1 Wpływ hormonów na zmiany skórySkóra jako narząd docelowy dla hormonów – Powłoki skórne jako układ wytwarzający hormony TOMASZ E. ROMER

2 Wprowadzenie Skóra i powłoki skórne Narządy i układySerce i układ krążenia Przysadka mózgowa i układ dokrewny Płuca i układ oddechowy Nerka i układ wydalniczy Wątroba i układ trawienny Skóra i powłoki skórne

3 17 do 2,2 m powierzchni Miliony gruczołów (potowe i łojowe) Naskórek najbardziej zewnętrzna tarcza obronna – keratyna (białko włókniste rogowaciejącego naskórka) Najgłębsza warstwa, tzw. warstwa barwnikowa zawierające komórki barwnikowe melanocyty.

4 Powłoki skórne jako układWłos Ujścia przewodów potowych Zakończenia nerwów czuciowych Część zrogowaciała i warstwa barwnikowa Naskórek Skóra właściwa Mięsień prostujący i gruczoł łojowy Tkanka podskórna Cebulka włosowa i unerwienie Naczynia krwionośne Naczynia krwionośne i limfatyczne Gruczoł potowy

5 Aktywne funkcje skóry Ochrona przed mikroorganizmamiWchłanianie określonych substancji Wydalanie – pot - chłodzenie, termoregulacja uchwyt dłoni i nie tylko (feromony) Mięśnie przywłośne kurczące się w reakcji na zimno, emocje (zapoczątkowują termogenezę drżeniową – drżenie mięśni, zwężenie naczyń krwionośnych) Narząd zmysłu (rozróżnienie ciepła i zimna, dotyk)

6 Gruczoły łojowe Gruczołu łojowe jako część aparatu włosowego skóry – ich przewody uchodzą do mieszka włosowego i tą drogą dostają się na powierzchnie skóry Mieszek włosowy- ujście przewodu łojowego Gruczoły łojowe, wytwarzają łój – sebum („płaszcz” ochronny, zabezpieczenie przed wysychaniem)

7 Skwalen Jednym z ważniejszych składników sebum jest skwalen, który jest węglowodorem i zaliczany jest do lipidów chociaż nie jest tłuszczem Występuje w „płaszczu lipidowym” skóry Jest też składnikiem wątroby rekina Działa przeciw bakteryjnie i przeciw grzybiczo Przypisuje się mu wiele pro-zdrowotnych cech, łącznie z wpływem na długość życia

8 Miejsca bogate w gruczoły łojowe (tzw. miejsca łojotokowe)Owłosiona skóra głowy Czoło Nos Fałdy nosowo-policzkowe Okolice zauszne Okolica mostka Okolica międzyłopatkowa

9 Skóra - budowa włos nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm Warstwa zrogowaciała Naskórek Warstwa ziarnista Warstwa kolczysta Warstwa podstawna ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Mięsień przymieszkowy Skóra właściwa włókna kolagenowe i elastyczne Gruczoł łojowy Mieszek włosowy Tkanka podskórna -adipocyty Cebulka włosa Unerwienie Naczynia krwionośne Naczynia żylne, tętnicze i limfatyczne Gruczoły potowe mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm

10 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm

11 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm

12 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion DHEA-S mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm

13 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion DHEA-S Testoststeron mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm

14 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Hormon wzrostu Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion DHEA-S Testosteron mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm

15 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Hormon wzrostu Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion Adrenalina DHEA-S Testosteron mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm

16 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Hormon wzrostu Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion Adrenalina Tyroksyna DHEA-S Testosteron mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm

17 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Hormon wzrostu Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion Adrenalina Tyroksyna DHEA-S Testosteron Wisfatyna mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm

18 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Hormon wzrostu Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion Adrenalina Tyroksyna DHEA-S Testosteron Wisfatyna Leptyna mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm

19 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Hormon wzrostu Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion Adrenalina Tyroksyna DHEA-S Testosteron Wisfatyna Leptyna mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm Apolipoproteina

20 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Hormon wzrostu Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion Adrenalina Tyroksyna DHEA-S Testosteron Wisfatyna Leptyna mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm Apelina Apolipoproteina

21 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Hormon wzrostu Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion Adrenalina Tyroksyna DHEA-S Testosteron Wisfatyna Leptyna mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm Adiponektyna Apelina Apolipoproteina

22 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Hormon wzrostu Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion Adrenalina Tyroksyna DHEA-S Testosteron Wisfatyna Melatonina Leptyna mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm Adipsyna Adiponektyna Apelina Apolipoproteina

23 Dziękuje za uwagę!

24 nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm oooooo Hormon wzrostu Estrogeny ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Androstendion Adrenalina Tyroksyna DHEA-S Testosteron Wisfatyna Leptyna mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm Adipsyna Adiponektyna Apelina Apolipoproteina