przedstawione do refundacji, na podstawie tak przeprowadzonego postępowania ofertowego, bez usunięcia tych braków i uchybień, które go dotyczą, zostanie zastosowana kara, zgodnie z zasadami określonymi w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 stycznia 2017 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu konkurencyjnego wybory wykonawców zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji i warunków dokonywania zmniejszeń kwot pomocy oraz pomocy technicznej (Dz. U. z r. poz. 106). Jednocześnie Samorząd Województwa poinformuje beneficjenta o możliwości ponownego przeprowadzenia postępowania ofertowego i złożenia dokumentacji z ponownie przeprowadzonego postępowania ofertowego, która go dotyczy wraz z wnioskiem o płatność. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

33 Postępowanie ofertoweKoszty kwalifikowalne zostają poniesione w wyniku wyboru wykonawcy danego zadania ujętego w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji z zachowaniem konkurencyjnego trybu jego wyboru, jeżeli wybór tego wykonawcy nastąpił na podstawie najkorzystniejszej oferty spośród ofert otrzymanych od podmiotów niepowiązanych osobowo lub kapitałowo z podmiotem ubiegającym się o przyznanie pomocy. Przez najkorzystniejszą ofertę, w zakresie danego zadania ujętego w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji należy rozumieć ofertę, która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny lub kosztu i innych kryteriów określonych przez podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy w zapytaniu ofertowym udostępnionym różnym podmiotom. Upublicznienie zapytania ofertowego polega na: zamieszczeniu zapytania ofertowego na stronie internetowej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa: Portal będzie dostępny od 18 marca 2017 r. pod adresem Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

34 Postępowanie ofertowe Opublikowanie zapytania ofertowego na Portalu Ogłoszeń Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie możliwe po zalogowaniu się loginem i hasłem nadanym przez ARiMR. O uprawnienia do zamieszczania ogłoszeń na Portalu należy wystąpić składając Wniosek o nadanie uprawnień do Portalu Ogłoszeń. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

35 Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

36 Postępowanie ofertoweZapytanie ofertowe musi zawierać co najmniej: opis zadania, który: jest jednoznaczny i wyczerpujący oraz uwzględnia wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty, w tym zawiera termin realizacji zadania; nie odnosi się do określonego znaku towarowego, patentu, pochodzenia, źródła lub szczególnego procesu, który charakteryzuje produkty lub usługi dostarczane przez konkretnego wykonawcę, chyba, że takie odniesienie jest uzasadnione zadaniem i został określony zakres równoważności; warunki udziału w postępowaniu w sprawie wyboru przez beneficjenta wykonawcy danego zadania ujętego w zestawieniu rzeczowo- finansowym operacji, które nie utrudniają uczciwej konkurencji oraz zapewniają równe traktowanie wykonawców, a także opis sposobu dokonywania oceny spełnienia tych warunków, chyba że beneficjent nie przewiduje warunków udziału w tym postępowaniu; dwa kryteria oceny oferty, które nie utrudniają uczciwej konkurencji oraz zapewniają równe traktowanie wykonawców, a także informację o wagach punktowych lub procentowych przypisanych do poszczególnych kryteriów oceny oferty; Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

37 Postępowanie ofertoweZapytanie ofertowe musi zawierać co najmniej: opis sposobu przyznawania punktów za spełnienie danego kryterium oceny oferty, który nie utrudnia uczciwej konkurencji oraz zapewnia równe traktowanie wykonawców; wskazanie miejsca i terminu składania ofert, które umożliwiają przygotowanie i złożenie oferty przy czym termin na złożenie oferty nie może być krótszy niż 7 dni, a w przypadku zadań dotyczących robót budowlanych – 14 dni licząc od dnia udostępnienia zapytania ofertowego różnym podmiotom; wskazanie przesłanek odrzucenia oferty; informację o możliwości składania ofert częściowych, jeżeli zadanie jest podzielone i beneficjent dopuścił taką możliwość; określenie warunków zmian umowy zawartej w wyniku przeprowadzonego postępowania w sprawie wyboru przez beneficjenta wykonawcy danego zadania ujętego w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji, o ile przewiduje się możliwość zmiany takiej umowy. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

