1 Wykład/konsultacje Jacek Drążkiewicz kontakt: [email protected]- Ogólne zagadnienia dotyczące turystyki w Polsce i na świecie (konsultacje); - Wiedza o Polsce, Unii Europejskiej  i świecie współczesnym (konsultacje); - Marketingowe i sprzedażowe umiejętności w pracy pilota wycieczek; - Podstawy ekonomii, marketingu, księgowości i administracji pozwalające na znalezienie zatrudnienia i wykonywanie zawodu; proces zakładania firmy i jej prowadzenia; rodzaje umów zawieranych w turystyce; - Przepisy paszportowe, celne, wizowe i dewizowe + sytuacje niestandardowe Wykład/konsultacje Jacek Drążkiewicz kontakt:

2 Jacek Drążkiewicz – praca w turystyce od 2001 roku

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12 Ogólne zagadnienia dotyczące turystyki w Polsce i na świecie

13

14

15 Ewolucja przekształceń światowej gospodarkiRys Ewolucja przekształceń trójsektorowej struktury zatrudnienia 10 20 30 40 50 60 70 80 90 LATA I FAZY ROZWOJU UDZIAŁ SEKTORÓW SEKTOR I SEKTOR II SEKTOR III FAZA DOPEŁNIENIA FAZA EKSPANSJI FAZA STARTU CYWILIZACJA PIERWOTNA 2000 OKRES PRZEJŚCIOWY

16 KONCEPCJA „III FALI” Alvina ToffleraRysunek 1.1. SEKTOROWY PODZIAŁ GOSPODARKI I STREFA II STREFA III STREFA ROLNICTWO PRZEMYSŁ USUGI CECHY III STREFY: dominacja sektora usług dominacja specjalistów i naukowców w gospodarce globalizacja mediów i systemów transmisji wytworów kultury i sztuki tworzenie sektora informacji zmiany w możliwościach kształcenia i podnoszenia kwalifikacji Następuje zmiana stylu życia: wzrost aktywności w zakresie kierowania własnym życiem dążenie do zdrowszego trybu życia, poprzez właściwe odżywianie się, odrzucenie nałogów, aktywny tryb życia dążenie do wygodnego życia (samochody, urządzenia gospodarstw domowego itp.) troska o zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie, rozwijanie zainteresowań dążenie do tężyzny fizycznej, zachowania sprawności nawet w późnym wieku, uprawianie sportu podążanie za rozrywkami wzrost świadomości ekologicznej, szukanie kontaktu z przyrodą

17 Początki turystyki na świecieCzasy starożytne: - szukanie nowych terenów łowieckich - pielgrzymki (IV w pne) - wyprawy rabunkowe i kolonizacyjne - wyprawy handlowe - wyjazdy „kuracyjne” Rzymianie organizują sieć gospód ‘Stationes”

18 Początki turystyki na świecieWczesne Średniowiecze – Renesans - szukanie nowych terenów do osiedlania - pielgrzymki do Włoch, Hiszpanii, Palestyny - wyprawy poznawcze i odkrywcze (np. Marco Polo Krzysztof Kolumb –XV w.) - wyprawy handlowe XVII w. – powstanie „czystej” turystyki, rozwój transportu, poprawa stanu dróg. Przyklasztorne „hospicja”

19 Początki turystyki na świecieXIX w. - do I Wojny Światowej - powstanie biura podróży Thomasa Cooka - wzrost zainteresowania turystyką wypoczynkową - rozwój miejscowości turystycznych - rozwój turystyki wypoczynkowej XX w. – gwałtowny rozwój techniki, urbanizacja Europy, zdobycze świadczeń socjalnych, wykształcenie się klasy średniej wzrost poziomu kulturalnego, początki „polityki turystycznej” XXI w. – turystyka masowa i alternatywna, globalizacja działalności turystycznej, globalizacja mediów i nośników informacji, spadek znaczenia tradycyjnych metod sprzedaży imprez, imprezy „szyte na miarę”, wzrost wymagań klientów.

20 Zarys historii turystyki w Polsce.do roku 1873 – okres prekursorski 1873 – Okres kształtowania się postaw ideowych i organizacyjnych polskiej turystyki i krajoznawstwa 1918 – 1939 okres Drugiej Rzeczpospolitej – turystyka w okresie PRL po lata współczesne turystyki w Polsce

21 Zarys historii turystyki w PolsceOkres prekursorski Stanisław Staszic, Julian Ursyn Niemcewicz, Wincenty Pol Oskar Kolberg, Tytus Chałubiński 1873 – 1918 Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie (1873) Schroniska: nad Morskim Okiem, na Hali Gąsienicowej, W Dolinie Pięciu Stawów (1874 – 1894) Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (1909) Polskie Towarzystwo Krajoznawcze (1906) Mariusz Zaruski, Kazimierz Kulwieć, Karol Hofman, Mieczysław Orłowicz, Aleksander Janowski

22 Zarys historii turystyki w Polsce Schroniska na Turbaczu, Jaworzynie, Pilsku, w Beskidzie Śląskim, Karpatach Wschodnich (PTT) Centralne Biuro Wczasów (1938) Zjazd Młodzieży Krajoznawczej (1920) Liga Popierania Turystyki (1935) Biuro Podróży ORBIS (1920) Biuro podróży POLTUR (PTK) (1928) PLL LOT (1929) Spółdzielnia Turystyczno – Wypoczynkowa Gromada (1937) Turystyka podlega Ministerstwu Komunikacji

23 Zarys historii turystyki w Polsce Reaktywacja PTT, PTK, PBP Orbis, Upaństwowienie prywatnych hoteli i pensjonatów Powstanie FWP (1949) Połączenie PTT i PTK w PTTK (1950) Almatur – (1956) Sports-Tourist (1957) GKKFiT (1960) Budowa nowych hoteli (Monopol, MDM, Grand, Dom Chłopa Mercury, Cracowia, Skanpol, Kosmos, Polan, Arcona)

24 Zarys historii turystyki w PolsceTurystyka po 1989r: Intensywny rozwój turystyki wyjazdowej i przyjazdowej Wzrost liczby przedsiębiorstw turystycznych Wzrost znaczenia zagranicznych biur podróży i sieci hotelowych

25 Podstawowe pojęcia w turystyceturystyka ruch turystyczny obsługa ruchu turystycznego turysta podróżny odwiedzający jednodniowy walory turystyczne produkt turystyczny rynek turystyczny infrastruktura turystyczna usługi turystyczne przemysł turystyczny gospodarka turystyczna

26 RUCH TURYSTYCZNY - ogół dobrowolnych, czasowych przemieszczeń przestrzennych poza miejsce stałego zamieszkania, podejmowanych dla realizacji celów rekreacyjnych, poznawczych, zdrowotnych i rozrywkowych.

27 RUCH TURYSTYCZNY - jest zjawiskiem polegającym na fizycznym i czasowym przemieszczaniu się ludzi z miejsca ich stałego pobytu na inne miejsce i wytwarzaniu przez nich popytu na towary i usługi, przejawiającego się zarówno podczas podróży, jak i pobytu poza miejscem zamieszkania. (według UN WTO)

28 OBSŁUGA RUCHU TURYSTYCZNEGO- obejmuje wszystkie formy świadczeń na rzecz turystów, związane z realizacja podróży turystycznej oraz zaspokajaniem innych potrzeb zgłaszanych przez turystów podczas jej trwania. Źródło: B. Meyer, Obsługa ruchu turystycznego, PWN, Warszawa 2006, s.12.

29 Ruch turystyczny uzupełniony o jego obsługę tworzy zjawisko turystyki.

30 Turystyka to: „... odbywanie wycieczek... dla rozrywki i odpoczynku,Połączonych zwykle ze zwiedzaniem obiektów przyrodniczych, zabytków architektury i sztuki, obiektów kultury materialnej, poznawaniem innych narodów i grup ludnościowych własnego kraju, udział w imprezach i uroczystościach kulturalnych, sportowych czy innych, a także sama chęć zetknięcia się z przyrodą lub wyżycia się w wysiłku fizycznym.” - T. Bartkowski 1977   

31 Turystyka to: „.. całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej,związanych z dobrowolną, czasową zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiska życia oraz z wejściem w styczność osobistą ze środowiskiem odwiedzanym. - Krzysztof Przecławski 1994r.

32 Turystyka to: „ ... zjawisko przestrzenne, społeczno-kulturowe i„ ... zjawisko przestrzenne, społeczno-kulturowe i ekonomiczne, polegające na dobrowolnej, czasowej zmianie miejsca stałego pobytu człowieka w celach wypoczynkowych, poznawczych oraz doznania przeżyć intelektualnych i emocjonalnych „ – St. Liszewski 1995

33 Turystyka to: „ .. całokształt stosunków i zjawisk związanych z podróżą i pobytem w jakiejś miejscowości osób przyjezdnych, jeśli pobyt nie wynika z motywu osiedlenia się i nie wiąże z jakąkolwiek działalnością zawodową” - Hunziker i Krapf

34 Turystyka to: według Światowej Organizacji Turystyki (UN WTO)„...ogół działań ludzi, którzy podróżują i przebywają dla wypoczynku, w interesach i w innych celach przez nie więcej niż jeden rok bez przerwy, w miejscach znajdujących się poza ich zwykłym otoczeniem”

35 TURYSTYKA nie jest nauką, ale jedynie dziedziną wiedzy.Ujmując turystykę w znaczeniu „nauki” należało by zaliczyć ją do nauk interdyscyplinarnych.

36 Podróżny „każda osoba podróżująca pomiędzy dwoma lub kilkoma krajami (podróżny międzynarodowy), lub między dwiema lub kilkoma miejscowościami w obrębie kraju w którym stale mieszka (podróżny krajowy)”. (według Komisji do Spraw Statystyki przy ONZ)

37 Odwiedzający: Odwiedzający, to każda osoba podróżująca do miejscaznajdującego się poza jej zwykłym otoczeniem na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy, jeśli podstawowy cel podróży jest inny niż podjęcie działalności zarobkowej wynagradzanej w odwiedzanym miejscu. Odwiedzający dzielą się na: odwiedzających krajowych i odwiedzających międzynarodowych  oraz ze względu na długość pobytu na:   turystów i odwiedzających jednodniowych 

38 Turysta - to odwiedzający z co najmniej jednym noclegiem.

39 Walory turystyczne (zasoby)- to zespół elementów środowiska naturalnego oraz elementów pozaprzyrodniczych, które - wspólnie lub każde z osobna - są przedmiotem zainteresowania turysty (decydują one o tzw. atrakcyjności turystycznej)

40

41

42 Usługi turystyczne ”wszelkie czynności związane z zaspokajaniempotrzeb turystów, ale nie służące do produkowania przedmiotów” – Hanna Zawistowska „Usługi turystyczne to usługi przewodnickie, usługi hotelarskie oraz wszystkie inne świadczone turystom i odwiedzającym (ustawa z r. o usługach turystycznych)” Źródło: Zawistowska H., Nowe zasady świadczenia usług turystycznych

43 Produkt turystyczny W wąskim znaczeniu produkt turystyczny oznacza to, co kupują turyści w czasie wyjazdu turystycznego np. transport, nocleg czy wyżywienie. W szerszym ujęciu produkt turystyczny to kompozycja tego, co turyści robią oraz walorów turystycznych, urządzeń i usług, z których w tym celu korzystają. Źródło: R. Łazarek, Ekonomika turystyki, Warszawa 2004, s. 50.

44

45

46 Produkt turystyczny nie stanowią więc zasoby (walory) przyrodnicze i kulturowe same w sobie, ale pewna suma korzyści (użyteczności) jaką może mieć klient (turysta) z ich użytkowania. Produkt wymaga wiec pomysłu, planowania i przygotowania. Powinien być postrzegany jako pewien amalgamat usług, składający się z wielu składowych elementów.

47 RODZAJE PRODUKTÓW TURYSTYCZNYCH"Tradycyjne" produkty turystyczne opierały się na tzw. zasadzie 3S (sun, sea, sand) czyli słońce, morze, plaża Turysta preferujący taki model wypoczynku nie wyróżniał się wśród innych turystów, korzystał z zalet turystyki masowej, która oferowała wszystkim ujednolicony produkt.  Dla nowych produktów turystycznych można przyjąć zasadę   3E (entertainment, excitement, education) czyli rozrywka, emocje, edukacja(nauka) Turyści stają się coraz bardziej świadomi, pragną poznawać, dociekać, odkrywać. Wolą aktywny wypoczynek. Szukają kontaktu z ludnością miejscową. Pasjonują się kultura i sztuką obszarów recepcyjnych

48 Historyczny rozwój produktu turystycznegoRozwój produktu turystycznego przebiegał w sposób ewolucyjny i falowy. Ostatni etap rozwoju ma zdecydowanie charakter rewolucyjny!

49 Historyczny rozwój produktu turystycznego

50 Produkt turystyczny „antyczny”

51 Produkt turystyczny „antyczny”

52 Produkt turystyczny „antyczny”

53 Produkt turystyczny „uniwersytecki”Bolonia, Sorbona, Oxford, Praga itd..

54 Produkt turystyczny „industrialny”pierwsza linia kolei publicznej łączącą Stockton z Darlington w Anglii (1825 rok)

55 Produkt turystyczny „globalny”Airbus A380 – dwupoziomowy, czterosilnikowy samolot pasażerski produkowany przez przedsiębiorstwo Airbus. Dzięki temu, że górny pokład ciągnie się przez całą długość kadłuba, A mieści 555 osób przy podziale na trzy klasy lub nawet 853 przy konfiguracji całej maszyny do standardu klasy ekonomicznej, wyprzedzając pod względem powierzchni drugiego na liście Boeinga (Jumbo Jeta) o 50%.

56 Kategorie produktów turystycznych:1) rzecz 2) usługa 3) wydarzenie 4) impreza 5) obiekt 6) szlak 7) obszar

57 Cechy produktu turystycznego:Jest konsumowany w miejscu wytwarzania; Zazwyczaj ma złożony charakter – składa się z wielu cząstkowych usług i komponentów (walorów turystycznych) itp.; Nie można go magazynować ani produkować na zapas; W momencie zakupu nabywca nie ma możliwości zapoznania się z produktem; Występuje sezonowy charakter popytu na produkt turystyczny

58 OBSZAR RECEPCJI TURYSTYCZNEJ/ PRZESTRZEŃ TURYSTYCZNARegion turystyczny to obszar przestrzenny charakteryzujący się atrakcyjnymi walorami turystycznymi, (głównie naturalnymi), oraz odpowiednim zagospodarowaniem, na którym koncentruje się ruch turystyczny[1]. Rejon turystyczny jest jednostką niższą hierarchicznie niż region turystyczny. Może być rozumiany jako zespół miejscowości wyspecjalizowanych w obsłudze konkretnych rodzajów ruchu turystycznego. Miejscowość turystyczna - każda jednostka osadnicza, która posiada walory turystyczne oraz odpowiednią infrastrukturę umożliwiającą realizację funkcji czasu wolnego. [1] Kompendium wiedzy o turystyce, red. G. Gołembski, Wydawnictwo Naukowe PWN,Warszawa-Poznań 2002, s

59 Przemysł turystyczny  ”to przedsiębiorstwa i obiekty oferujące urządzenia i usługi dla turystów. Jest on najczęściej grupowany według branż dostarczających określony, niekiedy cząstkowy, produkt turystyczny ” Źródło: Zawistowska H., Nowe zasady świadczenia usług turystycznych

60 Gospodarka turystyczna to dobra, usługi i aktywność gospodarcza służąca bezpośrednio konsumpcji turystycznej (biura podróży, baza noclegowa) oraz tych dziedzin, których rozwój uzależniony jest od turystyki (np. sprzedaż paliw). Źródło: G. Gołembski i in. Kompendium wiedzy o turystyce

61 Zasięg przestrzenny gospodarki turystycznej jest obszerny i wynika z ekonomicznych skutków rozwoju turystyki na obszarach recepcji turystycznej, jak również poza nimi. Wydatkami turystów występują bowiem na wszystkich etapach podróży: „przygotowanie” – „podróż” (tam) – „pobyt” – „podróż” (z powrotem) tzw. formuła 4 P [1], lub jako formułę 5 P (dodatkowo jeszcze etap „podsumowania” odbytej podróży) [2]. [1] S. Wodejko, Ekonomiczne zagadnienia turystyki, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa, Warszawa 1998, s [2] E. Dziedzic, Obszar recepcji turystycznej jako przedmiot zarządzania strategicznego, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 1998, s. 14.

62 etap „planowania” podróżyObejmuje procesy gospodarcze oraz skutki ekonomiczne zachodzące w miejscu stałego pobytu turystów. Wśród nich wyróżniamy m.in.[1]: - zmiany w strukturze konsumpcji, wynikające z planowanej podróży (np. konieczność oszczędzania), - podjęcie dodatkowej pracy (przy braku oszczędności) w celu uzyskania środków na planowaną podróż, pobudzanie inwestycji w celu uruchomienia dodatkowej produkcji artykułów związanych z podróżowaniem oraz niezbędnych po zakończeniu podróży (np. konserwacja sprzętu sportowo – turystycznego, wywołanie zdjęć z podróży), wzrost dochodów i zatrudnienia w gałęziach produkujących artykuły niezbędne do uprawiania turystyki oraz umożliwiających zakupy powyjazdowe. - odpływ środków pieniężnych do miejscowości, regionów lub państw, będących celem podróży turystycznej (może to nastąpić znacznie przed terminem podróży, jeżeli usługi rezerwowane są wcześniej), - powstanie inwestycji ułatwiających odbywanie podróży (wspomniane już biura podróży, agencie podróży, punkty informacji turystycznej, jak również firmy ubezpieczeniowe, finansowe itd.) kreujące nowy zawody i wzrost zatrudnienia. [1] W. Alejziak, Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, F.H-U.”Albis”, Kraków 1999, s. 50.

63 etap „podróż” Ekonomiczne skutki związane z etapem „podróż” obejmują następujące procesy[1]: - podjęcie inwestycji z zakresu infrastruktury transportowej, - wzrost zatrudnienia przy budowie infrastruktury transportowej, - wzrost zatrudnienia przy obsłudze podróżnych, - uzyskanie wpływów z tytułu usług transportowych świadczonych przez własnych przewoźników, - pobudzenie aktywności gospodarczej dzięki wykorzystaniu nowoczesnej i nowo powstałej infrastruktury transportowej przez inne gałęzie gospodarki [1] W. Alejziak, Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, F.H-U.”Albis”, Kraków s. 51.

64 etap „pobyt” W miejscu recepcji turystycznej generowane są największe dochody z turystyki, tutaj także zlokalizowana jest większość stanowisk pracy związanych obsługą turystów. Miejscowa ludność ma dzięki temu możliwość pracy w hotelach, restauracjach, punktach informacji turystycznej, a także w innych gałęziach gospodarki, które rozwijają się dzięki turystyce (np. przedsiębiorstwa transportu lokalnego {publiczna komunikacja lokalna, taksówki}, sklepy, stacje benzynowe, pracownicy poczty, służby zdrowia itd.).

65 Infrastruktura turystyczna = zagospodarowanie turystyczne- to inaczej baza materialna turystyki lub też urządzenia obsługi ruchu turystycznego. Odwiedzający dany obszar turystyczny korzystają zarówno z infrastruktury powstałej w celu zaspokajania potrzeb mieszkańców miejscowości turystycznej, jak również z urządzeń, obiektów i instytucji specjalistycznych. Dlatego też można wyróżnić infrastrukturę turystyczną i infrastrukturę paraturystyczną.

