1 Wykład I. ORGANIZACJA PRZEDMIOTU I ZAGADNIENIA WSTĘPNE dr Karolina KREMENS, LL.M. Postępowanie Karne, SNP II stopnia (2,5 letnie) Wydział Prawa, Administracji, Ekonomii, UWr

2 PROWADZĄCY Dr Karolina Kremens, LL.M. [email protected] pok. 201 (budynek A) konsultacje: środa 11:15-13:15 dla studentów SNP II stopnia – 5 marca (sobota) 14:45-15:45 – 19 marca (sobota) 11:15-12:15 – 28 maja (sobota) 18:30-19:30 – 12 czerwca (niedziela) 14:45-15:45

3 KATEDRA POSTĘPOWANIA KARNEGO prof. dr hab. Jerzy Skorupka mgr Anna Drozd dr Wojciech Jasiński dr Dagmara Gruszecka dr Karolina Kremens, LL.M. dr Krzysztof Nowicki doktoranci

4 KATEDRA POSTĘPOWANIA KARNEGO Konkurs z Postępowania Karnego – kwiecień/maj 2016 KNPK – Koło Naukowe Postępowania Karnego (opiekun: dr Wojciech Jasiński) IV Wrocławskie Seminarium Karnoprocesowe – 11 kwietnia 2016 www.kpk.prawo.uni.wroc.pl twitter: @kpkwroclaw

5 PODRĘCZNIKI I MATERIAŁY K. Boratyńska, Ł. Chojniak, W. Jasiński, wyd. III, Postępowanie karne, CH Beck 2015. J. Skorupka (red.), Postępowanie karne. Część ogólna i szczególna, Wolters Kluwer 2011 i 2012 – dwa tomy!!! S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny. Zarys Systemu, Lexis Nexis 2013. T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, wyd. VIII, Lexis Nexis 2011.

6 PODRĘCZNIKI I MATERIAŁY kodeks (najlepiej k.p.k. i k.k. łącznie) – UWAGA obowiązuje stan prawny na 1 lipca 2015 wraz z nowelizacją wynikającą z ustawy z 20 lutego 2015 r. – PROSZĘ UWAŻAĆ NA WERSJE KODEKSÓW!!! stan prawny obowiązujący na egzamin utrzyma się aż do września 2016 mimo prawdopodobnych zmian w kwietniu 2016 (tylko ogólna wiedza o kierunku zmian będzie wymagana) materiały dydaktyczne na mojej stronie komentarze i orzecznictwo navigatory, testy, kazusy

7 EGZAMIN – ZAKRES MATERIAŁU harmonogram wykładów i ćwiczeń dostępny w materiałach dydaktycznych UWAGA! materiał przerobiony na wykładach i ćwiczeniach NIE pokrywa całości materiału wymaganego na egzaminie – kluczowa jest praca własna studenta; zajęcia mają na celu wyłącznie inspirować i porządkować zakres materiału – art. 1-577 k.p.k.

8 EGZAMIN – FORMA egzamin ma formę pisemną Egzamin składa się z dwóch części. – Część I Teoretyczna: definicje, pytania prawda/fałsz, łączenie w pary, pytania testowe (jednokrotnego wyboru), dwa pytania opisowe (70 punktów) – 50 minut – Część II: Kazus (30 punktów) – 30 minut – Razem: 100 punktów (zdawalność od 51 punktów) przykładowy egzamin – dostępny w materiałach dydaktycznych

9 EGZAMIN – FORMA Podczas egzaminu student otrzymuje w pierwszej kolejności przygotowaną płachtę egzaminacyjną z częścią I (pytania teoretyczne) i udziela odpowiedzi nie używając jakichkolwiek pomocy naukowych Po upływie czasu na udzielenie odpowiedzi (50 minut) płachty są zbierane i student odpowiada na podany kazus (40 minut). Podczas udzielania odpowiedzi na kazus można korzystać z kodeksów karnego oraz postępowania karnego NAWET jeżeli mają prywatne dopiski na marginesach

10 EGZAMIN – FORMA Warunkiem zaliczenia egzaminu jest uzyskanie łącznej sumy 51 punktów. Skala ocen: 91-100 – 5 81-90 – 4+ 71-80 – 4 61-70 – 3+ 51-60 - 3 0-50 - 2

11 EGZAMIN – TERMIN Student przystępuje do egzaminu w dniu wskazanym w informacji o organizacji sesji egzaminacyjnej. Poza wyjątkowymi i szczególnie uzasadnionymi sytuacjami (np. indywidualna organizacja studiów, udokumentowana choroba) nie ma możliwości przystąpienia do egzaminu w dniu innym niż wyznaczony. Jeżeli student z usprawiedliwionych powodów nie przystąpi do egzaminu w wyznaczonym terminie w sesji na zasadach określonych w Regulaminie studiów może ubiegać się o przywrócenie terminu. Przywrócone terminy egzaminów odbywają się w terminie wskazanym przez egzaminatora w sesji poprawkowej.

12 EGZAMIN – PRZEDTERMIN W sesji egzaminacyjnej semestru letniego 2015/2016 nie jest planowany egzamin przedterminowy

13 EGZAMIN – POMOCE NIEDOZWOLONE UWAGA! Korzystanie z jakiejkolwiek pomocy (ściąganie) podczas egzaminu skutkuje natychmiastowym zakończeniem egzaminu, uzyskaniem oceny niedostatecznej i zgłoszeniem sprawy celem wszczęcia postępowania wyjaśniającego (dyscyplinarnego) wobec studenta. Zob. Zarządzenie Dziekana nr 1/2010 Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 29 stycznia 201 r. w sprawie przeprowadzania egzaminów (zaliczania ćwiczeń).