38 Postępowanie ofertoweNiezwłocznie po zakończeniu postępowania w sprawie wyboru przez beneficjenta wykonawcy danego zadania ujętego w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji beneficjent udostępnia przez zamieszczenie na stronie internetowej prowadzonej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (www.portalogloszen.arimr.gov.pl) informację o: wyborze wykonawcy albo odrzuceniu wszystkich złożonych ofert, albo niezłożeniu żadnej oferty, albo zakończeniu postępowania bez wyboru żadnej z ofert. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

39 Postępowanie ofertoweWskaźniki procentowe kar przypisane do stwierdzonych niezgodności dotyczących przeprowadzonego przez beneficjenta postępowania ofertowego: niedopełnienie obowiązku upublicznienia zapytania ofertowego: 100% kosztów kwalifikowalnych - w przypadku nie zamieszczenia przez beneficjenta zapytania ofertowego na portalu ogłoszeń ARiMR (w tym nie zamieszczenie także zmienionego zapytania ofertowego przed wyznaczonym terminem składania ofert) lub do czasu uruchomienia przez ARiMR portalu ogłoszeń nie opublikowania zapytania ofertowego na stronie internetowej beneficjenta, o ile posiada taką stronę oraz nie wysłanie zapytania ofertowego do przynajmniej trzech potencjalnych wykonawców; 25% kosztów kwalifikowalnych - w przypadku, gdy do czasu uruchomienia przez ARiMR beneficjent nie dopełni obowiązku zamieszczenia zapytania ofertowego oraz zmienionego zapytania ofertowego na swojej stronie internetowej (o ile posiada taką stronę), przy jednoczesnym skierowaniu zapytania do potencjalnych wykonawców albo przez niedopełnienie obowiązku skierowania zapytania ofertowego do potencjalnych wykonawców przy jednoczesnym zamieszczeniu tego zapytania na stronie internetowej beneficjenta; 5% kosztów kwalifikowalnych - w przypadku niedopełnienia obowiązku opublikowania zapytania ofertowego na portalu ARiMR (a do czasu uruchomienia przez ARiMR portalu ogłoszeń nie opublikowania zapytania ofertowe na stronie internetowej beneficjenta, o ile posiada taką stronę oraz nie wysłanie zapytania ofertowego do przynajmniej trzech potencjalnych wykonawców), przy jednoczesnym zamieszczeniu ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

40 Postępowanie ofertoweWskaźniki procentowe kar przypisane do stwierdzonych niezgodności dotyczących przeprowadzonego przez beneficjenta postępowania ofertowego: wybranie wykonawcy będącego podmiotem powiązanym kapitałowo lub osobowo z beneficjentem lub osobami upoważnionymi do zaciągania zobowiązań w jego imieniu lub osobami wykonującymi w jego imieniu czynności związane z przygotowaniem i przeprowadzeniem postępowania w sprawie wyboru wykonawcy – 100% kosztów kwalifikowalnych Przez powiązania osobowe lub kapitałowe rozumie się wzajemne powiązania między beneficjentem lub osobami upoważnionymi do zaciągania zobowiązań w jego imieniu, lub osobami wykonującymi w jego imieniu czynności związane z przygotowaniem i przeprowadzeniem postępowania w sprawie wyboru wykonawcy, a wykonawcą, polegające na: uczestniczeniu jako wspólnik w spółce cywilnej lub osobowej; posiadaniu co najmniej 10% udziałów lub akcji spółki handlowej; pełnieniu funkcji członka organu nadzorczego lub zarządzającego, prokurenta lub pełnomocnika; pozostawaniu w związku małżeńskim, w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa drugiego stopnia lub powinowactwa drugiego stopnia w linii bocznej lub w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli; pozostawaniu z wykonawcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności tych osób; Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

