1 Wzorce projektowe w C++ WWW: http://www.fizyka.umk.pl/~jacek/dydaktyka/inzynieria/index.html Jacek Matulewski Instytut Fizyki, UMK WWW: http://www.fizyka.umk.pl/~jacek E-mail: [email protected] semestr letni 2015

2 Główne źródło Głównym materiałem źródłowym jest książka tzw. gangu czworga pt. „Wzorce projektowe”.

3 Warunki zaliczenia 1.Warunek konieczny: Odrobienie zadań domowych (może być w parach). 2.Warunek wystarczający: Przygotowanie kodu ilustrującego wskazany wzorzec projektowy w C# i przedstawienie go na zajęciach (na ocenę 4). 3.Ocenę można podnieść na 5 biorąc udział w dwóch konkursach (za każdy +1/2 do oceny). Konkursy i zadania domowe – w prezentacji

4 Przykładowy projekt: „Labirynt” Aplikacja konsolowa zaprojektowana zgodnie ze wzorcem architektonicznym MVC, czyli Model-View-Controler Model – dane i logika labiryntu Widok – moduł rysujący labirynt w konsoli Kontroler – przyjmuje wejście z klawiatury, modyfikuje model Model WidokKontroler aktualizujemodyfikuje Użytkownik używa jest oglądany

5 Architektura MVC Kontrola oraz przepływ informacji między modułami aplikacji w architekturze MVC Model WidokKontroler aktualizujemodyfikuje Użytkownik używa jest oglądany

6 Architektura MVC Jest wiele wersji samego MVC (+ MVP) My zaimplementujemy wersję z pasywnymi modelem i widokiem (passive) oraz nadzorującym kontrolerem (supervising) lepiej pasujący do konsoli (bez zdarzeń) Kontrolera zredukujemy do funkcji main Model WidokKontroler aktualizuje modyfikuje Użytkownik używa jest oglądany

7 Przykładowy projekt: „Labirynt”

8 Model (klasa Labirynt ) Pasywny model przechowujący stan aplikacji VC++: Solution Explorer, View Class Diagram

9 Model (klasa Labirynt ) Klasy modelu class MiejsceWLabiryncie { public: virtual RezultatPróbyWejścia SpróbujWejść() = 0; virtual int Wejdź(int indeksBieżącejKomórki) { return -1; } virtual bool Otwórz() { return false; } }; class Komórka : public MiejsceWLabiryncie {... enum RezultatPróbyWejścia { Nieokreślony = 0, Powodzenie, NieMożnaWejść, Zamknięte }; enum Kierunek { Północ = 0, Południe = 1, Wschód = 2, Zachód = 3 }; enum StanGry { Niezakończona = 0, Śmierć, Wygrana };

10 Model (klasa Labirynt ) Klasy modelu class Komórka : public MiejsceWLabiryncie { private: int indeks; MiejsceWLabiryncie* sąsiednieMiejsca[4]; public: Komórka(int indeks); MiejsceWLabiryncie* PobierzMiejscePoStronie(Kierunek kierunek) const; void PowiążZMiejscem(Kierunek kierunek, MiejsceWLabiryncie* miejsce); virtual RezultatPróbyWejścia SpróbujWejść(); virtual int Wejdź(int indeksBieżącejKomórki); int PobierzIndeks(); bool OtwórzDrzwi(Kierunek kierunek); bool OtwórzDrzwi(); };

11 Model (klasa Labirynt ) Klasy modelu class Labirynt { private: int liczbaKomórek; PKomórka* komórki; int indeksBieżącejKomórki, indeksCelu; StanGry stanGry = Niezakończona; public: Labirynt(int liczbaKomórek, int indeksPoczątkowejKomórki, int indeksCelu); ~Labirynt(); void DodajKomórkę(int indeks, Komórka* komórka); Komórka* PobierzBieżącąKomórkę(); RezultatPróbyWejścia PrzejdźWKierunku(Kierunek kierunek); void Zakończ(); StanGry PobierzStanGry(); };

