1 Wykład 2 Pojęcia podstawowe 1

2 Czym jest rachunkowość?  Definicja rachunkowości:  „Rachunkowość jest uniwersalnym i elastycznym systemem informacyjno kontrolnym odzwierciedlającym przebieg i rezultaty działalności jednostek gospodarczych”  Współcześnie rachunkowość ma 2 znaczenia:  - dyscyplina naukowa  - działalność praktyczna 2

3 Cechy rachunkowości  - Uniwersalność  Dostosowanie do różnych warunków  Funkcje ogólne i szczegółowe  Tworzenie liczbowego obrazu  - Elastyczność  Stosowanie w każdym podmiocie niezależnie od wielkości 3

4 Funkcje rachunkowości  1. Informacyjna  2. Kontrolna  - strona bierna  - strona aktywna  3. Analityczna  4. Stymulacyjna 4

5 Zakres rachunkowości.  Księgowość (book keeping)  Rachunek kosztów (cost accounting)  Sprawozdawczość finansowa (financial reporting)  Rachunkowość zarządcza (managment accounting) 5

6 Księgowość.  Baza informacyjna całego systemu – określana jako prowadzenie ksiąg rachunkowych (handlowych)  Księgi handlowe obejmują:  - dziennik  - księga główna  - księgi pomocnicze  - zestawienie obrotów i sald  - inwentarz 6

7 Rachunek kosztów.  Ogół działań zmierzających do odzwierciedlenia procesu zaopatrzenia, produkcji i zbytu zachodzących w przedsiębiorstwie poprzez ujęcie, zgrupowanie i interpretację kosztów w różnych przekrojach w celu uzyskania informacji niezbędnych do ustalenia zysku i zarządzania jednostką 7

8 Sprawozdawczość finansowa.  Ściśle określony przepisami prawa zestaw informacji emitowany na zewnątrz jednostki w ściśle określonej formie i czasie.  Użytkownicy informacji:  - wewnętrzni (zarząd, dyrekcja, kierownictwo, pracownicy)  - zewnętrzni (inwestorzy, pożyczko- i kredyto- dawcy, agendy rządowe, klienci, konkurencja, społeczność lokalna) 8

9 Rachunkowość zarządcza.  Zespół procedur rachunku kosztów ukierunkowany na planowanie kosztów, ich normowanie i kontrolowanie, a także rachunek ekonomiczny opłacalności produkcji dóbr i usług, wyznaczanie, rozmiarów i kierunków 9

10 Nadrzędne zasady rachunkowości.  Brak jednolitego katalogu – w Polsce ustawa o rachunkowości  Zasada prawdziwego i wiernego obrazu (true and fair view)  Zasada memoriału  Zasada kontynuacji działania  Zasada ostrożności  Zasada periodyzacji 10

11 Nadrzędne zasady rachunkowości.  Zasada podmiotowości  Zasada wyższości treści nad formą  Zasada ciągłości  Zasada istotności  Zasada współmierności przychodów i kosztów 11

12 Współczesne tendencje.  Harmonizacja rachunkowości  Proces zbliżania rozwiązań w poszczególnych krajach - Dyrektywy  Standaryzacja rachunkowości  Proces całkowitego ujednolicenia zasad i form rachunkowości – MSR, MSSF, US GAAP 12

13 Podmioty rachunkowości  Wyróżnia się 2 grupy podmiotów prowadzących pełną rachunkowość:  - obowiązek wynika z ich statusu (osoby prawne)  - obowiązek wynika z rozmiarów prowadzonej działalności 13

14 Podmioty rachunkowości.  1. spółki handlowe (osobowe i kapitałowe) z wyjątkiem Skarbu Państwa i NBP  2. osoby fizyczne, s.c. i s.j., spółki partnerskie jeśli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły równowartość 1.200.000 euro 14

15 Podmioty rachunkowości  3. jednostki organizacyjne działające na podstawie prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, o funduszach inwestycyjnych, o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o SKOK-ach lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych bez względu na wielkość przychodów  4. gminy, powiaty, województwa i ich związki, a także należące do nich jednostki budżetowe oraz zakłady budżetowe 15

16 Podmioty rachunkowości  5. jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej  6. oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorstw zagranicznych  7. inne niewymienione wyżej jeśli otrzymują dotacje lub subwencje z budżetu państwa lub j.s.t. lub funduszy celowych 16

17 Zakres przedmiotowy rachunkowości.  1. przyjęta polityka rachunkowości  2. prowadzenie ksiąg rachunkowych  3. okresowe ustalanie rzeczywistego stanu aktywów i pasywów (inwentaryzacja)  4. wycena aktywów i pasywów i ustalanie wyniku finansowego  5. sporządzanie sprawozdań finansowych 17

18 Zakres przedmiotowy rachunkowości  6. gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji zgodnie z ustawą  7. poddawanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą 18