41 Postępowanie ofertoweWskaźniki procentowe kar przypisane do stwierdzonych niezgodności dotyczących przeprowadzonego przez beneficjenta postępowania ofertowego: określenie dyskryminujących warunków udziału w postępowaniu tzn. określenie w zapytaniu ofertowym warunków, które utrudniają uczciwą konkurencję lub nie zapewniają równego traktowania wykonawców lub przez niezamieszczenie w tym zapytaniu opisu sposobu dokonywania oceny spełnienia warunków określonych w ty zapytaniu –wysokość kary zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia MRiRW z dnia 13 stycznia 2017 roku ; nieokreślenie lub niewłaściwe określenie kryteriów oceny ofert tzn. nieokreślenie w zapytaniu ofertowym co najmniej dwóch kryteriów oceny ofert lub nieokreślenie ceny albo kosztu jako jednego z kryteriów oceny ofert – wysokość kary zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia MRiRW z dnia 13 stycznia 2017 roku; nieokreślenie lub niewłaściwe określenie opisu sposobu przyznawania punktów za spełnienie danego kryterium oceny ofert tzn. nieokreślenie w zapytaniu ofertowym opisu sposobu przyznawania punktów za spełnienie danego kryterium oceny oferty lub określenie tego opisu w sposób, który utrudnia uczciwą konkurencję lub nie zapewnia równego traktowania wykonawców - wysokość kary zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia MRiRW z dnia 13 stycznia 2017 roku; Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

42 Postępowanie ofertoweWskaźniki procentowe kar przypisane do stwierdzonych niezgodności dotyczących przeprowadzonego przez beneficjenta postępowania ofertowego: niezgodność w zakresie wyboru najkorzystniejszej oferty tzn. wybór jako najkorzystniejszej oferty podlegającej odrzuceniu lub odrzucenie najkorzystniejszej oferty bez zaistnienia następujących przesłanek: treść oferty nie odpowiada treści zapytania ofertowego; oferta została złożona przez podmiot niespełniający warunków udziału w postępowaniu w sprawie wyboru wykonawcy lub została złożona przez podmiot powiązany osobowo lub kapitałowo z beneficjentem lub osobami biorącymi udział w postępowaniu; została złożona po terminie składania ofert określonym w zapytaniu ofertowym, - wysokość kary zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia MRiRW z dnia 13 stycznia 2017 r.; ustalenie zbyt krótkich terminów składania ofert - wysokość kary zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia MRiRW z dnia 13 stycznia 2017 roku. Termin na złożenie oferty nie może być krótszy niż 7 dni, a w przypadku robót budowlanych 14 dni – licząc od dnia udostępnienia zapytania ofertowego różnym podmiotom, przy czym w zmienionym zapytaniu ofertowym należy wskazać nowy termin składania ofert dłuższy od pierwotnego terminu nie mniej niż 3 dni, a w przypadku zadań dotyczących robót budowlanych – 7 dni. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

43 Postępowanie ofertoweWskaźniki procentowe kar przypisane do stwierdzonych niezgodności dotyczących przeprowadzonego przez beneficjenta postępowania ofertowego: niejednoznaczny opis zadania – opisanie zadania w sposób niejednoznaczny lub niewyczerpujący, lub nieuwzględniający wszystkich wymagań lub okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty - wysokość kary zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia MRiRW z dnia 13 stycznia 2017 roku; dyskryminacyjny opis zadania – opisanie zadania w sposób, który odnosi się do określonego znaku towarowego, patentu, pochodzenia, źródła lub szczególnego procesu, który charakteryzuje produkty lub usługi dostarczane przez konkretnego wykonawcę, chyba że takie odniesienie jest uzasadnione zadaniem i został określony zakres równoważności - wysokość kary zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia MRiRW z dnia 13 stycznia 2017 roku; niedozwolona zmiana treści zapytania ofertowego - wysokość kary zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia MRiRW z dnia 13 stycznia 2017 roku. Przed upływem składania ofert można zmienić zapytanie ofertowe, jeżeli: zmienione zapytanie ofertowe zostanie udostępnione różnym podmiotom w taki sam sposób jak pierwotne zapytanie ofertowe oraz w zmienionym zapytaniu ofertowym zostanie wskazany nowy termin składania ofert dłuższy od pierwotnego terminu nie mniej niż 3 dni, a w przypadku zadań dotyczących robót budowlanych –7 dni. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

