1 Wpływ odżywiania na rozwój psychofizyczny dzieckaOpracowanie: Joanna Zamojska
2 Dlaczego poruszam ten temat?Jestem liderem upowszechniania Europejskiego Kodeksu ds.Walki z Rakiem Szkoła stara się o wznowienie Certyfikatu Szkoły Promującej Zdrowie Okres jesieni i zimy to czas niskich temperatur, a więc zwiększonego zapotrzebowania na energię. Propagowanie zdrowego odżywiania wśród uczniów
3
4 Czym jest właściwe odżywianie?zapewnią dobrą sprawność umysłową i równowagę emocjonalną, gwarantują dobrą kondycję, zmniejszają ryzyko chorób, uwzględniają maksymalną długość ludzkiego życia.
5 Dzięki właściwemu odżywianiu można:poprawić jasność umysłu i koncentrację podwyższyć współczynnik inteligencji, wzmóc sprawność fizyczną, poprawić jakość snu, zwiększyć odporność na infekcje, ochronić się przed chorobami, przedłużyć życie.
6
7 . Pamięć i wydajność umysłowaograniczenie spożywania używek typu: coca-cola, kawa, herbata, oczyszczone węglowodany (słodycze); dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości niezbędnych kwasów tłuszczowych zawartych np. w: rybach, nasionach dyni, słonecznika, soi; nie przebywanie w zatrutym środowisku np. dymem tytoniowym, gdyż pierwiastki metali ciężkich obecne w skażonym środowisku mają zdolność gromadzenia się w mózgu, co zmniejsza inteligencję, upośledza koncentracje i pamięć oraz osłabia kontrolę nad organizmem.
8 Stres a odżywianie… Dzieci uczące się w szkole często znajdują się w sytuacjach stresogennych np.: klasówka, odpowiedź ustna, konflikty z innymi członkami społeczności szkolnej. Wzrasta wtedy zapotrzebowanie na energię. Rezultatem jej spadku jest utrata koncentracji, skłonność do pomyłek, nerwowość, bóle głowy.
9 Wysiłek umysłowy Wysiłek intelektualny wykonywany przez dziecko w szkole obciąża jego organizm. Zwiększa zapotrzebowanie na składniki odżywcze i witaminy. W okresie zimowym wzrasta zapotrzebowanie na energię niezbędną do ogrzania organizmu. Jeżeli dziecko nie spożyje odpowiednio skomponowanych posiłków jego zdrowie będzie zagrożone. To czym żywimy swoje dzieci w znacznym stopniu decyduje o ich zdrowiu i nawykach żywieniowych w późniejszym wieku.
10
11 Choroby cywilizacyjneOtyłość Cukrzyca typu 2 Nadciśnienie tętnicze Miażdżyca Próchnica zębów Alergia pokarmowa
12 Choroby cywilizacyjneNa występowanie chorób cywilizacyjnych wpływ mają : - nieracjonalne odżywianie, - mała aktywność fizyczna. Sposób odżywiania kształtuje się u dziecka już w okresie życia wewnątrzmacicznego i zazwyczaj jest zachowywany przez cały okres życia osobniczego.
13
14 Nadmierne spożycie Nadmiar spożycia białka, węglowodanów i tłuszczów, w dostarczanym pożywieniu, głównie niemowlętom żywionym sztucznie, lub w sposób mieszany ma związek z występowaniem: - otyłości - cukrzycy typu 2
15 Otyłość Spożycie żywności zawierającej nadmiar:-węglowodanów (słodzone napoje) - tłuszczów (nasycone kwasy tłuszczowe, cholesterol) - białek Zaburzenie równowagi energetycznej pomiędzy zapotrzebowaniem / spożyciem / wydatkiem.
