1 Wymiana międzybiblioteczna jako forma współpracy bibliotek(aspekt historyczny i współczesny) mgr Beata Fiedorowicz

2 Współpraca bibliotek Zasięg terytorialny (współpraca lokalna, regionalna, ogólnokrajowa, międzynarodowa) Zasięg dziedzinowy (współpraca w ramach jednej dyscypliny naukowej, współpraca ponaddziedzinowa) Szczegółowe zadania (gromadzenie zbiorów, opracowanie zbiorów, tworzenie źródeł informacji, obsługa czytelników, edukacja pracowników biblioteki)

3 Historia wymiany międzybibliotecznej1740 – Commercium Litterarium (porozumienie uniwersytetów w Abo, Greiswaldzie i Lund) Konwencja Marburska (porozumienie 17 uniwersytetów; w 1882 – 68) II połowa XIX w. – wymiana dysertacji doktorskich (porozumienie między Francją a Niemcami)

4 Nicolas Marie Alexandre Vattemare (1796–1864)1839 – biuro wymiany w Paryżu (współpraca bibliotek i muzeów z Francji, Kanady i Stanów Zjednoczonych)

5 Konwencje i kongresy międzynarodowe15 marca1886 – Konwencja Brukselska (Belgia, Brazylia, Hiszpania, Portugalia, Serbia, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Włochy) - wymiana wydawnictw naukowych i literackich oraz druków urzędowych

6 Konwencje i kongresy międzynarodoweMiędzynarodowy Kongres Bibliotekarzy i Bibliofilów – Praga (1926) I Światowy Kongres Bibliotek i Bibliografii – Rzym-Wenecja (1929) II Światowy Kongres Bibliotek i Bibliografii – Madryt (1936) Konferencja Ministrów Spraw Zagranicznych państw alianckich – Londyn (1944)

7 Konwencje i kongresy międzynarodoweUNESCO – działania na rzecz aktywizacji i rozwoju wymiany wydawnictw na świecie Biuro Wymiany Międzynarodowej (wymiana dubletów, dystrybucja publikacji) przygotowanie nowych konwencji o charakterze uniwersalnym (ogólnej – o wymianie różnych wydawnictw, specjalnej – o wymianie druków urzędowych)

8 Konwencje międzynarodowe3 grudnia Konwencja Paryska

9 Konwencja Paryska Określenie podmiotu – organy rządowe i instytucje pozarządowe prowadzące działalność oświatową, naukową, kulturalną Określenie przedmiotu wymiany – publikacje o charakterze naukowym, prawnym, technicznym i informacyjnym ( książki, gazety, czasopisma, mapy, plany, ryciny, fotografie, mikrofilmy, dzieła muzyczne, wydawnictwa dla niewidomych i in.)

10 Polska w procesach międzynarodowej wymiany wydawnictwPolskie instytucje naukowe – współpraca na poziomie krajowym i międzynarodowym: Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Warszawie Towarzystwo Naukowe Krakowskie (od 1873 r. – Akademia Umiejętności w Krakowie) Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Towarzystwo Naukowe w Toruniu Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich Biblioteka Kórnicka

11 Polska w procesach międzynarodowej wymiany wydawnictw1920: nawiązywanie kontaktów międzynarodowych w celu wymiany publikacji Biblioteka Głównego Urzędu Statystycznego Instytut Geologiczny Polskie Państwowe Muzeum Przyrodnicze Biblioteka Publiczna Miasta Stołecznego Warszawy Akademia Nauk Technicznych Biblioteka Sejmowa

12 1921 – przystąpienie Polski do Konwencji Brukselskiej

13 15 września 1924

14 15 września 1924

15 Biuro Międzynarodowej Wymiany Wydawnictw– Biblioteka Ministerstwa Spraw Zagranicznych Biblioteka Narodowa (do 1939) 1946 – wznowienie działalności w Bibliotece Sejmowej 1947 – przeprowadzka do Biblioteki Narodowej

16 Przystąpienie Polski do Konwencji Paryskiej

17 Wymiana dubletów i materiałów zbędnychZarządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (8 marca 1935) Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki (16 marca 1965) „W sprawie międzybibliotecznej wymiany druków zbędnych” Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki ( ) „W sprawie zasad wymiany, nieodpłatnego przekazywania i sprzedaży materiałów bibliotecznych”

18 Wymiana międzybiblioteczna obecnieCzy jest opłacalna ? W dobie katalogów on-line i elektronicznych baz danych – (powszechny dostęp do informacji) – wymiana nie jest już jedynym sposobem dotarcia do literatury zagranicznej (sytuacja sprzed 1989 r.) wysokie koszty pracy, pozyskania publikacji i wysyłki pracochłonność (metody ewidencji – tradycyjne; elektroniczne narzędzia wykorzystywane w niewielkim stopniu)

19 Wymiana w Bibliotece Wyższej Szkoły Ekonomicznej w BiałymstokuPodmioty współpracujące : 77 Biblioteki uczelni niepublicznych : 66 Biblioteki uczelni publicznych: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku Biblioteka Wydziału Ekonomii i Zarządzania U w B Biblioteka Wydziału Historyczno-Socjologicznego U w B Biblioteka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie

20 Wymiana w Bibliotece Wyższej Szkoły Ekonomicznej w BiałymstokuInne instytucje współpracujące: Miejska Biblioteka Publiczna w Białej Podlaskiej Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska PAN w Warszawie Główna Biblioteka Pracy i Zabezpieczenia Społecznego w Warszawie Parki Narodowe: Wigierski, Narwiański i Biebrzański

21 Biblioteka Wyższej Szkoły Ekonomicznej w BiałymstokuRok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ilość egz. (wol./j) 339 340 453 394 261 309 258 274 244 Wymiana – ilość egzemplarzy pozyskanych w latach (3181 wol./j.)

22 Biblioteka Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku

23 Struktura wpływów w BWSE 2002-2011

24 Rezygnacja z wymiany? Luki w księgozbiorze, niemożliwe do uzupełnienia w przyszłości Spadek atrakcyjności zbiorów Utrata kontrahenta (często bezpowrotnie) Utrata prestiżu biblioteki

25 Dziękuję za uwagę