1 14-1-14 Wycieczka do staro ż ytnego Egiptu w poszukiwaniu związku nauk przyrodniczych ze sztuką

2 14-1-14 Egipt -kraj o klimacie pustynnym, gorącym - nazywany był "darem Nilu ". Wąski pas uprawy istniał jedynie dzięki wylewom rzeki niosącym żyzny muł. Z niego natomiast wyrabiano cegłę, lepiono domostwa, a także tworzono drobne figurki.Największe znaczenie dla rozwoju sztuki miały w Egipcie warunki geograficzne oraz religia. Okresy największej potęgi militarnej i rozwoju gospodarczego w okresie Starego i, a zwłaszcza Nowego Państwa sprzyjały rozwojowi sztuki i kultury. W starożytności wybrzeża Nilu obfitowały w faunę i pokryte były gęstym gąszczem papirusów i innych roślin. Rośliny, właśnie zwłaszcza papirus i kwiaty lotosu stanowiły częsty motyw w malarstwie, reliefie,a nawet w architektonicznych detalach. Poza wybrzeżami Nilu krajobraz był surowy. Brak lasów,a więc niedostatek drewna rekompensowały duże złoża minerałów i obfitość kamienia, piaskowca, wapienia,bazaltu, czarnego i czerwonego granitu, oraz kamieni półszlachetnych.

3 14-1-14

4 MALARSTWO

5 14-1-14 Malarstwo egipskie nie jest artystyczną wizją otaczającego świata. To rodzaj specyficznego "pisma", które symbolem postaci, zdarzenia i koloru ma wyczarować świat, w którym zmarły ma zaistnieć w otoczeniu bogów.

6 14-1-14

7 Malarstwo egipskie powstawało bezpośrednio na materiale, z którego wzniesiono budowlę. Kamień, cegła, drewno były pokrywane cienką warstwą wygładzonej zaprawy wapiennej. Na niej czerwoną linią nanoszony był szkic przedstawianej sceny. Kontury zaznaczano mocną, czarną linią. Powstałe pola wypełniano kolorem. Technika malarska

8 14-1-14 Stosowane barwniki były pochodzenia naturalnego: np. czarny z sadzy lub w ę gla, biały z wapienia lub gipsu, ż ółto- pomara ń czowy z ochry, ziele ń i niebieski z malachitu i lazurytu albo kobaltu i tlenku ż elaza. Jako spoiwa u ż ywano roztworu z gumy arabskiej zmieszanej z białkami jaj i odrobin ą wody (farba ta nazywana była temper ą ). W czasach XVIII dynastii jako spoiwo zacz ę to u ż ywa ć wosku pszczelego. Farby

9 14-1-14

10 ! CZARNY - kolor ziemi dającej życie ZIELONY– barwa papirusu CZERWONAWY- barwa pustyni, symbol bezpłodnego Seta BIAŁY –świt, uwolnienie od mocy demonów ŻÓŁTY - kolor złota, niezniszczalne ciało bogów i symbol wieczności CZERWONY- kolor krwi i życia NIEBIESKI- nowe życie ! Kolorystyka

11 14-1-14 Stwardniała na powietrzu !gumowata wydzielina wyciekająca naturalnie lub otrzymywana przez nacięcie pnia i gałęzi akacji senegalskiej i innych gatunków z rodzaju Acacia pochodzących z Afryki.! Znana była już w starożytności. W starożytnym Egipcie używana m.in. do utwardzania reliefów. Guma arabska

12 14-1-14 Reliefy

13 14-1-14 Relief to !kompozycja rzeźbiarska wykonana na płycie kamiennej, metalowej lub drewnianej z pozostawieniem na niej tła. ! Dzieło uzyskuje się poprzez rzeźbienie, kucie lub odlewanie, następnie utwardza.

14 14-1-14 Egipcjanki znały i chętnie stosowały makijaż. Kleopatra została okrzyknięta najpiękniejszą kobietą tamtych czasów, a imię Nefretete oznaczało „piękna nadchodzi”. Makijaż

15 14-1-14 ! galenit: podkreślano nim brwi, rzęsy i powieki pasta w kolorze cynobrowym - usta i policzki! Egipcjanie (nie tylko kobiety!) farbowali też włosy, głównie barwnikami roślinnymi, np. na czarno indygo lub na rudo henną współczesne odpowiedniki manikiuru: paznokcie u dłoni i stóp farbowano na rudawy odcień henną. Jakie używały kosmetyki?