66 Infrastruktura turystyczna- przeznaczona jest głównie dla turystów i obejmuje zespół urządzeń i instytucji stanowiących bazę materialną i organizacyjną turystki, takich jak urządzenia transportowe, baza gastronomiczna i noclegowa, a także urządzenia umożliwiające korzystanie z walorów turystycznych (np. szlaki turystyczne, wyciągi narciarskie i kolejki linowe) oraz organizacje zajmujące się turystyką (stowarzyszenia turystyczne, punkty informacji turystycznej).

67 Infrastruktura paraturystyczna- jest wykorzystywana zarówno przez mieszkańców danego terenu, ale również dla turystów - w skład infrastruktury paraturystycznej wchodzi m.in. uzbrojenie techniczne terenu (gaz, woda, kanalizacja, elektryczność), łączność telekomunikacyjna oraz internetowa, urzędy pocztowe, ośrodki zdrowia, posterunki policyjne, banki, domy kultury i biblioteki itp..

68 Rynek turystyczny Według klasycznej definicji rynek występuje wówczas , kiedy nabywcy i sprzedawcy określają, co mają zamiar kupować i sprzedawać, i na jakich warunkach. W przypadku rynku turystycznego przedmiotem wymiany jest wszystko to, co oferuje się nabywcy, aby zaspokoić jego pragnienia i oczekiwania związane z wyjazdem turystycznym. Źródło: Gołembski G. i in. Kompendium wiedzy o turystyce

69 Źródło: Opracowanie własne J. Drążkiewicz na podstawie LŹródło: Opracowanie własne J. Drążkiewicz na podstawie L.Butowski, Organizacja turystyki w Polsce, Warszawa-Lublin 2004, s. 13.

70 Kategoria inni podróżni:Międzynarodowi: Pracownicy przygraniczni (mieszkający w jednym kraju a pracujący w innym) Czasowi i stali imigranci Nomadowie (ludy wędrowne), uciekinierzy Członkowie sił zbrojnych (podróżujących z kraju zamieszkania do kraju odbywania służby) Urzędnicy konsularni i dyplomaci Podróżujący w tranzycie (pozostający na lotniskach) Krajowi: Mieszkańcy danego kraju, którzy podróżują do innej miejscowości z zamiarem zamieszkania na stałe Osoby, które podróżują w celach podjęcia pracy zawodowej Osoby, które dojeżdżają do sąsiedniej miejscowości do pracy lub nauki Nomadowie Bezdomni Członkowie sił zbrojnych w czasie manewrów

71 Odwiedzających od innych podróżnych odróżniają trzy kryteria:podróż powinna odbywać się do miejscowości znajdującej się poza codziennym otoczeniem danej osoby; pozwala to wykluczyć mniej lub bardziej regularne podróże między miejscem nauki lub pracy a domem rodzinnym; długość pobytu w odwiedzanej miejscowości nie powinna przekraczać 12 miesięcy; powyżej tego czasu odwiedzający uzyskał by status mieszkańca tej miejscowości (z punktu widzenia prawa i statystyki); głównym celem wizyty nie może być działalność zarobkowa wynagradzana w odwiedzanej miejscowości; w ten sposób wyklucza się emigracje ludności związane z pracą.

72 Cel podróży jako kryterium podziału ruchu turystycznegoTurystyka wypoczynkowa Turystyka poznawcza Turystyka kwalifikowana Turystyka w interesach (turystyka handlowa, biznesowa, kongresowa) Turystyka motywacyjna Turystyka zdrowotna Turystyka etniczna Turystyka wiejska (agroturystyka) Turystyka ekologiczna Turystyka religijna i pielgrzymkowa Odwiedziny krewnych i znajomych

73 Podróże służbowe Podróże służbowe są pojęciem szerszym znaczeniowo wobec turystyki biznesowej. Oznaczają wszystkie podróże, których cele są związane z pracą bądź interesami podróżującego. Podróże te mogą wynikać z konieczności prowadzenia pracy, mogą pomóc zatrudnionemu wykonywać swoje zadania bardziej efektywnie, jak również być formą nagrody od pracodawcy za dobrze wykonane zadanie, dlatego w zakres podróży służbowych mogą wchodzić indywidualne podróże służbowe jak również turystyka biznesowa, która dotyczy zazwyczaj spotkań, wystaw, podróży motywacyjnych, turystyki korporacyjnej

74

75 FUNKCJE WSPÓŁCZESNEJ TURYSTYKI1) wypoczynkowa (potrzeby związane z odnową sił fizycznych i psychicznych) 2) zdrowotna (wypoczynek + rehabilitacja) 3) wychowawcza (jako element procesu wychowania np. kontakty z ludźmi) 4) kształceniowa (turystyka uczy) 5) miastotwórcza 6) ekonomiczna (daje dochody, przyczynia się do wzrostu zatrudnienia, rozwoju inwestycji)

76 Formy turystyki Turystyka krajowa – obejmuje podróże we własnym krajuTurystyka krajowa – obejmuje podróże we własnym kraju Turystyka przyjazdowa – obejmuje przyjazdy do danego kraju osób mieszkających poza jego granicami Turystyka wyjazdowa – obejmuje wyjazdy mieszkańców danego kraju do innych krajów

77 Kategorie turystyki turystyka wewnątrzkrajowa – składająca się z turystyki krajowej i przyjazdowej turystyka narodowa – składająca się z turystyki krajowej i wyjazdowej turystyka międzynarodowa – składająca się z turystyki przyjazdowej i wyjazdowej

78 Formy i kategorie turystykiTurystyka krajowa Turystyka narodowa wewnątrzkrajowa Turystyka Turystyka międzynarodowa Turystyka przyjazdowa Turystyka wyjazdowa Źródło: Butowski L, Organizacja turystyki w Polsce

79

80 Prognoza rozwoju turystyki (wg WTO) do 2020 r.Według Światowej Organizacji Turystyki wielkość światowego rynku turystycznego wyniesie do roku ,6 mld osób, co odpowiada rocznej stopie wzrostu o 4,3%, a przychody z turystyki wzrosną d 1,9 biliona USD (roczna stopa wzrostu - 6,4%). Prognoza ta przewiduje zmianę kierunku światowej turystyki w stronę Azji Wschodniej, gdzie średnio roczny wzrost ma wynieść 6,5%. Prognoza WTO przewiduje ponad to, że w 2020 r. do Azji Wschodniej uda się co czwarty turysta. Najchętniej odwiedzanymi krajami świata w 2020 r. mają być: Chiny, USA, Francja, Hiszpania, Hongkong.

81

82

83

84

85 Liczba zagranicznych wyjazdów mieszkańców Polski (przekroczenia granicy)                                                                                                                                         Źródło: GUS na podstawie danych Straży Granicznej 85

86

87

88

89

90

91

92

93 CHARAKTERYSTYKA CELÓW PODRÓŻY KRAJOWYCHCele krajowych wyjazdów długookresowych (minimum 5 dni) Cele krajowych wyjazdów krótkookresowych (2 - 4 dni) 93

94 TURYSTYKA krajowa Krajowy ruch turystyczny (wszystkie wyjazdy - dane w mln wizyt) 2000 2001 2002 2003 2005 2007 Ogółem liczba podróży 63,9 53,8 54,2 48,4 35,9 34,9 Krajowy ruch turystyczny (wyjazdy długookresowe - mln wizyt) 2002 2003 2004 2005 2007 Ogółem liczba podróży 18,0 17,2 14,6 14,7 15,8 Krajowy ruch turystyczny (wyjazdy krótkookresowe - mln wizyt ) 2001 2002 2003 2004 2005 Ogółem liczba podróży 36,4 36,2 31,2 25,0 21,2 94

95 Struktura organizacyjna turystyki w Polsce, biura turystyczne, organizacje turystyczne w Polsce i na świecie. Polityka państwa w zakresie rozwoju turystyki

96 Szczeble organizacyjne turystyki na świecie:1.1.Organizacje ogólnoświatowe mające wpływ na funkcjonowanie turystyki 1.2.Międzynarodowe Organizacje Turystyczne o zasięgu ogólnoświatowym 1.3.Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych regionach 1.4.Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznych 1.4.1.Sektor touroperatorów i agencji podróży 1.4.2.Sektor hotelarstwa i gastronomi 1.4.3.Sektor transportowy 1.4.4.Międzynarodowe przedsiębiorstwa turystyczne

97 1.1.Organizacje ogólnoświatowe mające wpływ na funkcjonowanie turystykiONZ – Organizacja Narodów Zjednoczonych CELE: - utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa -rozwijanie przyjaznych stosunków między państwami - przyczynianie się do rozwoju praw człowieka ZWIĄZKI Z TURYSTYKĄ: - np. Rzymska Karta Turystyki z 1963 r. poświęcona sprawą międzynarodowego obrotu towarowego i osobowego.

98 1.1.Organizacje ogólnoświatowe mające wpływ na funkcjonowanie turystykiUNESCO – Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury CELE: - współpraca w celu polepszenia wzajemnej znajomości i zrozumienia pomiędzy ludźmi. - inicjowanie zamian w edukacji -zabezpieczenie i konserwacja książek, dzieł sztuki, zabytków historii i nauki LISTA ŚWIATOWEGO DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I PRZYRODNICZEGO UNESCO!!!

99 1.1.Organizacje ogólnoświatowe mające wpływ na funkcjonowanie turystykiOECD – Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju CELE: - osiąganie szybkiego wzrostu gospodarczego i wzrostu zatrudnienia w krajach członkowskich - przyczynianie się do rozwoju gospodarczego słabiej rozwiniętych państw - popieranie wielostronnego handlu światowego ZWIĄZKI Z TURYSTYKĄ: KOMITET TURYSTYCZNY przy OECD.

100 1.2. Międzynarodowe Organizacje Turystyczne o zasięgu ogólnoświatowym:UN WTO – Światowa Organizacja Turystyki CELE: - stanowi forum stwarzające okazję do spotkań oraz wymiany doświadczeń pomiędzy jej członkami - współpracuje i udziela pomocy państwom rozwijającym się - prowadzi badania kontrolujące rozwój turystyki prowadzi działalność wydawniczą Członkowie stali Członkowie afiliowani

101 1.2. Międzynarodowe Organizacje Turystyczne o zasięgu ogólnoświatowym:Członkowie UN WTO w 2007 roku 1 –Afghanistan 2 -Albania 3-Algeria 4-Andorra 5-Angola 6-Argentina 7-Armenia, 8-Australia, 9-Austria, 10-Azerbaijan 11-Bahamas 12-Bahrain 13-Bangladesh 14-Belarus, 15-Benin 16-Bhutan 17-Bolivia 18-Bosnia and Herzegovina 19-Botswana 20-Brazil 21-Bulgaria 22-Burkina Faso 23-Burundi 24- Cambodia 25-Cameroon 26-Canada 27-Cape Verde 28-Central African Republic 29-Chad 30-Chile 31-China 32-Colombia 33-Congo 34-Costa Rica 35-Côte d'Ivoire 36-Croatia 37-Cuba 38-Cyprus 39-Czech Republic40-Democratic People's Republic of Korea 41-Democratic Republic of the Congo 42-Djibouti 43-Dominican Republic 44-Ecuador 45-Egypt 46-El Salvador 47-Equatorial Guinea 48-Eritrea 49-Ethiopia 50-Fiji 51-France 52-Gabon 53-Gambia 54-Georgia 55-Germany56-Ghana 57-Greece 58-Guatemala59-Guinea 60-Guinea-Bissau 61-Haiti 62-Honduras 63-Hungary 64-India 65-Indonesia, 66-Iran, 67-Islamic Republic of Iraq 68-Israel 69-Italy 70-Jamaica 71-Japan   72-Jordan 73-Kazakhstan 74-Kenya 75-Kuwait 76-Kyrgyzstan 77-Lao People's Democratic Republic 78-Latvia 79-Lebanon 80-Lesotho 81-Libyan Arab Jamahiriya 82-Lithuania 83-Madagascar 84-Malawi 85-Malaysia 86-Maldives 87-Mali 88-Malta 89-Mauritania 90-Mauritius 91-Mexico 92-Monaco 93-Mongolia 94-Morocco 95-Mozambique 96-Namibia 97-Nepal 98-Netherlands 99-Nicaragua 100-Niger 101-Nigeria 102-Oman 103-Pakistan 104-Panama 105-Ppua New Guinea 106-Paraguay 107-Peru 108-Philippines 109-Poland 110-Portugal 111-Qatar 112-Republic of Korea  Republic of Moldova Romania Russian Federation 116-Rwanda 117-San Marino 118-Sao Tome and Principe 119-Saudi Arabia 120-Senegal121-Serbia 122-Seychelles 123-Sierra Leone 124-Slovakia 125-Slovenia 126-South Africa 127-Spain 128-Sri Lanka 129-Sudan 130-Swaziland 131-Switzerland 132-Syrian Arab Republic 133-Thailand 134-The former Yugoslav Republic of Macedonia 135-Timor-Leste 136-Togo 137-Tunisia 138-Turkey 139-Turkmenistan 140-Uganda 141-Ukraine 142-United Kingdom 143-United Republic of Tanzania 144-Uruguay 145-Uzbekistan 146-Venezuela 147-Viet Nam 148-Yemen 149-Zambia 150-Zimbabwe Na początku 2007 roku działało także ponad 300 członków afiliowanych.

102 1.2. Międzynarodowe Organizacje Turystyczne o zasięgu ogólnoświatowym:WT&TC – Światowa Rada Podróży i Turystyki CEL: -promowanie rozwoju i ekspansji turystyki na całym świecie ELITARNY CHARAKTER!!! W 2002 roku należało do niej 84 prezesów, właścicieli i dyrektorów czołowych światowych firm turystycznych.

103 1.2. Międzynarodowe Organizacje Turystyczne o zasięgu ogólnoświatowym:ITA – Międzynarodowe Stowarzyszenie Turystyki CEL: - popieranie rozwoju turystyki międzynarodowej Zrzesza stowarzyszenia automobilowe, kempingowe, turystyki wodnej, pieszej, kluby turystyczne i motorowerowe.

104 1.3. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych regionachETC – Europejska Komisja Turystyczna CELE: - promowanie Europy jako celu podróży turystycznych - popieranie współpracy europejskiej w zakresie turystyki - ułatwienia wymiany informacji -badania marketingowe PATA – Stowarzyszenie Turystyczne Azji i Pacyfiku ATA – Afrykańskie Stowarzyszenie Turystyki

105 1.4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznychSektor touroperatorów i agencji podróży UFTAA – Światowa Federacja Narodowych Związków Biur Podróży Została założona 22 września 1966 r. w Rzymie. Federację tworzą: - członkowie rzeczywiści – krajowe stowarzyszenia touroperatorów i agentów podróży -członkowie stowarzyszeni – agencje podróży i inne instytucje związane z branżą turystyczną. Do UFTAA należy m.in. Polska Izba Turystyki oraz przedsiębiorstwo turystyczne ORBIS SA. CELE I ZADANIA: - być międzynarodowym forum, na którym poruszane są kwestie dotyczące światowej turystyki i podróży; - reprezentować poglądy oraz wspierać interesy swoich członków; - propagowanie i wspieranie wolności podróży na całym świecie; - prowadzenie lobbingu przeciwko ustawom szkodliwym dla ogólnie pojętego rozwoju turystyki oraz ograniczającym swobodne przemieszczanie się; - polepszenie bezpieczeństwa w środkach transportu.

106 1.4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznychWATA – Światowe Stowarzyszenie Agencji Podróży Stowarzyszenie powstało 5 maja 1949 roku w Genewie. Siedziba mieście się w Gland (Szwajcaria). W 2000 roku do Stowarzyszenia należało 84 agentów podróży z 54 krajów świata. CELE: - popieranie i ochrona interesów gospodarczych swoich członków, poprzez wymianę oraz racjonalną organizację usług turystycznych; - gromadzenie i rozwijanie dokumentacji i reklamy w dziedzinie organizacji turystyki międzynarodowej; - uczestniczenie we wszystkich działaniach handlowych i finansowych, które pozostają w bezpośrednim związku z wyżej wymienionymi celami.

107 1.4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznychASTA – Amerykańskie Stowarzyszenie Agentów Podróży Działa od 1931r. Siedziba stowarzyszenia znajduje się w Nowym Jorku. Liczba członków stowarzyszenia przekracza a są wśród nich przedstawiciele wszystkich branż związanych z turystyką takie jak biura i agencje turystyczne, touroperatorzy, hotele i sieci hotelowe, linie lotnicze, przewoźnicy promowi, wypożyczalnie samochodów. CELE: - promowanie profesjonalnych i etycznych wzorców zachowań w przemyśle turystycznym (Kodeks Etyczny ASTA) - polepszanie wizerunku swoich członków i zachęcanie do korzystania z ich usług - działanie na rzecz ochrony konsumenta i bezpieczeństwa podróży - reprezentowanie poglądów i interesów agentów podróży na wszystkich szczeblach administracji rządowej i przemysłu turystycznego.

108 1.4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznychSektor hotelarstwa i gastronomii IH&RA – Międzynarodowe Stowarzyszenie Hoteli i Restauracji Do IH&RA należą krajowe stowarzyszenia hotelowe oraz restauracje ze 105 państw świata oraz pojedyncze hotele i restauracje (w sumie około 4000) z ponad 150 państw świata. Polskę w Stowarzyszeniu reprezentuje Polskie Zrzeszenie Hoteli. DZIAŁALNOŚĆ IH&RA dotyczy: - międzynarodowej klasyfikacji hoteli - statystyki branżowej - polityki podatkowej w przemyśle hotelarskim - zarządzania zasobami ludzkimi

109 1.4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznychIYHF – Międzynarodowa Federacja Schronisk Młodzieżowych Federacja działa od 1932 roku a jej siedziba jest w Londynie. Członkami Federacji są krajowe stowarzyszenia schronisk młodzieżowych posiadające co najmniej 5 schronisk z co najmniej 1000 łóżek oraz udzielają w ciągu roku co najmniej 5000 noclegów. W 2003 roku członkowie Federacji reprezentowali ponad 4500 schronisk z 50 państw świata. CELE: - zapewnienie młodzieży tanich noclegów w schroniskach młodzieżowych; - krzewienie współpracy między stowarzyszeniami schronisk młodzieżowych; - rozwijanie wśród młodzieży zamiłowania do krajoznawstwa i turystyki, zwłaszcza miejskiej.

