1 Wykład I: Pytania o logikęLogika dla prawników Wykład I: Pytania o logikę Dr Maciej Pichlak Uniwersytet Wrocławski Katedra Teorii i Filozofii Prawa

2 Tak na logikę… Kodeks karny: Art. 226 §1. Kto znieważa funkcjonariusza publicznego albo osobę do pomocy mu przybraną, podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

3 Dr Elżbieta Korolczuk, „Krytyka Polityczna”„Konserwatyści myślą, że nie możemy wprowadzić prawa do przerywania ciąży, bo będzie rodzić się mniej dzieci. Ten lęk nie znajduje odzwierciedlenia w rzeczywistości.” Dr Elżbieta Korolczuk, „Krytyka Polityczna” P1: Konserwatyści opowiadają się za zakazem aborcji w celu podniesienia dzietności. P2: Dopuszczalność aborcji nie obniża dzietności w społeczeństwie. W: Aborcja powinna być dopuszczalna.

4

5 Pojęcie logiki Porządek rzeczywistości LOGOS Znak, język Rozum

6 Działy logiki Trzy podstawowe działy logiki współczesnej(możliwość ich przyporządkowania do trzech znaczeń wyrażenia Logos) Semiotyka (wiedza o języku) Teoria argumentacji Ogólna metodologia nauk

7 Wiedza o języku

8 Semiotyka Nauka o znakach – język jako system znakówSemantyka (znak – znaczenie) Syntaktyka (znak – znak) Pragmatyka (znak – praktyka użycia) Podstawowe „komponenty” wypowiedzi językowych: nazwy; zdania.

9 Komentarz: pojęcie języka„Język jest to system obejmujący wyznaczony przez pewne reguły zbiór znaków słownych, znaków, z którymi odpowiednie reguły nakazują wiązać myśli określonego typu, a inne reguły określają dopuszczalny sposób wiązania tych znaków w wyrażenia złożone.” Z. Ziembiński, Logika praktyczna Techniczne ujęcie języka – język jako „skrzynka z narzędziami”

10 Odmienna perspektywa „Język w ogóle nie jest instrumentem, nie jest narzędziem. Narzędzie jest bowiem – z istoty – czymś, czego użycie można opanować: narzędzie możemy wziąć do ręki i odłożyć, gdy już spełniło swoje zadanie. […] We wszelkiej naszej wiedzy o nas samych i o świecie jesteśmy już raczej ogarnięci przez język, przez nasz własny język. Wychowujemy się, poznajemy świat, poznajemy ludzi i w końcu poznajemy nas samych, ucząc się mówić. […] W rzeczywistości jesteśmy zawsze już zadomowieni w języku tak jak w świecie” H.G. Gadamer, Człowiek i język

11 Performatywny wymiar językaTeraz na świat wylewam ten kielich trucizny, Żrąca jest i paląca mojej gorycz mowy, Gorycz wyssana ze krwi i z łez mej ojczyzny, Niech zrze i pali, nie was, lecz wasze okowy. A. Mickiewicz, Do przyjaciół Moskali

12 Ogólna metodologia nauk

13 Ogólna metodologia naukWiedza o umiejętnościach wykorzystywanych przy pracy badawczej, takich np. jak: definiowanie klasyfikowanie wnioskowanie uzasadnianie twierdzeń wysuwanie i testowanie hipotez

14 Teoria argumentacji

15 Pojęcie argumentu Sens argumentu wg Monty Pythona: Argument jest ciągiem powiązanych zdań celem udowodnienia jasno określonego twierdzenia. Wypowiedź, w ramach której prawdziwość pewnego sądu (konkluzja, wniosek) uzasadniana jest poprzez inne sądy uznane za prawdziwe (przesłanki) .

16 Poprawne czy niepoprawne?Teoria argumentacji Nauka o sposobach poprawnego argumentowania (wnioskowania) Logika formalna: Każda kobieta jest człowiekem Każdy człowiek jest śmiertelny Każda kobieta jest śmiertelna Logika nieformalna: Kobieta jest jak skrzypce. Ujawnia swe piękno, gdy podejść do niej z czułością i pasją. Poprawne czy niepoprawne? S a P P a R S a R Przekonujace czy nie?

17 Teoria argumentacji Logika formalna: Logika nieformalna:Uniwersalnie ważne schematy wnioskowań Ważność zależna of formy (schematu) Prawa logiczne są abstrakcyjne, uniwersalne i akontekstowe Język sztuczny Istnieje jeden rodzaj logiki Wnioskowania o ograniczonej ważności Wiarygodność zależna od formy, treści i kontekstu Ustalenia („prawa logiczne”) są lokalne i uwarunkowane kontekstowo Język naturalny Możliwość istnienia wielu różnych logik

18 Pytanie o „logikę prawniczą”Bóg obdarzył Jego Wysokość niezwykłą wiedzą oraz wspaniałymi przyrodzonymi talentami… Jego Wysokość nie był jednak szkolony w prawach swojego królestwa Anglii. Zaś sprawy, które dotyczą życia, dziedziczenia, dóbr i majątków jego poddanych nie powinny być rozstrzygane poprzez rozum naturalny, lecz przy pomocy sztucznego rozumu i osądu prawnego. Prawo bowiem jest sztuką wymagającą długich studiów i doświadczenia, nim człowiek posiądzie jej znajomość. Sir Edward Coke do Króla Jakuba I, w 1607 r. Na początek zabijmy wszystkich prawników. William Shakespeare, Henryk VI, ok r.

19 Porządek wykładów Pytania o logikęArgumentacja; wybrane typy argumentów Język: elementy języka; implikatury konwersacyjne Elementy logiki prawniczej Definiowanie i podział logiczny w prawie