16 14-1-14 Egipcjanie wyznawali zasadę bladej szlachetnej cery, dlatego podkreślali ciemnymi barwami oprawę oczu, po to by skóra wydawała się jaśniejsza. Ciemny makijaż uwydatniał oczy, co sprawiało, że wyglądały na większe. Usta pociągano pomadkami, które można by nazwać pierwszymi błyszczykami (ponieważ przechowywano je dla trwałości w łodygach roślin i wyciskano), głównie w kolorach czerwieni, aby kusiły i nie wysychały na słońcu.

17 14-1-14

18 RZEŹBA

19 14-1-14 Nefretete -,,Piękna, która przybyła ’’

20 W Muzeum Egipskim w Berlinie, znajduje się słynna starożytna rzeźba przedstawiająca Nefertiti, Wielką Małżonkę Królewską faraona Echnatona. 14-1-14

21

22 Liczące wysokość 47 cm i ważące około 20 kg !popiersie NEFERTETE zostało wyrzeźbione z wapienia i pokryte polichromowanym stiukiem czyli wielobarwną ozdobą malarską!, dzięki której wizerunki mieszkańców krainy nad Nilem nabierają życia. Jest to rzeźba pełnoplastyczna (opracowana ze wszystkich stron), zachowana w dobrym stanie mimo kilku ubytków (m.in. na wysokości ramion i górnej partii klatki piersiowej, na twarzy, uszach, a ponadto w tylnej partii nakrycia głowy). 14-1-14

23 Nakryta wysmukłym czepcem głowa osadzona jest na wydłużonej szyi, na której widoczne są krtań i mięśnie. Wysokie ramiona po bokach są przycięte, w sposób delikatny łączą się z liniami szyi co stanowi element stylizacji w celu uwysmuklenia popiersia. Jej ciemnobłękitne oczy są lekko przysłonięte powiekami, obwódki oczu są silnie podkreślone czarnym konturem. Lewe oko jest - jak widzimy - niekompletne. 14-1-14

24

25 Popiersie Nefertiti zostało odnalezione już z uszkodzonym okiem. Według niektórych wersji właśnie dlatego, że było niedokończone. Były teorie, że to był model do pokazywania, jak osadzać oko wykonanie z innych materiałów niż rzeźba. Dziś jednak więcej badaczy skłania się do wersji o jej zniszczeniu. 14-1-14

26 Wyeksponowane zostały też w sposób subtelny policzki, zmarszczki i fałdy skórne.Rzeźbiarz próbował przedstawiać oznaki starzenia się królowej, dodał na policzki i oczy odrobinę gipsu by ułatwić wyrzeźbienie zmarszczek i udoskonalić swe dzieło. Po badaniach tomograficznych wywnioskowano iż zmarszczki wokół ust i na policzkach oraz obrzęk na nosie zostały wyrzeźbione w wapiennym rdzeniu. Umieszczał warstwy stiuku aby zniwelować zbędne wgłębienia i wypukłości. ! Tomografia komputerowa jest metod ą diagnostyczn ą pozwalaj ą c ą na uzyskanie obrazów tomograficznych (przekrojów) badanego obiektu. ! 14-1-14

27 Jak tamtejsi artyści otrzymywali barwy? ! Błękit: fryta sproszkowana, z dodatkiem tlenku miedzi Kolor karnacji: delikatnie sproszkowany wapień z dodatkiem czerwonej kredy i tlenku żelaza Żółć: Aurypigment Zieleń: fryta sproszkowana z dodatkiem miedzi i tlenku żelaza Czerń: kwarc, węgiel z woskiem Biel: kreda (Węglan wapnia) ! 14-1-14

28 Wielki Sfinks - Giza

29 Jest to !największy posąg na świecie, wykonany z jednego kawałka skały - MONOLITU.!Ma wymiary 20 m wysokości i 80 m długości. Sfinks ma ciało lwa i ludzką głowę. Do dziś stanowi symbol zagadkowości i tajemniczości. Przypuszcza się, że jest on strażnikiem leżących za nim piramid. Ma królewskie nakrycie głowy i królewską kobrę na czole. W czasach swojej świetności musiał wyglądać imponująco lecz zważywszy na jego wiek jest doskonale zachowany - brakuje mu tylko części nosa, a brody całkowicie, prawdopodobnie pierwotnie był otynkowany i pomalowany na czerwono. 14-1-14