110 1.4. Międzynarodowe Organizacje działające w poszczególnych sektorach turystycznychSektor transportowy IATA - Stowarzyszenie Międzynarodowego Transportu Lotniczego IATA zostało założone w 1945 roku w Hawanie a obecna siedziba mieści się w Genewie. Członkiem IATA może zostać każde przedsiębiorstwo, które posiada rządową licencję na prowadzenie regularnych przewozów lotniczych. W 2002 roku do stowarzyszenia należało 274 linii lotniczych. DZIALALNOŚĆ: IATA dba o interesy linii lotniczych oraz organizuje bezkonfliktową współpracę z władzami państwowymi, klientami oraz osobami trzecimi tzn. touroperatorami, agentami podróży, firmami spedycyjnymi, dostawcami ekwipunku itd. IRU – Międzynarodowy Związek Transportu Drogowego IUR – Międzynarodowy Związek Kolei

111 Szczeble organizacyjne polskiej turystyki1.1.Turystyka na szczeblu centralnym Sejm RP Rada Ministrów Polityka państwa na rzecz rozwoju turystyki Ministerstwo Sportu i Turystyki Polska Organizacja Turystyczna 1.2. Turystyka na szczeblu samorządu terytorialnego Organizacja turystyki na szczeblu wojewódzkim Organizacja turystyki na szczeblu powiatowym Organizacja turystyki na szczeblu gminnym 1.3.Wybrane turystyczne organizacje i stowarzyszenia branżowe Polska Izba Turystyki Polskie Zrzeszenie Hoteli PTTK PTSM Polska Federacja Kampingu i Caravaningu 1.4.Przedsiębiorstwa turystyczne w Polsce

112 Czerpanie ekonomicznych korzyści zależy przede wszystkim od właściwej POLITYKI TURYSTYCZNEJ.Polityka turystyczna wyraża się w stwarzaniu sprzyjających warunków rozwoju gospodarki turystycznej. Jest to stymulowanie procesów rozwojowych turystyki na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Podmiotami tej polityki są: - władze centralne, wojewódzkie, powiatowe, gminne - przedsiębiorstwa i organizacje turystyczne w miejscu recepcji turystycznej (baza noclegowa, gastronomiczna, przewoźnicy turystyczni, gestorzy atrakcji turystycznych) - przedsiębiorstwach i organizacjach należących do tzw. uzupełniającej gospodarki turystycznej (firmy produkujące pamiątki, świadczące usługi wydawnicze i kartograficzne) - przedsiębiorstwach i organizacjach należących do tzw. pośredniej gospodarki turystycznej (świadczące tzw. usługi towarzyszące bez których rozwój turystyki byłby trudny np. banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, przedsiębiorstwa budowlane, rolnictwo, rzemiosło)

113 Najczęściej polityka turystyczna dotyczy następujących obszarów działania:-zagospodarowania turystycznego (rozwój infrastruktury turystycznej i paraturystycznej), -kreowania nowych form turystyki, - promocji turystyki, -opracowywania systemu informacji turystycznej, -ochronę walorów turystycznych, -aktywizację społeczności lokalnej, -współpracę jednostek samorządu lokalnego z branża turystyczną, - współpracę jednostek samorządu lokalnego z jednostkami samorządowymi szczebla powiatowego, wojewódzkiego i centralnego, - współpracę w zakresie euroregionalnym

114 Polityka turystyczna na szczeblu centralnymW celu skutecznej realizacji zadań związanych z turystyką w wielu europejskich państwach wyróżniamy dwa rodzaje organizacji zajmujących się zarządzaniem turystyką na szczeblu centralnym. Są to: Narodowe Administracje Turystyczne (NTA -National Tourism Administration) Narodowe Organizacje Turystyczne (NTO Nacionale Tourism Organization) Funkcje NTA pełną organy władzy państwowej (właściwi ministrowie). W Polsce funkcje NTA pełni Ministerstwo Sportu i Turystyki Główne zadania NTA: - prowadzenie szeroko rozumianej polityki turystycznej - tworzenie ram prawnych funkcjonowania rynku usług turystycznych Funkcję NTO pełnią wyspecjalizowane organizacje publiczne lub publiczno-prawne, finansowane w przeważającej części z budżetu państwa. W Polsce funkcje NTO pełni Polska Organizacja Turystyczna. Główne zadanie NTO: - wsparcie sektora turystycznego poprzez szeroko rozumianą działalność informacyjną, marketingową i promocyjną

115 NTA i NTO w wybranych krajach Europy w 2006 rokuAustria Narodowe Biuro Turystyki (Österreich Werbung) Ministerstwo Handlu i Przemysłu Dania Duńska Rada Turystyki (Dansk Turistraad) Ministerstwo Komunikacji i Turystyki Finlandia Finnish Tourist Board (FTB) Francja Maison De la France Ministerstwo Transportu, Zagospodarowania i Turystyki Grecja Narodowe Biuro Turystyki (EOT) Ministerstwo Gospodarki Narodowej Hiszpania Narodowe Biuro Turystyki(TURESPANA) Ministerstwo Przemysłu, Handlu i Turystyki, Sekretariat Turystyki Irlandia Zarząd Turystyki Irlandii (NTB) Ministerstwo Transportu i Turystyki Niemcy Niemiecka Centrala Turystyki (Deutsche Zentrale für Tourismus DZT) Ministerstwo Gospodarki, Departament Turystyki Polska Polska Organizacja Turystyczna (POT) Portugalia Ministerstwo Handlu i Turystyki (ICEP) Ministerstwo Handlu i Turystyki Wielka Brytania Brytyjski Urząd Turystyczny (British Tourist Authority BTA) Węgry Hungarian Tourist Bard Ministerstwo Przemysłu i Handlu

116 Urząd Kultury Fizycznej i TurystykiW latach organem centralnym odpowiedzialnym za sprawy z dziedziny turystyki w Polsce był Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki. Sprawy turystyki były prowadzone w następujących jednostkach organizacyjnych: Departament Gospodarki Turystycznej Departament Promocji Turystyki Departament Zagraniczny Departament Inwestycji

117 Rysunek 1.1. Organizacja Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.Ponieważ UKFiT zajmował się jednocześnie polityką turystyczną i promocją a zakres jego działania wykraczał daleko poza sprawy związane z turystyką (także sport, rehabilitacja, kultura fizyczna, rekreacja) nie mógł on działać efektywnie w sprawach rozwoju turystyki. Ponadto organizacja UKFiT odbiegała daleko od wprowadzanych w innych krajach rozwiązań związanych z szeroko rozumianą decentralizacja władzy centralnej na rzecz regionalnych podmiotów.

118 Zmiany w zarządzaniu turystyką w Polsce na szczeblu centralnymW celu usprawnienia zarządzania turystyką w Polsce w 2000 roku rozdzielono sprawy polityki turystycznej państwa od promocji turystycznej. Jeśli chodzi o politykę turystyczną w 2000roku podlegała ona przez krótki okres Ministerstwu Transportu i Gospodarki Morskiej a następnie przeszła pod kompetencje Ministra Gospodarki i Pracy, który to urząd funkcjonuje dzisiaj pod nazwą Ministerstwo Gospodarki. Od 2007 roku turystyka podlega Ministerstwu Sportu i Turystyki.

119 Ministerstwo Sportu i TurystykiRozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2007 r. zmieniającym rozporządzenie z dnia 23 sierpnia 2005 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Sportu zmieniono nazwę "Ministerstwo Sportu" na nazwę "Ministerstwo Sportu i Turystyki". Nowa nazwa obowiązuje od dnia 23 lipca 2007 r. Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Sportu i Turystyki, z mocą od dnia 23 lipca 2007 r., rozszerzono zakres działania Ministra o dział administracji rządowej "turystyka". Tym samym Minister Sportu i Turystyki stał się dysponentem części 25 i 40 budżetu państwa

120 Do głównych zadań Departamentu Turystyki MinisterDo głównych zadań Departamentu Turystyki Minister. Sportu i Turystyki należy: Do zadań Departamentu należy w szczególności: opracowywanie, wdrażanie i monitorowanie strategicznych dokumentów rozwoju sektora turystyki; prowadzenie spraw związanych z zagospodarowaniem turystycznym kraju; prowadzenie prac związanych z tworzeniem mechanizmów regulacji rynku turystycznego, w szczególności w zakresie rozwoju przedsiębiorczości w sektorze turystyki, podnoszenia jakości usług turystycznych oraz ochrony konsumentów usług turystycznych; dokonywanie oceny funkcjonowania sektora usług turystycznych; prowadzenie spraw wynikających z zadań ministra właściwego do spraw turystyki w zakresie uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego przewodnik turystyczny oraz do podejmowania lub wykonywania działalności pilota wycieczek; prowadzenie spraw wynikających z zadań ministra właściwego do spraw turystyki określonych ustawą o usługach turystycznych, w tym: rozpatrywania odwołań od decyzji marszałków województw w sprawach dotyczących: organizatorów turystyki i pośredników turystycznych, przewodników turystycznych i pilotów wycieczek, organizatorów szkoleń na przewodników turystycznych i szkoleń na pilotów wycieczek oraz podmiotów świadczących usługi hotelarskie w obiektach hotelarskich, sprawowania nadzoru nad marszałkami województw w zakresie wykonywania zadań wynikających z ustawy o usługach turystycznych, prowadzenia Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych; współdziałanie z Departamentem Jednostek Nadzorowanych i Podległych w zakresie merytorycznego nadzoru nad działalnością Polskiej Organizacji Turystycznej i Instytutu Turystyki; opiniowanie wniosków o nadanie odznaczeń państwowych oraz odznaki honorowej za zasługi dla turystyki

121 Polska Organizacja TurystycznaDrugą instytucją szczebla centralnego odpowiedzialną za rozwój turystyki jest Polska Organizacja Turystyczna (POT). Jest ona państwową osobą prawną odpowiedzialną za promocję turystyczną Polski. Do ustawowych zadań Polskiej Organizacji Turystycznej należy: promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie, zapewnianie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i na świecie, inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej, inspirowanie tworzenia regionalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zakresem działania obszar jednego lub więcej województw, oraz lokalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zakresem działania obszar jednej lub więcej jednostek samorządu lokalnego, a także z nimi współdziałanie.

122 ROT-y i LOT-y Na szczeblu regionalnym sprawami promocji zajmują się Regionalne Organizacje Turystyczne (ROT), a na szczeblu lokalnym - Lokalne Organizacje Turystyczne (LOT). Organizacje te mają formę stowarzyszeń, a ich członkami mogą być w szczególności: -jednostki samorządu terytorialnego, -organizacje zrzeszające przedsiębiorców z dziedziny turystyki -stowarzyszenia działające w dziedzinie turystyki Nadzór nad ROT-ami i LOT-ami sprawuje minister właściwy ds. turystyki. Ustawa przyznaje ROT-om i LOT-om prawo prowadzenia działalności gospodarczej w rozmiarach służących realizacji ich celów statutowych. Do zadań regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych należy: 1) promocja turystyczna obszaru ich działania, 2) wspomaganie funkcjonowania i rozwoju informacji turystycznej, 3) inicjowanie, opiniowanie i wspieranie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej, 4) współpraca z Polską Organizacją Turystyczną.

123 Turystyka na szczeblu samorządu terytorialnegoKompetencje władz terenowych w zakresie rozwoju turystyki są wyrazem postępującej decentralizacji władzy w Polsce. Turystyka staje się ważnym narzędziem kształtującym oblicze polityki regionalnej wszystkich polskich województw oraz znajduje miejsce w strategiach rozwoju wielu powiatów i gmin.

124 Turystyka w zadaniach wojewódzkiego samorządu terytorialnegoSamorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami, w szczególności w zakresie: 1) edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego, 2) promocji i ochrony zdrowia, 3) kultury i ochrony jej dóbr, 4) pomocy społecznej, 5) polityki prorodzinnej, 6) modernizacji terenów wiejskich, 7) zagospodarowania przestrzennego, 8) ochrony środowiska, 9) gospodarki wodnej, w tym ochrony przeciwpowodziowej, 10) transportu zbiorowego i dróg publicznych, 11) kultury fizycznej i turystyki, 12) ochrony praw konsumentów, 13) obronności, 14) bezpieczeństwa publicznego, 15) przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracy. (Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie wojewódzkim)

125 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej. Do zadań samorządu wojewódzkiego od r. należy: dokonywanie zaszeregowania obiektów hotelarskich do poszczególnych rodzajów, nadawanie kategorii, prowadzenie ewidencji oraz kontrolowanie obiektów. potwierdzanie lub zmiana dotychczasowego zaszeregowania obiektów hotelarskich oraz wydawanie na wniosek przedsiębiorcy, w formie decyzji administracyjnej, przyrzeczenia zaszeregowania obiektu hotelarskiego do odpowiedniego rodzaju i kategorii, zwane dalej (promesą). tworzenie środków specjalnych przeznaczonych na finansowanie zadań związanych ze sprawdzaniem kwalifikacji kandydatów na przewodników turystycznych i pilotów wycieczek, sprawdzaniem znajomości języka obcego przez przewodników turystycznych i pilotów wycieczek oraz dokonywaniem oceny spełniania przez obiekty hotelarskie wymagań przewidzianych dla rodzaju i kategorii, do których zostały zaszeregowane. prowadzenie rejestru Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych . wydawanie dyspozycji wypłaty zaliczki na pokrycie kosztów powrotu klienta do występowanie na rzecz klientów w sprawach wypłaty środków z tytułu umowy gwarancji bankowej, umowy gwarancji ubezpieczeniowej lub umowy ubezpieczenia, na zasadach określonych w treści tych umów. przesyłanie kopii zaświadczenia o wpisie do rejestru oraz kopii stosownych dokumentów do ministra właściwego do spraw turystyki, udzielanie informacji o danych zawartych w rejestrze na zasadach ustalonych dla Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystyki. kontrolowanie prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, wydawanie decyzji administracyjnych o stwierdzeniu wykonywania działalności gospodarczej bez wymaganego wpisu do rejestru oraz o zakazanie wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem do rejestru. wydawanie upoważnień jednostkom organizacyjnym lub osobom do przeprowadzania szkoleń dla kandydatów ubiegających się o uprawnienia przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek. kontrola organizatorów szkoleń na przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek. powoływanie komisji egzaminacyjnych przeprowadzających egzamin na przewodników turystycznych lub na pilotów wycieczek. wydawanie, odmowa wydania, zawieszanie lub przywracanie uprawnień przewodnikom turystycznym i pilotom wycieczek, prowadzenie ewidencji nadanych uprawnień przewodnikom turystycznym i pilotom wycieczek. kontrolowanie osób wykonujących zadania przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek  zakresie posiadania uprawnień. powoływanie komisji egzaminacyjnych języków obcych spośród osób znajdujących się na liście ministra właściwego do spraw turystyki.

126 Turystyka w zadaniach powiatowego samorządu terytorialnegoPowiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie: 1) edukacji publicznej, 2) promocji i ochrony zdrowia, 3) pomocy społecznej, 4) polityki prorodzinnej, 5) wspierania osób niepełnosprawnych, 6) transportu zbiorowego i dróg publicznych, 7) kultury i ochrony dóbr kultury, 8) kultury fizycznej i turystyki, 9) geodezji, kartografii i katastru, 10) gospodarki nieruchomościami, 11) administracji architektoniczno-budowlanej, 12) gospodarki wodnej, 13) ochrony środowiska i przyrody, 14) rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, 15) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, 16) ochrony przeciwpowodziowej, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, 17) przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy, 18) ochrony praw konsumenta, 19) utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, 20) obronności, 21) promocji powiatu, 22) współpracy z organizacjami pozarządowymi. (Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym)

127 Turystyka w zadaniach gminnego samorządu terytorialnegoDokonując analizy możliwości rozwoju turystyki na lokalnym szczeblu samorządu terytorialnego należy uwzględnić ustawowe zadania własne, które zostały przypisane gminnym jednostkom samorządu terytorialnego w Polsce. Art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym brzmi następująco: Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:    1)ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,    2)gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,    3)wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,    4)lokalnego transportu zbiorowego,    5)ochrony zdrowia,    6)pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,    7)gminnego budownictwa mieszkaniowego,    8)edukacji publicznej,    9)kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,    10)kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,    11)targowisk i hal targowych,    12)zieleni gminnej i zadrzewień,    13)cmentarzy gminnych,    14 porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,    15)utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,    16)polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,    17)wspierania i upowszechniania idei samorządowej,    18)promocji gminy,    19)współpracy z organizacjami pozarządowymi,    20)współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

128 Wśród zadań szczegółowych dotyczących turystyki na szczeblu gminy należy wymienić przede wszystkim obowiązki wynikające z ustawy o usługach turystycznych. Na mocy ustawy samorządy gminne zostały zobligowane do prowadzenia ewidencji obiektów noclegowych nie podlegających kategoryzacji (pól biwakowych i innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie). Gminy mają możliwość przeprowadzania kontroli, a nawet w razie nie spełniania wymagań budowlanych, przeciwpożarowych czy sanitarnych lub naruszenia wymagań co do wielkości obiektu, jego wyposażenia, kwalifikacji personelu oraz zakresu świadczonych usług (ustalonych dla rodzaju i kategorii, do których obiekt został zaszeregowany), zastosowanie nakazu wstrzymania świadczenia usług (obiekty nie podlegające kategoryzacji) lub powiadomienia organu prowadzącego ewidencje obiektów hotelarskich (marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce położenia obiektu hotelarskiego).Są to bezpośrednie instrumenty oddziaływania jakie mają organy gminy na poprawę jakości usług noclegowych [1]. Warto zaznaczyć, że w wielu miejscowościach turystycznych obiekty nieskategoryzowane stanowią bezwzględną większość miejsc noclegowych, co tym bardziej podkreśla wagę postawionego przed gminami zadania. [1] Ustawa z dania 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych (Dz.U. z 2006 Nr 220 poz. 1600)

129 Turystyka w zadaniach gminnego samorządu terytorialnegoPrzykładowe formy aktywności gmin w zakresie rozwoju turystyki: - PRZYGOTOWANIE, UCHWALENIE I REALIZACJA STRATEGII ROZWOJU TURYSTYKI W GMINIE Strategia jest najważniejszym narzędziem służącym do prowadzenia przemyślanej polityki turystycznej. Strategia powinna zawierać analizę SWOT, czyli powinna przeprowadzić głęboką analizę możliwości jakie daje teren gminy do rozwoju turystyki i rekreacji, ograniczeń i problemów związanych z rozwojem turystyki a także zestawienie mocnych stron i słabych stron jeśli idzie o rozwój turystyki w naszej  gminie. Taka analiza wskaże jakie miejsce wśród innych, konkurencyjnych gmin, zajmuje nasza gmina, co nas wyróżnia, co jest naszą mocną stroną, jakie kierunki działań powinniśmy podjąć w najbliższych latach, aby czerpać jak największe korzyści z rozwoju turystyki. Dzięki przemyślanej strategii i jej realizacji gmina szybciej osiągnie zamierzone cele a przy tym poniesie mniejsze wydatki. Często się zdarza, że przy prowadzeniu nieprzemyślanych działań narażamy się na niepotrzebne koszty np. na nieprzemyślane i sporadyczne działania marketingowe.    - ODZIAŁYWANIA NA ROZWÓJ TURYSTYKI POPRZEZ MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W miejscowym palnie zagospodarowania przestrzennego należy uwzględnić potrzeby gospodarki turystycznej, w szczególności terenów podlegający ochronie środowiska naturalnego. Plan jest narzędziem kształtowania ładu przestrzennego i polityki zarządzania nieruchomościami w gminie. - ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNEJ W szczególności działania powinny dotyczyć inicjowania tworzenia obiektów bazy noclegowej (szczególnie obiektów agroturystycznych), szlaków turystycznych, a także rozwoju infrastruktury drogowej i komunalnej. - TWORZENIE PRODUKTÓW TURYSTYCZNYCH Produkty turystyczne nie są jednorodne. Produktem turystycznym może być przykładowo miejsce (region, gmina, miejscowość), obiekt (zamek, pałac, hotel, uzdrowisko, rezerwat przyrody, jezioro), wydarzenie (festiwal, impreza sportowa), lub konkretna rzecz np. mapa. Tworzenie produktów turystycznych zależy przede wszystkim od możliwości finansowych gmin oraz od chęci prowadzenia działań w tym kierunku.

