1 www.ckps.lasy.gov.pl Warszawa, 23 czerwca 2015 r. MAŁA RETENCJA NIZINNA W NADLEŚNICTWIE MASKULIŃSKIE

2 www.ckps.lasy.gov.pl NADLEŚNICTWO MASKULIŃSKIE

3 www.ckps.lasy.gov.pl Zatrzymywanie i gromadzenie wody w okresie jej niskich stanów na terenach leśnych w: korytach istniejących rowów melioracyjnych, zbiornikach wodnych na łąkach i śródleśnych polanach. ciekach podstawowych łączących systemy jezior. GENEZA PROJEKTU

4 www.ckps.lasy.gov.pl GENEZA PROJEKTU zwiększenie zasobów wodnych przywrócenie właściwych stosunków wodnych na terenach leśnych, zdegradowanych w wyniku wykonanych w przeszłości prac melioracyjnych i drenażowych, a także przeciwdziałanie powodziom i suszom w skali lokalnej. Zabiegi melioracyjne doprowadziły m.in. do: obniżenia zwierciadła wód podziemnych, osuszenia cennych obszarów torfowiskowych, powstania deficytu wody w lasach, wzrostu zagrożenia pożarowego w porach suchych. ZREDAGOWAĆ

5 www.ckps.lasy.gov.pl 235 obiektów małej retencji zretencjonowano 3,3 mln m 3 wody – prawie 10% wody zretencjonowanej w ramach projektu małej retencji nizinnej wartość zrealizowanego projektu wyniosła 3,55 mln zł Dodać pasek lub 2-3 zdjecia REALIZACJA PROJEKTU

6 www.ckps.lasy.gov.pl W ramach projektu wybudowano 6 typów obiektów: REALIZACJA PROJEKTU 1) Próg (103 szt.) Wykonany w postaci ścianek szczelnych z impregnowanego drewna dębowego bez możliwości regulacji wysokości piętrzenia. Dno rowu przed i za progiem wraz ze skarpami umocnione jest przez narzut kamienny.

7 www.ckps.lasy.gov.pl PRZYKŁADY REALIZACJI - PROGI

8 www.ckps.lasy.gov.pl 2) Zastawka (50 szt.) Wykonana w postaci ścianek szczelnych z impregnowanego drewna dębowego z wycięciem, tzw. otworem przelewowym. Przepustowość regulowana jest poprzez przesłanianie otworu przelewowego zastawki deskami dębowymi. Dno rowu przed i za progiem wraz ze skarpami umocnione jest przez narzut kamienny. REALIZACJA PROJEKTU

9 www.ckps.lasy.gov.pl PRZYKŁADY REALIZACJI - ZASTAWKI

10 www.ckps.lasy.gov.pl 3) Bród (21 szt.) Wykonany w postaci narzutów kamiennych w palisadach faszynowych, na geowłókninie. Elementem piętrzącym jest ścianka szczelna z drewna dębowego z drewnianym oczepem. REALIZACJA PROJEKTU

11 www.ckps.lasy.gov.pl PRZYKŁADY REALIZACJI - BRODY

12 www.ckps.lasy.gov.pl 4) Przepust piętrzący (13 szt.) Wykonany z rury stalowej umieszczonej ponad dnem rowu, elementem piętrzącym jest dębowa ścianka szczelna. Koryto cieku umocnione jest narzutem kamiennym na wlocie i wylocie przepustu. REALIZACJA PROJEKTU

13 www.ckps.lasy.gov.pl PRZYKŁADY REALIZACJI - PRZEPUSTY

14 www.ckps.lasy.gov.pl 5) Przetamowanie ziemne (5 szt.) Polega na zasypaniu niektórych fragmentów rowów leśnych oraz wykonaniu grobli ziemnej piętrzącej stale wodę ze ścianką szczelną w korpusie. Nasyp zostaje przykryty warstwą humusu, a w przypadku ścianki szczelnej przelew zabezpieczony jest narzutem kamiennym. REALIZACJA PROJEKTU

15 www.ckps.lasy.gov.pl PRZYKŁADY REALIZACJI - PRZETAMOWANIA

16 www.ckps.lasy.gov.pl 6) Zbiornik wodny (43 szt.) Większość zbiorników nie przekracza 1-2 m głębokości oraz 1000 m 2 powierzchni. Czasza zbiornika w postaci sztucznego zagłębienia bez uszczelnienia, dzięki czemu możliwe jest zasilanie zbiorników przez wody gruntowe, oraz infiltracja wód ze zbiornika do gruntów przyległych. Skarpy zbiornika umocnione biologicznie w postaci darniowania, obsiewu mieszanką traw. REALIZACJA PROJEKTU

17 www.ckps.lasy.gov.pl PRZYKŁADY REALIZACJI – ZBIORNIKI WODNE

18 www.ckps.lasy.gov.pl EFEKTY REALIZACJI PROJEKTU przywrócenie właściwych stosunków wodnych na terenach zdegradowanych przez prace melioracyjne i drenarskie, odtworzenie procesów torfotwórczych, rozwój kompleksów wodno-błotnych i wzrost bioróżnorodności, poprawa warunków siedliskowych i bytowania zwierząt wodnych, zahamowanie odpływu wody zwiększenie walorów przyrodniczych i krajobrazowych nadleśnictwa. Dodać pasek

19 www.ckps.lasy.gov.pl Od 2014 r. przy współpracy Katedry Botaniki i Ochrony Przyrody Uniwersytetu Warmińsko- Mazurskiego w Olsztynie prowadzimy monitoring ekologiczny, którego celem jest: sporządzenie oceny efektów przedsięwzięcia, analiza kierunku zmian zachodzących w ekosystemie pod wpływem zrealizowanych obiektów hydrotechnicznych, określenie możliwych zagrożeń i działań zmierzających do zachowania celu inwestycji oraz priorytetowych celów związanych z gospodarką leśna i ochrony przyrody. MONITORING EKOLOGICZNY MAŁEJ RETENCJI

20 www.ckps.lasy.gov.pl Realizacja projektu w zakresie małej retencji na terenie lasów jest zadaniem trudnym, złożonym i wymagającym skoordynowanych działań oraz kontroli na wielu płaszczyznach: przyrodniczej - analiza środowiskowa otoczenia i wpływu obiektów, szczególnie w kontekście występowania form ochrony przyrody; prawno-administracyjnej - zgodność z przepisami procedur uzyskiwania niezbędnych zezwoleń oraz udzielenia zamówień; wykonawczej - nadzór inwestorski nad procesem budowlanym, harmonogram prac uwzględniający charakterystyki hydrograficzne terenu (poziomy wód) oraz obecność gatunków chronionych; finansowej - kompletność i spójność dokumentacji niezbędnej do uzyskania dofinansowania. PODSUMOWANIE

21 Dziękuję za uwagę www.maskulinskie.bialystok.lasy.gov.pl Nadleśnictwo Maskulińskie ul. Rybacka 1 12-220 Ruciane-Nida [email protected] tel. +48 (87) 424 16 00, fax +48 (87) 424 16 19