12 Widok (klasa Widok ) Klasa widoku (zbiór funkcji bez własnego stanu) #pragma once #include "Model.h" class Widok { private: Labirynt* model; public: Widok(Labirynt* model); static void WyświetlInformacjęOKomórce(Komórka* komórka); void WyświetlInformacjęOBieżącejKomórce() const; static void WyświetlInformacjęOPróbiePrzejściaWKierunku(Kierunek kierunek); void WyświetlInformacjęORezultaciePróbyPrzejścia(RezultatPróbyWejścia) const; void WyświetlInformacjęOPróbieOtwarciaDrzwi() const; void WyświetlInformacjęORezultaciePróbyOtwarciaDrzwi(bool wynik) const; void WyświetlInformacjęOStanieGry() const; };

13 Kontroler (funkcja main ) #pragma once #include "Model.h" #include "Widok.h" class Kontroler { protected: Labirynt* model; Widok* widok; void SpróbujPrzejść(Kierunek kierunek); void SpróbujOtworzyćDrzwi(); public: Kontroler(void); ~Kontroler(void); void Uruchom(); };

14 Funkcja main Funkcja main widzi tylko kontroler. Kontroler tworzy instancje modelu i widoku: #include "Kontroler.h" int main(int argc, char* argv[]) { Kontroler kontroler; kontroler.Uruchom(); return 0; }

15 Przykładowy projekt: „Labirynt” Piszemy kod…

16 Przykładowy projekt: „Labirynt” Zadania domowe / dwa konkursy (1-3, 4): 1.Do widoku dodać funkcję rysującą bieżącą komórkę (ściany za pomocą znaków * ) 2.Przygotować alternatywny widok pokazujący całą mapę z bieżącą komórką oznaczoną # 3.Przygotować zestaw testów jednostkowych dla modelu i widoku (100% pokrycia) 4.Przygotować alternatywny widok korzystający z OpenGL (konkurs)

17 Wzorce konstrukcyjne Wzorce pozwalające oddzielić proces tworzenia instancji obiektów od jego definicji: Budowniczy (Builder) Fabryka abstrakcyjna (Abstract Factory) Metoda wytwórcza (Factory Method) Prototyp (Prototype) Singleton (Singleton)

18 Budowniczy (Builder) Założenia: Model posiada klasę organizującą ( Labirynt ) oraz kilka klas dodatkowych ( Komórka, Ściana, itd.) Cel: 1. Wydzielenie kodu służącego do budowy złożonego produktu (u nas obiektu modelu) z jego klasy 2. Przesłonięcie szczegółów implementacji modelu (tzw. reprezentacji wewnętrznej). 3. Korzystanie z różnych budowniczych prowadzi do tworzenia różnych produktów bez zmiany kodu funkcji tworzącej i zasadniczej struktury produktu

19 Budowniczy (Builder) Implementacja: Do modelu dodana zostaje klasa służąca tylko do stopniowego budowania złożonej instancji głównej klasy modelu. Po zmianach ważne będą już tylko dwie klasy modelu: Labirynt i BudowniczyLabiryntu Nazwy używane w kontekście tego wzorca: Kontroler – Director, kierownik BudowniczyLabiryntu – Builder, budowniczy StdBudowniczyLabiryntu – Concrete Builder Labirynt – Product, produkt

20 Budowniczy (Builder) http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Builder

21 Budowniczy (Builder) http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Builder

22 Budowniczy (Builder) Zadania domowe (1) i konkursy (2, 3): 1.Przygotować budowniczego labiryntu, który zamiast tworzyć labirynt jedynie liczy komórki i drzwi, a na końcu wyświetla uzyskane liczby. 2.W C++ nie można ukryć klas tworzących tzw. wewnętrzną reprezentację, ale można zablokować ich użycie inaczej niż poprzez budowniczego. Zrób to (konkurs). 3.Przygotować budowniczego dla labiryntu złożonego z foremnych trójkątów na zamkniętym pasie. Użyć PBC w jednym kierunku (konkurs).