130 Turystyka w zadaniach gminnego samorządu terytorialnego- KORZYSTANIE ZE ŚRODKÓW UE Przed przystąpieniem do UE gminy miały możliwości pozyskiwania środków z funduszy przedakcesyjnych takich jak m.in. SAPARD. Obecnie pieniądze na rozwój turystyki mogą być pozyskiwane w funduszy strukturalnych. -POZYSKIWANIE INWESTORÓW TURYSTYCZNYCH Z ZEWNĄTRZ Działania gmin powinny polegać na stosowaniu różnego rodzaju zachęt dla inwestorów turystycznych takich jak ulgi podatkowe czy ułatwienia lokalizacyjne. -  DZIAŁANIA NA RZECZ WYCHOWANIA DLA TURYSTYKI Na terenie gminy powinny powstawać koła turystyczne PTTK, które rozwiną zainteresowania turystyką wśród młodzieży. - DZIAŁANIA NA RZECZ ROZWOJU INFORMACJI TURYSTYCZNEJ Gminy powinny tworzyć na swoim terenie punkty informacji turystycznej w myślą o przybywających na teren gminy turystach. - TWORZENIE STOWARZYSZEŃ I POROZUMIEŃ MIĘDZYGMINYCH Gminy mają ustawową możliwość do tworzenia związków i porozumień międzygminnych. Związek międzygminny powoływany jest w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych. Zadania te mogą dotyczyć takich kwestii jak ochrona środowiska, ład przestrzenny, komunikacja, promocja a więc problemów dotyczących szeroko rozumianej gospodarki turystycznej. Współpraca pomiędzy gminami, powiatami i województwami w zakresie turystyki jest prawnie możliwa i może także przyjąć wymiar stowarzyszenia, które regulowane jest przepisami Prawa o stowarzyszeniach. Często celem utworzenia stowarzyszenia jest promowanie wspólnego produktu turystycznego. Przynależność do stowarzyszenia intensyfikuje kontakty między gminami, pozwala na wymianę doświadczeń, wzmaga aktywność poszczególnych gmin do rozwijania działań związanych z turystyką, ochroną środowiska, rozwojem infrastruktury komunalnej. Bardzo wymierny jest aspekt ekonomiczny takiej współpracy, która daje możliwość (szczególnie małym gminom) profesjonalnej promocji, na którą w sposób indywidualny poszczególne gminy nie mogłyby sobie pozwolić. - DZIAŁANIA NA RZECZ TWORZENIA LOKALNEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ (LOT-u) Członkami LOT-u są przedstawiciele samorządu terytorialnego gmin, powiatów, przedstawiciele lokalnej branży turystycznej (hotelarz, biuro podróży, restaurator, rzemieślnik, zarządca atrakcji turystycznej itd.), inne zainteresowane rozwojem turystyki podmioty.

131 Wybrane turystyczne organizacje i stowarzyszenia branżowe

132 PTTK - Polskie Towarzystwo Schronisk MłodzieżowychPolskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze to najstarsze w Polsce stowarzyszenie skupiające turystów i krajoznawców. Powstało z połączenia Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (1873 r.) i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (1906 r.), w 1950 roku. Główny cel działalności to rozwijanie i upowszechnianie krajoznawstwa i turystyki kwalifikowanej we wszystkich jej formach. Najbardziej popularne dyscypliny turystyki kwalifikowanej to: turystyka górska, piesza, kajakowa, żeglarska, kolarska, motorowa i narciarska. PTTK popularyzuje wiedzę o najbardziej atrakcyjnych turystycznie regionach Polski oraz promuje w kraju i zagranicą polski produkt turystyczny - turystykę aktywną. Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze zrzesza blisko 70 tysięcy członków. Działają oni w ponad 3 tysiącach kół i klubów PTTK. Koła i kluby tworzą Oddziały PTTK - terenowe jednostki Towarzystwa posiadające osobowość prawną. Obecnie w Polsce działa około 340 oddziałów PTTK. Towarzystwo wypracowało i upowszechniło krajoznawczy program turystyki związany z poznawaniem Ojczyzny, ochroną przyrody, krajobrazu i zabytków. Stwarza warunki ułatwiające turystom i krajoznawcom wędrowanie po kraju i za granicą - pomaga w wędrowaniu indywidualnym. Towarzystwo stworzyło i upowszechnia system odznak turystyki kwalifikowanej służący rozwojowi zainteresowania różnymi formami turystyki i krajoznawstwa. Bardzo ważnym zadaniem Towarzystwa jest wyznaczanie, znakowanie i konserwacja szlaków turystycznych.

133 PTSM - POLSKIE TOWARZYSTWO SCHRONISK MŁODZIEŻOWYCHUtworzone w 1926 r. (jako trzecie na świecie) jest w Polsce reprezentantem światowego ruchu schronisk młodzieżowych. Działalność stowarzyszenia dotyczy organizowania sieci schronisk młodzieżowych, środowiskowych, wojewódzkich i centralnych imprez turystycznych oraz upowszechnianie najtańszej i najbardziej wartościowej wśród młodzieży formy letniego wypoczynku - obozów wędrownych. Towarzystwo wyróżnia: atrakcyjna dla posiadaczy krajowa i międzynarodowa legitymacja PTSM zarejestrowanych ponad 460 polskich schronisk młodzieżowych ponad 120 tys. członków Towarzystwa ponad kół PTSM (głównie szkolnych)  ponad 80 tzw. "tras typowych PTSM" dla obozów wędrownych setki turystycznych imprez środowiskowych, oddziałowych i centralnych

134 PZH- Polskie Zrzeszenie HoteliPolskie Zrzeszenie Hoteli jest stowarzyszeniem powstałym w 1962 roku (do 1996 roku występowało pod nazwą Zrzeszenie Polskich Hoteli Turystycznych) Cele i zadania PZH: wspieranie rozwoju hotelarstwa i stwarzanie warunków do modernizacji i unowocześniania obiektów hotelarskich w kraju, rozwijanie i utrwalanie etyki zawodowej hotelarzy i tradycji polskiej gościnności, ochrony interesów zawodowych hotelarzy, gastronomików, pracowników turystyki i ośrodków wypoczynkowych, zakładowych itp., upowszechnianie wiedzy zawodowej, szkolenie i kształcenie kadr dla potrzeb branży oraz wspieranie badań naukowych w tej dziedzinie, reprezentowanie polskiego hotelarstwa w kraju i za granic

135 PFCC – Polska Federacja Campingu i CaravaninguPolska Federacja Campingu i Caravaningu odgrywa dużą rolę w rozwoju i kształtowaniu ruchu campingowego i caravaningowego w Polsce. Ruch ten rozwija się niemal w całej Europie. Odgrywa on coraz większe znaczenie, bo jest sposobem na wypoczynek połączony z bliskim kontaktem ze środowiskiem naturalnym. Spośród zadań jakie nakreśliła sobie Polska Federacja Campingu należy wymienić: popularyzowanie idei campingu, a w szczególności kształtowanie kultury zachowania na campingach, w kraju i za granicą, przy poszanowaniu środowiska naturalnego, prowadzenie ewidencji, klasyfikacji, rekomendacji i kontroli oraz funkcjonowania i wyposażenia campingów w Polsce, zapewnienie poradnictwa w zakresie campingu, ochrona praw i interesów turystów, pomoc w budowie i modernizacji campingów, realizowanie szerokiej działalności reklamowej i promocyjnej poprzez wydawanie wielu wydawnictw i informatorów a także udział w targach turystycznych i sympozjach, współpraca z klubami campingowymi organizowanie zlotów campingowych

136 Polska Izba Turystyki PIT jest organizacją samorządu gospodarczego reprezentującą interesy gospodarcze zrzeszonych w niej podmiotów w zakresie ich działalności w dziedzinie turystyki. Izba została zarejestrowana 10 stycznia 1990 roku w Warszawie na podstawie ustawy o izbach gospodarczych z dnia 30 maja 1989 roku. PIT ma osobowość prawną. W PIT zrzeszonych jest około 400 podmiotów w tym większość biur podróży. ZADANIA PIT: reprezentowanie interesów gospodarczych swoich członków, przyczynianie się do rozwoju turystyki, podnoszenie poziomu i kultury obsługi turystów, kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności gospodarczej PIT wykonuje swoje zadania m.in. przez: udzielanie pomocy i porad swoim członkom uczestniczenie w przygotowaniu projektów aktów normatywnych dotyczących spraw objętych podstawowymi zadaniami Izby, dokonywanie analiz i ocen wdrażania oraz funkcjonowania przepisów dotyczących działalności gospodarczej w zakresie turystyki, delegowanie swoich przedstawicieli, na zaproszenie organów państwowych , do uczestniczenia w pracach instytucji doradczo-opiniodawczych w sprawach turystyki CZŁONKOWSTWO w PIT: Członkowie zwyczajni Członkowie honorowi Członkowie stowarzyszeni WŁADZE PIT: Walne Zgromadzenie Izby – najwyższa władza. Rada Naczelna PIT – organ zarządzający, na czele Rady stoi przewodniczący (prezes PIT) Naczelna Komisja Rewizyjna – organ kontrolny Sąd polubowny

137 Regionalne Izby Turystyczne Są organizacjami samorządu gospodarczego reprezentującymi interesy zrzeszonych w nich podmiotów. ZADANIA: Reprezentowanie i ochrona interesów swoich członków, Współdziałanie z organami władzy rządowej i samorządowej w zakresie tworzenia warunków rozwoju turystyki na danym terenie, Promocja regionu Integrowanie środowiska osób prowadzących prowadzących działalność gospodarczą w zakresie turystyki oraz organizowanie ich spotkań o charakterze szkoleniowym, kulturalnym oraz poświęconych wymianie doświadczeń. Regionalne Izby Turystyki w 2004 roku. MIASTO Nazwa Izby Rok powstania Liczba członków Katowice Górnośląska Izba Turystyki 1991 60 Kraków Krakowska Izba Turystyki 1992 114 Poznań Wielkopolska Izba Turystyki 102 Szczecin Zachodniopomorska Izba Turystyki 54 Warszawa Warszawska Izba Turystyki 1994 93 Bielsko-Biała Beskidzka Izba Turystyki 1996 58 Wrocław Dolnośląska Izba Turystyki 2003 92 Nowy Sącz Nowosądecka Izba Turystyczna 1999 91 Łódź Izba Turystyki Ziemi Łódzkiej Brak danych 40 Lublin Regionalna Izba Turystyki – Odział Regionalnej Izby Gospodarczej 1993 23

138

139 Bazę noclegową można różnicować i klasyfikować ze względu na liczne kryteria. Do najczęściej stosowanych należą: - czas świadczenia usług (obiekty całoroczne i obiekty sezonowe), - typ obiektów i urządzeń - podleganie lub nie podleganie przepisom nadawania kategorii (obiekty kategoryzowane np. hotele, motele, pensjonaty i nie podlegające kategoryzacji np. kwatery prywatne, kwatery agroturystyczne, ośrodki wypoczynkowe); - położenie obiektów; - obsługiwane segmenty rynku (obiekty przeznaczone na indywidualną turystykę oraz turystykę korporacyjną (biznesową); - charakter pomieszczeń noclegowych

140 W Polsce do podstawowych usług z zakresu bazy noclegowej zalicza się usługi hotelarskie, przez które należy rozumieć krótkotrwałe, ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, a także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie, w obrębie obiektu, usług z tym związanych[1]. [1] Art. 3. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, zmiany obowiązujące od Dz.U. z 2006 Nr 220 poz. 1600

141 Usługi hotelarskie mogą być świadczone w obiektach hotelarskich, które spełniają[1]:1) wymagania co do wielkości obiektu, jego wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, ustalone dla rodzaju i kategorii, do których obiekt został zaszeregowany; 2) wymagania sanitarne, przeciwpożarowe oraz inne określone odrębnymi przepisami. Usługi hotelarskie mogą być świadczone również w innych obiektach (np. pokoje gościnne, obiekty zabytkowe itp.), jeżeli obiekty te spełniają minimalne wymagania co do wyposażenia określone przez ministra właściwego ds. turystyki[2]. [1] Art. 35. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, zmiany obowiązujące od Dz.U. z 2006 Nr 220 poz. 1600 [2] Metodyka i technika obsługi ruchu turystycznego, op. cit., s. 56.

142 Klasyfikacji obiektów hotelarskich dokonuje ustawa o usługach turystycznych z 29 sierpnia 1997 roku, ustalając następujące rodzaje obiektów hotelarskich[1]: 1) hotele - obiekty posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów; 2) motele - hotele położone przy drogach, zapewniające możliwość korzystania z usług motoryzacyjnych i dysponujące parkingiem; 3) pensjonaty - obiekty posiadające co najmniej 7 pokoi, świadczące dla swoich klientów całodzienne wyżywienie. 4) kempingi (campingi) - obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach, samochodach mieszkalnych (campobusach) i przyczepach samochodowych, przyrządzanie posiłków, parkowanie samochodów, a także świadczące usługi związane z pobytem klientów; obiekty te mogą dodatkowo umożliwiać nocleg w domkach turystycznych lub innych obiektach stałych; 5) domy wycieczkowe - obiekty posiadające co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowane do samoobsługi klientów oraz świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów; 6) schroniska młodzieżowe - obiekty przeznaczone do indywidualnej i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowane do samoobsługi klientów; 7) schroniska - obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów; 8) pola biwakowe - obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach. [1] Art. 36 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, zmiany obowiązujące od , Dz.U. z 2006 Nr 220 poz. 1600

143 Kategoryzacja obiektów hotelarskich nie jest jednorodnaKategoryzacja obiektów hotelarskich nie jest jednorodna. Ustala się dla: 1) hoteli, moteli i pensjonatów - pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami; 2) kempingów (campingów) - cztery kategorie oznaczone gwiazdkami; 3) domów wycieczkowych i schronisk młodzieżowych - trzy kategorie oznaczone cyframi rzymskimi

144 Rynek biur podróży w PolsceBiuro podróży to potoczna nazwa przypisywana podmiotom gospodarczym, których działalność polega na stwarzaniu handlowego kontaktu pomiędzy producentami usług turystycznych (m.in. gestorzy bazy noclegowej i gastronomicznej, przedsiębiorstwa transportowe, przewodnicy i piloci wycieczek) a klientami. W świetle ustawy o usługach turystycznych z 29 sierpnia 1997 roku wyróżniamy następujące rodzaje biur podróży: - organizator turystyki (nazywany także touroperatorem) - pośrednik turystyczny -agent turystyczny

145 Rodzaje biur podróży Organizator turystyki to przedsiębiorca organizujący imprezę turystyczną, organizacja imprezy turystycznej sprowadza się do faktu tworzenia gotowego produktu turystycznego (składającego się z cząstkowych usług świadczonych przez inne podmioty), który jest przedmiotem umowy zawieranej z klientami.

146 Rodzaje biur podróży Pośrednik turystyczny to przedsiębiorca, którego działalność polega na wykonywaniu, na zlecenie klienta, czynności faktycznych i prawnych związanych z zawieraniem umów o świadczenie usług turystycznych. Przedsiębiorca działający jako pośrednik, wykonuje swoją pracę na zlecenie klienta i jest przez klienta wynagradzany. Nie ponosi bezpośredniej odpowiedzialności za wykonanie usług będących przedmiotem umowy z klientem a organizatorem, jednak z powodu odpowiedzialnych zadań także wymaga się od takiego przedsiębiorcy wpisu do rejestru organizatorów turystyki i pośredników turystycznych.

147 Rodzaje biur podróży Agent turystyczny to przedsiębiorca, którego działalność polega na stałym pośredniczeniu w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych na rzecz organizatorów turystyki posiadających zezwolenia w kraju lub na rzecz innych usługodawców posiadających siedzibę w kraju. Agent jest wynagradzany przez organizatorów imprez turystycznych, na zasadzie warunków ustalonych w umowie agencyjnej. Nie bierze odpowiedzialności za należyte i zgodne z programem wykonanie imprezy a jedynie jest odpowiedzialny za rzetelną sprzedaż imprezy w oparciu o informacje, jakie otrzymał od organizatora.

148 Wiedza o Polsce, Unii Europejskiej i świecie współczesnym

149 Poziom międzynarodowej działalności gospodarczej NAJNIŻSZY NAJWYŻSZYPRZEDSIĘBIORSTWO KRAJOWE PRZEDSIĘBIORSTWO MIĘDZYNARODOWE PRZEDSIĘBIORSTWO WIELONARODOWE PRZEDSIĘBIORSTWO GLOBALNE

150 GLOBALIZACJĘ DZIAŁALNOŚCI TURYSTYCZNEJ WARUNKUJĄDuże rozmiary ruchu i popytu turystycznego Konkurencja międzynarodowa Rewolucja informatyczna i rozwój środków masowego przekazu Postęp techniczny w transporcie Procesy integracyjne i wprowadzenie liberalnych warunków do rozwoju handlu

151 Koszt 3 minut rozmowy telefonicznej Londyn – N. Jork ($) Tabela 1. Spadek cen rozmów telefonicznych i komputerów w latach Rok Koszt 3 minut rozmowy telefonicznej Londyn – N. Jork ($) Spadek cen komputerów 1990 = 1,00 1930 244,65 - 1940 188,51 1950 53,2 1960 45,86 125,0 1970 31,58 19,47 1980 4,8 3,62 1990 3,32 1,0 Źródło: Instytut Handlu Zagranicznego, Uniwersytet Gdański, Globalizacja w gospodarce światowej, Sopot 2000, s.41

152 pasażeromili w przewozachTabela 2. Spadek cen w przewozach lotniczych w latach 1930 –1990. Rok Średni koszt pasażeromili w przewozach lotniczych ($) 1930 0,68 1940 0,46 1950 0,30 1960 0,24 1970 0,16 1980 0,10 1990 0,11 Źródło: Instytut Handlu Zagranicznego, Uniwersytet Gdański, Globalizacja w gospodarce światowej Sopot 2000, s.41.

153 Tabela 3. Wzrost międzynarodowego ruchu turystycznego na świecie i wydatków turystów w latach ROK Wielkość ruchu /mln/ 1950 = 100 Wydatki /w mld USA/ 1950 25 100 2100 1960 69 276 6867 327 1970 166 655 17900 852 1980 284 1124 102372 4874 1990 455 1801 255000 12147 1995 567 2241 372000 17714 1999 652 2577 455400 21685 2000 689 2755 474000 22571 2001 688 2735 462000 22000 2002 709 2777 474200 22580 2003 697 524000 24952 2004 766 3028 623000 29666 2013 1087 4348 55190 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Cooper C., Fletcher J., Gilbert D., Wanhill S., Tourism – principles and practice., Longman, New York 1999; Tourism Highlights 2001, WTO, Madryt 2001, s.3.; Dane statystyczne z oficjalnej strony WTO -

154 Źródło: Dane ze strony internetowej www.hotelsmag.com.Rysunek 2. Globalny zasięg grup hotelarskich. Źródło: Dane ze strony internetowej

155 Od 1 stycznia 2007 roku członkami UE stały się Bułgaria i Rumunia. Unia Europejska, European Union, UE, związek państw europejskich, utworzony na mocy Traktatu z Maastricht z 1992 roku przez państwa będące członkami Wspólnot Europejskich (Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej), czyli Belgię, Danię, Francję, Grecję, Hiszpanię, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Niemcy, Portugalię, Włochy i Wielką Brytanię. Od 1 stycznia 1995 UE została poszerzona o: Austrię, Finlandię i Szwecję, Od 1 maja 2004 UE przyjęła 10 państw z Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej: Czechy, Cypr, Estonię, Litwę, Łotwę, Maltę, Polskę, Słowację, Słowenię i Węgry. Od 1 stycznia 2007 roku członkami UE stały się Bułgaria i Rumunia. Po podpisaniu traktatu akcesyjnego w grudniu 2011 roku, 1 lipca 2013 roku do Unii Europejskiej oficjalnie wstąpiła Chorwacja, rozszerzając UE do 28 państw członkowskich. W sensie formalnoprawnym UE nie jest organizacją międzynarodową, nie ma osobowości prawnej Główne cele Unii to: zapewnienie bezpieczeństwa, stabilnego wzrostu gospodarczego, rozwoju społecznego oraz ochrona praw i wolności obywateli. W jej ramach poszczególne państwa członkowskie rozwijają współpracę w takich dziedzinach, jak: gospodarka, wymiar sprawiedliwości, transport, rolnictwo, energetyka, handel, kultura, sprawy socjalne. Koordynacji ulega też stopniowo sfera obronności i polityki zagranicznej. Organy UE: Rada Unii Europejskiej, często mylona z Radą Europejską!!! Komisja Europejska Parlament Europejski Trybunał Sprawiedliwości Trybunał Obrachunkowy

156 Rada Unii EuropejskiejRada jest głównym organem decyzyjnym Unii Europejskiej.. Rada reprezentuje państwa członkowskie. W jej posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z każdego kraju Unii. Łącznie istnieje dziewięć możliwych konfiguracji Rady. Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych Rada ds. Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN) Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (JHA) Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów Rada ds. Konkurencyjności Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa Rada ds. Środowiska Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury Każdy minister zasiadający w radzie jest upoważniony do podejmowania zobowiązań w imieniu swojego rządu. Innymi słowy, podpis takiego ministra jest równoznaczny z podpisem całego rządu. Maksymalnie cztery razy do roku prezydenci lub premierzy państw członkowskich wraz z przewodniczącym Komisji Europejskiej spotykają się jako Rada Europejska. Podczas tych „szczytów UE” wyznaczane są ogólne kierunki polityki Unii rozwiązywane problemy, których nie można było rozwiązać na niższym szczeblu.