16
17 Czynniki predysponujące otyłość- karmienie sztuczne, - mała aktywność fizyczna, - żywności typu „fast food”, - nieregularne spożywanie posiłków, - obfitość i mała częstość posiłków, - produkty o wysokim indeksie glikemicznym,
18 Dieta „świateł drogowych”Zielone (praktycznie bez ograniczeń): warzywa, owoce, ryby, chude mleko, sery Żółty (kontrola ilości): pieczywo, makarony pełnoziarniste, kasze, fasola Czerwony (rzadko, w ograniczonej ilości): czekolada, masło, potrawy smażone
19 Próchnica - rodzynki, - chipsy, - słodzone, gazowane napoje,Wynik demineralizacji szkliwa zębów pod wpływem fermentacji węglowodanów, która obniża pH w jamie ustnej. Produkty typu; - rodzynki, - chipsy, - słodzone, gazowane napoje, - cukierki i batoniki
20 Cukrzyca typu 2 Czynniki ryzyka rozwoju u dziecka: - otyłość u matki,- cukrzyca ciężarnych, - otyłość, - mała aktywność fizyczna,
21
22 Cukrzyca typu 2 Zapobieganie - zdrowy styl życia:- kontrola i utrzymanie BMI, - skład, jakość i ilość pokarmu, - aktywność fizyczna,
23 Miażdżyca i nadciśnienie tętniczeProfilaktyka: - żywienie pokarmem naturalnym ( mleko matki posiada odpowiedni skład białek, lipidów i węglowodanów, zmniejszając ryzyko otyłości) - utrzymanie prawidłowego BMI, - aktywność fizyczna
24
25 Barwniki i konserwanty – czy powinniśmy bać się jedzenia?Rocznie zjadamy ok. 2 kilogramów chemikaliów zawartych w jedzeniu. Półki z żywnością warto zatem potraktować jak dział chemiczny.
26 Etykieta (nie)prawdę Ci powieOczywiście nie wszystkie oznaczenia z literką E na początku muszą być niebezpieczne dla zdrowia. Zdarza się, że pojedynczo taka substancja nie działa na nas szkodliwie, jednak w połączeniu z inną tworzy związek, który może być dla nas nawet trujący.
27
28 CO JEMY? Pod literą E i trzema cyframi znajdują się grupy substancji dodawanych do produkcji żywności: barwniki – od E 100 do E 180 konserwanty – od E 200 do E 283 przeciwutleniacze – od E 300 do E 341 substancje stabilizujące – od E 400 do E 495 substancje zapachowe, zapobiegające zlepianiu się, spienianiu, rozwarstwianiu, np. sosów itp. – od E 500 do E 1500.
29 Co kryje się pod E oznaczeniem?Z E związkami nie ma żartów. Dodawanie związków chemicznych do żywności i kosmetyków może powodować lub nasilać problemy zdrowotne, np. astmę, zapalenie skóry, migrenę, katar sienny, dolegliwości żołądkowe, problemy behawioralne, nadpobudliwość i wiele innych. Niektóre związki mogą być toksyczne dla organów, np. dla wątroby, nerek, serca czy mózgu.
30
31 PRZYKŁADOWY JADŁOSPISŚniadanie I płatki kukurydziane z jogurtem waniliowym • jogurt waniliowy – 1 szklanka • płatki kukurydziane – 5 łyżek
32
33 PRZYKŁADOWY JADŁOSPISŚniadanie II do szkoły kanapka z wędliną i warzywami • chleb pszenno-żytni – 2 kromki • masło – 1 łyżeczka • szynka – 2 plasterki • sałata lodowa • papryka – cząstki jabłko – 1 sztuka woda
34 PRZYKŁADOWY JADŁOSPISObiad zupa brokułowa – 1 szklanka gulasz cielęcy z ryżem • gulasz cielęcy – 1-2 łyżki • ryż gotowany – 2-3 łyżki buraczki – 1-2 łyżki surówka z marchewki, jabłka, ogórka kwaszonego z dodatkiem oliwy z oliwek – porcja 2 łyżki kompot z jabłek i gruszek – 1 szklanka
35 PRZYKŁADOWY JADŁOSPISPodwieczorek twarożek z truskawkami • ser biały półtłusty – 2 łyżki • jogurt naturalny – 2 łyżki • truskawki – kilka sztuk • cukier – 1 łyżeczka chałka – 1 kromka
36 PRZYKŁADOWY JADŁOSPISKolacja sałatka jarzynowa – 1-2 łyżki grahamka – 1 sztuka masło – 1 łyżeczka kakao na mleku • mleko 2% tł. – 1 szklanka • kakao naturalne – 1 płaska łyżeczka • cukier – 1 łyżeczka
37
38 Praktyczne wskazówki dla rodzicówDzieci w wieku szkolnym i młodsze zazwyczaj nie są w stanie zjeść dużego posiłku na raz. Dlatego też zdrowe żywienie polega na podaniu im pięciu mniejszych posiłków w ciągu całego dnia. Śniadanie, obiad oraz kolacja powinny być bardziej obfite, natomiast II śniadanie i podwieczorek powinny być lekkie.
