1 Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA PSYCHOKARTOGRAFIA w praktyce Adam Foland uw@foland.pl
2 2 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapy Poznawcze
3 3 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapy poznawcze - historia Pierwsze badania nad uczeniem się przestrzeni fizycznej: Tnowbridge (1913) Peterson (1920) Thorndike (1935) Pierwsze użycie terminu Mapa Poznawcza (Cognitive Map): Tolman (1948) – badania na szczurach odnajdujących obejście drogi w labiryncie
4 4 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapa poznawcza – próba definicji Percepcyjna reprezentacja przestrzeni (Tolman, 1948) Wyobrażenie przestrzeni (np. miejskiej) (Lynch, 1960) Umysłowa reprezentacja otoczenia, zakodowana u wmyśle jednostki (Bańka, 2002) Osobiste reprezentacje znanego człowiekowi środowiska (Bell i inni, 2004)
5 5 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Kewin Lynch – obraz miasta Przełom w badaniach – praca The Image of the City (1960) 5 elementów występujących na mapach poznawczych: punkty orientacyjne (landmarks) węzły (nodes) ścieżki (paths) krawędzie (edges) regiony (districts)
6 6 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Kewin Lynch – obraz miasta 5 elementów występujących na mapach poznawczych (Bell i inni, 2004)
7 7 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapy szkicowe Mapy znanych badanym przestrzeni rysowane (szkicowanie) na prośbę badacza Mapa szkicowa(Bańka,2002)
8 8 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapy szkicowe Błędy w mapach szkicowych: Niekompletność (pomijanie istniejących elementów) Zniekształcanie (np. złe odległości, kąty) Wzbogacanie (dodawanie nieistniejących elementów) Mapa szkicowa (Bańka, 2002)
9 9 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapy szkicowe + Dużo danych o tym jak ludzie knstruują swoje mapy + Łatwość prowadzenia badań – wpływ zdolności plastycznych – brak możliwości porównywania ludzi Mapa szkicowa (Bańka, 2002)
10 10 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Inne metody badania Map Poznawczych Rozpoznawanie Rozpoznawanie obiektów i miejsc na zdjęciach Ocena odległości Odległość euklidesowa Odległość funkcjonalna Odległość poznawcza
11 11 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapy Goulda – nowa jakość Poprzednie metody: Mapowanie przestrzeni fizycznej (układ przestrzenny, komunikacja) Mapy Goulda: Mapowanie cech i ocen przestrzeni fizycznej (np.: atrakcyjność, stopień znajomości) (Gould i White, 1986)
12 12 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Podejście geograficzne
13 13 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Metoda konstrukcji map z użyciem mapy (wektorowej) Obszar mapy podzielony na mniejsze obszary Badani wskazują obszary Interpolacja
14 14 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapa preferencji mieszkańców Liverpoolu (Gould i White, 1986).
15 15 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Metoda konstrukcji map na podstawie wskaźników werbalnych Badani wymieniają różne miejsca (np. znane) z określonego obszaru (np. państwa) interpolacja
16 16 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Znajomość Szwecji przez 7-, 9- i 11-latków z Jonkoping (Gould i White, 1986).
17 17 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Psychokartografia
18 18 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Psychokartografia Metoda badawcza pozwalająca na pomiar psychologicznych własności przestrzeni
19 19 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Psychokartografia a Mapy Goulda Podobieństwa: + Mapowanie cech i ocen przestrzeni fizycznej Różnice: - Inny sposób uzyskiwania i przetwarzania danych - brak założenia o przestrzennej ciągłości zjawisk psychologicznych
20 20 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Metody konstrukcji Mapy - porównanie Kogo z klasy lubisz: Dziewczynki Chłopców Mapy Goulda Psychokartografia Wypisz osoby z klasy, które lubisz. Kogo z klasy lubisz: Kasię Asię Michała Tomka … (pełna lista osób)
21 21 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
22 22 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Jak wygląda badanie?
23 23 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapa papierowa czytelna (najlepiej specjalnie przygotowana) w dowolnej skali (od mapy świata do planu jednego pokoju) zwykle arkusz A4 – A3 (ograniczenie sprzętowe)
24 24 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Pytania wszystko co można zaznaczyć na mapie: wszelkie oceny i preferencje (np. lubię - nie lubię, chciałbym mieszkać - nie...) znajomość (np. dobrze znam - słabo znam - nie znam) aktywność przestrzenną (np. codzienne ścieżki) poczucie bezpieczeństwa terytorialność (np. moje – nie moje)
25 25 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Przetwarzanie danych Mapy do komputera – za pomocą tabletu
26 26 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Przetwarzanie map – za pomocą programu PsiMap (K. Ziach, A. Foland) programu komputerowego z rodziny GIS (Geograficzne Systemy Informacji)
27 27 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Program zajęć www.psychokartografia.foland.pl
28 28 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Praca indywidualna 40% oceny końcowej to ocena pracy indywidualnej Zaliczenie indywidualne: - kolokwium
29 29 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Praca zespołowa Grupy 3-5 osobowe – 4-5 grup Zespół wybiera rzecznika do kontaktów ze mną 60% oceny końcowej to ocena pracy zespołu Zaliczenie zespołowe: - mapa (20 %) - raport w formie prezentacji (40 %)
30 30 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapa
31 31 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
32 32 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Co możecie badać : wszelkie oceny i preferencje (np. lubię - nie lubię, chciałbym mieszkać - nie...) znajomość (np. dobrze znam - słabo znam - nie znam) aktywność przestrzenną (np. codzienne ścieżki) poczucie bezpieczeństwa terytorialność (np. moje – nie moje)
33 33 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Zaznacz, obwodząc kolorem czerwonym obszary... Metoda Wyniki Tablet PsiMap
34 34 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Wyniki Powierzchnie obszarów Dane liczbowe do porównań statystycznych
35 35 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Wyniki jakościowe - mapy Psychologiczne obrazy przestrzeni Mapy wskazań jednej zmiennej (mapy obszarów lubianych, mapy obszarów nielubianych) Mapa obszarów lubianych i mapa obszarów nielubianych w Warszawie (N=323)
36 36 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapy Mapy różnic lub sum zmiennych mapy ewaluatywne [lubiane – nielubiane] mapy wskazań (obszarów znaczących) [lubiane + nielubiane] Ewaluatywna mapa Warszawy (N=323)
37 37 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapy Mapy dla grup (np. Ze względu na miejsce zamieszkania) Ewaluatywna mapa Warszawy dla mieszkańców : Centrum (N=108), Bemowa (N=125), Pragi Pn. (N=90)
38 38 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Ukraina Zachodnia Ukraina Wschodnia
39 39 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Grupy Eksperymentalne Pobudzona tożsamość Europejczyka (n=41) Pobudzona tożsamość Polaka (n=41)
40 40 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapy dla grup
41 41 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapy dla grup Pierwsze Trzecie
42 42 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapa istotnych różnic między grupami
43 43 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Mapa istotnych różnic między grupami
44 44 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Jak wybrać temat badania dla siebie ? wybrać interesujący obszar – pomyślimy co na nim zbadać Wybrać problem badawczy – pomyślimy gdzie go zbadać Można namówić grupę w ramach zajęć realizować badania do pracy rocznej, magisterskiej, stażu itp. Można realizować zarówno badania eksperymentalne jak i eksploracyjne
45 45 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Pytania ?
46 46 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Poznajmy się – milej się uczy w gronie znajomych Co studiujesz ? Czemu te zajęcia ? Co porabiasz poza studiami ? Jak się nazywasz ? Co jeszcze chcesz nam powiedzieć o sobie ?