157 Rada Unii EuropejskiejRada pełni sześć zasadniczych zadań: Przyjmuje europejskie akty prawne – w wielu obszarach polityki wspólnie z Parlamentem Europejskim. Koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej w krajach członkowskich. Zawiera umowy międzynarodowe między UE a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi. Przyjmuje budżet UE – wspólnie z Parlamentem Europejskim. Realizuje i rozwija wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa (WPZB – bliższe szczegóły poniżej), na podstawie wytycznych Rady Europejskiej. Koordynuje współpracę między krajowymi sądami i organami policji w sprawach karnych Decyzje w Radzie zapadają w drodze głosowania. Im większa jest liczba ludności danego kraju, tym więcej ma głosów.

158 Komisja Europejska Komisja jest niezależna od rządów krajowych. Jej zadaniem jest reprezentowanie i ochrona wspólnych interesów całej Unii Europejskiej. Komisja przygotowuje wnioski dotyczące nowych aktów prawa europejskiego, które następnie przedkłada do zatwierdzenia Parlamentowi i Radzie. Jest również organem wykonawczym Unii – a więc odpowiada za wprowadzanie w życie decyzji Parlamentu i Rady. Oznacza to zarządzanie bieżącymi sprawami Unii Europejskiej, wdrażanie jej polityk, prowadzenie jej programów i dysponowanie jej środkami finansowymi. Zadania Komisji Komisja Europejska pełni cztery podstawowe funkcje: przedkłada Parlamentowi i Radzie do zatwierdzenia wnioski legislacyjne, zarządza i wdraża unijne polityki oraz budżet UE, egzekwuje stosowanie prawa europejskiego – wspólnie z Trybunałem Sprawiedliwości, reprezentuje Unię Europejską na arenie międzynarodowej, na przykład negocjując umowy między UE a innymi krajami

159 Parlament Europejski Parlament Europejski (PE), reprezentuje interesy obywateli Unii, przez których jest bezpośrednio wybierany Posłowie nie zasiadają w Parlamencie Europejskim według kraju pochodzenia, lecz według przynależności do jednego z siedmiu ogólnoeuropejskich ugrupowań politycznych. Posłowie reprezentują cały wachlarz poglądów na temat integracji europejskiej, od skrajnego federalizmu po otwarty eurosceptycyzm.

160 Siedziby Parlamentu EuropejskiegoParlament Europejski ma trzy siedziby: w Brukseli (Belgia), w Luksemburgu oraz w Strasburgu (Francja). Zadania Parlamentu Parlament pełni trzy podstawowe funkcje: Przyjmuje akty prawa europejskiego – w wielu obszarach polityki wspólnie z Radą. Fakt, że członkowie Parlamentu są wybierani bezpośrednio przez obywateli, jest jednym z czynników gwarantujących demokratyczne umocowanie prawa europejskiego. Parlament sprawuje nadzór demokratyczny nad pozostałymi instytucjami UE, w szczególności nad Komisją. Do jego kompetencji należy zatwierdzanie lub odrzucanie kandydatur komisarzy. Parlament dysponuje też prawem odwołania Komisji na podstawie wotum nieufności Kompetencje budżetowe. Parlament sprawuje pieczę nad budżetem UE.Wraz z Radą przyjmuje on budżet UE, a zatem wywiera wpływ na wydatki Unii. Zwieńczeniem procedury budżetowej jest całkowite przyjęcie lub odrzucenie budżetu przez Parlament.

161

162 Trybunał SprawiedliwościTrybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (częściej zwany "Trybunałem") utworzono na mocy Traktatu EWWiS w 1952 r. Jego siedzibą jest Luksemburg. Zadaniem Trybunału jest zapewnienie jednolitej interpretacji i stosowania prawa europejskiego we wszystkich krajach Unii – tak by prawo było jednakowe dla wszystkich. Trybunał zapewnia na przykład, aby sądy krajowe nie wydawały rozbieżnych wyroków w podobnych sprawach. Trybunał czuwa również nad tym, by wszystkie państwa członkowskie i instytucje unijne wypełniały nałożone na nie zobowiązania prawne. Trybunał jest uprawniony do rozstrzygania sporów prawnych między państwami członkowskimi, instytucjami UE, osobami prawnymi i fizycznymi. W skład Trybunału wchodzi po jednym sędzi z każdego państwa członkowskiego, dzięki czemu reprezentowane są w nim krajowe systemy prawne wszystkich 25 krajów Unii. Tym niemniej, ze względów praktycznych, Trybunał rzadko zasiada w pełnym składzie. Zazwyczaj zasiada jako „Wielka Izba” złożona z 13 sędziów lub jako izby liczące po pięciu lub trzech sędziów. Zadania Trybunału Trybunał orzeka we wnoszonych do niego sprawach. Najbardziej powszechne rodzaje spraw to: odesłania prejudycjalne, skargi na uchybienie zobowiązaniom, skargi o unieważnienie, skargi na zaniechanie działania.

163 Europejski Trybunał ObrachunkowyTrybunał Obrachunkowy powstał w 1975 roku. Jego siedzibą jest Luksemburg. Zadanie Trybunału polega na sprawdzaniu, czy fundusze UE, pochodzące od podatników, są właściwie pozyskiwane i wydawane zgodnie z prawem, w sposób gospodarny i na zamierzone cele. Jego misja sprowadza się do zapewnienia podatnikowi optymalnej jakości za uczciwą cenę. Trybunał jest uprawniony do kontroli każdej osoby lub organizacji, dysponującej środkami unijnymi. W skład Trybunału wchodzi po jednym członku z każdego państwa Unii. Członkowie są mianowani przez Radę na sześcioletnią, odnawialną kadencję. Członkowie wybierają spośród siebie Prezesa na trzyletnią, odnawialną kadencję.

164 Struktura administracji publicznej w Polsce- naczelne organy administracji rządowej, - centralne organy administracji rządowej, - organy administracji rządowej w województwie, - samorząd terytorialny. Zgodnie z Konstytucją RP do naczelnych organów administracji rządowej należą: Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie i kierownicy komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów. Centralnymi organami administracji rządowej są m.in. Prezes Głównego Urzędu Miar, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Szef Służby Cywilnej, Centralna Komisja do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych, Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Administracja rządowa w województwie realizowana jest przez: - wojewodę - działający pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży. - organy administracji niezespolonej (terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi), a także kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych) organy samorządu terytorialnego jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej wynika z ustawy lub zawartego porozumienia. Samorząd terytorialny występuje w Polsce na 3 szczeblach: Wojewódzki samorząd terytorialny Powiatowy samorząd terytorialny Gminny samorząd terytorialny

165 Podstawy ekonomii, marketingu, księgowości i administracji pozwalające na znalezienie zatrudnienia i wykonywanie zawodu; proces zakładania firmy i jej prowadzenia; rodzaje umów zawieranych w turystyce;

166 Pojęcie PKB Jeśli zsumujemy wszystkie dobra i usługi jakie wyprodukował dany kraj, to uzyskamy wynik, który w bardzo prosty sposób podsumowuje jego gospodarkę. Wynik ten nosi nazwę Produkt Krajowy Brutto. Gdy PKB wzrasta – społeczeństwo się bogaci, gdy maleje – biednieje.

167

168

169

170

171

172

173

174

175

176

177

178 DOCHODY BUDZETU PAŃSTWA1) Dochody z tytułu własności państwa 2) Podatki pośrednie (VAT, akcyza) 3) Podatki bezpośrednie (np. podatek dochodowy)

179 Rodzaje umów dotyczących współpracy pilota wycieczek i przewodnika turystycznego z biurem podróży:Stała umowa o pracę (pracownik etatowy) Umowa zlecenie lub o dzieło Pilot, przewodnik – jako przedsiębiorcy

180 Formalności przy zakładaniu firmy jednoosobowej

181 PODATKI w TURYSTYCE podatek od płac + (narzuty) m.in. ZUS,podatek od zysku, - podatki lokalne, - podatki pośrednie (VAT, akcyza)

182 P O D A T K I O D P Ł A C (podatki dochodowe)Podatki dochodowe są obciążeniem ciążącym na osobach zaangażowanych w proces prowadzenia (świadczenia) działalności gospodarczej. Podmiotowo dotyczą więc właścicieli czynników wytwórczych (kapitału) oraz pracowników. Przedmiotem płaconych podatków jest osiągany dochód przez właścicieli przedsiębiorstw turystycznych lub ich pracowników.

183 P O D A T K I O D P Ł A C (podatki dochodowe)RODZAJE PODATKÓW: Wśród podatków związanych z prowadzeniem działalności w zakresie turystyki należy wymienić: - podatki uproszczone, płacone w formie karty podatkowej lub ryczałtu, - podatki płacone na zasadach ogólnych, dotyczące osób fizycznych i prawnych.

184 P O D A T K I O D P Ł A C (podatki dochodowe)SPOSÓB PŁACENIA: Podatki płacone przez przedsiębiorców turystycznych lub ich pracowników pobierane są przez urzędy skarbowe, a następnie w drodze uchwalonych ustawowo podziałów, stanowią dochody budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.

185 Ryczałt od przychodów ewidencjonowanychDLA KOGO? Przedsiębiorcy (osoby fizyczne, a także spółki cywilne i jawne osób fizycznych) mogą płacić w danym roku podatkowym ryczałt o ile w roku poprzednim: a) uzyskali przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 150 tys. EUR, lub b) uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 150 tys. EUR,

186 Ryczałt od przychodów ewidencjonowanychPrzykłady z 2012 roku: 1)   20% przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów, 2)   17 % przychodów ze świadczenia usług: - hoteli (PKWiU grupa 55.1), świadczonych przez obiekty noclegowe turystyki oraz inne miejsca krótkotrwałego zakwaterowania (PKWiU grupa 55.2), - parkingowych (PKWiU ), - przez organizatorów turystyki (PKWiU ), - przez agentów i pośredników turystycznych w zakresie rezerwacji zakwaterowania, rejsów wycieczkowych i wycieczek zorganizowanych (PKWiU ), - związanych z promowaniem turystyki (PKWiU ), - w zakresie informacji turystycznej (PKWiU ), - przez pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (PKWiU ) wynajmu i dzierżawy: – samochodów osobowych i furgonetek, bez kierowcy (PKWiU ), – pozostałych pojazdów samochodowych (z wyłączeniem motocykli), bez kierowcy (PKWiU ), – środków transportu wodnego bez załogi (PKWiU ), – środków transportu lotniczego bez załogi (PKWiU ), – pojazdów szynowych (bez obsługi) (PKWiU ), – kontenerów (PKWiU ), – motocykli, przyczep kempingowych i samochodów z częścią mieszkalną, bez kierowcy (PKWiU ), 3)   8,5 %:  przychodów z działalności usługowej, w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 %, z zastrzeżeniem pkt 1, 2, 4 i 5 oraz załącznika nr 2 do ustawy, przychodów ze świadczenia usług związanych z działalnością ogrodów botanicznych i zoologicznych oraz obszarów i obiektów ochrony przyrody (PKWiU ), 4)   5,5%: uzyskanej prowizji z działalności handlowej w zakresie sprzedaży jednorazowych biletów komunikacji miejskiej, znaczków do biletów miesięcznych, znaków opłaty skarbowej, znaczków pocztowych, żetonów i kart magnetycznych do automatów, 3,0% przychodów: z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, z działalności usługowej w zakresie handlu,

187 Ryczałt od przychodów ewidencjonowanychW zakresie rozliczeń oraz obowiązków sprawozdawczych podatnicy obowiązani są: -          w ciągu roku podatkowego co miesiąc obliczać kwotę podatku i dokonywać jej wpłaty na rachunek urzędu skarbowego właściwego wg miejsca zamieszkania podatnika w terminie do 20 dnia następnego miesiąca, a za miesiąc grudzień – w terminie złożenia zeznania;      Podatnicy mogą - pod warunkami, o których mowa w art. 21 ust. 1b i 1c ustawy - obliczać podatek i wpłacać go na rachunek urzędu skarbowego w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po upływie kwartału, za który ryczałt ma być opłacony, a za ostatni kwartał roku podatkowego – w terminie złożenia zeznania; -          złożyć w urzędzie skarbowym, właściwym według miejsca zamieszkania, zeznanie o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych - w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku (PIT 28). Zgodnie z art. 12 Ordynacji podatkowej, jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy. W pierwszej kolejności podatek ulega obniżeniu o kwotę zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne.

188 Karta podatkowa Karta podatkowa jest uproszczoną, zryczałtowaną formą płacenia podatku dochodowego przez osoby fizyczne i spółki cywilne prowadzące niektóre rodzaje działalności usługowej, handlowej, transportowej, usługowo - wytwórczej, rozrywkowej, gastronomicznej. Podatek w formie karty podatkowej w 2012 roku mogą m.in. opłacać: - osoby świadczące usługi hotelarskie polegające na wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych (w tym także wydające gościom posiłki), jeżeli łączna liczba pokoi (w tym także w domkach turystycznych) nie przekracza 12; stawka miesięczna wynosi od 59 zł w miejscowościach do 5 000 mieszkańców do 425 zł w miejscowościach powyżej 20 000 mieszkańców, a usługodawcy nie mogą zatrudniać więcej niż 2 pracowników lub 2 pełnoletnich członków rodziny, nie wyłączając małżonka, - prowadzący parkingi (przy stawce 6,40 zł miesięcznie za jedno stanowisko do max 140 miejsc), - prowadzący przewozy pasażerskie z wykorzystaniem ludzkiej i zwierzęcej siły pociągowej (119 zł miesięcznie) - prowadzący działalność gastronomiczną bez sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5 % alkoholu (od 353 zł miesięcznie), - osoby świadczące usługi w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach w zależności od liczby posiłków od 282 do 445 zł)

189 Karta podatkowa Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Podatnicy ci są jednak obowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury, o których mowa w odrębnych przepisach, stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi, oraz przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę.

190 P O D A T K I O D P Ł A C W roku 2007 obowiązywały 3 stawki podatku dochodowego: 19, 30 i 40%. W 2007 roku progi podatkowe były na poziomie: zł i zł. Kwota zmniejszająca podatek w pierwszym przedziale skali wyniosła 572,54 zł. W 2008 roku wzrosły progi podatkowe do poziomu: zł i zł. Dwustopniowa skala podatkowa ze stawkami 18% i 32% została wprowadzona od 2009 r. Obowiązuje jeden próg podatkowy na poziomie zł. 

191 P O D A T K I O D P Ł A C

192 P O D A T K I O D P Ł A C Zeznania podatkowe Ustawa przewiduje (art. 45), iż po zakończeniu roku podatkowego - w terminie do dnia 30 kwietnia roku następnego (zgodnie z art. 12 Ordynacji podatkowej, jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy) - podatnicy podatku dochodowego są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym.  Podatnicy składają następujące zeznania: PIT-36 – składają podatnicy, którzy uzyskali przychody (dochody) opodatkowane na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej i nie wypełniają zeznania PIT-37. Formularz ten przede wszystkim składają podatnicy, którzy prowadzili pozarolniczą działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej opodatkowane według skali podatkowej, a także uzyskali dochody z zagranicy, PIT-36L – składają podatnicy, którzy prowadzili pozarolniczą działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej opodatkowane 19% podatkiem na zasadach określonych w art. 30c ustawy. Formularz ten jest przeznaczony wyłącznie dla podatników rozliczających się indywidualnie, PIT-37 – składają podatnicy, którzy uzyskali przychody, opodatkowane na ogólnych zasadach według skali podatkowej, wyłącznie ze źródeł położonych na terytorium RP, za pośrednictwem płatników, i nie prowadzili pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej oraz działów specjalnych produkcji rolnej. Obowiązek złożenia zeznania nie dotyczy podatników, którym rocznego obliczenia podatku dokonał płatnik, PIT-38 – składają podatnicy, którzy uzyskali przychody opodatkowane 19% podatkiem na zasadach określonych w art. 30b ustawy (np. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych), PIT-39 – składają podatnicy, którzy uzyskali dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych w roku podatkowym, nabytych po dniu 31 grudnia 2008 r., opodatkowane 19% podatkiem na zasadach określonych w art. 30e ustawy oraz zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy.

193 PODATEK LINIOWY Podatek liniowy, kiedy warto?Istnieje prosta wstępna metoda weryfikacji opłacalności podatku liniowego. Jeżeli dochód podatnika po odliczeniu składek ZUS jest w roku mniejszy niż kwota stanowiąca granicę I i II przedziału skali podatkowej (od 2009 r.: 85'528 zł), powiększona dodatkowo o kwotę wolną od podatku (lata : 3'089 zł), wówczas na pewno podatek liniowy się nie opłaca.

194 PODATKI OD PŁAC Stawki podatku dochodowego od osób prawnych, choć sięgające przed dziesięciu laty 40%, były sukcesywnie zmniejszane. Od 1 stycznia 2004r.obowiązuje korzystna stawka 19%, która pozwala na znacznie tańsze inwestowanie. Podatek dochodowy od osób prawnych jest nierozerwalnie związany z prowadzeniem rachunkowości na zasadach określonych w ustawie z 29 września 1994r. o rachunkowości (t. jedn. Dz. U. z 2002r., Nr 76, poz.694 z późn. zm.), toteż zasady te mają bardzo istotny wpływ na ostateczny wymiar podatku dochodowego.

195

196

197

198 P O D A T E K O D Z Y S K U Podatek od zysków kapitałowych objął wszystkie formy oszczędzania i inwestowania z dniem 1 stycznia 2004 r. Szczegółowo dotyczy posiadaczy oszczędności w lokatach, funduszach inwestycyjnych i akcjach, jeśli tylko osiągnęli zyski. Od lokat i funduszy inwestycyjnych instytucje finansowe pobierają podatek bezpośrednio z rachunków bankowych. Inwestorzy giełdowi muszą rozliczać się sami, obliczając wysokość ewentualnego podatku na podstawie dokumentów przesłanych przez biuro maklerskie.

199 PODATEK VAT (od wartości dodanej) = w Polsce podatek od towarów i usługWartość dodana jest to różnica wartości produktu i wartości zużytych do jego produkcji dóbr pośrednich, które przedsiębiorstwo kupiło od innych producentów.

