1 Współczesna środowiskowa praca socjalna na przykładzie organizowania społeczności lokalnych Zabrze, 15 czerwca 2016 rok

2 Definicje pracy socjalnej a rola pracownika socjalnego - praca socjalna- zawód, który dla zwiększania dobrostanu (well-being) promuje społeczne zmiany, rozwiązywanie problemów we wzajemnych ludzkich relacjach oraz upodmiotowienie (empowerment) i wyzwolenie ludzi. Korzystając z teorii ludzkich zachowań i systemów społecznych, praca socjalna ingeruje dokładnie tam, gdzie dochodzi do wzajemnego oddziaływania ludzi i środowiska. Podstawowymi zasadami pracy socjalnej są prawa człowieka i sprawiedliwość społeczna ( definicja wypracowana przez International Federation of Social Workers). - praca socjalna – działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. (ustawa z dnia 12 marca 2004 r o pomocy społecznej) - praca socjalna – polega [ona] na wydobywaniu i pomnażaniu sił ludzkich, na ich usprawnianiu i organizacji wspólnego działania dla dobra ludzi. (H. Radlińska, Pedagogika społeczna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1961, s. 355. )

3 Metody pracy socjalnej a role pracownika socjalnego -praca socjalna z jednostką (metoda indywidualnego przypadku); -praca socjalna z grupą/rodziną; -praca socjalna ze środowiskiem lokalnym = (?)organizowanie społeczności lokalnej ;  projekt socjalny - zespół działań mających na celu poprawę sytuacji życiowej osób, rodzin, grup zagrożonych ubóstwem, marginalizacją i wykluczeniem społecznym.  Organizowanie społeczności lokalnej- ujmowanie społeczności całościowo; stałe i długofalowe oddziaływanie na całą społeczność, w tym również funkcjonujące w jej ramach grupy i środowiska – ukierunkowane na rozwój lokalny i osiąganie trwalej zmiany społecznej, poprawiające sytuację życiową mieszkańców.  Skuteczność pracy socjalnej = komplementarność wszystkich metod

4 Role pracownika socjalnego w kontekście definicji celów i metod pracy socjalnej 1.Zapewnienia podstawowych warunków życia tym, którzy są ich pozbawieni; 2.Zaspokajanie potrzeb, które nie mogą być realizowane samodzielnie w ramach innych instytucji; 3. Minimalizowanie negatywnego wpływu tych czynników, które nie mogą być zmniejszone lub usunięte; 4.Osiągnięcie bardziej satysfakcjonującego poziomu i jakości życia poprzez wspomaganie w rozwiązywaniu problemów, w pokonywaniu trudności; 5.Wzmacnianie zdolności grup i społeczności lokalnych do samodzielne go rozwoju i rozwiązywanie własnych problemów 6.Efektywne organizowanie zróżnicowanych form pomocy oraz zarządzania nimi;

5 Kilka zadań pracownika socjalnego - dokonywanie analizy i oceny zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia pomocy społecznej. - udzielanie informacji, wskazówek i pomoc w zakresie rozwiązywania spraw życiowych jednostkom i grupom tego potrzebującym. - pobudzanie aktywności społecznej i inspirowanie zadań samopomocowych. - współuczestnictwo w inspirowaniu, opracowywaniu, wdrażaniu oraz rozwijaniu programów społecznych. - ujawnianie, analizowanie i interpretowanie potrzeb oraz problemów społecznych mających wpływ na kształtowanie właściwych stosunków międzyludzkich. - współpraca z innymi profesjonalistami, instytucjami i organizacjami mającymi na celu doskonalenie istniejących już rozwiązań w dziedzinie pracy socjalnej. - uczestnictwo w różnego rodzaju formach doskonalenia i dokształcania podnoszących poziom kwalifikacji zawodowych. - inicjowanie nowych form udzielania pomocy. - inicjowanie oraz uczestniczenie w badaniach problemów społecznych (diagnoza potrzeb).

