1 Wnioski z prowadzonego nadzoru i kontroliNarada szkoleniowa - 3 października 2014 r. Wydział Polityki Społecznej

2 Wydział Polityki SpołecznejPlan prezentacji Placówki opiekuńczo – wychowawcze na terenie województwa mazowieckiego Nieprawidłowości stwierdzane podczas przeprowadzanych kontroli w placówkach opiekuńczo – wychowawczych Napływ dzieci z pieczy zastępczej do placówek opiekuńczo - wychowawczych Przemoc w instytucjonalnej i rodzinnej pieczy zastępczej Zgłaszanie wychowanków placówek opiekuńczo – wychowawczych z uregulowaną sytuacją prawną do ośrodków adopcyjnych Wychowankowie placówek opiekuńczo – wychowawczych umieszczani w placówkach leczenia psychiatrycznego Dzieci cudzoziemskie bez opieki umieszczane w całodobowych placówkach opiekuńczo – wychowawczych Wydział Polityki Społecznej

3 Wydział Polityki SpołecznejLiczba kontroli W latach 2011 – 2013 przeprowadzono 79 kontroli placówek opiekuńczo – wychowawczych Kontrole obejmowały realizację standardu opieki i wychowania w placówce opiekuńczo – wychowawczej, w szczególności: wspieranie procesu usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków placówki opiekuńczo – wychowawczej zakres i jakość działań zmierzających do powrotu dziecka do rodziny lub znalezienia rodziny przysposabiającej albo rodzinnej opieki zastępczej realizacja praw dziecka Wydział Polityki Społecznej

4 Wydział Polityki SpołecznejLiczba placówek opiekuńczo – wychowawczych działających na terenie województwa mazowieckiego Ponadto na terenie województwa mazowieckiego funkcjonuje 1 interwencyjny ośrodek preadopcyjny Wydział Polityki Społecznej

5 Miejsca w placówkach a umieszczone w nich dzieciWydział Polityki Społecznej

6 Stwierdzone nieprawidłowościNadzór dyrektora placówki nad właściwą organizacją pracy wychowawczej (§ 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej); Brak kontroli wewnętrznej nad dokumentacją prowadzoną w placówce przez wychowawców i specjalistów Niewystarczający nadzór nad koordynacją procesu usamodzielnienia Niedotrzymywanie terminów przy wskazywaniu opiekuna usamodzielnienia oraz tworzeniu indywidualnego programu usamodzielnienia Wydział Polityki Społecznej

7 Stwierdzone nieprawidłowościSposób prowadzenia dokumentacji Cele długo i krótkoterminowe w planach pomocy dziecku formułowane w sposób schematyczny Brak modyfikacji dokumentacji Brak arkuszy badań i obserwacji psychologicznych i pedagogicznych oraz kart udziału w zajęciach prowadzonych przez psychologa, pedagoga lub osobę prowadzącą terapię Wydział Polityki Społecznej

8 Stwierdzone nieprawidłowościDziałalność zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka Niedotrzymywanie terminów dokonywania oceny sytuacji dziecka Nieprzesyłanie wniosków dotyczących zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce do sądu Brak spotkań zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka dla wychowanka nowoprzyjętego Wydział Polityki Społecznej

9 Stwierdzone nieprawidłowościPraca specjalistów zatrudnionych w placówce Brak diagnozy psychofizycznej, którą niezwłocznie po przyjęciu dziecka do placówki ma obowiązek sporządzać psycholog lub pedagog Brak diagnozowania potrzeb poszczególnych wychowanków i prowadzenia odpowiednich oddziaływań specjalistycznych Terapie prowadzone przez osoby nieposiadające odpowiednich uprawnień Wydział Polityki Społecznej

10 Stwierdzone nieprawidłowościPraca z rodziną dziecka Brak współpracy z asystentem rodziny lub podmiotem organizującym pracę z rodziną Niewystarczające działania podejmowane w celu powrotu dziecka do rodziny Zgłoszenia do ośrodków adopcyjnych Nie wszyscy wychowankowie z uregulowaną sytuacją prawną byli zgłoszeni w dniu kontroli do ośrodka adopcyjnego Wydział Polityki Społecznej

11 Stwierdzone nieprawidłowościRealizacja praw dziecka w placówce Kieszonkowe niewypłacane zgodnie z przepisami prawa Stosowanie kar w postaci zakazu wyjazdu do domu rodzinnego w dni wolne od nauki szkolnej Nieprawidłowe relacje między wychowawcami i dyrektorem placówki oraz wychowankami W pojedynczych przypadkach stwierdzono używanie przemocy fizycznej, psychicznej i słownej w stosunku do wychowanków Wydział Polityki Społecznej