200 DEKLARACJA VAT-R

201 Kalkulacja imprezy Elementy składowe ceny imprezy turystycznej:koszt zamówionych świadczeń (koszty stałe i zmienne związane z samym faktem organizacji imprezy); stawka akwizycyjna dla agenta (występuje tylko przy sprzedaży produktu poprzez sieć agencyjną); marża biura podróży (narzut do kosztów świadczeń występujących w imprezie); podatki (podatek od towarów i usług – VAT)

202 PROGRAM WYCIECZKI TRASA: Kazimierz Dolny – Kozłówka – ZamośćDATA: LICZBA OSÓB PROGRAM: Dzień pierwszy 6.00 – wyjazd z Warszawy zwiedzanie Kazimierza Dolnego lokalnym przewodnikiem. W planie zwiedzanie m.in. zabytkowy rynek, Kościół Farny, Wzgórze Zamkowe, Baszta, Góra Krzyżowa. 12.30 – zwiedzanie Muzeum Zamojskich w Kozłówce, uważane za jedno z najpiękniejszych wnętrz pałacowych w Polsce. W planie zwiedzania zespół pałacowo- parkowy, Kaplica Pałacowa, Galeria Sztuki Socrealizmu, Powozownia. 19.00 – Przyjazd do Zamościa, kolacja w znakomitej restauracji hotelu Zamojski, nocleg. Dzień drugi 9.00 – – śniadanie, pakowanie bagaży do autokaru 10.00 – – zwiedzanie Zamościa (z lokalnym przewodnikiem). W planie zwiedzania: rynek staromiejski, ratusz, arsenał, katedra. – obiad w Restauracji SMAKOSZ przy rynku staromiejskim wyjazd w kierunku Warszawy

203 Kalkulacja kosztów imprezyNOCLEGI WYŻYWIENIE PROGRAM KOSZT MIEJSC BEZPŁATNYCH MIEJSCOWOŚĆ Ilość miejsc Cena m. w dwójce Razem m. w dwójce Dopłata do jedynki Razem dopłata RAZEM noclegi OBIADY Ilość Cena Razem KOLACJE razem RAZEM RAZEM wyżywienie KALKULACJA KOSZTÓW PILOTA MIEJSCOWOŚĆ Nazwa programu Cena na osobę noclegi wyżywienie program dojazd wynagrodzenia RAZEM RAZEM program na osobę KOSZT na osobę KOSZT NA OSOBĘ ŚWIADCZENIA cena Il.os.bezpłatnych RAZEM Miejsce w Dopłata do NOCLEGI WYŻYWIENIE PROGRAM TRANSPORT PILOT BEZPłATNE RAZEM KOSZT NA OSOBĘ.

204 Kalkulacja kosztów imprezyNOCLEGI WYŻYWIENIE PROGRAM KOSZT MIEJSC BEZPŁATNYCH MIEJSCOWOŚĆ Ilość miejsc Cena m. w dwójce Razem m. w dwójce Dopłata do jedynki Razem dopłata Zamość 1 50 30 RAZEM noclegi OBIADY Ilość Cena Razem KOLACJE razem Zamość 1 50 40 RAZEM RAZEM wyżywienie 90 KALKULACJA KOSZTÓW PILOTA MIEJSCOWOŚĆ Nazwa programu Cena na osobę noclegi 80 Kazimierz Wstępy/przewodnik 13 wyżywienie 90 Kozłówka wstępy program - Zamość 3 dojazd wynagrodzenia 200 X 2 =400 RAZEM 570 RAZEM program na osobę KOSZT na osobę 570 : 40 = 14,25 KOSZT NA OSOBĘ ŚWIADCZENIA cena Il. os. bezpłatnych RAZEM Miejsce w dwójce Dopłata do jed noclegi 80 1 NOCLEGI 50 30 wyżywienie 90 WYŻYWIENIE program PROGRAM 36,50 pilot TRANSPORT 37,50 RAZEM KOSZT MIEJSC BEZPŁ. 170 PILOT 14,25 Bezpłatne - RAZEM KOSZT NA OSOBĘ. 228,25 30,00

205 Marża 10% VAT 23% CENA Marża 20%RAZEM KOSZT NA OSOBĘ W DWÓJCE 228,25 PLN CENA NA OSOBĘ : Marża 10% VAT 23% CENA Marża 20% Miejsce w dwójce 228, ,82 = 251,07 22,82 X 23% = 5,24 251,07 + 5,24 = 256,31 228, ,65 = 275,0 45,65 X 23% = 10,49 275, ,04 = 285,52 Miejsce w jedynce 30 + 3 = 33 3 X 23% = 0,76 33 + 0,76 = 33,76 30 +6 = 36 6 X 23% = 1,38 36 + 1,38 = 37,38

206 SPRZEDAŻ USŁUG OBCYCH Biuro podróży „WYCIECZKI Z NAMI” nabyło od biura „POLONICUM” pakiet usług dla 30 osób, który obejmował 3 dniowy wyjazd do Pragi wraz z wyżywieniem, noclegiem, transportem i usługami pilota. Cena usługi za 1 osobę wynosiła 800 PLN i obejmowała podatek VAT. Pakiet został sprzedany w imieniu biura „WYCIECZKI Z NAMI” pracownikom banku. ZAKUP USŁUG BRUTTO: 30 osób X 800 PLN = ,00 SPRZEDAŻ USŁUGI BRUTTO: 30 osób X 1000 PLN = ,00 (faktura VAT-marża odbiorca: BANK X MARŻA brutto: PLN Podatek VAT zawarty w marży: / 123 X 23 = PLN MARŻA NETTO: = PLN. W deklaracji VAT wykazuje się po stronie podatku należnego sprzedaż netto PLN, podatek VAT PLN, a po stronie podatku naliczonego „0”.

207 SPRZEDAŻ USŁUG OBCYCH PRZYCHÓD w podatku dochodowym– VAT PLN = PLN Koszty uzyskania przychodu w podatku dochodowym: PLN Dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym: PLN – PLN = PLN

208 ODLICZENIA VAT Brak prawa do odliczenia podatku VAT może być związany m.in.: z zakupem paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu do samochodów osobowych, z zakupem usług noclegowych i gastronomicznych (z pewnymi wyjątkami), z nabyciem towarów i usług, które zostały udokumentowane fakturami otrzymanymi przed utratą zwolnienia z VAT lub które zostały otrzymane w wyniku darowizny lub nieodpłatnego świadczenia usług. Odliczenie podatku VAT nie będzie także przysługiwać podatnikom, którzy: świadczą usługi taksówki osobowej, świadczą usługi turystyczne, które opodatkowane zostają na zasadzie marży (dotyczy to towarów i usług, które zostały nabyte dla bezpośredniej korzyści turysty), są pośrednikami w zakresie dzieł sztuki itp., którzy rozliczają się na zasadzie marży, są rolnikami ryczałtowymi zwrot VAT otrzymują jedynie ryczałtowo, Podatnik nie ma prawa do odliczenia całego podatku VAT: gdy dokonuje zakupu lub importu samochodów osobowych (dopuszczalna masa całkowita nie może przekroczyć 3,5 t)- odliczenie VAT może wynosić jedynie max. 60% podatku, jednak nie więcej niż 6000 zł, gdy korzysta z leasingu, to VAT może być rozliczony tylko do wysokości 60% kwoty podatku, który wynika z faktury, ale nie może wynosić więcej niż 6000 zł przez cały okres leasingu,

209 DEKLARACJA VAT-7

210 DEKLARACJA VAT-7

211 AUTO Z KRATKĄ CZY BEZ….? Od 1 stycznia 2011 r. do 1 stycznia 2013 r. prawem do pełnego odliczenia VAT jest objęty zakup samochodów o dopuszczalnej ładowności powyżej 500 kg, jeżeli ze świadectwa homologacji producenta lub importera takiego auta będzie wynikać, że nie są to samochody osobowe. Auta takie były objęte prawem do takiego odliczenia przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, tj. do 30 kwietnia 2004 r. Nabywcy samochodów osobowych „z kratką”, co do których przysługiwało pełne odliczenie VAT, mogą odliczyć 60 proc. kwoty VAT zawartej w fakturze, ale nie więcej niż 6 tys. zł. Oznacza to, że sytuacja podatników, którzy kupują samochody z kratką, będzie taka sama jak podatników, którzy kupują samochody osobowe.

212 LEASING Leasing stanowi przede wszystkim formę finansowania inwestycji, skupiającą w sobie zarówno cechy umowy dzierżawy, jak i kredytu. Z jednej strony, korzystającemu (leasingobiorcy) przysługuje prawo do używania towarów nie będących jego własnością, z drugiej natomiast korzystający dokonując płatności za używanie przedmiotu leasingu spłaca jednocześnie jego wartość.

213 RODZAJE UMÓW LEASINGU - LEASING OPERACYJNY występuje w sytuacji, gdy uprawnionym do dokonywania odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu umowy będzie finansujący (leasingodawca) - LEASING FINANSOWY występuje w sytuacji, gdy uprawnionym do dokonywania odpisów będzie korzystający 9leasingobiorca)

214 RODZAJE UMÓW LEASINGU

215 LEASING KOSZTY: -koszty związane z podpisaniem umowy leasingowej – opłaty wstępne, ubezpieczenia, gwarancje oraz opłaty manipulacyjne będące kosztem uzyskania przychodu - opłaca się je jednorazowo i rozlicza częściowo podczas trwania umowy. -Niektóre z firm leasingowych żądają także wpłaty (zwrotnego) depozytu gwarancyjnego celem zabezpieczenia w przypadku niedotrzymania warunków umowy. Realne koszty leasingu są także uzależnione od jego rodzaju – leasing operacyjny zakłada, iż przedmiot umowy jest składnikiem majątku leasingodawcy, dlatego też do jego obowiązków należy odpisywanie kosztów amortyzacyjnych. Z racji, że za koszt uzyskania przychodu uznaje się opłatę wstępną i raty leasingowe, do których dolicza się podatek VAT leasingobiorca ma prawo skorzystać z tzw. tarczy podatkowej. Leasing finansowy z kolei uznaje przedmiot umowy za składnik majątku leasingobiorcy, w związku z czym to właśnie leasingobiorca ma obowiązek odpisu kosztów amortyzacji. W ten sposób nie płaci on całości rat leasingowych, tylko ich część odsetkową. Wymogiem jest w tym przypadku uiszczanie opłat z tytułu podatku VAT z góry już przy pierwszej racie. Uwieńczeniem umowy w tym przypadku jest przekazanie praw własności do przedmiotu umowy leasingobiorcy. Wysokością rat leasingowych można także manipulować np. poprzez zwiększanie poziomu pierwszych rat lub wydłużenie czasu trwania umowy. Reasumując leasing finansowy jest bardzo zbliżony do kredytu (największą różnicą jest tu przedmiot umowy – w przypadku kredytu gotówka, w przypadku leasingu środki trwałe), leasing operacyjny z kolei daje możliwość istotnej redukcji obciążeń podatkowych (o ile wykazują one zyski przekraczające wielkość rat). Raty uznaje się wówczas za koszt osiągnięcia przychodu, co pozwala na wykazanie mniejszych zysków.

216 P O D A T K I L O K A L N E Wyróżniamy podatki o charakterze majątkowym i dochodowym. Źródłem poboru podatków majątkowych jest posiadany przez podatnika majątek. Do grupy tego rodzaju podatków lokalnych zalicza się podatek: - od nieruchomości, - rolny, - leśny, - od środków transportowych, - od spadków i darowizn. Wśród podatków dochodowym na szczeblu samorządowych gmin należy wymienić podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych, opłacany w formie karty podatkowej.

217 O P Ł A T Y L O K A L N E Ze względu na podmiot wyróżnia się opłatę:Dochody pochodzące z opłat można sklasyfikować według kryterium podmiotowego, przedmiotowego i administracyjnego. Ze względu na podmiot wyróżnia się opłatę: -eksploatacyjną, -miejscową, -adiacencką, -za użytkowanie wieczyste, -uiszczaną za niezabudowane lub niezagospodarowanie gruntów w określonym terminie, -prolongacyjną. W kategorii przedmiotowej wyróżnia się opłatę: -skarbową, -targową, -parkingową -koncesyjną. Do opłat o charakterze administracyjnym należą opłaty: -za wydanie świadectwa o miejscu pochodzenia zwierząt, -opłaty za czynności administracyjne.

218 Dochody budżetowe gminy Ustronie Morskie w 2005 roku wg działów klasyfikacji i ważniejszych źródeł (w złotych) L.p. Wyszczególnienie Wykonanie budżetu DOCHODY OGÓŁEM I Dochody z podatków i opłat 1. Podatek od nieruchomości 2. Podatek rolny 3. Podatek leśny 17.840 4. Podatek od środków transportowych 18.423 5. Od działalności gospodarczej osób fizycznych płaconej w formie karty podatkowej 83.066 6. Podatek od spadków i darowizn 56.960 7. Wpływy z opłaty targowej 8. Wpływy z opłaty skarbowej 13.542 9. Wpływy z opłaty miejscowej 10. Wpływy z opłaty administracyjnej za czynności urzędowe 11.575 11. Podatek od czynności cywilnoprawnych II Udział w dochodach budżetu państwa Podatek dochodowy od osób fizycznych Podatek dochodowy od osób prawnych 14.233 III Wpływy od jednostek IV Dochody z majątku gminy Wpływy z opłat za zarząd, użytkowanie i użytkowanie wieczyste nieruchomości Wpływy z tytułu odpłatnego nabycia prawa własności nieruchomości Pozostałe dochody z majątku V. Pozostałe dochody Wpływy z opłat za zezwolenie na sprzedaż alkoholu Inne VI Subwencje VII Dotacje na zadania zlecone i własne Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa dla gmin z zakresu administracji rządowej Dotacje celowe z budżetu państwa na realizację własnych zadań 30.045

219 P O D A T K I W POLSCE (raport z 2008 roku)Według raportu "Paying Taxes 2008", Polska zajęła 125. miejsce wśród 178 państw, które brały udział globalnym rankingu systemów podatkowych. Polska najgorzej wypada pod względem formalności podatkowych. Przedsiębiorca musi na nie poświęcić 418 godzin w roku, co daje nam 146. miejsce. Przedsiębiorca musi też dokonać aż 41 płatności podatkowych wciągu roku, co sytuuje nas na 122. miejscu rankingu. Mniejszym problemem jest wysokość płaconego podatku. Całkowita stawka podatku stanowi 38,4 proc. zysku, co daje nam 67. miejsce wśród badanych krajów. Z raportu wynika, że 57 proc. obciążeń podatkowych przedsiębiorcy stanowi VAT, 29 proc. podatkowe koszty pracy, 13 proc. CIT, a tylko 1 proc. podatki lokalne. Cdn…

220 P O D A T K I W POLSCE (raport z 2008 roku)Przedsiębiorcy najbardziej skarżą się na skomplikowane przepisy podatkowe, ich trudny język oraz liczbę przepisów, a także brak zaufania między podatnikami administracją skarbową. Chcą także usprawnienia systemu e-deklaracji, czyli rozliczenia podatków przez Internet.

221 P O D A T K I W POLSCE (raport z 2008 roku)W globalnym rankingu najlepiej wypadły Malediwy, Singapur i Hong Kong. Są to kraje, w których najłatwiej jest płacić podatki. Spośród krajów UE w pierwszej piętnastce znalazły się: Irlandia (6. miejsce), W. Brytania (12.) i Dania (13.). W grupie nowych krajów UE niższe notowania niż Polska mają tylko Węgry (127.) i Rumunia (134.). Na dole tabeli uplasowały się: Republika Kongo, Ukraina i Białoruś. Według raportu, na Białorusi przedsiębiorca musi dokonać rocznie 124 płatności, a gdyby chciał płacić wszystkie podatki zgodnie z prawem, jego całkowite obciążenie podatkowe przekroczyłaby 144 proc. zysku. Białoruski przedsiębiorca poświęca też prawie 1200 godzin rocznie na formalności podatkowe.

222 Przyjazny system podatkowy? Polska na 113. miejscu w 2014 roku"Przeciętnie polski przedsiębiorca dokonuje 18 płatności podatku rocznie, poświęcając na to w ciągu roku 286 godzin. Całkowita suma obciążeń podatkowych odpowiada 41,6 proc. zysków tej firmy" - napisano w komunikacie. Na pierwszym miejscu rankingu są Zjednoczone Emiraty Arabskie, gdzie przedsiębiorcy dokonują średnio czterech płatności podatkowych rocznie, co pochłania 14,5 proc. zysków i zajmuje ok. 12 godzin. Ostatnie miejsce zajął Czad z 54 płatnościami w roku, które zajmują 732 godziny i pochłaniają 73,8 proc. zysków.

223 EWIDENCJA ŚRODKÓW TRWAŁYCHZgodnie z ustawą o rachunkowości, przez środki trwałe rozumie się rzeczowe aktywa trwałe o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności: -nieruchomości - grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego, -maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy, -ulepszenia w obcych środkach trwałych, -inwentarz żywy. Natomiast, zgodnie z wytycznymi ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, aby wpisać dany środek trwały do ewidencji, jego wartość początkowa musi przekraczać 3.500,00 PLN.

224 EWIDENCJA ŚRODKÓW TRWAŁYCHPo co prowadzi się ewidencję? Ewidencja środków trwałych służy do należytego obliczania stawek amortyzacyjnych. W razie braku ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywane odpisy amortyzacyjne nie stanowią kosztów uzyskania przychodu i nie można odliczyć ich od podatku.

225 EWIDENCJA ŚRODKÓW TRWAŁYCHWartość początkowa to nic innego, jak cena zakupu powiększona o koszty uzyskania danego środka. W przypadku wytworzenia środka trwałego we własnym zakresie, za wartość początkową uważa się sumę wszystkich kosztów poniesionych podczas jego wytwarzania. Przedsiębiorca może również nabyć środek trwały w drodze spadku, darowizny lub inny nieodpłatny sposób.

226 EWIDENCJA ŚRODKÓW TRWAŁYCHEwidencja zawierać powinna co najmniej: liczbę porządkową, datę nabycia, datę przyjęcia do używania, określenie dokumentu stwierdzającego nabycie, określenie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, symbol Klasyfikacji Środków Trwałych, wartość początkową, stawkę amortyzacyjną, kwotę odpisu amortyzacyjnego za dany rok podatkowy i narastająco za okres dokonywania tych odpisów, w tym także, gdy składnik majątku był kiedykolwiek wprowadzony do ewidencji (wykazu), a następnie z niej wykreślony i ponownie wprowadzony, zaktualizowaną wartość początkową, zaktualizowaną kwotę odpisów amortyzacyjnych, wartość ulepszenia zwiększającą wartość początkową, datę likwidacji oraz jej przyczynę albo datę zbycia.

227 Rodzaje umów dotyczących współpracy pilota wycieczek i przewodnika turystycznego z biurem podróży:Stała umowa o pracę (pracownik etatowy) Umowa zlecenie lub o dzieło Pilot, przewodnik – jako przedsiębiorcy

228 Zatrudnienie pracownika: obowiązki informacyjne pracodawcyOKRĘGOWY INSPEKOR PRACY ORAZ PAŃSTWOWY ISPEKTOR SANITARNY „Pracodawca rozpoczynający działalność jest obowiązany, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia tej działalności, zawiadomić na piśmie właściwego okręgowego inspektora pracy (PIP) i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności” (art. 209 § 1 K. p.). Termin ten rozpoczyna swój bieg od chwili zatrudnienia pierwszego pracownika, a nie od momentu rozpoczęcia działalności. Obowiązek poinformowania PIP i państwowego inspektora sanitarnego nie dotyczy zatem podmiotów, które nie zatrudniają pracowników.

229 Zatrudnienie pracownika: obowiązki informacyjne pracodawcyPOWIATOWY URZĄD PRACY Zgodnie z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. nr 99, poz z późn. zm.): „Pracodawca przed zatrudnieniem osoby lub powierzeniem jej innej pracy zarobkowej jest obowiązany uzyskać od niej pisemne oświadczenie o pozostawaniu lub niepozostawaniu w rejestrze bezrobotnych i poszukujących pracy, a osoba podejmująca pracę jest obowiązana złożyć takie oświadczenie. Pracodawca jest obowiązany zawiadomić w formie pisemnej, w okresie do 5 dni, właściwy powiatowy urząd pracy o zatrudnieniu osoby zarejestrowanej jako bezrobotna lub o powierzeniu jej innej pracy zarobkowej”.