44 Postępowanie ofertoweWskaźniki procentowe kar przypisane do stwierdzonych niezgodności dotyczących przeprowadzonego przez beneficjenta postępowania ofertowego: niedozwolona zmiana umowy z wykonawcą - wysokość kary zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia MRiRW z dnia 13 stycznia 2017 roku; Umowa zawarta z wybranym wykonawcą może być zmieniona, jeżeli zmiana ta nie spowoduje zmniejszenia albo zwiększenia zakresu świadczenia. Zmniejszenie zakresu świadczenia jest dopuszczalne jeżeli na skutek wystąpienia okoliczności niemożliwych do przewidzenia w chwili zawarcia umowy do prawidłowego wykonania danego zadania wykonanie części prac objętych dotychczas tym zadaniem stało się zbędne. Natomiast zwiększenie zakresu świadczenia jest dopuszczalne jeżeli do prawidłowego wykonania danego zadania jest niezbędne wykonanie dodatkowych prac nieobjętych dotychczas tym zadaniem, a konieczność ich wykonania powstała na skutek wystąpienia okoliczności niemożliwych do przewidzenia w chwili zawarcia umowy, przy czym wykonanie tych prac jako nowego zadania spowodowałoby znaczne zwiększenie kosztów dla beneficjenta lub wykonanie danego zadania jest uzależnione od wykonania tych prac albo bez wykonania tych prac nie jest możliwe wykonanie danego zadania w całości. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

45 Postępowanie ofertoweWskaźniki procentowe kar przypisane do stwierdzonych niezgodności dotyczących przeprowadzonego przez beneficjenta postępowania ofertowego: niedopełnienie obowiązku upublicznienia informacji o wyniku postępowania – niedopełnienia obowiązku opublikowania informacji o wyniku postępowania na portalu ARiMR (a do czasu uruchomienia przez ARiMR portalu ogłoszeń nie opublikowania jej na stronie internetowej beneficjenta, o ile posiada taką stronę oraz nie wysłanie potencjalnych wykonawców, którzy otrzymali zapytanie ofertowe) – 5% kosztów kwalifikowalnych; niezgodność w zakresie dokumentowania postępowania – beneficjent jest zobowiązany do sporządzenia protokołu z przebiegu postępowania w sprawie wyboru przez beneficjenta wykonawcy danego zadania ujętego w zestawieniu rzeczowo - finansowym operacji - wysokość kary zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia MRiRW z dnia 13 stycznia 2017 roku . Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

46 Postępowanie ofertoweProtokół z przebiegu postępowania w sprawie wyboru przez beneficjenta wykonawcy danego zadnia musi zawierać co najmniej: informację o sposobie upublicznienia zapytania ofertowego oraz w przypadku zmiany zapytania ofertowego – zmienionego zapytania ofertowego przez beneficjenta; wykaz ofert, które wpłynęły w odpowiedzi na zapytania ofertowe wraz ze wskazaniem daty wpłynięcia poszczególnych ofert oraz podaniem tych danych z ofert, które stanowią odpowiedź na warunki udziału w postępowaniu oraz kryteria oceny ofert; informację w sprawie spełnienia przez oferentów warunków udziału w postępowaniu; informację o punktach przyznanych poszczególnym ofertom, z wyszczególnieniem punktów za poszczególne kryteria oceny oferty; wskazanie wybranej oferty wraz z uzasadnieniem wyboru; wskazanie ofert odrzuconych i powodów ich odrzucenia; datę sporządzenia protokołu i podpis beneficjenta lub osoby upoważnionej przez beneficjenta do podejmowania czynności w jego imieniu; dokumenty potwierdzające przebieg postępowania w tym złożone oferty, oświadczenie beneficjenta oraz każdej z osób biorących udział w przygotowaniu i przeprowadzeniu postępowania w sprawie wyboru wykonawcy o braku albo istnieniu powiązań kapitałowych lub osobowych z podmiotami, które złożyły oferty. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

