1 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiPODSTAWY PRAWA ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
2 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiZABEZPIECZENIE SPOŁECZNE - POJĘCIE
3 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiZabezpieczenie społeczne to całokształt środków i działań publicznych, za pomocą których społeczeństwo stara się chronić swoich członków przed groźbą niemożności zaspokojenia potrzeb podstawowych, wspólnie uznawanych za ważne. (G. Szpor, System ubezpieczeń społecznych, Warszawa, 2013, s.13.)
4 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiZabezpieczenie społeczne to całokształt środków i działań publicznych, za pomocą których społeczeństwo stara się chronić swoich członków przed groźbą niemożności zaspokojenia potrzeb podstawowych, wspólnie uznawanych za ważne. (G. Szpor, System ubezpieczeń społecznych, Warszawa, 2013, s.13.)
5 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiZabezpieczenie społeczne - CEL
6 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiZapewnienie obywatelom poczucia bezpieczeństwa socjalnego.
7 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiPrzyczyny niezdolności do pracy lub niemożliwości znalezienia pracy
8 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomiipodeszły wiek uniemożliwiający dalszą wydajną pracę; stan zdrowia trwale uniemożliwiający lub ograniczający możliwość pracy; choroba czasowo uniemożliwiająca pracę; bezrobocie (czasowa utrata pracy); trudna sytuacja rodzinna; inne zdarzenia losowe.
9 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiRyzyka ubezpieczeniowe czasowa niezdolność do pracy ( zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne) zmniejszona sprawność do pracy ( zasiłek wyrównawczy ) trwała niezdolność do pracy ( renta z tego tytułu) utrata żywiciela (renta rodzinna) zakończenie działalności zarobkowej w związku z wiekiem ( emerytura) niemożność wykonywania pracy w związku z rodzicielstwem (zasiłek opiekuńczy, macierzyński) niezdolność do samodzielnej egzystencji ( dodatek pielęgnacyjny )
10 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiRodzaje ubezpieczeń 1) ubezpieczenia emerytalne 2) ubezpieczenia rentowe ryzyka są niezależne od konkretnego tytułu do ubezpieczenia; wystarczy jeden tytuł do ochrony danego ryzyka 3) ubezpieczenia chorobowe chroni aktualny zarobek z danego tytułu ubezpieczenia 4) ubezpieczenia wypadkowe gdy istnieje zagrożenie wypadku przy pracy
11 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiArt. 6. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są: 1) pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów; 2) osobami wykonującymi pracę nakładczą; 3) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, zwanymi dalej "członkami spółdzielni"; 4) osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4; ………….
12 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiArt. 11. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12. 2. Dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10. Art. 12. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. 2. Nie podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu bezrobotni pobierający zasiłek dla bezrobotnych lub świadczenie integracyjne, posłowie do Parlamentu Europejskiego, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 2004 r. o uposażeniu posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej, oraz osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 11, 19-22, art. 6a i art. 7. 2a. (uchylony). 3. (uchylony).
13 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiRozdział I. Ubezpieczenia społeczne- część ogólna Kazusy: 1,3,4,5,6,7,8
14 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiZbieg obowiązku ubezpieczenia
15 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiZbieg obowiązku ubezpieczenia ma zastosowanie wyłącznie do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego!!!
16 Podział tytułów ubezpieczeńWydział Prawa, Administracji i Ekonomii Podział tytułów ubezpieczeń ogólne budżetowe bezwzględne niebudżetowe
17 Pozostałe tytuły są tytułami ogólnymi.Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Tytuły bezwzględne Tytułami bezwzględnymi są: stosunek pracy członkostwo w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i w spółdzielczych kółkach rolniczych stosunek służby celnej pobieranie świadczeń szkoleniowych i socjalnych pobieranie zasiłku macierzyńskiego Pozostałe tytuły są tytułami ogólnymi.
