1 WYKŁAD Elastyczność organizacji a zarządzanie zasobami ludzkimi

2 CECHY CHARAKTERYSTYCZNE WSPÓŁCZESNEGO, GLOBALNEGO RYNKU PRACY Zmniejszenie roli związków zawodowych i indywidualizacja relacji między firmą a pracownikiem, Wzrost znaczenia umiejętności i kapitału ludzkiego => potrzeba ciągłej edukacji o wysokiej jakości (long life learning), Starzenie się społeczeństw, postępujące procesy emancypacyjne, Konieczność dostosowania się do zmian w globalnej gospodarce (wzrost znaczenia usług, zmiana lokalizacji centrów przemysłowo-produkcyjnych)

3 KONSEKWENCJE WW TENDENCJI Silna presja rynkowa na nieustanny i szybki wzrost produktywności firm, Potrzeba większej elastyczności i adaptacyjności ze strony: –Firm, –Pracowników, –Rządu.

4 ELASTYCZNA FIRMA OZNACZA Swobodne dostosowanie wielkości i formy zatrudnienia do zmieniających się potrzeb rynkowych, Szybkie i proste nawiązywanie stosunku pracy oraz tanie i łatwe procedury zwolnień, Pracownicy tworzący „trzon” firmy i personel „zadaniowy” Wykorzystywanie możliwości tkwiących w elastycznym kształtowaniu: – Liczby zatrudnionych –Czasu pracy –Miejsca pracy –Organizacji pracy

5 FROMY ELASTYCZNOŚCI ZATRUDNIENIA Zewnętrzna Zewnętrzna Wewnętrzna Wewnętrzna Funkcjonalna Funkcjonalna Elastyczność wynagradzania Elastyczność wynagradzania

6 ELASTYCZNOŚĆ ZEWNĘTRZNA (elastyczne kontrakty) Outsourcing Praca na czas określony Agencje pracy tymczasowej Dzielenie się pracownikami Samozatrudnienie

7 ELASTYCZNOŚĆ WEWNĘTRZNA (czasu pracy) Praca w niepełnym wymiarze Skompresowany tydzień pracy Zadaniowy czas pracy, Przerywany czas pracy Praca w weekendy Praca o wydłużonym okresie rozliczeniowym Praca w nadgodzinach Elastyczne godziny pracy w skali dnia

8 ELASTYCZNOŚĆ FUNKCJONALNA (organizacji pracy) Wielozadaniowość Praca na zastępstwo Podział stanowisk pracy Praca na zmiany, na akord Telepraca

9 ELASTYCZNOŚĆ WYNAGRADZANIA (nietypowe formy) Płaca powiązana z wynikami, Niższe wynagrodzenie, zasadnicze –w zamian wyższe bonusy za efekty, Udział w zysku firmy, Opcje na akcje.

10 SKUTEK DLA FIRMY Elastyczna firma łatwiej znosi fluktuacje koniunktury i lepiej odpowiada na wyzwania globalizacji dzięki: –Większej adaptacyjności i zdolności do restrukturyzacji, –Mniejszej wrażliwości na zmiany zewnętrzne (szoki), –Szybszemu przyswajaniu nowych technologii, –Przyciąganiu i utrzymaniu wartościowych pracowników, Pozycja konkurencyjna elastycznej firmy jest lepsza.

11 ZASTRZEŻENIA WOBEC ELASTYCZNEGO ZATRUDNIENIA Z PUNKTU WIDZENIA FIRM Niższa kontrola wysiłku i uczciwości pracownika –przy zlecaniu na zewnątrz i pracy w domu, Krótkotrwały charakter relacji obniża motywację pracownika do sumiennej pracy, Konieczność częstszego wdrażania nowych pracowników, Trudność ustalenia adekwatnego wynagrodzenia,

12 KORZYŚCI ELASTYCZNEGO ZATRUDNIENIA DLA PRACOWNIKA Umożliwiają dodatkową pracę lub obniżają koszty życia (dojazdy) Poprawiają proporcje między pracą a czasem wolnym dzięki –Swobodnemu kształtowania czasu pracy zgodnie z potrzebami, –Godzeniu pracy z życiem prywatnym –szczególnie kobiet, –Większej indywidualnej odpowiedzialność za własną pracę, –Umożliwieniu godzenia pracy z nauką i rozwoju osobistego, Pozwalają na lepszą adaptację do zmian w cyklu życia –Łagodne wyjście z rynku pracy osób starszych, –Zdobycie doświadczenia i umiejętności zawodowych –osoby młode –Utrzymanie kontaktu z rynkiem pracy –osoby nie pracujące mogą stanowić krok do stałego zatrudnienia, obniżając stres u bezrobotnych.