47 Zmiana umowy o przyznaniu pomocyZmiana umowy jest wymagana w szczególności w przypadku: zmian w zestawieniu rzeczowo – finansowym operacji stanowiącym załącznik nr 1 do umowy, związanych ze zmniejszeniem/zwiększeniem zakresu lub wysokości kosztów kwalifikowalnych operacji w ramach jednego z etapów i zwiększeniem/zmniejszeniem zakresu lub wysokości kosztów kwalifikowalnych operacji w ramach etapu późniejszego; zmian zakresu rzeczowego operacji w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji stanowiącym załącznik nr 1 do umowy – z zastrzeżeniem, że kwota pomocy pozostała do wykorzystania w wyniku zmniejszenia kosztów realizacji poszczególnych zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji nie może stanowić podstawy do wprowadzenia do zestawienia rzeczowo-finansowego operacji dodatkowych zadań finansowanych z wykorzystaniem tej kwoty; zmiany dotyczące terminu złożenia wniosku o płatność, z zastrzeżeniem, iż w przypadku operacji realizowanych w jednym etapie termin nie może być dłuższy niż 24 miesiące oraz w przypadku operacji realizowanych w dwóch etapach 36 miesięcy, lecz nie później niż do 30 czerwca 2023 roku; kiedy ocena przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie określonym w § 6 umowy lub ocena przeprowadzonego postępowania ofertowego w trybie określonym w § 7 umowy powoduje zmniejszenie kwoty pomocy, określonej w § 4 ust. 1 umowy, pod warunkiem, że to zmniejszenie nie byłoby wynikiem uchybień w zakresie stosowania kar administracyjnych. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

48 Warunki wypłaty pomocyW przypadku: rozpoczęcia realizacji zestawienia rzeczowo – finansowego operacji w zakresie danego kosztu przed dniem zawarcia umowy, z wyłączeniem kosztów ogólnych, które mogą być ponoszone od 1 stycznia 2014 roku, kwotę kosztów kwalifikowalnych operacji stanowiących podstawę do wyliczenia kwoty pomocy do wypłaty pomniejsza się o wartość tych kosztów, w zakresie, w jakim zostały poniesione przed dniem zawarcia umowy; stwierdzenia finansowania kosztów kwalifikowalnych operacji w drodze wkładu z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności lub jakiegokolwiek innego unijnego instrumentu finansowego – kwotę kosztów kwalifikowalnych operacji, stanowiących podstawę do wyliczenia kwoty pomocy do wypłaty, pomniejsza się o wartość tych kosztów, które zostały sfinansowane z udziałem tego wkładu; Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

49 Warunki wypłaty pomocystwierdzenia braku realizacji inwestycji zgodnie z kryteriami na podstawie których została ustalona kolejność przysługiwania pomocy: gdy przyznanie punktów spowodowało, że operacja uzyskała minimum punktów – następuje odmowa wypłaty pomocy, a w przypadku gdy część pomocy została wcześniej wypłacona – również zwrot dotychczas wypłaconych kwot pomocy, gdy przyznanie punktów nie miało wpływu na osiągnięcie minimum punktów – zmniejszeniu podlega 5% kwoty pomocy za każde niespełnione kryterium, Kryteria przyznania pomocy: powierzchnia handlowa targowiska przeznaczona dla rolników pod sprzedaż produktów rolno-spożywczych powinna stanowić ponad 30% i nie więcej niż 40% lub ponad 40% i nie więcej niż 50%, lub ponad 50% powierzchni handlowej targowiska; planowana operacja dotyczy przebudowy istniejącego targowiska; powierzchnia handlowa targowiska przeznaczona pod sprzedaż produktów rolno-spożywczych wyprodukowanych w systemie rolnictwa ekologicznego będzie stanowiła po realizacji operacji nie mniej niż 5% i nie więcej niż 10% lub ponad 10% powierzchni handlowej targowiska; operacja uwzględnia wyposażenie targowiska w instalacje odnawialnego źródła energii, które będą zapewniały pokrycie co najmniej 30% zapotrzebowania na energie elektryczną lub cieplną ; targowisko będzie obiektem całorocznym; w okresie 5 lat od dnia wypłaty płatności końcowej koszt wynajmu powierzchni handlowej targowiska przez rolników będzie o co najmniej 25% niższy od kosztu wynajmu przez inne podmioty Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

