1 WPŁYW RÓWNOŚCI PŁCI NA JAKOŚĆ ŻYCIA - METODOLOGIA, MODEL ANALITYCZNY I GŁÓWNE WYNIKI Ewa Krzaklewska Piotr Brzyski Uniwersytet Jagielloński

2 METODOLOGIA BADANIA  Badanie sondażowe (firma PBS)  Czas przeprowadzenia badania: 13 kwietnia 2015 do 20 maja 2015  Ogólnopolska reprezentatywna próba losowa dorosłych Polek i Polaków (próba adresowa)  1501 respondentów  Efektywność realizacji próby (response rate): 64%  Wywiad osobisty z wykorzystaniem komputera (Computer Assisted Personal Interview) oraz ankieta do samodzielnego wypełnienia (Computer Assisted Individual Interview) w odniesieniu do pytań wrażliwych

3 CELE BADANIA Jaki jest wpływ równości płci na poszczególne wymiary jakości życia kobiet i mężczyzn? Jak poszczególne wymiary równości płci wpływają na jakość życia? Sytuacja kobiet i mężczyzn w różnych obszarach życia Uwarunkowania nierówności płci Wpływ równości płci na jakość życia

4 WIELOWYMIAROWOŚĆ RÓWNOŚCI PŁCI Postawy względem równości płci Postawy wobec ról kobiet i mężczyzn Praktyki – decyzje, prace domowe i opieka nad dziećmi Udział małżonków/ partnerów w zasobach rodziny Formacja płciowa Relacje władzy w związku

5 SKALA JAKOŚCI ŻYCIA - GESQoLS Opracowana na potrzeby badania skala GESQoLS (Gender Equality Study Quality of Life Scale) badająca 6 wymiarów jakości życia Na podstawie skróconej skali jakości życia Światowej Organizacji Zdrowia (WHOQoL-BREF)

6 WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA – MODEL WYJŚCIOWY Holter, Svare, Egeland 2009 Rozwój modelu: - Rekonstrukcja indeksów równości płci i adaptacja do sytuacji Polski - Pogłębiony pomiar jakości życia - Dodanie nowych indeksów – władza w związku oraz tradycyjne role płci -Analizy statystyczne z wykorzystaniem modelowania równań strukturalnych (SEM)

7 ZALEŻNOŚCI MIĘDZY WYMIARAMI RÓWNOŚCI PŁCI - model dla mężczyzn

8 Model dla kobiet – znaczenie męskiej władzy

9 Model 2 DETERMINANTY PRAKTYK RÓWNOŚCIOWYCH - mężczyźni

10 Model 2 DETERMINANTY PRAKTYK RÓWNOŚCIOWYCH - kobiety Model 2 DETERMINANTY PRAKTYK RÓWNOŚCIOWYCH - mężczyźni

11 Podsumowanie Czynniki kulturowe, strukturalne i psychologiczne wpływają na równość płci - wpływ sytuacji na rynku pracy; wejście kobiet na rynek pracy - silny wpływ męskiej władzy w związku (jedynie częściowo ugruntowanej w zasobach) oraz formacji płciowej mężczyzn Równość jest relacyjna – wpływ pracy i edukacji męża/partnera lub żony/partnerki na równość w związku, przeciążenie mężczyzn pracą Znaczenie wpływu dzieciństwa (bezpośredni i pośredni) - wzór pracującej wykształconej matki, zaangażowanie ojca Model męskości ma wpływ na doświadczenie równości zarówno mężczyzn, jak i kobiet (poprzez władzę mężczyzny w związku) Brak wpływu postaw prorównościowych na praktyki

12 WPŁYW RÓWNOŚCI NA JAKOŚĆ ŻYCIA

13 Przykład: Wymiar somatyczny (kobiety)

14 OSOBY W ZWIĄZKACH SomatycznyPsychologicznySpołecznyFinansowyInfrastru kturalny Satysfakcja MKMKMKMKMKMK Równość w decyzjach++++ + Równość w pracach domowych - - -+ +-+- Postawa prorównościowa +++ + ++ + + Dominacja mężczyzny w zasobach + -+ + Tradycyjna formacja płciowa ++ ++ -- + + Tradycyjne role płci (opinie) + + + Równość płci w dzieciństwie ++ - + Wiek------- -- Wykształcenie ++ ++ Dochód - -+ Zawód (ISCO)+ + ++ ++ R20,310,320,190,170,350,130,230,160,20 0,270,22

15 POSIADAJĄCY DZIECI (do 18 r.ż.) SomatycznyPsychologicznySpołecznyFinansowyInfrastru kturalny Satysfakcja MKMKMKMKMKMK Równość w decyzjach+++ +++ + ++ Równość w pracach domowych --- -- - Równość w opiece nad dziećmi +++ + + + Postawa prorównościowa +++ + + + Dominacja mężczyzny w zasobach rodziny + - -+ Tradycyjna formacja płciowa + +++ ++ + Tradycyjne role płci (opinie) -+ +-+ + Równość płci w dzieciństwie - +- - Wiek-- --- - Wykształcenie +++ +++++++ Dochód Zawód (ISCO)++ + ++ + R20,520,390,520,320,360,170,350,270,350,210,390,28

16 Podsumowanie Pozytywny wpływ równości w decyzjach, w opiece nad dziećmi oraz postaw prorównościowych na jakość życia kobiet i mężczyzn Silniejszy wpływ na wymiary jakości życia mężczyzn Zróżnicowany wpływ równości w pracach domowych – pozytywny dla kobiet, negatywny dla mężczyzn; negatywny jeśli małżonkowie opiekują się dziećmi Mimo iż postawy nie wpływają bezpośrednio na praktyki – mają silny pozytywny wpływ na wiele wymiarów jakości życia kobiet i mężczyzn

17 Dziękuję za uwagę [email protected] www.geq.socjologia.uj.edu.pl