13 Główne elastyczne formy zatrudnienia: Praca na czas określony Praca na czas określony Praca w niepełnym wymiarze czasu pracy Praca w niepełnym wymiarze czasu pracy Praca na zastępstwo Praca na zastępstwo Praca tymczasowa Praca tymczasowa Praca na wezwanie Praca na wezwanie Telepraca Telepraca Samozatrudnienie Samozatrudnienie

14 Praca na wezwanie System, w którym pracownik deklaruje gotowość do podjęcia pracy na wezwanie pracodawcy. Tego typu zatrudnienie nie mieści się w obecnym systemie polskiego prawa pracyTelepraca Jest nowoczesną formą pracy poza siedzibą przedsiębiorstwa. Daje szanse zatrudnienia niepełnosprawnym. Umożliwia elastyczne ukształtowanie czasu pracy np. zadaniowy czas pracy, przerywany czas pracy, równoważny czas pracy. Barierę jego stosowania stanowi ograniczony dostęp do nowoczesnych technik telekomunikacyjnych i komputerowych, szczególnie w małych i średnich miastach

15 Samozatrudnienie Samozatrudnienie Szeroko stosowana i wspierana przez państwo w krajach zachodnich (różnego rodzaju ulgi). Obejmuje świadczenie pracy na rzecz własnego drobnego przedsiębiorstwa. W Polsce w praktyce niejednokrotnie jest to wykonywanie pracy na rzecz byłego pracodawcy. Zlecanie usług firmom jednoosobowym zewnętrznym pozwala obniżyć koszty działalności przedsiębiorstwa

16 Praca tymczasowa polega na świadczeniu pracy przez pracownika w przedsiębiorstwach, do których zostaje skierowany przez agencję pracy tymczasowej. Charakterystyczną jej cechą jest trójstronny układ: agencja – pracownik – przedsiębiorstwo (pracodawca użytkownik), co oznacza, że żadna umowa nie wiąże pracownika tymczasowego z przedsiębiorstwem na rzecz którego pracownik w rzeczywistości świadczy pracę - usługę

17 Cechy charakterystyczne pracy tymczasowej: „Trójstronny” stosunek pracy – praca tymczasowa świadczona jest na rzecz pracodawcy- użytkownika za pośrednictwem agencji. Pracownika zatrudnia agencja pracy tymczasowej, ona jest stroną stosunku pracy, ale to nie u niej pracownik wykonuje swoją pracę. Rola agencji polega na wypożyczaniu pracownika.

18 Cechy charakterystyczne pracy tymczasowej - cd: Dorywczością i niestabilnością – pracownik pozostaje w dyspozycji agencji, która w zależności od umów z innymi pracodawcami-użytkownikami wypożycza im pracownika na określony czas lub na czas do wykonania danego zadania. W okresie pozostawania w dyspozycji agencji mogą się więc zdarzyć przerwy w zatrudnieniu, a pracownik bywa kierowany do różnych firm

19 Cechy charakterystyczne pracy tymczasowej - cd: Zazwyczaj określonym czasem umowy z agencją – tak jest np. w Polsce, choć w krajach takich jak Holandia istnieje możliwość podpisania z agencją umowy o pracę na czas nieokreślony. Określony czas zatrudnienia powoduje więc „podwójną dorywczość” – nie tylko w pracy wykonywanej bezpośrednio u pracodawców- użytkowników, ale także i w stosunkach z agencjami, które mogą nie odnowić umowy z danym pracownikiem i zatrudnić innego

20 Troszeczkę statystyki …

21

22 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