6 Mała skuteczność działań pomocy społecznej? Jakie błędy popełniają osoby pomagające, że skuteczność jest niezadawalająca? Czy zbyt mało uwagi poświęca się potencjałowi osób i środowisk, w których żyją? Czy pracownicy socjalni skupiają się na skutku powstałej sytuacji np,. bezrobociu, nieskutecznie dociekając przyczyn zaistniałego stanu rzeczy? Czy jest to efekt niewłaściwej diagnozy stanu wyjściowego uniemożliwiającego podjęcie właściwych skutecznych działań? Jak przygotować właściwą diagnozę? I kto ma ja zrobić? Czy występuje zbyt duże skupienie na procedurach administracyjnych jednostki ? Jaka nową wiedzę i umiejętności muszą zdobyć pracownicy socjalni, aby zwiększyć swoją skuteczność? W jakim stopniu konieczna jest superwizja pracy socjalnej? Aspekty prawne, obowiązujące przepisy, zbyt mało zadań zlecanych organizacjom pozarządowym, rozbudowany system biurokratyczny i kontrolny– bariery w skuteczności pomocy społecznej.

7 Projekt Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej - Rekomendacje – ramowy model środowiskowej pracy socjalnej  Zmiany w ustawie ( o pomocy społecznej?) szczegóły w rozporządzeniu dotyczącym organizowania społeczności lokalnej;  Zapisy ustawowe (rozporządzenie) wskazujące na zasadność tworzenia nowych struktur organizacyjnych w ośrodkach pomocy społecznej – zadanie organizowania społeczności lokalnych;  Wskazanie nowej funkcji pracownika socjalnego jako organizatora społeczności lokalnych łączącego w praktyce 3 podstawowe role – animatora, organizatora sieci społecznych i lokalnego polityka społecznego;  Dookreślenie zadań pracownika socjalnego –organizatora społeczności lokalnej (obszary działania: diagnoza, aktywizacja, integracja, edukacja)  Określenie narzędzi i instrumentów aktywnej integracji (w ustawie lub rozp.) wykorzystywanych w ramach organizowania społeczności lokalnych

8 PO WER 2014-2020 a środowiskowa praca socjalna/organizowanie społeczności lokalnej 1. Dokonanie na poziomie krajowym przeglądu strategii rozwiązywania problemów społecznych i stworzenie narzędzia dla jednostek samorządu terytorialnego, które umożliwia poprawę jakości tych strategii: Działania w projekcie: analiza opracowanych przez jednostki samorządu terytorialnego strategii rozwiązywania problemów społecznych pod kątem jakości i przydatności do realizacji zadań; utworzenie narzędzia, dzięki któremu samorządy będą mogły zmodyfikować swoje strategie; wsparcie szkoleniowo – doradcze w zakresie opracowania (modyfikacji) strategii.  Uwzględnienie/zaznaczenie roli i znaczenia metody środowiskowej pracy socjalnej /organizowania społeczności lokalnych

9 2. Opracowanie, przetestowanie i wdrożenie standardów kształcenia w zakresie nowych specjalności zawodowych w pracy socjalnej: Opracowanie standardów nowych specjalności pracy socjalnej oraz wprowadzenie ich do systemu kształcenia specjalistycznego:  asystentura i mediacja socjalna,  organizator usług socjalnych,  animator społeczności lokalnych.  Wykorzystanie doświadczeń projektów realizowanych w PO KL 2007- 2013.

10 3. Wdrożenie usprawnień organizacyjnych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej przez nakierowanie działań na poprawę obsługi klienta. Perspektywa finansowa 2007 – 2013: Opracowanie standardów usług; Opracowanie modeli ośrodka pomocy społecznej, powiatowego centrum pomocy społecznej; Testowanie opracowanych rozwiązań. Perspektywa finansowa 2014 – 2020: Dalsze testowanie zmian organizacyjnych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej: Oddzielenie pracy socjalnej i usług socjalnych od świadczeń administracyjnych;  Czy ośrodki pomocy społecznej wykorzystają możliwość wprowadzenia nowych metod pracy socjalnej ?(odejście od „klienckiego”schematu pracy socjalnej).

11 4. Wypracowanie i wdrożenie modeli kooperacji pomiędzy instytucjami pomocy i integracji społecznej a podmiotami innych polityk sektorowych w celu poprawy jakości usług dla osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym. działania pojedynczych instytucji – mniejsza skuteczność niż zintegrowane działania różnych polityk. utworzenie trzech modeli współpracy (w zależności od wielkości gminy) instytucji pomocy i integracji społecznej i podmiotami innych polityk sektorowych np. edukacji, zdrowia, sądownictwa i policji, istotnych z punktu widzenia strategicznego podejścia do przeciwdziałania ubóstwu i wykluczeniu społecznemu. pilotaż – 150 jednostek samorządu terytorialnego (powiaty i gminy).

12 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