39 Praktyczne wskazówki dla rodzicówPreferuje się podawanie produktów bogatych w węglowodany złożone (pieczywo pełnoziarniste, kasze, makarony z pełnego ziarna). Przynajmniej dwa razy w tygodniu powinna zostać podana ryba, aby dostarczać nienasyconych kwasów tłuszczowych.
40 Praktyczne wskazówki dla rodzicówDwa posiłki dziennie powinny zawierać produkty mleczne bogate w wapń tj. mleko, jogurt, kefir. Ważne jest zmniejszenie ilości soli i cukru dodawanych do przygotowywania posiłków. Dziecko, które nie jest nauczone smaku słonego czy słodkiego nie będzie się domagało słonych czy słodkich produktów w przyszłości.
41 Praktyczne wskazówki dla rodzicówNależy ograniczać słodycze, ostatecznie wybierać te „zdrowsze” tj. ciasteczka zbożowe pełnoziarniste, lody sorbetowe czy śmietankowe. Nie należy zachęcać dzieci do jedzenia produktów wysoko przetworzonych takich jak: chrupki, chipsy, dania typu „fast food”.
42 Praktyczne wskazówki dla rodzicówBardzo istotne jest również ustalenie określonych godzin spożywania posiłków i ich przestrzeganie. Zadbajmy także o to, aby dziecko nie podjadało pomiędzy zaplanowanymi posiłkami. Pamiętajmy, że złe nawyki żywieniowe bardzo trudno zwalczyć!
43 Praktyczne wskazówki dla rodzicówW dużych ilościach na talerzach dzieci powinny gościć warzywa i owoce. Pamiętajmy, że najwięcej wartości odżywczych mają te spożywane w postaci surowej.
44 Jak zachęcić niejadka do jedzenia?1. Uczyń talerz bardziej kolorowym np. poprzez dodatek różnych warzyw i owoców. To może zachęcić dzieci do spróbowania potraw, których zwykle unikają. 2. Opowiedz dziecku o zaletach nowego produktu już na dzień lub dwa przed jego przygotowaniem, zachęcając do spróbowania go. 3. Uczyń wspólny posiłek małą uroczystością. Jedz razem z dziećmi te same dania. 4. Zachęcaj dzieci do pomocy w przygotowywaniu potraw. Doświadczenie wskazuje, że będą je potem chętniej jeść.
45
46 Wnioski 1. Właściwe odżywianie gwarantuje dobrą sprawność intelektualną i zdrowie. 2. Zawsze należy spożywać śniadanie, którego podstawę powinny stanowić produkty wolno uwalniające energię. 3. Drugie śniadanie jest obowiązkowe. Nie może się ono składać z chipsów i napoju gazowanego. Chipsy zawierają zbyt dużo soli, która podnosi ciśnienie krwi, a produkty rozkładu tłuszczy w wysokiej temperaturze mogą mieć działanie rakotwórcze. Napoje gazowane zawierają sztuczne barwniki i konserwanty, które zatruwają organizm oraz „wypłukują” z niego niezbędne pierwiastki bądź ograniczają ich wchłanianie. 4. Obiad powinien być głównym posiłkiem.
47 Wnioski 5. Należy unikać jedzenia słodyczy między posiłkami. 6. W diecie powinna znaleźć się odpowiednia ilość owoców i surowych lub krótko gotowanych warzyw – są naturalnym źródłem witamin i mikroelementów. 7. Napoje gazowane można zastąpić przegotowana wodą z miodem i sokiem z cytryny lub samą wodą (mineralną lub przegotowaną). 8. Kolacja powinna być spożywana najpóźniej 2 godziny przed snem.
48 NOWINKI ŻYWIENIOWE Stewia – słodkie życie bez cukru?Roszponka – kojąca system nerwowy? Warzywa i owoce bez Pestycydów? Zdrowotne właściwości ziarna owsa? Pistacje z zdrowie serca? Gorzka czekolada – leczy biegunkę? Kasza a walka z wirusami?
49 Dziękuję za uwagę…..