30 Sfinks egipski na przestrzeni tysi ą cleci był wielokrotnie przysypywany przez piasek. Działały na niego siły erozji i wód podziemnych. !Erozja to naturalne zjawisko mechanicznego niszczenia powierzchni skorupy ziemskiej - zarówno skał jak i gleb, poprzez ró ż ne czynniki zewn ę trzne, oraz towarzysz ą ce temu zjawisku przenoszenie produktów erozji. ! Ich ś lady wida ć na całym pos ą gu. Na szcz ęś cie rze ź ba była wiele razy odrestaurowywana. Ostatni ą renowacj ę Sfinks egipski przeszedł w latach dziewi ęć dziesi ą tych XX w 14-1-14

31 Jedyne wi ę c co wydaje si ę by ć niemal pewne to to, ż e Sfinks nosi ś lady wielotysi ą cletnich deszczów i liczy sobie o wiele wi ę cej lat ni ż najstarsza z piramid. Potwierdzaj ą to liczni geolodzy z całego ś wiata oraz ! badania sejsmograficzne, dzi ę ki którym jest mo ż liwe rozpoznanie geologicznej budowy ziemi na podstawie informacji uzyskanych w wyniku rejestracji fali sejsmicznej, wzbudzonej na okre ś lonym obszarze za pomoc ą specjalistycznego sprz ę tu. Badania 3D pozwalaj ą na uzyskanie trójwymiarowej mapy warstw skalnych. Metoda ta jest skuteczna w badaniach skorupy ziemskiej do gł ę boko ś ci kilku kilometrów.! 14-1-14

32

33 ! Dzięki postępowi i długim badaniom doszukano się się w wymiarach i kształtach Sfinksa tzw. stałych matematycznych oraz najrozmaitszych proporcji, odnoszących się do wielkości Ziemi i wszechświata. ! 14-1-14

34 ARCHITEKTURA - PIRAMIDY

35 Czym są piramidy?

36 ! Piramidy są to budowle o kształcie ostrosłupa służące najczęściej jako grobowiec lub podbudowa do świątyni. !

37 Proces budowy piramid

38 Na początek wybierano miejsce, które może utrzymać ciężar 6 400 000 t, następnie po wyznaczanej powierzchni wznoszono wał z piasku i kamieni. Na podstawie budowli wykuwano sieć kanałów przecinających się pod kątem prostym, po napełnieniu zaznaczano wysokość poziomu wody. Następnie kamieniarze usuwali wszystko, co wykraczało poza wyznaczony poziom.

39 Prace trwały zwykle 10 lat, zatrudnianych było 4000 rzeźbiarzy, architektów, kamieniarzy oraz innych rzemieślników. Wg pisarza Herodota, budowa piramidy gromadziła 100 000 pracowników, na samo żywienie dla nich wydano około 1600 talentów, co odpowiada współczesnej wartości 7 mln dolarów.

40 Funkcja piramid

41 Piramidy spełniały !funkcję królewskich grobowców.! Po śmierci faraona balsamowano zwłoki i wkładano do krypty. Wnętrzności władcy umieszczano w wazach pogrzebowych.

42 Jak wyglądał proces mumifikacji ?

43 Obrzędy pogrzebowe rozpoczynano kąpaniem mumii w Basenie Chonsu. Do nasączenia płótna używano mirry, olejka cedrowego i innych wonnych olejków. Tył ciała nacierano tłuszczem, a czaszkę wypełniano ziołami.

44 W czasie pierwszych 36 dni było 8 ceremonii, 9 zaś miała miejsce przy składaniu mumii do grobu. W sumie było 17 ceremonii, co miało związek z !17 częściami ciała: 7 otworów głowy (uszy, oczy, nozdrza, usta), 4 synów Horusa (organy wewnętrzne), 2 nogi, 2 ramiona, przód tułowia i tył.!

45 Czerwona/Północna Piramida

46 Jest to najstarsza zachowana klasyczna piramida. Posiada zastosowane już prędzej, np. w piramidzie w Meidum, !rozwiązanie architektoniczne, pozwalające zminimalizować nacisk masy na komorę grobową, a mianowicie sklepienie wspornikowe.!

47

48 DZIĘKUJEMY Emilia Błaszkowska Agnieszka Szulc Katarzyna Patalon Kl: II a LO 14-1-14