23 Metoda wytwórcza (Factory method) Założenia: W odróżnieniu od budowniczego chcemy zmieniać nie zawartość złożonego produktu, a móc wybierać między różnymi klasami produktu Cel: 1. Interfejs do tworzenia różnych produktów (ale bez tworzenia nowej klasy wytwórcy) 2. Możliwość rozszerzania o nowe typy produktów 3. Stworzenie wiele „wirtualnych konstruktorów” dla szczegółowych klas modelu

24 Metoda wytwórcza (Factory method) Implementacja: W klasie kontrolującej aplikację (u nas w kontrolerze) stworzymy metody tworzące elementy labiryntu i sam labirynt. Klasa zawierająca metody – Wytwórca. Można tworzyć klasy potomne Wytwórcy/Kontrolera zmieniając zasady gry i modyfikując elementy labiryntu Nazwy używane w kontekście tego wzorca: Kontroler – Creator, wytwórca StandardowyKontroler – Concrete creator Labirynt - Product StandardowyLabirynt – Concrete product

25 Metoda wytwórcza (Factory method) http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Factory_Method

26 Fabryka abstrakcyjna (Abstract factory) Założenia: W odróżnieniu od budowniczego chcemy zmieniać nie zawartość złożonego produktu, a móc wybierać między różnymi klasami produktu (= metoda wytw.) Cel: 1. Zebranie metod wytwórczych dla rodziny produktu w jednej klasie (często singletonie) 2. Stworzenie interfejsu do tworzenia obiektów (fabryka abstrakcyjna) z możliwością jej nadpisywania w fabryce konkretnej

27 Fabryka abstrakcyjna (Abstract factory) Implementacja: Tworzymy nową klasę zawierającą zbiór metod wytwórczych tworzących poszczególne elementy labiryntu Nazwy używane w kontekście tego wzorca: FabrykaLabiryntu – Abstract factory StandardowaFabrykaLabiryntu – Concrete factory, fabryka konkretna Labirynt – Abstract product StandardowyLabirynt – Concrete product Kontroler – Client

28 Fabryka abstrakcyjna (Abstract factory) http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Abstract_Factory

29 Prototyp (Prototype) Założenia: Fabryka, która kopiuje przechowywane wzorcowe instancje produktów, czyli prototypy Konsekwencje: 1. Produkty muszą mieć możliwość klonowania (konstruktor copy i/lub metoda Clone) 2. Inicjowanie stanu klonów już po ich utworzeniu (a więc nie przez konstruktor!) 3. Można zmieniać produkt w trakcie działania programu (wystarczy podmienić prototyp)

30 Prototyp (Prototype) Implementacja: Stworzymy alternatywną fabrykę abstrakcyjną, przechowującą prototypy i zwracającą ich kopie na żądanie Nazwy używane w kontekście tego wzorca: MiejsceWLabiryncie – Prototype, prototyp (deklaruje metodę Klonuj ) Komórka, Ściana, Drzwi – Concrete prototype, produkt konkretny (definiują metodę Klonuj ) FabrykaLabiryntuZPrototypami – Client (przechowuje instancje prototypów i je klonuje)

31 Prototyp (Prototype) http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Prototype

32 Prototyp (Prototype) Zadanie domowe (1) i konkurs (2): 1.Rozszerzyć fabrykę o prototyp labiryntu 2.Zmienić kod fabryki tak, żeby przechowywała dowolną tablicę prototypów

33 Singleton (Singleton) Założenia: Możliwe jest utworzenie tylko jednej instancji klasy Implementacja: Stworzymy klasę potomną fabryki abstrakcyjnej, która będzie przechowywała prototypy i zwracała ich kopie na żądanie

34 Singleton (Singleton) http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Singleton Prywatna instancja klasy Ukryty (chroniony) konstruktor Metoda pozwalająca na pobranie jednej, przechowywanej instancji Inny sposób implementacji: klasa zawierająca wyłącznie statyczne pola i metody

35 Singleton (Singleton) Przykładowy kod C++: #pragma once class Singleton { private: static Singleton* instancja; protected: Singleton() {}; //ukryty konstruktor public: static Singleton* PobierzInstancję() { if (instancja == 0) instancja = new Singleton(); return instancja; } };

36 Singleton (Singleton) Problemy: Wzorzec krytykowany za - odmiana zmiennych globalnych - kontrolę tworzenia i cyklu życia - powoduje „ciasne” wiązania w kodzie Singleton vs dziedziczenie Zadanie domowe (1) i konkursy (2): 1.Zmodyfikować wzorzec Singletonu w taki sposób, aby możliwe było tworzenie N instancji 2.Znaleźć sposób, aby uniemożliwić niezależne tworzenie klas potomnych