12 Stwierdzone nieprawidłowościKwalifikacje kadry Kwalifikacje kadry (art. 236 ustawy – pracownicy zatrudnieni na podstawie przepisów dotychczasowych, którzy nie spełniają wymagań kwalifikacyjnych przewidzianych dla stanowiska zajmowanego przez nich w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy mogą być nadal zatrudniani na tych stanowiskach, nie dłużej jednak niż przez okres 6 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy – czyli do końca 2017 r.) Brak pozytywnej opinii organizatora rodzinnej pieczy zastępczej w przypadku dyrektorów i wychowawców placówek rodzinnych Brak właściwej opieki wychowanków w godzinach nocnych Wydział Polityki Społecznej

13 Stwierdzone nieprawidłowościKierowanie dzieci do placówek Nieprzestrzeganie limitu dotyczącego liczby miejsc w placówkach Umieszczanie w placówkach dzieci poniżej 7 roku życia Dzieci poniżej 7 lat umieszczone w placówce r. – 234 dzieci r. – 246 r. – 267 Wydział Polityki Społecznej

14 Dzieci poniżej 7 roku życia w placówkach opiekuńczo – wychowawczychPowody umieszczania w placówkach: 180 - dzieci umieszczono wraz ze starszym rodzeństwem 10 - to dzieci nieletnich matek 5 - dzieci przyjęte w ramach interwencji 33 - dzieci do lat 7 przebywa w placówce typu specjalistyczno – terapeutycznej Stan na dzień r. Wydział Polityki Społecznej

15 Wydział Polityki SpołecznejNapływ dzieci z rodzinnej pieczy zastępczej do placówek opiekuńczo – wychowawczych W latach odnotowano wzrost napływu dzieci z rodzinnej pieczy zastępczej umieszczonych w placówkach opiekuńczo – wychowawczych 2012 rok – 82 2013 rok – 127 2014 rok* – 154 * Stan na dzień r. Wydział Polityki Społecznej

16 Wydział Polityki SpołecznejNapływ dzieci z rodzinnej pieczy zastępczej do placówek opiekuńczo – wychowawczych W latach 2012 – 2013 łącznie z rozwiązanych rodzin adopcyjnych 4 dzieci umieszczono w placówkach Z rodzinnych domów dziecka do placówek trafiło 6 dzieci w 2012 roku 3 w 2013 roku 4 w 2014 roku W 2014 roku 6 powiatów umieściło dzieci z rodzin zastępczych z własnego terenu w 9 placówkach działających na terenie innych powiatów lub województw Wydział Polityki Społecznej

17 Przemoc w placówkach i rodzinach zastępczychW latach 2011 – 2014 odnotowano 6 zgonów w rodzinnej pieczy zastępczej oraz 3 w placówkach opiekuńczo – wychowawczych Wobec 34 małoletnich przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej, wobec których podejrzewano, że są ofiarami przemocy ze strony swoich opiekunów nie było żadnych wyroków W 1 przypadku trwa postępowanie w prokuraturze, w 2 toczyła się sprawa karna Wobec 155 wychowanków podejrzewano, że są ofiarami przemocy, w tym w 12 przypadkach ze strony osób dorosłych Dane zbierane na potrzeby Rzecznika Praw Dziecka Wydział Polityki Społecznej

18 Wychowankowie przebywający w placówkach opiekuńczo – wychowawczych z uregulowaną sytuacją prawną umożliwiającą adopcję, w tym zgłoszeni do ośrodka adopcyjnego (stan na r.) Dzieci z uregulowaną sytuacją prawną – 568 Dzieci zgłoszone do ośrodka adopcyjnego – 548 Wydział Polityki Społecznej Wydział Polityki Społecznej

19 Wydział Polityki SpołecznejWiek dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (stan na r.) Wydział Polityki Społecznej

20 Powody niezgłoszenia dzieci do ośrodka adopcyjnegowiek dziecka (nastolatkowie) i brak jego zgody na przysposobienie toczące się postępowania w sądach o ustanowienie opieki prawnej dokumentacja wymagana przez ośrodki adopcyjne była w trakcie przygotowywania przez pracowników placówki Wydział Polityki Społecznej

21 Wydział Polityki SpołecznejWychowankowie placówek opiekuńczo – wychowawczych przebywający w placówkach leczenia psychiatrycznego (I półrocze 2014 r.) 46 wychowanków przebywało bądź nadal przebywa w placówkach leczenia psychiatrycznego 24 dziewczęta oraz 22 chłopców w 10 przypadkach pobyty dwu- i trzykrotne w ciągu okresu sprawozdawczego Wydział Polityki Społecznej

22 Wiek dzieci leczonych psychiatrycznie10 lat – 12 lat – 5 wychowanków 13 lat – 5 wychowanków 14 lat – 9 wychowanków 15 lat – 8 wychowanków 16 lat – 17 lat – 8 wychowanków 18 lat – 8 wychowanków 19 lat – 20 lat – 3 wychowanków Wydział Polityki Społecznej