230 Zatrudnienie pracownika: obowiązki informacyjne pracodawcyKOMORNIK W sytuacji gdy nowo zatrudniona osoba jest zadłużona, a informacja ta widnieje na przedstawionym przez nią świadectwie pracy. Wynika to z przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.): „Nowy pracodawca, któremu pracownik przedstawi świadectwo pracy ze wzmianką o zajęciu należności, zawiadamia o zatrudnieniu pracownika pracodawcę, który wydał świadectwo, oraz wskazanego we wzmiance komornika” (art. 884 § 3 K. p. c.).

231 Zatrudnienie pracownika: obowiązki informacyjne pracodawcyZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH W przeciągu 7 dni od dnia nawiązania stosunku pracy z daną osobą, pracodawca ma obowiązek zgłosić ją do ubezpieczeń w ZUS, co wynika z art. 36 ustawy z r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1998 r. Nr 137 poz. 887). W przypadku zmiany jakiejkolwiek informacji podanej na dotychczasowym zgłoszeniu, pracodawca musi powiadomić o niej ZUS w terminie 7 dni od daty jej wystąpienia.

232 SKŁADKI ZUS

233 SKŁADKI ZUS w 2012 roku

234 SKŁADKI ZUS WYNAGRODZENIE: 1500,00 zł brutto.Zaczynamy od kwoty brutto wynagrodzenia (1500,00 zł). Najpierw odliczamy od kwoty brutto składki na ubezpieczenia społeczne płacone ze środków pracownika: -emerytalne 9,76% x 1500,00 zł = 146,40 zł -rentowe 1,5% x 1500,00 zł = 22,50 zł -chorobowe 2,45% x 1500,00 zł = 36,75 zł Od kwoty brutto odejmujemy wszystkie składki (w tym przypadku wynoszą 205,65 zł) i otrzymujemy wynagrodzenie zasadnicze – podstawę do wyliczania podatku (które w naszej sytuacji wynosi: 1500,00 zł – 205,65 zł = 1294,35 zł). Naliczanie podatku – od wynagrodzenia zasadniczego odejmujemy koszty uzyskania przychodu: czyli 1294,35 zł – 111,25 zł (lub 139,06, gdy pracownik dojeżdża z innej miejscowości) = 1183,10 zł. Ta kwota to dochód – który do zaokrąglamy ją do pełnych złotych – czyli 1183,00 zł.

235 SKŁADKI ZUS Od dochodu obliczamy zaliczkę na podatek dochodowy. W tym celu mnożymy dochód przez obowiązującą pracownika stawkę podatku od osób fizycznych (18% - założyliśmy, że nasz pracownik w momencie wypłaty nie przekracza jeszcze pierwszego progu podatkowego): 1183,00 zł x 18% = 212,94 zł. Od wyliczonej kwoty odejmujemy wysokość miesięcznej ulgi na podatek w wysokości 46,33 zł (nasza zaliczka zmniejszyła się do 166,61 zł). Ale aby policzyć, ile musimy zapłacić do US, najpierw trzeba wyliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne, której część pomniejsza podatek do US. Musimy więc wyliczyć w związku z tym dwie wielkości 9% wynagrodzenia zasadniczego i 7,75% wynagrodzenia zasadniczego. Pierwsza podlega wpłacie od ZUS, druga zmniejsza kwotę zaliczki na podatek do US – mamy więc: 1294,35 zł x 9,00% = 116,49 zł. – do ZUS 1294,35 zł x 7,75% = 100,31 zł. Należna więc zaliczka podatkowa podlegająca wpłacie do US to: 212,94 zł (18% od dochodu) – 46,33 czyli miesięczna ulga – 100,31 zł (7,75% wynagrodzenia zasadniczego) = 66,30 zł (zaokrąglamy do pełnych złotych 66,00 zł).

236 SKŁADKI ZUS Liczymy wynagrodzenie netto (czyli popularne „na rękę”): od kwoty brutto odejmujemy sumę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy: 1500,00 zł – 205,65 zł – 116,49 zł – 76,00 zł = 1111,86 zł. Taką właśnie kwotę wypłacimy pracownikowi – jest to kwota wynagrodzenia netto. Nie jest to jednak całość kosztów wynagrodzenia jakie musimy ponieść. Na razie składkami „obciążyliśmy” wynagrodzenie pracownika. Teraz trzeba wyliczyć, jakie składki zapłaci pracodawca. -składka na ubezpieczenie emerytalne w wysokości 9,76% (takiej samej jak pracownika) x 1500,00 zł = 146,40 zł -składka na ubezpieczenie rentowe w wysokości 4,50% x 1500,00 zł = 67,50 zł -składka na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 1,67% (stawka obowiązująca od ) (wysokość dla pracodawców zatrudniających do 9 pracowników) x 1500,00 zł = 25,05 zł -składka na Fundusz Pracy 2,45% x 1500,00 zł = 36,75 zł -składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – tę składkę zapłaci tylko dla pracowników, którzy są zatrudnieni przy działalności gospodarczej (w wysokości 0,10 %).  Łączna wysokość składek, które musi zapłacić pracodawca wyniesie 275,70 zł. Po dodaniu tej kwoty do kwoty brutto otrzymujemy całkowity koszt wypłaty, który wyniesie 1775,70 zł.

237 SKŁADKI ZUS w r 2012

238 Marketingowe i sprzedażowe umiejętności w pracy pilota wycieczek

239 Reklama „dźwignią handlu” od zawsze…

240 Znak firmowy firmy „NIKE” – słynna zakrzywiona łyżwa..

241 Naszym celem jest kompleksowa obsługa Klientów w zakresie wyjazdów wypoczynkowych, zwiedzania, oraz programów incentive. Główne sfery naszej działalności obejmują: - Wycieczki objazdowe (zwiedzanie + wypoczynek); - Sprzedaż gotowych pakietów wypoczynkowych; - Wyjazdy motywacyjne dla firm (turystyka incentive); - Wyjazdy tematyczne (dla młodzieży szkolnej, pielgrzymki itd).

242 Marketing mix Kompozycja marketingowa (ang. "marketing mix") - dosł. mieszanka marketingowa - zespół elementów (instrumentów) za pomocą których możemy oddziaływać na rynek. Najbardziej popularna koncepcja kompozycji marketingowej to tzw. "4P" czyli z ang.: product, price, place, promotion. Koncepcja zaproponował E. Jerome McCarthy w1960 roku. product (produkt) Mówiąc o produkcie omawiamy m.in: asortyment, jakość, markę, usługi. Współcześnie mówiąc o cechach produktu koncentrujemy się na potrzebach docelowych klientów, jakie produkt ma zaspokajać. price (cena) Cenę charakteryzuje się za pomocą m.in. polityki cenowej, rabatów, warunków płatności. place (strategia dystrybucji) Omawia zarówno kanały dystrybucji jak rozwiązania logistyczne. promotion (promocja) promocja osobista reklama promocja dodatkowa (inaczej: promocja uzupełniająca, promocja sprzedaży), zaliczamy tu także: merchandising public relations, zaliczamy do niego także: sponsoring

243 Kompozycja marketingowa, formuła 4CW 1990 roku Robert Lauterborn przedstawił koncepcję 4P z punktu widzenia klienta. Zaproponował, formułę „4C": customer value (wartość dla klienta) = (4P produkt) cost (koszt jaki ponosi klient) = (4P cena) convenience (wygoda nabycia) = (4P dystrybucja) communication (komunikacja z rynkiem) = (4P promocja). W obu koncepcjach występują te same elementy, nowa formuła skupia jednak uwagę na odbiorcy produktu i jego potrzebach.

244 Marketingowa struktura produktu turystycznegoPoziom postrzegania produktu turystycznego z punktu widzenia producenta: RDZEŃ (ISTOTA) PRODUKTU = podstawowy cel, potrzeba wyjazdu (np. wypoczynek, zwiedzanie), PRODUKT RZECZYWISTY = usługi turystyczne (zakwaterowanie, wyżywienie, transport, ubezpieczenie) PRODUKT POSZERZONY = wszelkie dodatkowe świadczenia wpływające na atrakcyjność oferty (np. wycieczki fakultatywne), PRODUKT POTENCIALNY = to co w przyszłości może się znaleźć w ofercie turystycznej

245 Marketingowa struktura produktu turystycznegoPoziom postrzegania produktu turystycznego z punktu widzenia klienta: RDZEŃ (ISTOTA) PRODUKTU = podstawowy cel, potrzeba wyjazdu (np. wypoczynek, zwiedzanie), PRODUKT RZECZYWISTY = usługi turystyczne (zakwaterowanie, wyżywienie, transport, ubezpieczenie), PRODUKT OCZEKIWANY = to czego oczekują klienci, nabywając produkt, PRODUKT PSYCHOLOGICZNY = wszystko to, co pozostaje w pamięci klienta po konsumpcji produktu.

246 Cechy produktu turystycznego:Jest konsumowany w miejscu wytwarzania; Zazwyczaj ma złożony charakter – składa się z wielu cząstkowych usług i komponentów (walorów turystycznych) itp.; Nie można go magazynować ani produkować na zapas; W momencie zakupu nabywca nie ma możliwości zapoznania się z produktem; Występuje sezonowy charakter popytu na produkt turystyczny

247 Dostosowanie produktu do potrzeb rynku jest najważniejszą zadaniem marketingu !!!Jeśli produkt dostarczany przez moją firmę nie oferuje żadnych dodatkowych korzyści ponad te, które są oferowane przez firmy konkurencyjne, dlaczego moi klienci nie mieli by kupować produktów moich konkurentów?

248 Współczynnik elastyczności cenowej popytu (PED, price elasticity demand) jest to stosunek względnej zmiany wielkości popytu na dane dobro do względnej zmiany jego ceny. Elastyczność tę wylicza się ze wzoru: PED = % zmiana popytu / % zmiana ceny Elastyczność cenowa popytu zależy od: Liczby dostępnych substytutów dobra bądź usługi będącej przedmiotem badanego popytu; im większa liczba substytutów, tym elastyczność cenowa popytu większa. Czasu, jakim dysponuje nabywca podejmujący decyzję zakupu; im dłuższy czas, tym wyższa elastyczność popytu – większa bowiem szansa na znalezienie ewentualnego substytutu. Udział danego dobra czy usługi w całkowitych wydatkach nabywcy; im ten udział jest większy, tym popyt jest bardziej elastyczny. Skuteczności akcji promocyjnej produktu; skuteczna akcja edukacyjno – reklamowa prowadzi do obniżenia elastyczności cenowej popytu wskutek przyczynienia się do wzrostu zaufania czy przywiązania do marki produktu.

249 Paliwa i energia -0,47 Mleko -0,05 Żywność -0,52 Pieczywo -0,22 Tabela1.1. Szacunki elastyczności cenowej popytu w Wielkiej Brytanii (1977 r.) Dobra Dobra (szerokie kategorie) Elastyczność popytu (wąskie kategorie) Elastyczność popytu Paliwa i energia , Mleko ,05 Żywność , Pieczywo ,22 Alkohol , Rozrywki ,40 Usługi , Podróże zagraniczne ,63

250 Epd > 1 popyt elastyczny % zmiana wielkości popytu jest większa niż % zmiana ceny;Q Q Q

251 Epd<1 popyt nieelastyczny EpdЄ(0;1) % zmiana wielkości popytu jest mniejsza od % zmiany ceny;Q1 Q Q

252 Decyzje cenowe przedsiębiorstwa turystycznych koncentrują się wokół następujących obszarów:Określenie celów polityki cenowej. Rozpoznanie czynników oddziałujących na kształtowanie ceny. Wybór metody ustalania i poziomu ceny podstawowej. Wybór strategii cenowej firmy. Ustalenie reguł i głębokości udzielanych zniżek od ceny podstawowej.

253 Cele polityki cenowej

254 CZYNNIKI ODDZIAŁUJĄCE NA KSZTAŁTOWANIE CENYCele marketingowe i strategia przedsiębiorstwa Koszty zaopatrzenia i działalności przedsiębiorstwa Klienci (ich zainteresowanie, zwyczaje, poziom lojalności itp.) Konkurencja ( pozycja rynkowa, strategie, liczebność) Otoczenie marketingowe (rynek działania – jego potencjał i dynamika, tendencje rozwojowe, uwarunkowania prawne)

255 - Kosztowa - Popytowa/podażowa- Zorientowana na konkurencję Metody kalkulacji cen

256 Do najpopularniejszych metod kosztowych należą: Metoda kosztowa Metody oparte na kosztach wychodzą z założenia, że cena powinna być ustalona na takim poziomie, aby zapewniała pokrycie wszystkich kosztów oraz wypracowanie określonego zysku. Do najpopularniejszych metod kosztowych należą: - metoda koszt plus (koszty powiększone o planowaną marżę handlową), - analiza progu rentowności (punkt takiej wartości produkcji, przy którym całkowite przychody i całkowite koszty są sobie równe). - metoda zysku docelowego (cena ustalona według stopy zwrotu zainwestowanego kapitału). Możliwe koncepcje działań w relacji między kosztami i cenami: Podwyższenie ceny – dzięki temu punkt przełomu możemy osiągnąć przy niższej skali sprzedaży Zwiększenie skali produkcji przy niezmienionej cenie Obniżenie poziomu kosztów stałych i zmiennych

257 Metoda popytowa Wymaga badania wielkości popytu oraz kierunków jego zmian jako podstawy ustalania i zmian poziomu cen, a więc opiera się na analizie zależności między ceną a popytem. Analiza tych zależności dostarcza również informacji o reakcjach popytu na prowadzoną przez przedsiębiorstwo politykę cen oraz jej zmiany. Reakcje popytu na zmiany cen znajdują wyraz w cenowej elastyczności popytu. Podejście to wychodzi z założenia, że cena powinna być ustalona na poziomie oczekiwanym przez klienta. Metoda konkurencyjna Podstawę tej metody stanowią ceny innych produktów oferowanych przez konkurentów w danym segmencie.

258 RÓŻNICOWANIE CEN (dyskryminacja cenowa)praktyka wyznaczania ceny zasadniczo na ten sam produkt stosowana w celu zmaksymalizowania zysku przez dopasowanie cennika do krzywych popytu nabywców.

259 Kryteria różnicowania cen w branży turystycznej:czas dokonywania zakupu (tzw. first minute – zakup z dużym wyprzedzeniem korzystania z usług turystycznych, last minute – zakup oferty w ostatniej chwili), czas korzystania z usług/termin podróży turystycznej (w sezonie, poza nim, w weekendy, w tygodniu, w innym konkretnym czasie), cechy odbiorców produktu turystycznego i charakter podróży (lojalność klienta, wiek, wykonywany zawód, przynależność do określonych organizacji, sposób organizacji podróży – indywidualnie, grupowo, rodzinnie, cel podróży), wielkość sprzedaży (np. liczba noclegów w hotelu, liczba osób, dla których dokonuje się zakupu), forma zapłaty (gotówkowa, bezgotówkowa), kanał dystrybucji produktu turystycznego (np. zakup imprezy turystycznej w biurze agenta, rezerwacja w Internecie, w zależności od geograficznego rozmieszczenia pośredników sprzedaży ustala się inne ceny imprezy turystycznej).

260 Różnicowanie cen ze względu na zasobność portfela klienta (przykład)30 PLN = ( ) 500 X 10 PLN = 5 000 50 PLN = (20 +30) 300 X 30 PLN = 9 000 RÓŻNICOWANIE CEN: 100 X 40 = 4000 300 X 20 = 6000 100 X 10 = 1000 RAZEM : =

261 STRATEGIE CENOWE PRZEDSIĘBIORSTWA TURYSTYCZNEGO:Strategia cen wysokich Strategia cen neutralnych Strategia cen niskich Strategia cen wysokich, w ramach której ustala się relatywnie wysokie ceny (powyżej przeciętnej na rynku). Przedsiębiorstwo stara się uzyskać możliwie wysoką rentowność i poprawić swoją pozycję rynkową poprzez oddziaływanie na potencjalnych nabywców w ten sposób, że podnosi w ich oczach wartość produktu (utożsamianie wysokiej ceny towaru z wysoką jakością). Strategia cen przeciętnych (neutralnych) polega na ustaleniu wysokości cen na przeciętnym poziomie rynkowym, cenę taką określa się jako neutralną, ponieważ nie ma ona większego wpływu na popyt na produkty firmy (jest taka sama jak u konkurencji), przy tej strategii przedsiębiorstwo współzawodniczy o klientów przy pomocy innych instrumentów marketingowych (nie cenowo).

262 Strategia cen niskich, przy przyjęciu której wyznacza się ceny poniżej średniego poziomu rynkowego. Przy tej strategii cena jest głównym narzędziem używanym przez firmę do walki o klienta, przedsiębiorstwo stara się wzmacniać swoja pozycję na rynku poprzez ofertę atrakcyjną cenowo, co wszakże musi się łączyć z dążeniem do ograniczenia kosztów produkcji. Warto zaznaczyć, że w jednej firmie mogą być równolegle stosowane różne strategie cenowe. Jeśli firma działa na kilku rynkach lub w kilku segmentach rynkowych (ma wśród swoich klientów kilka różniących się od siebie grup docelowych), to powinna stosować dla każdej z grup docelowych inną strategię cenową, dostosowując ją do specyfiki danej grupy odbiorców.

263 Porównanie mediów reklamowych

264 MEDIA PLANNING Media planning to główne zadanie Domów Mediowych polegające na planowaniu najbardziej odpowiednich środków przekazu reklamowego poprzez realizację procesu doboru najbardziej efektywnych nośników reklamy, optymalizację kosztowo-zasięgowa, zakup powierzchni reklamowych, estymację parametrów mediowych, monitoring realizacji oraz ewaluację zrealizowanych kampanii reklamowych. Osoba zajmująca się media planningiem jest powszechnie nazywana media plannerem i poszukuje ona najkorzystniejszych rozwiązań komunikacji mediowej obsługiwanej marki by poprzez realizację strategii reklamowej osiągnąć cele założone w strategii marketingowej.

265

266 Udział wydatków reklamowych biur podróży w poszczególnych mediach w 2011 r.

267

268

269 Strategia reklamowa biura podróży „Rainbow Tours”.

270 ANALIZA FIRMY I JEJ USŁUG

271 ANALIZA FIRMY I JEJ USŁUGANALIZA SWOT Silne strony: - wypracowana przez lata silna i ugruntowana pozycja na rynku usług turystycznych jako jednego z największych biur podróży na polskim rynku , - dobry wizerunek i pozycja lidera w rankingach konsumenckich, - wykwalifikowani i kompetentni pracownicy – najwyższa nota pod względem obsługi klienta w ramach badania „tajemniczy klient” przeprowadzonego w 2009 r., - duża wiarygodność, - szeroka sieć dystrybucji, - szeroka oferta ponad 60 kierunków i wycieczek. Wysoka rentowność wycieczek typu 7 zwiedzania + 7 dni wypoczynku, - konkurencyjne ceny, - silna komunikacja mediowa. Słabe strony: - duża konkurencja zarówno wśród dużych jak małych biur podróży, - niewystarczający przepływ informacji dotyczących aktualnych wymagań, potrzeb i oczekiwań klientów, - konieczność prowadzenia polityki cenowej polegającej na obniżaniu cen w wyniku dużej konkurencyjności na rynku, - niedostatecznie szeroka oferta dla określonych segmentów rynku, - niska rentowność zbyt rozbudowanej sieci dystrybucji. Szanse: - rosnący popyt na usługi turystyczne jako efekt znacznej poprawy sytuacji materialnej społeczeństwa, - lojalni klienci regularnie korzystający z usług biura, - stabilna pozycja biura na rynku i rzetelność w świadczeniu usług turystycznych (szczególnie ważne w czasach licznie bankrutujących biur podróży), - bogata i zróżnicowana oferta, - katalog i strona internetowa przedstawiające prezentowane oferty w jasny i przejrzysty sposób. Zagrożenia: - zależność realizacji umów z klientami od kursów walut, katastrof naturalnych, nastrojów społecznych, uwarunkowań politycznych i realizacji usług przez kontrahentów, - wzrost liczby osób organizujących wyjazdy we własnym zakresie i rezygnujących z usług biur podróży, - konieczność ponoszenia wyższych nakładów inwestycyjnych, aby zyskać większą konkurencyjność.