14 ZAGADNIENIA WSTĘPNE 1. Pojęcie postępowania karnego 2. Cele postępowania karnego 3. Źródła prawa 4. Tryby postępowania karnego 5. Stadia postępowania karnego i jego uczestnicy 6. Zasady postępowania karnego

15 POSTĘPOWANIE KARNE - pojęcie zastosowanie przewidzianych w prawie karnym materialnym kar, środków karnych i innych konsekwencji, wyjaśnienie okoliczności sprawy, ustalenie rzeczywistego przebiegu zdarzenia, stwierdzenie czy popełniony został czyn zabroniony i czy oskarżony jest sprawcą zarzucanego mu czynu

16 CELE PROCESU KARNEGO (art. 2 § 1 kpk) Przepisy kodeksu mają na celu takie ukształtowanie postępowania karnego, aby: 1) sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności karnej, a osoba, której nie udowodniono winy nie poniosła tej odpowiedzialności 2) przez trafne zastosowanie środków przewidzianych w prawie karnym oraz ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstwa osiągnięte zostały zadania postępowania karnego nie tylko w zwalczaniu przestępstw, lecz również w zapobieganiu im oraz w umacnianiu poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego 3) uwzględnione zostały prawnie chronione interesy pokrzywdzonego przy jednoczesnym poszanowaniu jego godności 4) rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło w rozsądnym terminie

17 ŹRÓDŁA PRAWA Kodeks postępowania karnego o uchwalony 6 czerwca 1997 roku (1 IX 1998) o „wielka” nowelizacja k.p.k.: ustawa z dnia 27 września 2013 r. (Dz.U. 2013 r. poz. 1247) – wejście w życie 1 lipca 2015 r. o nadchodzące zmiany – druk sejmowy nr 207 inne źródła prawa: o k.k., k.k.w., k.k.s. o ustawy o SN, ustroju sądów powszechnych, prokuraturze, adwokaturze, Policji, ABW itp. o postępowanie w sprawach o wykroczenia

18 STADIA PROCESU a) postępowanie przygotowawcze b) postępowanie główne (przed sądem I instancji) c) postępowanie odwoławcze d) postępowanie wykonawcze (k.k.w.) główne + odwoławcze = jurysdykcyjne (sądowe) nadzwyczajna kontrola orzeczeń – kasacja – wznowienie postępowania

19 STADIA PROCESU POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE – przygotowanie sprawy zmierzające do ustalenia, czy powinna zostać rozpoznana przed sądem oraz przygotowanie materiału dowodowego dla potrzeb postępowania sądowego – prowadzone przez Policję (lub inne organy ścigania) lub prokuratora – strony: podejrzany i pokrzywdzony – udział sądu w postępowaniu przygotowawczym – strażnik praw i wolności jednostki – zasady: działania z urzędu, inkwizycyjności, tajności

20 STADIA PROCESU POSTĘPOWANIE GŁÓWNE (przed sądem I instancji) – prowadzone w celu rozstrzygnięcia głównego przedmiotu procesu – odpowiedzialności karnej oskarżonego za zarzucony mu czyn – prowadzone przez sąd – strony: oskarżony i oskarżyciel – zasada kontradyktoryjności, jawności, skargowości – postępowanie międzyinstancyjne! – wiele wariantów: m.in. postępowanie uproszczone, przyspieszone, nakazowe, w przedmiocie orzeczenia warunkowego umorzenia postępowanie, środków zabezpieczających

21 STADIA PROCESU POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE – art. 176 ust. 1 Konstytucji – dwuinstancyjność postępowania sądowego – rozpatrzenie zaskarżonych rozstrzygnięć, które zapadły w I instancji – apelacje i zażalenia – nieograniczona możliwość zaskarżania orzeczeń zapadających w I instancji co do winy i kary (art. 444 k.p.k.) – ograniczona możliwość zaskarżania innych rozstrzygnięć (zob. art. 459 k.p.k.)

22 INNE RODZAJE POSTĘPOWAŃ zasadnicze – rozstrzygnięcie odpowiedzialności karnej incydentalne – rozstrzyga kwestie dotyczące kwestii pojawiających się w toku postępowania zasadniczego, np. tymczasowe aresztowanie uzupełniające – gdy wyrok nie zawiera rozstrzygnięcia np. w przedmiocie zaliczenia tymczasowego aresztowania lub dowodów rzeczowych pomocnicze – mające na celu usunięcie przeszkód pojawiających się podczas postępowania karnego, np. pomoc prawna krajowa i zagraniczna następcze – rozsztrygające kwestie po zapadnięciu prawomocnego wyroku, np. wyrok łączny

23 ZASADY PROCESOWE zasada prawdy materialnej (art. 2 § 2 k.p.k.) zasada obiektywizmu (art. 4 k.p.k.) zasada domniemania niewinności i in dubio pro reo (art. 5 k.p.k.) zasada prawa do obrony (art. 6 k.p.k.) zasada swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.) zasada ścigania z urzędu (art. 9 k.p.k.) zasada legalizmu (art. 10 k.p.k.) zasada skargowości (art. 14 k.p.k.) zasada kontradyktoryjności i inkwizycyjności zasada bezpośredniości zasada jawności