1

2 Wynagrodzenia w ramach projektów badawczychMAREK GÓRSKI Uniwersytet Szczeciński

3 Umowa o pracę a umowa o dzieło (zlecenia)Doktryna prawa – „nie można wyprowadzić ogólnego zakazu zawierania umów cywilnoprawnych równolegle ze stosunkiem pracy… W orzecznictwie Sądu Najwyższego panuje zgodny pogląd, że zatrudnianie pracowników na podstawie umów cywilnoprawnych przy pracach tego samego rodzaju, co objęte stosunkiem pracy, stanowi obejście prawa…

4 doktryna, c.d. Pracodawca i pracownik mogą mieć niejedno- krotnie wspólny interes przemawiający za ukryciem stosunku pracy pod pozorem umowy zlecenia. Przykładowo pracownik może wówczas skorzystać z większego odliczenia od przychodów kosztów jego uzyskania, a pracodawca może obejść przepisy o czasie pracy lub - przy umowach krótkotrwałych - może on uniknąć obowiązku zapłaty składki z tytułu ubezpieczenia społecznego.

5 doktryna, c.d. „ … należy podzielić zapatrywanie, że zawieranie umów cywilnoprawnych, gdy strony jednocześnie łączy stosunek pracy, jest niedopuszczalne, jeśli przedmiotem obu umów jest praca tego samego lub zbliżonego rodzaju. Nie można zatem powierzać pracownikowi na podstawie umowy cywilnoprawnej pracy, która mieści się w granicach rodzaju pracy umówionej w stosunku pracy…”

6

7 orzecznictwo Wyrok  Sądu Najwyższego  z dnia 30 czerwca 2000 r. – II UKN 523/99 Zatrudnianie pracowników poza normalnym czasem pracy na podstawie umów cywilnoprawnych przy pracach tego samego rodzaju co objęte stosunkiem pracy, stanowi obejście przepisów o czasie pracy w godzinach nadliczbowych oraz przepisów dotyczących składek na ubezpieczenie społeczne.

8 orzecznictwo, c.d. Wyrok  Sądu Apelacyjnego w Gdańsku   z dnia 21 października 1994 r. - III AUr 865/94 Świadczenie tej samej rodzajowo pracy, co określona w umowie o pracę, poza normalnym czasem pracy pracowników na podstawie umów zlecenia, jest kontynuowaniem stosunku pracy w godzinach nadliczbowych, nawet gdyby pracownicy - według niezweryfikowanych twierdzeń pracodawcy - nie byli zainteresowani pracą w godzinach nadliczbowych.

9 orzecznictwo, c.d. Uchwała  Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 1994 r. - I PZP 13/94 Umowa zlecenia zawarta przez zakład pracy z sanitariuszem, zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, przewidująca wykonywanie przez niego po godzinach pracy - za ustalonym w niej wynagrodzeniem - pracy tego samego rodzaju, co określony w umowie o pracę, stanowi umowę uzupełniającą umowę o pracę. Za pracę wykonywaną na podstawie tej umowy pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia nie niższego, niż określone w art. 134 kodeksu pracy.

10 orzecznictwo, c.d. Wyrok  Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1998 r. - II UKN 392/98 Zatrudnianie na podstawie umów o dzieło pracowników poza podstawowym czasem pracy przy pracach tego samego rodzaju, co objęte stosunkami pracy, stanowi obejście przepisów dotyczących podlegania systemowi pracowniczych ubezpieczeń społecznych.

11 orzecznictwo, c.d. Wyrok  Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2000 r. - II UKN 523/99 Zatrudnianie pracowników poza normalnym czasem pracy na podstawie umów cywilnoprawnych przy pracach tego samego rodzaju co objęte stosunkiem pracy, stanowi obejście przepisów o czasie pracy w godzinach nadliczbowych oraz przepisów dotyczących składek na ubezpieczenie społeczne.

12

13 Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższymArt. 111. 1. Pracownicy naukowo-dydaktyczni są obowiązani: 1) kształcić i wychowywać studentów, w tym nadzorować opracowywanie przez studentów prac zaliczeniowych, semestralnych, dyplomowych, pod względem merytorycznym i metodycznym; 2) prowadzić badania naukowe i prace rozwojowe, rozwijać twórczość naukową albo artystyczną; 3) uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni. 2. Pracownicy naukowi mają obowiązki określone w ust. 1 pkt 2 i 3.

14 konsekwencje Wąska interpretacja stanowiska sądów i doktryny – konieczność rezygnacji z wynagrodzeń wypłacanych w ramach grantów na podstawie umów cywilno-prawnych; wynagrodzenie tylko ze stosunku pracy, z grantów inne wydatki Ewentualnie - próba wykazania, że ograniczenia nie powinny mieć zastosowania do umów cywilno- prawnych zawieranych dla wykonania grantu

15 Problemy i pytania Pojęcie pracy „rodzajowo tożsamej” – praca polegająca na prowadzeniu badań naukowych Czy „rodzajowo tożsama” jest każda praca naukowa, czy też taką cechę mają badania naukowe prowadzone nad określonym tematem (projektem badawczym)? Kwestionowana jest możliwość zlecania poza czasem pracy (w godzinach nadliczbowych) Czy praca w ramach projektu zewnętrznego jest wykonywana poza podstawowym czasem pracy? Czy praca w postaci badań naukowych ma ściśle określony czas jej wykonywania?

16 Szczególne cechy stosunku pracy pracownika naukowegoKODEKS PRACY – Art. 22. § 1. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

17

18 propozycje Konieczna, przy ewentualnym kwestiono- waniu, próba obrony możliwości dodatkowego wynagradzania pracowników naukowych z tytułu wykonywania projektu Formuła – przede wszystkim umowa o dzieło Wynagrodzenie z umowy o dzieło – dodatkowe wynagrodzenie za dodatkową pracę wykonywaną w ramach stosunku pracy Uczelnia, występując z wnioskiem o finansowanie projektu prowadzonego przez ściśle wskazaną osobę, uznaje możliwość wykonywania tej pracy w ramach zadań pracownika

19 Umowa o dzieło Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 4 listopada 1961 r. – 2 CR 800/60 O istocie umowy o dzieło nie rozstrzyga fakt, czy rezultatem pracy jest gotowy produkt, lecz to czy przedmiotem umowy jest ten właśnie rezultat pracy w postaci zamówionego dzieła. „W umowie o dzieło pracownik nie oddaje do dyspozycji kontrahenta swej pracy, jak przy umowie o pracę, lecz tylko zobowiązuje się osiągnąć określony w umowie wynik pracy, przy czym osiąga ten wynik zupełnie samodzielnie, a nie pod kierownictwem zamawiającego dzieło. Umowa o dzieło może wprawdzie zawierać pewne wskazówki co do sposobu wykonania dzieła, lecz w każdym razie przyjmujący zamówienie wykonywa je samodzielnie”.

20 Umowa o dzieło a umowa zleceniaWyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 5 lipca 2012 r. - III AUa 229/12 Nazwa umowy z wyeksponowaniem terminologii służącej podkreśleniu wybitnie charakteru umowy jako umowy o dzieło, nie są elementami decydującymi samodzielnie o rodzaju zobowiązania, w oderwaniu od oceny rzeczywistego przedmiotu tej umowy i sposobu oraz okoliczności jej wykonania. Ewentualne dążenie wnioskodawcy do obniżenia kosztów, poprzez zwolnienie umowy o dzieło od składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, nie staje się elementem definicyjnym tego rodzaju zobowiązania.

21 c.d. Na podstawie umowy o dzieło w rozumieniu art. 627 k.c. przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła. Efektem końcowym jest więc pewien rezultat w postaci materialnej lub niematerialnej. Dziełem jest stworzenie czegoś lub przetworzenie do postaci, w jakiej dotychczas nie istniało. W przypadku przeprowadzenia cyklu wykładów nie występuje żaden rezultat ucieleśniony w jakiejkolwiek postaci. Jest to wyłącznie staranne działanie wykonawcy umowy, który stosownie do posiadanej wiedzy, ma ją przekazać studentom. Brak rezultatu wykonywanej czynności w przedmiotowej umowie decyduje, zdaniem Sądu Apelacyjnego, iż umowa winna być zakwalifikowana jako umowa o świadczenie usług, do której znajdują zastosowanie przepisy o zleceniu w rozumieniu art. 750 k.c.

22 Wnioski Umowa o dzieło w ramach grantu musi mieć ściśle sprecyzowany efekt jej wykonania, odpowiadający cechom „dzieła” – w odniesieniu do innych prac (np. czynności techniczne – ankietowanie, zbieranie materiałów) umowa zlecenia Umowa musi mieć ściśle uzasadnione koszty uzyskania – koszty przysługujące pracom twórczym (autorskie) tylko przy dziele taki charakter mającym\ We wniosku o finansowanie projektu musi być ściśle określony wymiar czasu pracy przeznaczonego na jego wykonanie, w odniesieniu do całości wykonywanej pracy o charakterze naukowym

23

24 Kwestie podatkowe Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca r. o podatku dochodowym od osób fizycznych , podatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Jednakże, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 46 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są dochody otrzymane przez podatnika, jeżeli:

25 c.d. a.  pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze środków programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO,  przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra, agencje rządowe lub agencje wykonawcze, w tym również w przypadkach,  gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy oraz

26 c.d. b. podatnik  bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy;  zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca - bez względu na rodzaj umowy - wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego programem.

27