37 Wzorce strukturalne Wzorce dotyczące relacji między klasami, rozwiązujące typowe problemy systemów z wieloma klasami: Adapter (Adapter) Dekorator (Decorator) Fasada (Facade) Kompozyt (Composite) Most (Bridge) Pełnomocnik (Proxy) Pyłek (Flyweight)

38 Adapter (Adapter) Założenia (adapter klasowy): Client używa obiektów pochodnych względem Target. Chcemy użyć także Adaptee, ale ma inny interfejs. Tworzymy Adapter typu Target (jest), który korzysta z obiektu Adaptee (wielodziedziczenie). http://www.frederikprijck.net/external-libraries-and-the-adapter-pattern/http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Adapter

39 Adapter (Adapter) Implementacja Nowy kod: funkcja WIoF(WielokątForemny*) Istniejący kod: klasa Prostokąt Chcemy użyć nowej funkcji dla istniejącej klasy. Nazwy używane w kontekście tego wzorca: WielokątForemny – Target, element docelowy WyświetlInformacjeOFigurze – Client Prostokąt – Adaptee, klasa dostosowywana ProstokątForemny – Adapter, kl. dostosowująca

40 Adapter (Adapter) Adapter klasowy i adapter obiektowy – Adapter obiektowy nie adaptuje klasy (dziedziczeniem prywatnym), a obiekt tej klasy przekazywany przez argument konstruktora – Adapter klasowy nie działa dla klas potomnych Adaptee, a obiektowy – tak – Adapter klasowy może przesłaniać funkcje Adaptee, w adapterze obiektowym to jest trudne Adapter dwukierunkowy (przezroczystość) Adaptery dołączalne – umieją dynamicznie, na podstawie dostarczonych danych, pobierać dane z Adaptee, którego typ nie jest ustalony przy kompilacji

41 Dekorator (Decorator) Założenia: Chcemy dodać funkcjonalność/obowiązek do jednego obiektu, bez zmieniania jego klasy. Włożymy go w lekką otoczkę, która doda funkcję. http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Adapter

42 Dekorator (Decorator) Implementacja Dekorator to klasa dziedzicząca z Component (interfejs) i mająca Component jako pole (na przechowanie Concrete component). Udostępnia metody i pola tego pola modyfikując je lub dodając. Nazwy używane w kontekście tego wzorca: Napój – Component Herbata, Kawa – Concrete component NapójZDodatkiem – Decorator NapójZPlastremCytryny – Concrete decorator

43 Fasada (Facade) Założenia: Dodatkowa klasa udostępniająca metody wyższego poziomu złożone z wielu wywołań metod biblioteki lub podsystemu klas. Tworzy ujednolicony prosty interfejs. http://www.tonymarston.net/php-mysql/design-patterns.html#facade (na podstawie rysunku z G4)

44 Fasada (Facade) Przykład: Realizowanie zamówień: 1. Sprawdzenie dostępności towaru 2. Wypełnienie formularza 3. Zapłacenie rachunku 4. Dostarczenie Fasada: Złóż zamówienie Nazwy używane w kontekście tego wzorca: NapojeMenu – Facade Herbata, NapójZCytryną, itd. - klasy podsystemu

45 Kompozyt (Composite) Cel: Pozwala na budowanie z obiektów struktury drzewa (hierarchia część-całość) http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Composite

46 Kompozyt (Composite) Przykład: Nazwy używane w kontekście tego wzorca: IPracownik – Component Pracownik – Leaf Kierownik – Composite funkcja main – Client

47 Kompozyt (Composite) Zalety: Nadrzędny element (korzeń drzewa) reprezentuje wszystkie elementy podrzędne (uproszczenie interfejsu, a więc i kodu klienta) Można definiować wiele liści (np. klasy potomne po Pracownik) i wiele kompozytów (np. klasy potomne po kierownik) – możliwość rozszerzania zbioru klas Konkurs: Zmodyfikować kod w taki sposób, aby metoda WyświetlInformacje lepiej pokazywała strukturę obiektów (drzewo). Jak przekazać stopień zagnieżdż.?