50 Warunki wypłaty pomocystwierdzenia braku realizacji inwestycji zgodnie z warunkami określonymi w załączniku do rozporządzenia - następuje odmowa wypłaty pomocy, a w przypadku gdy część pomocy została wcześniej wypłacona – również zwrot dotychczas wypłaconych kwot pomocy: Targowisko, do dnia złożenia wniosku o płatność końcową, powinno być utwardzone, oświetlone, przyłączone do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i elektroenergetycznej, wyposażone w odpływy wody deszczowej, zadaszone stoiska, które powinny zajmować co najmniej połowę powierzchni handlowej targowiska, miejsca parkingowe oraz urządzenia sanitarnohigieniczne. Powinno być zorganizowane tak, aby umożliwić rolnikom dostęp do punktów sprzedaży w sposób określony w regulaminie targowiska, oznaczone nazwą „Mój Rynek”, oznaczone unijnym logo produkcji ekologicznej, którego wzór został określony w załączniku nr XI do rozporządzenia Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli (Dz. Urz. UE L 250 z , str. 1, z późn. zm.) jeżeli operacji zostały przyznane punkty za spełnienie kryterium w zakresie sprzedaży produktów rolno - spożywczych wyprodukowanych w systemie rolnictwa ekologicznego. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

51 Warunki wypłaty pomocynieprzeprowadzenia postępowania ofertowego albo postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, koszty nabycia dostaw, usług lub robót budowlanych poniesione z pominięciem tych postępowań, zostaną uznane za niekwalifikowalne; nabycie usługi, dostawy lub roboty budowlanej od wykonawcy innego niż wykonawca, którego oferta została wybrana, koszty ich nabycia uznane będą za niekwalifikowalne; niezrealizowania działań informacyjnych i promocyjnych, zgodnie z przepisami załącznika III do rozporządzenia 808/2014 opisanymi w Księdze wizualizacji znaku PROW na lata , w okresie realizacji operacji, w terminie od dnia zawarcia umowy do dnia złożenia wniosku opłatność końcową, a w przypadku operacji, której całkowite wsparcie publiczne przekracza 500 tys. Euro, w okresie realizacji operacji oraz przez okres 5 lat od dnia wypłaty płatności końcowej – kwotę pomocy pomniejsza się o 1% tej kwoty; nieuwzględnienia w oddzielnym systemie rachunkowości zdarzenia powodującego poniesienie kosztów kwalifikowalnych albo gdy do jego identyfikacji nie wykorzystano odpowiedniego kodu rachunkowego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 lit. c ppkt i rozporządzenia 1305/2013, koszty danego zdarzenia podlegają refundacji w wysokości pomniejszonej o 10%; Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

52 Warunki wypłaty pomocyniedotrzymania terminu przewidzianego na przedłożenie Samorządowi Województwa dokumentacji z przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, kwotę pomocy dla danego postępowania pomniejsza się o 0,1% za każdy dzień opóźnienia, jednakże nie więcej niż 2% kwoty pomocy wynikającej z danego postępowania; niezłożenia dokumentacji z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego najpóźniej na drugie wezwanie do usunięcia braków we wniosku o płatność, koszty tego postępowania uznaje się za koszty niekwalifikowalne; uniemożliwienia przeprowadzenia kontroli lub wizyt związanych z przyznaną pomocą w trakcie realizacji operacji, po złożeniu wniosku o płatność – wniosek o płatność podlega odrzuceniu i w konsekwencji następuje odmowa wypłaty pomocy, a w przypadku gdy część pomocy została wcześniej wypłacona – również zwrot dotychczas wypłaconej kwoty pomocy; Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

