1 Wspomaganie procesu treningowegoJ K Dr inż. an osendiak Katedra Nauk o Sporcie AWF we Wrocławiu

2 Wspomaganie procesu treningowegoProces treningowy Wysiłek Wypoczynek Wspomaganie organizmu w fazie działania bodźców treningowych Wspomaganie procesów restytucyjnych Wspomaganie procesu treningowego

3 Cele wspomagania Zabezpieczenie optymalnych składników odżywczychZwiększenie siły bodźca treningowego Wywołanie zmian adaptacyjnych w tkankach zbieżnych z celami treningu

4 Rodzaje wspomagania JK Wspomaganie farmakologiczne Wspomaganie dietąWspomaganie przez zabiegi fizykalne Wspomaganie klimatyczne JK

5 Podsumowanie wspomagania procesu treningowego

6 Wspomaganie treningu Cel wspomaganiaMetody i środki pozwalające na uzyskanie założonych celów Wspomaganie za pomocą bodźców fizykalnych Wzmacnianie procesów adaptacyjnych na poziomie komórkowym Magnetoterapia, laseroterapia Modyfikowanie procesów neurohormonalnych Krioterapia, terapia manualna

7 Wspomaganie treningu (c.d.)Cel wspomagania Metody i środki pozwalające na uzyskanie założonych celów Wspomaganie dietetyczne Wysycenie organizmu substratami energetycznymi Superkompensacja glikogenowa Stymulacja procesów neurohormonalnych Specjalne postępowanie dietetyczne

8 Wspomaganie treningu (c.d.)Cel wspomagania Metody i środki pozwalające na uzyskanie założonych celów Wspomaganie farmakologiczne Stymulacja procesów metabolicznych warunkujących adaptację wysiłkową Stosowanie tzw. adaptogenów Utrzymywanie zdolności do pracy w różnych warunkach zawodów czy treningu Suplementacja substancji energetycznych, płynów mineralno - witaminowych

9 Wspomaganie treningu (c.d.)Cel wspomagania Metody i środki pozwalające na uzyskanie założonych celów Wspomaganie klimatyczne Usprawnianie procesów tlenowej resyntezy energii Trening na średniej i dużej wysokości Usprawnianie mechanizmów warunkujących zdolność do pracy w warunkach dużej wilgotności Trening w warunkach dużej wilgotności Usprawnianie mechanizmów warunkujących zdolność do pracy w warunkach wysokiej temperatury Trening w warunkach wysokiej temperatury

10 Wspomaganie wypoczynku – odnowa biologicznaCel wspomagania Metody i środki pozwalające na uzyskanie założonych celów Wspomaganie za pomocą bodźców fizykalnych Poprawianie transportu produktów przemiany materii ze zmęczonych tkanek Hydroterapia, terapia zimnem ciepłem, terapia manualna Przyspieszanie utylizacji metabolitów wysiłkowych i ciepłem, terapia manualna Poprawianie ukrwienia i odżywiania tkanek JK

11 Wspomaganie wypoczynku – odnowa biologiczna (c.d.)Cel wspomagania Metody i środki pozwalające na uzyskanie założonych celów Wspomaganie za pomocą bodźców fizykalnych (c.d.) Modyfikowanie procesów neurohormonalnych Krioterapia, terapia manualna Modyfikowanie funkcji psychicznych Terapia manualna, aromatoterapia, hydroterapia Zapobieganie urazom przeciążeniowym Terapia manualna, terapia zimnem i ciepłem Zapobieganie zaburzeniom układu odpornościowego Krioterapia, aromatoterapia, aerozoloterapia, terapia manualna

12 Wspomaganie wypoczynku – odnowa biologiczna (c.d.)Cel wspomagania Metody i środki pozwalające na uzyskanie założonych celów Wspomaganie dietetyczne Zapewnienie wszystkich niezbędnych składników odżywczych zgodnie z przebiegiem procesu treningowego Postępowanie dietetyczne zmodyfikowane pod kątem realizowania obciążeń treningowych

13 Wspomaganie wypoczynku – odnowa biologiczna (c.d.)Cel wspomagania Metody i środki pozwalające na uzyskanie założonych celów Wspomaganie farmakologiczne Stymulacja wybranych procesów wypoczynkowych Suplementacja substancji biologicznie czynnych: aktywatorów komórkowych witamin, koenzymów itp. Uzupełnianie niezbędnych składnikówodżywczych Suplementacja preparatów energetycznych, budulcowych, witaminowo - mineralnych

14                                            Dziękuję za uwagę

15 Wspomaganie farmakologicznePodawanie zawodnikowi preparatów farmaceutycznych, którego celem jest uzupełnienie związków chemicznych, niezbędnych do prawidłowego przebiegu reakcji chemicznych zachodzących w organizmie pod wpływem treningu. Warunkiem zakwalifikowania danego środka do wspomagania jest jego działanie zapobiegające procesom patologicznym, mogącym mieć miejsce w wyniku treningu, oraz brak skutków ubocznych.