18 Tytuły ogólne budżetoweWydział Prawa, Administracji i Ekonomii Tytuły ogólne budżetowe wykonywanie odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania pobieranie zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych w drodze skierowania przez Powiatowy Urząd Pracy posługa duchowna czynna służba żołnierzy niezawodowych służba zastępcza urlop wychowawczy rezygnacja z pracy z tytułu opieki nad ciężko chorym członkiem rodziny pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego
19 4 reguły zbiegu obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowegoWydział Prawa, Administracji i Ekonomii 4 reguły zbiegu obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego Jeżeli zbiegają się tytuły bezwzględne – obowiązek ubezpieczenia dotyczy każdego z nich w razie zbiegu tytułu bezwzględnego z tytułem ogólnym – obowiązkiem ubezpieczenia objęty jest tytuł bezwzględny w razie zbiegu tytułów ogólnych – obowiązuje zasada pierwszeństwa w czasie jeśli jeden ze zbiegających się tytułów ogólnych jest tytuł powodujący obowiązek opłacenia składki przez budżet państwa – obowiązek ubezpieczenia dotyczy drugiego tytułu
20 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomiiwyjątki 1.reguła zbiegu tytułu bezwzględnego z ogólnym nie ma zastosowania do zbiegu umowy o pracę z wykonywaniem umowy zlecenia lub umowy agencyjnej w sytuacji uznawania wykonawcy tej umowy za pracownika (W takim przypadku osoby te podlegają obowiązkowi ubezpieczenia także z tytułów ogólnych).
21 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiDEFINICJA PRACOWNIKA Art. 8. ustawy systemowej 2a. Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
22 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii2. reguła zwolnienia tytułu ogólnego w zbiegu z tytułem bezwzględnym nie obowiązuje także w odniesieniu do ubezpieczonych, których podstawą wymiaru składki z tytułu bezwzględnego jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. (W takim przypadku osoby te podlegają obowiązkowi ubezpieczenia także z tytułów ogólnych).
23 podstawa wymiaru składki z tytułu bezwzględnegoWydział Prawa, Administracji i Ekonomii podstawa wymiaru składki z tytułu bezwzględnego W przypadku pracowników podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowią przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (art. 18 ust. 1u.s.u.s.). Za przychody ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów podatkowych uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych
24 WYJĄTEK OD REGUŁY PIERWSZEŃSTWA W CZASIE – ZBIEGI TYTUŁÓW OGÓLNYCHWydział Prawa, Administracji i Ekonomii WYJĄTEK OD REGUŁY PIERWSZEŃSTWA W CZASIE – ZBIEGI TYTUŁÓW OGÓLNYCH dotyczy zbiegu umowy zlecenia albo umowy o pracę nakładczą z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej (jedna z form pozarolniczej działalności). w sytuacji gdy wymiar składki z tytułu pierwszej w czasie umowy zlecenia albo umowy o pracę nakładczą jest niższy od najmniejszej podstawy z tytułu późniejszej działalności pozarolniczej, obowiązek ubezpieczenia dotyczy tej działalności
25 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiPodstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla przedsiębiorców stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż: 1. 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych, ogłoszonego na dany rok kalendarzowy (składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku; w 2014 r. najniższa podstawa wymiaru tych składek wynosi ,60 zł, tj. 60% z kwoty 3.746 zł) lub
26 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii2. 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia - w przypadku gdy przedsiębiorca ma prawo do ulgi przewidzianej dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą (w 2014 r. minimalna podstawa wymiaru tych składek wynosi 504 zł, tj. 30% z kwoty 1.680 zł).
27 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiTytuł, który został zwolniony z obowiązku ubezpieczenia z powodu zbiegu z innym tytułem może zostać objęty ubezpieczeniem na wniosek ubezpieczonego.
28 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiNowe zasady ubezpieczenia zleceniobiorców od 2016 r.
29 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiJeżeli łączna podstawa wymiaru składek z racji wykonywania umów zleceń lub innych tytułów będzie niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, zleceniobiorca będzie obowiązkowo ubezpieczony emerytalnie i rentowo ze wszystkich tych tytułów.
30 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Zbieg obowiązku ubezpieczenia powszechnego z obowiązkiem ubezpieczenia rolniczego Zasada: obowiązek ubezpieczenia rolniczego jest wyłączony, jeżeli zbiega się z obowiązkiem innego ubezpieczenia społecznego. (pierwszeństwo ma tytuł nierolniczy). Wyjątek: dotyczy zbiegu ubezpieczenia rolniczego z obowiązkiem ubezpieczenia z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Rolnik prowadzący jednocześnie taką działalność gospodarczą podlega nadal ubezpieczeniu rolniczemu jeżeli w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej złoży w KRSU oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia.
31 Wydział Prawa, Administracji i EkonomiiZbieg obowiązku ubezpieczenia społecznego i podlegania zaopatrzeniu społecznemu 2 NIEZALEŻNE SYSTEMY W razie spełnienia jednocześnie warunków podlegania obu systemom obowiązkowi ubezpieczenia społecznego podlega się na zasadach ogólnych. Np. funkcjonariusz Policji, żołnierz zawodowy, sędzia, który zawarł umowę o pracę albo jest członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej albo odbierają zasiłek macierzyński.
32 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii