1 Wypalenie zawodowe: dotyka tych najbardziej zaangażowanych ?Instytut Psychologii Wypalenie zawodowe: dotyka tych najbardziej zaangażowanych ? Od 1919 r. psychologia na UAM prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

2 TROCHĘ HISTORII… ZWZ syndrom złożony z objawów psychicznych i somatycznych, które są następstwem doświadczania przewlekłego stresu dotyczy zawodów czy zajęć, w których istnieje konieczność wchodzenia w bliskie kontakty z innymi, często wymagające udzielania pomocy może stanowić podłoże dla niektórych jednostek chorobowych (np. depresji czy uzależnień), ale samo w sobie nie jest chorobą czasem trudno je odróżnić od depresji czy przewlekłego zmęczenia Termin „zespół wypalenia” (ang. burnout syndrom) wprowadził w roku Herbert J. Freudenberger ( ). Rozumiał go jako: spadek energii u pracownika, pojawiający się na skutek przytłoczenia problemami innych Freudenberger, H. J. (1974). Staff burnout. Journal of Social Issues, 30(1),

3 SYMPTOMY WYPALENIA Stan soma-tyczny Emocje i przeko-nania Zacho- waniebóle głowy, żołądka zaburzenia snu, łaknienia podwyższone ciśnienie poczucie osłabienia zmniejszenie się odporności organizmu Emocje i przeko-nania zmienność nastrojów ogólne przygnębienie obniżenie samooceny poczucie bezradności brak wiary w możliwość zmiany trudnej sytuacji Zacho- wanie absencja w pracy, unikanie obowiązków częste konflikty interpersonalne obojętność wobec klientów / podopiecznych zmniejszenie się wydajności pracy złe zarządzanie czasem wzrost liczby wypadków w pracy

4 Wyróżnia się trzy fazy: wyczerpania emocjonalnego depersonalizacji DYNAMIKA WYPALENIA Wyróżnia się trzy fazy: wyczerpania emocjonalnego depersonalizacji obniżonej oceny własnych możliwości Shaufeli, W. B., Leiter, M. P., Maslach, C. (2009). Burnout: Thirty-five years of research and practice. Career Development International, 14, 204–220.

5 Ścieżki do wypalenia zawodowegoNadmierne długotrwałe obciążenia Trudności z utrzymaniem homeostazy = z utrzymaniem optymalnego dla siebie stanu organizmu  w 3 obszarach: samopoczucia fizycznego stanu psychicznego stanu relacji społecznych Trudności z utrzymaniem homeorezy = z utrzymaniem optymalnej dla siebie ścieżki rozwojowej  ze względu na: cechy temperamentu indywidualne potrzeby plany życiowe

6 Geneza wypalenia: zaburzenie równowagi obciążenia   kompetencje   wsparciePOSTAWA wobec życia kompetencje poznawcze regulacja emocji kompetencje społeczne Wsparcie interpersonalne: rodzina, znajomi 6 WSPARCIE INSTYTUCJONALNE

7 Co chroni nas przed wypaleniem, zawodowym / życiowym ?AKTYWNOŚĆ rozwój zdrowie

8 Jaka aktywność służy zdrowiu i rozwojowi i chroni przed ZWZ?Integracja: jedno działanie spełnia wszystkie funkcje poczucie sensu zaangażowanie przyjemność

9 Bez poczucia przyjemnościŚcieżka nr 1 do ZWZ AKTYWNOŚĆ Bez poczucia przyjemności Życie niepełne: dezintegracja Stagnacja w rozwoju Problemy ze zdrowiem Bez zaangażowania Bez poczucia sensu

10 Poczucie przyjemnościŚcieżka nr 2 do ZWZ HEDONISTA AKTYWNOŚĆ Poczucie przyjemności Życie niepełne: nastawienie na teraźniejszość Stagnacja w rozwoju Problemy ze zdrowiem Bez zaangażowania Bez poczucia sensu

11 Bez poczucia przyjemnościŚcieżka nr 3 do ZWZ Tytan pracy Matka-Polka AKTYWNOŚĆ Bez poczucia przyjemności Życie niepełne: nastawienie na zadanie / pracę Stagnacja w rozwoju Problemy ze zdrowiem Zaangażowanie Bez poczucia sensu

12 Bez poczucia przyjemnościŚcieżka nr 4 do ZWZ Pustelnik, filozof, wódz AKTYWNOŚĆ Bez poczucia przyjemności Życie niepełne: nastawienie na realizację idei Stagnacja w rozwoju Problemy ze zdrowiem Bez zaangażowania Poczucie sensu / misji

13 Życie pełne: aktywne  ku zdrowiu i ku rozwojowiZ poczuciem sensu Z zaangażowaniem Z przyjemnością zdrowie AKTYWNOŚĆ rozwój

14 Dziękuję za uwagę !