53 Warunki wypłaty pomocyprzy obliczaniu kwoty pomocy przysługującej do wypłaty poniesione koszty ogólne oraz koszty związane z wyposażeniem targowisk lub obiektów budowlanych przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów w instalacje odnawialnego źródła energii w rozumieniu ustawy z dnia 20 lutego 2016 r. o odnawialnych źródłach energii służące do wytworzenia energii na potrzeby własne, będą uwzględnione w wysokości nie wyższej niż określone w umowie dla poszczególnych pozycji wskazanych w zestawieniu rzeczowo- finansowym operacji; na etapie rozliczenia całej operacji (wniosek o płatność końcową) kwota kosztów ogólnych nie może przekroczyć poziomu 10% pozostałych kosztów kwalifikowalnych (inwestycyjnych) operacji oraz kwota kosztów wyposażenia targowisk lub obiektów budowlanych w instalacje odnawialnego źródła energii nie może przekroczyć poziomu 30% kosztów kwalifikowalnych (inwestycyjnych) operacji; w przypadku, gdy wnioskowana przez beneficjenta we wniosku o płatność kwota pomocy jest wyższa o więcej niż 10% od kwoty obliczonej przez Samorząd Województwa na podstawie prawidłowo poniesionych kosztów kwalifikowalnych, kwotę pomocy pomniejsza się o kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy kwotą wnioskowaną, a kwotą obliczoną na podstawie prawidłowo poniesionych kosztów kwalifikowalnych; Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

54 Warunki wypłaty pomocyjeżeli ogólna ocena wniosku prowadzi do ustalenia przez Samorząd Województwa poważnej niezgodności, albo, jeżeli ustalono, że beneficjent przedstawił fałszywe dowody w celu otrzymania pomocy lub w wyniku zaniedbania nie dostarczył niezbędnych informacji, odmawia się wypłaty pomocy lub pomoc podlega zwrotowi w całości. Beneficjent zostaje dodatkowo wykluczony z takiego samego środka lub rodzaju operacji w roku kalendarzowym, w którym stwierdzono niezgodność oraz w kolejnym roku kalendarzowym; płatność końcowa jest dokonywana pod warunkiem złożenia przez beneficjenta poprawnego i kompletnego sprawozdania z realizacji operacji wraz z wnioskiem o płatność końcową; w przypadku, gdy w wyniku przeprowadzenia oceny postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, Samorząd Województwa stwierdzi, że beneficjent naruszył przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych, na etapie wniosku o płatność zostanie zastosowana kara administracyjna; w przypadku, gdy w ramach wyboru wykonawców poszczególnych zadań ujętych z zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji, beneficjent naruszył zasady konkurencyjności, na etapie wniosku o płatność zostanie zastosowana kara administracyjna; podział zadań, w celu uniknięcia stosowania zasad konkurencyjności jest niedozwolony. Koszty powstałe w wyniku niedozwolonego podziału zadań uznane zostaną za niekwalifikowalne. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

55 Zwrot wypłaconej pomocySamorząd Województwa żąda od beneficjenta zwrotu nienależnie lub nadmiernie pobranej pomocy w przypadku ustalenia niezgodności realizacji operacji przepisami ustawy, rozporządzenia oraz umową lub przepisami odrębnymi a w szczególności wystąpienia jednej z okoliczności określonych w § 13 ust. 1 umowy. Beneficjent zwraca nienależnie lub nadmiernie pobraną kwotę pomocy powiększoną o odsetki. Odsetki naliczane są w wysokości jak dla zaległości podatkowych, za okres między terminem zwrotu środków przez beneficjenta wyznaczonym w piśmie powiadamiającym o konieczności zwrotu, a datą zwrotu całości zadłużenia lub odliczenia. Zwrotu środków beneficjent dokonuje na rachunek bankowy Agencji, przeznaczony dla środków odzyskiwanych lub zwróconych przez beneficjenta w ramach PROW o numerze: W tytule wpłaty należy podać numer umowy oraz zaznaczyć, iż dokonuje zwrotu środków finansowych nienależnie lub nadmiernie pobranej kwoty pomocy na operację typu „Inwestycje w targowiska lub obiekty budowlane przeznaczone na cele promocji lokalnych produktów” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w tworzenie, ulepszanie i rozwijanie podstawowych usług lokalnych dla ludności wiejskiej, w tym rekreacji, kultury i powiązanej infrastruktury” Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