23 Długość pobytu wychowanków w placówkach leczenia psychiatrycznegonadal przebywało w okresie sprawozdawczym – 6 wychowanków do miesiąca – 32 wychowanków do 2 miesięcy – 5 wychowanków do 3 miesięcy – 6 wychowanków do 4 miesięcy – 2 wychowanków do 5 miesięcy – 1 wychowanek do 7 miesięcy – 1 wychowanek do 8 miesięcy – 1 wychowanek do 9 miesięcy – 1 wychowanek półtora roku – 1 wychowanek Wydział Polityki Społecznej

24 Przesłanki decyzji o umieszczeniu wychowanka w placówce leczniczejpróby samobójcze, myśli samobójcze samookaleczenia zaburzenia depresyjne zaburzenia zachowania i emocji (w tym mieszane) zagrożenie życia i zdrowia własnego i innych pobudzenie seksualne nieadekwatne do wieku podwyższony poziom agresji, w tym zachowania zagrażające zdrowiu i życiu dziecka zaburzenia emocjonalno-opozycyjne uzależnienia (w tym mieszane) Wydział Polityki Społecznej

25 Wydział Polityki SpołecznejSytuacja dzieci cudzoziemskich przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych funkcjonujących na terenie województwa mazowieckiego - I półrocze 2014 r. w I półroczu 2014 r. w placówkach opiekuńczo-wychowawczych umieszczonych było 21 dzieci cudzoziemskich wiek dzieci cudzoziemskich od 5 do 20 lat długość pobytu dzieci cudzoziemskich w placówkach - od kilku dni do 9 lat Wydział Polityki Społecznej

26 Kraje pochodzenia dzieci cudzoziemskichMołdawia, Bułgaria, Mongolia, Bangladesz, Nepal, Wietnam, Demokratyczna Republika Kongo – po 1 dziecku Rumunia, Rosja – po 2 dzieci Afganistan – 3 dzieci Ukraina – 4 dzieci Wydział Polityki Społecznej

27 Wydział Polityki SpołecznejStatusy prawne dzieci cudzoziemskich przebywających w placówkach opiekuńczo - wychowawczych zgoda na zamieszkanie na czas oznaczony – 5 dzieci brak uregulowanego statusu prawnego – 5 dzieci procedura nadania statusu uchodźcy – 5 dzieci status uchodźcy – 3 dzieci zgoda na pobyt tolerowany – 1 dziecko zgoda na osiedlenie się – 1 dziecko obywatel Unii Europejskiej bez uregulowanego pobytu na terenie RP – 1 dziecko Wydział Polityki Społecznej

28 Legalizacja pobytu dzieci cudzoziemskich na terenie RPBrak uregulowanego pobytu małoletnich cudzoziemców na terenie naszego kraju skutkuje m.in.: utrudnionym dostępem do świadczeń medycznych utrudnionym startem w dorosłość (usamodzielnianie się) Niezwykle istotną kwestią jest zatem legalizacja pobytu tych dzieci na terenie RP. Wydział Polityki Społecznej Wydział Polityki Społecznej

29 Wydział Polityki SpołecznejLegalizacja pobytu Mazowiecki Urząd Wojewódzki: Wydział Spraw Cudzoziemców ul. Długa 5, tel. 22  , - zakładka „Poradnik Klienta” oraz Urząd do Spraw Cudzoziemców Departament Legalizacji Pobytu ul. Koszykowa 16, tel , Wydział Polityki Społecznej

30 Wydział Polityki SpołecznejWnioski Zmiana zakresu działania zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka: Sporządzanie opinii dotyczących, m. in. zasadności przysposobienia dziecka, o kontaktach dziecka z rodziną biologiczną i wpływie tych kontaktów na dziecko (art. 139a) W skład zespołu wchodzą rodzice dziecka, z wyjątkiem rodziców pozbawionych praw rodzicielskich Obowiązek wysłuchania dziecka (art. 4a) Praca z rodziną - dyrektor placówki w terminie 18 miesięcy od dnia umieszczenia w pieczy składa do właściwego sądu wniosek o wszczęcie postępowania o wydanie zarządzeń wobec dziecka celem zbadania zaistnienia warunków umożliwiających jego powrót do rodziny albo umieszczenia go w rodzinie przysposabiającej (art. 100 ust. 4a) Wydział Polityki Społecznej

31 Wydział Polityki SpołecznejWnioski Zgłaszać dzieci z uregulowaną sytuacją prawną umożliwiającą adopcję do ośrodków adopcyjnych dając im tym samym szansę na wzrastanie w prawidłowo funkcjonującej rodzinie Przy umieszczaniu wychowanków placówek opiekuńczo – wychowawczych w placówkach leczenia psychiatrycznego nie należy zapominać, że dziecko nadal pozostaje wychowankiem placówki m.in. wychowawca powinien z nim utrzymywać kontakt, należy mu się kieszonkowe oraz zapewnienie szczególnego wsparcia w czasie pobytu w szpitalu oraz po powrocie do placówki opiekuńczo – wychowawczej Podejmować działania w kierunku legalizacji pobytu dziecka cudzoziemskiego przebywającego na terenie RP bez opieki Wydział Polityki Społecznej