272 ANALIZA FIRMY I JEJ USŁUGGłówne cele i założenia Rainbow Tours dąży do stworzenia firmy, której renomę będą znali wszyscy Polacy i będzie utożsamiania z wysoką jakością, rzetelnością i doświadczonymi pracownikami. Prowadzi też ekspansję inwestycyjną, pracuje nad poprawą rentowności własnych placówek sprzedaży, na rozwoju sprzedaży internetowej i call center, na dalszym wzroście pośrednictwa w sprzedaży produktów innych touroperatorów. Wizerunek firmy „Rainbow Tours zapewnia tak udane wakacje, że nie chce się wracać do domu”. Pozycja na rynku Pod względem przychodów Rainbow Tours zajmuję czwartą za Itaką, TUI i Triadą. Zakres usług Szeroki zakres usług turystycznych (sprzedaż wyjazdów zagranicznych zarówno na bliskie jak i dalekie destynacje, biletów lotniczych, autokarowych i promowych) zarówno dla klientów indywidualnych jak i grup zorganizowanych czy też firm. Cena usług Ceny zróżnicowane w zależności od oferty. Prowadzona konkurencyjna polityka cenowa. Formy sprzedaży Sprzedaż realizowana jest przy wykorzystaniu czterech głównych ogólnopolskich kanałów dystrybucji: sieci własnych punktów sprzedaży (biur obsługi klienta), sieci agencyjnej, internetu oraz niezależnej linii call center. Firma posiada 22 własne oddziały (19 biur własnych oraz 3 franszyzowe).

273 ANALIZA FIRMY I JEJ USŁUGSezonowość Sezonowość grupy Rainbow Tours S.A. przedstawia się następująco: Widoczny znaczny wzrost sprzedaży w okresie czerwiec-wrzesień. Grupa docelowa Oferta jest skierowana do szerokiej grupy potencjalnych konsumentów (zarówno indywidualnych jak i korporacyjnych). Przekaz mediowy komunikowany do grupy osób w wieku lat z średnim i wyższym wykształceniem mieszkających w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców.

274 ANALIZA FIRMY I JEJ USŁUGANALIZA RYNKU I GŁÓWNEJ KONKURENCJI Struktura rynku Według danych za 2010 r. na rynku polskim jest zarejestrowanych 3 074 biur podróży z czego największa ich ilość znajduje się na terenie województwa mazowieckiego (590), Śląskiego (410) i Małopolskiego (380). Największymi biurami podróży są: Rainbow Tours za kluczowych konkurentów uznał: Tui, Itaka, Alfa Star, Neckermann, Triada i Exim Tours.

275 ANALIZA FIRMY I JEJ USŁUGSiła komunikacji mediowej Siłę komunikacji mediowej najlepiej obrazuję intensywność działań reklamowych w telewizji. Ilość wygenerowanych GRP w 2010 r. w podziale na głównych graczy dla mediowej grupy docelowej kobiety i mężczyźni w wieku lat mieszkający w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców z średnim lub wyższym wykształceniem przedstawia się następująco: Pod względem dotarcia do grupy docelowej w 2010 r. najsilniejszy był Alfa Star. Biorąc jednak pod uwagę graczy, którzy emitowali dłuższe kopie, a nie kopie sponsoringowe 8 sekundowe, na czele rankingu znalazłby się Rainbow Tours, Scan Holidays i TUI.

276 ANALIZA FIRMY I JEJ USŁUGSTRATEGIA MARKETINGOWA Analiza wcześniejszych działań reklamowych W latach realizowana była kampania reklamowa pod hasłem „Tambylcy podróżują z Rainbow Tours”. Kampania miała na celu wzmocnienia wizerunku biura dla turystów, którzy aktywnie korzystają z możliwości oferowanych w odwiedzanych przez nich krajach. Dodatkowo celem kampanii miało być wzmocnienie świadomości marki Rainbow Tours oraz zwiększenie rozpoznawalności logotypu. Elementem wyróżniającym było skojarzenie z danym krajem np. poprzez motyw muzyczny oraz żartobliwe hasło mające kojarzyć się z ofertą kierowaną do osób aktywnie spędzających wakacje, poznających lokalne zwyczaje, smaki i tradycje. Strategia marketingowa - dalsze budowanie wizerunku i świadomości marki , - pozycjonowanie marki - „Rainbow Tours inspiruje udane wakacje”, - widoczność i silnia obecność w mediach w kluczowych okresach. Cele komunikacji mediowej - Wzrost penetracji rynku w 3 segmentach („podróżnicy”, „rodziny z dziećmi”, „leżaki”). Każda z grup powinna mieć poczucie, że Rainbow Tours w 100% spełnia ich oczekiwania, - Budowanie wizerunku i świadomość marki – „Rainbow Tours zapewnia tak udane wakacje, że nie chce się wracać do domu”, - Realizowanie celów sprzedażowych z wykorzystaniem promocji katalogu Lato 2011. Ramy czasowe - styczeń-luty kampania „Lato 2011” - maj-czerwiec kampania „Dzieciaki górą” oraz „Plaża pod nosem” - listopad-grudzień kampania „Ucieknij przed budzikiem” - całoroczne wsparcie marki Materiały Reklamowe - 10”, 15” i 30” spoty telewizyjne, 30” spot kinowy, 15” spot radiowy, materiały prasowe, materiały internetowe. Budżet na komunikację mediową 12,4 mln zł brutto

277 Grupa docelowa Strategiczną grupą docelową Rainbow Tours są:„Podróżnicy” – grupa zdefiniowana jako osoby wyjeżdżające na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy na wakacje zagraniczne i jednocześnie lubiące wakacje zorganizowane. Liczebność tej grupy wynosi 1 128 148 osób[1]. Grupę charakteryzuje to, że dwukrotnie częściej korzystają z przewodników turystycznych niż inne osoby, prawie 50% z nich wyjeżdża na wakacje poza wakacyjnym okresem lipiec-sierpień, a aż 66% planuje wakacje korzystając z gazet i pism turystycznych. „Rodziny z dziećmi” – grupa w skład której wchodzą osoby wyjeżdżające na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy na wakacje zagraniczne i posiadające dzieci w wieku lat. Liczebność tej grupy wynosi 462 556 osób[2]. Grupę tę wyróżnia przede wszystkim to, że aż 81% zgadza się z opinią, że rodzina jest najważniejsza w życiu, cztery razy częściej wybiera samolot jako środek transportu dla wyjazdów zagranicznych i aż 68% z nich wyjeżdża w okresie czerwiec-sierpień. „Leżaki” – grupa do której należą osoby wyjeżdżające na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy na wakacje zagraniczne i chcących spędzać czas na słońcu tylko jedząc i pijąc. Liczebność tej grupy wynosi 599 558 osób[3]. Osoby z tej grupy trzykrotnie częściej wybierają na wyjazd wakacyjny hotel z pełnym wyżywieniem i miejsca masowo objęte turystyką. [1] Źródło: dane z SMG/KRC za okres styczeń–grudzień przeprowadzone na osobach z całej badanej populacji . [2] Źródło: dane z SMG/KRC za okres styczeń–grudzień przeprowadzone na osobach z całej badanej populacji . [3] Źródło: dane z SMG/KRC za okres styczeń–grudzień przeprowadzone na osobach z całej badanej populacji .

278 Grupa docelowa

279 Grupa docelowa

280 Grupa docelowa

281 Umiejętności sprzedażowe w pracy pilota wycieczek

282 Techniki sprzedażowe Technikami sprzedażowymi nazywamy każdy schemat postępowania, który da się zastosować w kontaktach z klientem i który służy zawarciu transakcji sprzedaży.

283 Techniki sprzedażowe Etapy procesu sprzedaży: I) zbadanie potrzeb klienta, II) złożenie klientowi oferty, III) przekonanie klienta do zakupu, IV) zawarcie transakcji z klientem

284 Techniki sprzedażowe I) potrzeby klientaZastanów się, który produkt jest najbardziej użyteczny dla klienta, czyli daje największe zadowolenie i najlepiej zaspokaja potrzeby klienta PRZYKŁAD: „zabawa na nocy tureckiej” dla „imprezowiczów”, „wizyta w muzeum” dla „miłośników zwiedzania”, „aquapark” dla rodzin z dziećmi

285 Techniki sprzedażowe I) złożenie klientowi oferty,Właściwy czas, UWAGI: tuż po podróży samolotem turyści mogą być zmęczeni…, po całym dniu zwiedzania turyści mogą być zmęczeni.. itd. 2) Właściwe miejsce, UWAGI: miejsce umożliwiające swobodny kontakt z klientami.

286 Techniki sprzedażowe III) przekonanie klienta1) Społeczny dowód słuszności Dowód ten wykorzystuje powszechną opinie, że jesteśmy w stanie uwierzyć w coś bardziej jeśli jest to zadanie większości. Dlatego podczas prezentacji produktu warto wykorzystać opinie zadowolonych klientów oraz wszelkie jego rekomendacje. Tworzy to obraz produktu jako sprawdzonej opcji zakupu, co w umyśle klienta minimalizuje ryzyko pomyłki. Zasada autorytetu Łatwiej wierzmy osobom, które stanowią dla nas autorytet w jakieś dziedzinie. Zazwyczaj wystarczy, aby dana osoba posiadała charakterystyczne dla danego specjalisty atrybuty zewnętrzne by wzbudzić nasze zaufanie. 3) Zasadę zaangażowania i konsekwencji Reguła ta opiera się na założeniu, że zawsze staramy się utrzymać spójny obraz swojej osoby w oczach innych i swoich. Społecznie bycie konsekwentnym uważane jest za cechę pozytywną, niekonsekwencja jest postrzegana negatywnie. Dlatego każdy handlowiec powinien wykorzystać tę zasadę, zwłaszcza po poznaniu potrzeb klienta.

287 Techniki sprzedażowe III) przekonanie klienta4). Zasadę niedostępności Im bardziej coś jest niedostępne tym bardziej człowiek tego pożąda i tym bardziej wydaję się to atrakcyjne. Wystarczy zasugerować klientowi, że oferta jest ograniczona czasowo lub ilościowo, co od razu sprawi, że wyda mu się bardziej atrakcyjna. 5). Regułę wzajemności Reguła ta wykorzystuje potrzebę odwzajemnienia się w sytuacji, gdy otrzymaliśmy coś w wyniku dobrej woli darczyńcy. W przypadku sprzedaży klient podświadomie czuję się zobowiązany do zakupu jeśli nadprogramowo otrzyma próbkę produktu lub inny produkt gratis. 6). Regułę kontrastu Przedstawiając ofertę warto zwrócić uwagę na kolejność podawanych propozycji. Zaczynamy od przedstawiania najdroższych ofert a później prezentujemy tą właściwą , którą chcemy sprzedać. Dzięki temu klient oceni ją jako bardziej atrakcyjną w porównaniu do poprzednich. 7). Reguła lubienia i sympatii Reguła ta nawiązuje nieco do zasady autorytetu i zakłada, że chętniej spełniamy prośby osób atrakcyjnych i budzących sympatię oraz tych, których znamy i lubimy. Wynika to z zasady, że osobom atrakcyjnym częściej przypisujemy pozytywne cechy. Dlatego atrakcyjni dla klienta sprzedawcy mogą zazwyczaj wynegocjować lepsze warunki sprzedaży. Dodatkowo jeśli uznamy, że dana osoba jest podobna charakterologicznie do nas, od raz darzymy ją większym zaufaniem.

288 Przepisy paszportowe, celne, wizowe i dewizowe + sytuacje niestandardowe

289 -ruch turystyczny wewnątrz krajowy -ruch turystyczny międzynarodowyAnalizując zjawiska aktywności turystycznej możemy wyróżnić dwa główne podziały: -ruch turystyczny wewnątrz krajowy -ruch turystyczny międzynarodowy

290 Wyróżniamy następujące rodzaje formalności granicznych:obowiązek posiadania paszportów i wiz przepisy celne i dewizowe przepisy sanitarne Przepisy te wynikają z regulacji i postanowień umów międzynarodowych (dwustronnych i wielostronnych) a także z ustawodawstwa wewnętrznego (ustawy obowiązujące na terenie danego kraju).

291 RYSUNEK 1. Możliwości (modele) przekraczania granic państwowych w ruchu turystycznym.DUŻE U T R D N I E A MAŁE Opracowanie własne, Jacek Drążkiewicz.

292 OBOWIĄZEK POSIADANIA „ZASTĘPCZEGO” DOKUMENTU PODRÓŻYDotyczy tylko tzw. małego ruchu przygranicznego, w pasie do 15 km od granicy. Zamiast paszportu wydawane są np. przepustki, pozwolenia o charakterze stałym lub czasowym.

293 Ułatwienia w międzynarodowym ruchu turystycznym mogą dotyczyć:-zniesienia opłat za wizy -zniesienia obowiązku posiadania wizy -zniesienie obowiązku posiadania paszportu -zniesienie obowiązku posiadania dokumentu podróży (np. układ z Schengen UE.

294 Członkowie układu z Schengen z datami przystąpienia

295 pierwsi członkowie układu z Schengen Belgia - 26 marca 1995 r.  Francja - 26 marca 1995 r.  Holandia - 26 marca 1995 r.  Niemcy - 26 marca 1995 r.  Luksemburg - 26 marca 1995 r.  Hiszpania - 26 marca 1995 r.  Portugalia - 26 marca 1995 r. państwa, które przystąpiły do strefy Schengen w roku 1997  Włochy - 26 października 1997 r.  Austria - 1 grudnia 1997 r. państwa, które przystąpiły do strefy Schengen w roku 2000  Grecja - 26 marca 2000 r. państwa, które przystąpiły do strefy Schengen w roku 2001  Dania - 25 marca 2001 r.  Finlandia - 25 marca 2001 r.  Szwecja - 25 marca 2001 r. państwa, które przystąpiły do strefy Schengen w roku 2001, ale pozostają poza Unią Europejską  Islandia - 25 marca 2001 r.  Norwegia - 25 marca 2001 r. państwa, które przystąpią 21 grudnia 2007r. (przejścia lądowe i morskie) i 29 marca 2008r. (lotniska, wraz z nowym rozkładem lotów):  Czechy  Estonia  Litwa  Łotwa  Malta  Polska  Słowacja  Słowenia  Węgry Państwa, które chcą przystąpić do SCHENGEN państwa, które przystąpiły do strefy Schengen w 2009 i 2011r.:  Szwajcaria  Liechtenstein inni sygnatariusze umowy:  Bułgaria (2011)  Cypr (2009)  Rumunia (2011)

296 PASZPORTY Paszport jest dokumentem spełniającym 3 funkcje:- potwierdza tożsamość posiadacza - potwierdza obywatelstwo posiadacza - jest dokumentem urzędowym, który zezwala posiadaczowi na wyjazd z własnego kraju lub wjazd na jego terytorium. Organem paszportowym w Polsce jest wojewoda. Za granicą paszport może wydać konsul. Paszport traci swoją ważność po 10 latach. Wyróżniamy następujące rodzaje paszportów: - paszport , - paszport dyplomatyczny , - paszport służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych, - paszport tymczasowy

297 PASZPORTY Przed wyjazdem należy sprawdzić, czy data ważności paszportu jest dłuższa niż pół roku. Jeżeli tak nie jest, to możemy nie dostać wizy do wielu krajów świata. Możemy się też narazić na dodatkowe problemy ze strony służb granicznych, do odesłania do kraju włącznie!!

298 PASZPORTY Do tej pory zdjęcie paszportowe wykonywane było z lewego półprofilu, teraz twarz musi być skierowane na wprost obiektywu, oczy muszą być otwarte, usta zamknięte, bez żadnego grymasu. Wymiary fotografii to 3,5 x 4,5 centymetra. Twarz musi być widoczna od czubka głowy do brody i powinna zajmować około 80 procent powierzchni zdjęcia.

299 WIZY Wiza to dokument, który uprawnia obywatela państwa obcego do wjazdu na terytorium państwa udzielającego wizę. Organami wizowymi w Polsce są placówki dyplomatyczne, placówki kontroli granicznej oraz wojewodowie (w niektórych krajach także policja). W Polsce występują następujące rodzaje wiz: - wizy wjazdowe (uprawniające do jednokrotnego wjazdu na terytorium Polski, np. w celu osiedlenia się) - wizy pobytowe (krótkoterminowe) – pobyt w celach turystycznych do 3 miesięcy. - wizy pobytowe (długoterminowe) – pobyt do 1 roku - wizy tranzytowe – uprawniające jedynie do przejazdu przez terytorium Polski – maksymalnie 5 dni.

300 PRZEPISY DEWIZOWE Przepisy dewizowe w Polsce opierają się na ustawie z dnia 27 lipca 2002 roku – „Prawo dewizowe” Istotne ograniczenie dotyczy wysyłania i wywozu za granicę środków płatniczych powyżej EUR. Wywóz dewiz powyżej EUR należy udokumentować wypełniając formularz zgłoszenia przywozu dewiz oraz zaświadczenia banku o wypłacie lub zakupie dewiz.

301 PRZEPISY CELNE:

302 ETAPY KONTROLI CELNEJ Przeczytać – Kompendium pilota wycieczek, strona

303 NA WSZELKI WYPADEK. Telefon ratunkowy: 112(z telefonów stacjonarnych i komórkowych, w telefonach publicznych bezpłatny). Kradzież lub zagubienie rzeczy: Kradzież należy bezzwłocznie zgłosić w najbliższym komisariacie policji. Protokół policyjny będzie potrzebny do uzyskania odszkodowania od ubezpieczalni. Jak najszybciej należy zastrzec zgubione lub skradzione karty płatnicze i kredytowe. W przypadku utraty paszportu lub innego dokumentu podróży, oprócz zgłoszenia na policję, konieczne jest możliwie szybkie skontaktowanie się z polskim konsulatem lub ambasadą.

304 SYTUACJE Jesteś  pilotem wycieczki autokarowej wracającej z kraju nie będącego członkiem Unii Europejskiej. Turyści byli poinformowani o limitach przewozu towarów z krajów nie unijnych. W drodze powrotnej na granicy okazało się,  że kilka osób ma niedozwoloną ilość alkoholu i papierosów. Grozi im ukaranie mandatem i zabranie zakupionego towaru. Klienci zaczynają się awanturować. O czym informuje i co robi pilot? Jesteś rezydentem w dużym kurorcie turystycznym. Klienci mogą na miejscy skorzystać z wycieczek fakultatywnych. Zapisy możliwe są po spotkaniu informacyjnym. Kontrahent przyjmuje płatność w EUR. Zaczynasz sprzedawać vouchery i okazuje się, że dla 3 osób zabrakło miejsc na bardzo atrakcyjną wycieczkę. Klienci są rozczarowani, ponieważ zdążyli się już zżyć z grupą. O czym informuje i co robi pilot?