56 Następuje w przypadku: Wypowiedzenie umowy Następuje w przypadku: nierozpoczęcia przez beneficjenta realizacji operacji do końca terminu na złożenie wniosku o płatność; nieosiągnięcia celu operacji oraz wskaźników jego realizacji, nie później niż do dnia złożenia wniosku płatność końcową; niezłożenia przez beneficjenta wniosku o płatność zgodnie z terminem określonym w umowie; odstąpienia przez beneficjenta od realizacji operacji lub zobowiązań wynikających z umowy po wypłacie pomocy w przypadku ustalenia niezgodności realizacji operacji z przepisami ustawy, rozporządzenia oraz umową lub przepisami odrębnymi skutkującej zwrotem nienależnie lub nadmiernie pobranej kwoty pomocy; odmowy wypłaty całości pomocy na skutek niespełnienia warunków przyznania pomocy wynikających z umowy o przyznaniu pomocy ; stwierdzenia, w okresie realizacji operacji lub w okresie 5 lat od dnia wypłaty płatności końcowej, nieprawidłowości związanych z ubieganiem się o przyznanie pomocy lub realizacją operacji, lub niespełnieniem warunków określonych w umowie o przyznaniu pomocy; orzeczenia wobec beneficjenta zakazu dostępu do środków publicznych, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt. 4 ustawy o finansach publicznych, na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu po zawarciu umowy; złożenia przez beneficjenta podrobionych, przerobionych nierzetelnych lub stwierdzających nieprawdę dokumentów lub oświadczeń, mających wpływ na przyznanie lub wypłatę pomocy, przy czym w takim przypadku zwrotowi podlega całość wypłaconej pomocy. Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

57 rozliczenie ryczałtowe/kosztorysowe operacji; Podsumowanie Realizując operację oraz przygotowując wniosek o płatność należy zwrócić uwagę na: dokument potwierdzający numer rachunku prowadzonego przez bank lub przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo - kredytową beneficjenta lub jego pełnomocnika lub cesjonariusza, na który mają być przekazane środki finansowe nie powinien zawierać błędów; decyzja o pozwoleniu na użytkowanie musi być decyzją ostateczną najpóźniej w dniu przesłania odpowiedzi na drugie wezwanie do usunięcia braków; zgodność miejsca realizacji na pozwoleniu na użytkowanie lub zawiadomieniu właściwego organu o zakończeniu budowy z miejscem realizacji operacji określonym w umowie o przyznanie pomocy; zgodność realizacji operacji z zestawieniem rzeczowo-finansowym będącym załącznikiem do umowy (roboty zamienne, roboty dodatkowe, roboty zaniechane); rozliczenie ryczałtowe/kosztorysowe operacji; zgodność dokumentów załączonych do wniosku o płatność ze stanem faktycznym zrealizowanej operacji; Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

58 Podsumowanie Realizaując operację oraz przygotowując wniosek o płatność należy zwrócić uwagę na: obowiązek dostarczenia interpretacji indywidualnej wydanej przez Organ upoważniony (dyrektora izby skarbowej) dotyczącej przedmiotowej operacji; ponoszenia kosztów kwalifikowalnych z zachowaniem zasad równego traktowania, uczciwej konkurencji i przejrzystości zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych, a w przypadku gdy przepisy te nie będą miały zastosowania, a wartość danego zadania ujętego w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji przekracza zł netto, przeprowadzenia postępowania ofertowego i ponoszenia wszystkich kosztów kwalifikowalnych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 stycznia 2017 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu konkurencyjnego wybory wykonawców zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji i warunków dokonywania zmniejszeń kwot pomocy oraz pomocy technicznej (Dz. U. z r. poz. 106); realizując inwestycję należy pamiętać o warunkach jakie powinno spełniać targowisko określonych w załączniku do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 lipca 2016 roku (poz. 1230) Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.

59 Dziękuję za uwagę Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Departament Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Wydział Autoryzacji Płatności Programów Unijnych dla Rolnictwa Warszawa, 3 marca 2017 r. Warszawa, 3 marca 2017 r.