16 Kierunki wspomagania farmakologicznegozapewnienie substancji niezbędnych do syntezy białka zapewnienie optymalnego poziomu substratów energetycznych zapewnienie homeostazy spoczynkowej zapewnienie niezbędnej ilości substancji biorących udział w metabolizmie wysiłkowym JK

17 Wspomaganie farmakologiczne kreatyna, fosfokreatynażeń-szeń kofeina produkty pszczele kreatyna, fosfokreatyna koenzym Q10 L-karnityna hydrolizaty białkowe HMB

18 Wspomaganie farmakologiczne kreatyna, fosfokreatynażeń-szeń kofeina produkty pszczele kreatyna, fosfokreatyna koenzym Q10 L-karnityna hydrolizaty białkowe HMB

19 Dieta Węglowodany Tłuszcze Białka Sole mineralne

20 System 1. –„błyskawiczny” W trakcie wysiłku fizycznego w mięśniu zawodnika działają 4 systemy resyntezy ATP (wg. J. Popinigisa) System 1. –„błyskawiczny” oparty na aktywności kinazy kreatynowej (CP+ADP=ATP+C) System 2. – „regulacyjny” oparty na kinazie adenylanowej, miokinazie (ADP+ADP=ATP+AMP)

21 System 3. – „szybki” oparty na glikolizie, cytosolowej przemianie cukrów w kwas mlekowy, szlaku przemian katalizowanym przez 14 enzymów, z których dwa – kinaza 3PG i kinaza pirogronianowa – wytwarzają czasteczki ATP System 4. – „wolny” tlenowy, zwany też mitochondrialnym wytwarzający ATP w procesie oksydacyjnej fosforylacji opartej na zachodzącej w łańcuchu oddechowym reakcji wodorów(pochodzących z aktywnych kwasów tłuszczowych lub metabolitów przemiany cukrów – pirogroniamu i jabłczanu) z tlenem. JK

22 Kształtowany treningiem wiodący system resyntezy ATP Kształtowana treningiem zdolność motoryczna System 4. - mitochondrialny WYTRZYMAŁOŚĆ System 3. - glikolityczny SZYBKOŚĆ System 2. – miokinaza SKOCZNOŚĆ System 1. – kinaza kreatynowa MOC, SIŁA

23 I-II III IVa IVb JK Wspomaganie dietetyczneZakres intensywności Przyczyny przerwania wysiłku Wspomaganie dietetyczne Karnityna, krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), aminokwasy rozgałęzione (BCAA), pirogronian, asparginian, kwas liponowy, CoQ10 I-II Psychiczne Dieta wysokowęglowodanowa wywołująca superkompensację w poziomie glikogenu raz stymulująca szybkość jego resyntezy (np.Vitargo, Carbopur), plus wymienione wyżej III Wyczerpanie cukrów Zakwaszenie organizmu Zwiększenie rezerwy alkalicznej zdolności buforowych, tj. wodorowęglan, karnozyna, dieta alkalizująca, cytryniany, fosforany IVa Kreatyna oraz wspomaganie syntezy kreatyny (arginina, glicyna, metionina) i nukleotydów, stymulacja biosyntezy białek mięśniowych i hamowanie proteolizy kwas HMB IVb Wyczerpanie fosfagenów JK

24 Elementarne zasady wspomagania dietetycznego w trakcie i po zakończeniu jednostki treningowejNAWODNIENIE - w trakcie treningu spadek masy ciała spowodowany odwodnieniem nie powinien przekroczyć 1-2 kg, dlatego należy w trakcie zajęć przyjmować niegazowaną wodę mineralną w małych porcjach

25 Elementarne zasady wspomagania dietetycznego w trakcie i po zakończeniu jednostki treningowej (c.d.)UZUPEŁNIENIE CUKRÓW – w czasie do minut po zajęciach należy uzupełnić cukry (i ew. białka po treningu siłowym) – spożywamy owoce (np. banan), soki owocowe lub specjalne płyny węglowodanowe (np. carbopur) lub cukrowo-białkowe UZUPEŁNIENIE PŁYNÓW – po treningu uzupełniamy płyny spożywając napoje izotoniczne (np. IZOSTAR, IZOMAX i inne) do wyrównania masy ciała!!! JK

26 JK CIŚNIENIE OSMOTYCZNE KREW PŁYN HIPOTONICZNY Np. IZOSTARWODA CIŚNIENIE OSMOTYCZNE PŁYN HIPOTONICZNY Np. IZOSTAR PŁYN IZOTONICZNY SOK OWOCOWY KREW PŁYN HIPERTONICZNY JK

27 JK CIŚNIENIE OSMOTYCZNE KREW PŁYN HIPOTONICZNY Np. IZOSTARWODA CIŚNIENIE OSMOTYCZNE PŁYN HIPOTONICZNY Np. IZOSTAR PŁYN IZOTONICZNY SOK OWOCOWY KREW PŁYN HIPERTONICZNY JK

28 Zabiegi fizykalne we wspomaganiu treninguKrioterapia Masaż i inne techniki manualne Laseroterapia Zabiegi wodne

29 Zabiegi fizykalne we wspomaganiu treningu (c.d.)Hipoksja Tlenoterapia Pole magnetyczne Inhalacje

30 Zabiegi fizykalne we wspomaganiu treningu (c.d.)Hipoksja Tlenoterapia Pole magnetyczne Inhalacje

31 Karnityna, krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), aminokwasy rozgałęzione (BCAA). pirogronian, asparginian, kwas liponowy, CoQ10

32 Dieta wysokowęglowodanowa wywołująca superkompensację w poziomie glikogenu raz stymulująca szybkość jego resyntezy (np.Vitargo, Carbopur), plus wymienione wyżej

33 Zwiększenie rezerwy alkalicznej zdolności buforowych, tjZwiększenie rezerwy alkalicznej zdolności buforowych, tj. wodorowęglan, karnozyna, dieta alkalizująca, cytryniany, fosforany

34 Kreatyna oraz wspomaganie syntezy kreatyny (arginina, glicyna, metionina) i nukleotydów, stymulacja biosyntezy białek mięśniowych i hamowanie proteolizy kwas HMB

35 aminokwasy o łańcuchachrozgałęzionych (BCAA) – leucyna, izoleucyna, wanilina L – glutamina L – tryptofan arginina ornityna asparginian potasu i magnezu

36 miód mleczko pszczele propolis pyłek kwiatowy