48 Most (Bridge) Cel: Rozdziela interfejs od implementacji, także dziedziczenia (bogate uchwyty do klas – handle/body class) http://en.wikipedia.org/wiki/Bridge_pattern

49 Most (Bridge) Założenia: Skrzyżowanie dwóch lub więcej katerogii (np. klasy różnego typu implementowane dla różnych platform) powoduje „zoo” klas i zależności. Jeżeli oddzielimy i ukryjemy implementacje, to podział samym „interfejsów” klas jest prostszy. Most to nazwa dla relacji między abstrakcją (ogólnym interfejsem) a abstrakcyjną implementacją Dobry przykład: figury rysowane w różnych systemach graficznych (podział figur vs API do ich rysowania) Nasz przykład: relacja pilot-telewizor(y)

50 Most (Bridge) Przykład: Nazwy używane w kontekście tego wzorca: Shape – Abstraction Rectangle, Circle – Refined Abstraction Drawing – Implementor WinDrawing, XDrawing – Concrete Implementor http://www.informit.com/articles/article.aspx?p=1398603&seqNum=4

51 Pełnomocnik (Proxy) Cel: „Cieńki” pełnomocnik „grubej” klasy (inny kontekst niż most) http://www.slideshare.net/pickerweng/android-camera-architecture-8098156 (na bazie G4)

52 Pełnomocnik (Proxy) Cel: „Cieńki” pełnomocnik „grubej” klasy (inny kontekst niż most) http://www.slideshare.net/pickerweng/android-camera-architecture-8098156 (na bazie G4)

53 Pełnomocnik (Proxy) Przykład: Nazwy używane w kontekście tego wzorca: ŚrodkiPłatności - Subject CzekBankowy – Proxy Gotówka, PieniądzeWBanku – Real Subject https://sourcemaking.com/design_patterns/proxy

54 Pełnomocnik (Proxy) Założenia: Pełnomocnik wirtualny - odraczanie kosztów związanych z ewentualnym tworzeniem „grubego” obiektu (por. leniwa inicjacja) Zdalny pełnomocnik obiektu z innego procesu Pośrednik zabezpieczający – celem jest zabezpieczenie obiektu lub programu (sprawdzanie blokad), a nie ograniczenie użycia zasobów Inteligentne wskaźniki (referencje) – realizują także powyższe cele

55 Pełnomocnik (Proxy) Leniwa inicjacja class MathProxy : public IMath { private: Math* math; Math* getMathInstance() { if (!math) math = new Math(); return math; } public: MathProxy() :math(NULL) {}

56 Pyłek (Flyweight) Cel: Zmniejszyć zużycie pamięci zmarnowanej na obsługę wielu powielonych obiektów (por. prosta kompresja) http://flylib.com/books/en/2.505.1.19/1/ (na bazie G4)

57 Pyłek (Flyweight) Warunki stosowania: Aplikacja korzysta z dużej liczby powtarzających się obiektów Koszty przechowywania tych obiektów są duże Stan obiektu można zapisać poza nim Nie ma porównywania obiektów Porównaj z najprostszą metodą kompresji przez kodowanie słownikowe (LZ/Lempel-Ziv, ZIP, RAR, PNG), słownik statyczny (określony przez klasy pyłków)

58 Pyłek (Flyweight) Przykład: Nazwy używane w kontekście tego wzorca: Znak – Flyweight ZnakA, ZnakB,... – ConcreteFlyweight FabrykaZnaków – FlyweightFactory main, document – Client http://flylib.com/books/en/2.505.1.19/1/ (na bazie G4)

59 Wzorce operacyjne Wzorce dotyczące dzielenia odpowiedzialności między współpracującymi ze sobą obiektami (porządkują złożone przepływy sterowania): Interpreter (Interpreter) Iterator (Iterator) Łańcuch zobowiązań (Chain of responsibility) Mediator (Mediator) Metoda szablonowa (Template method) Obserwator (Observer) Odwiedzający (Visitor) Pamiątka (Memento) Polecenie (Command) Stan (State) Strategia (Strategy)

60 Interpreter (Interpreter) Cel: Stworzenie mini-języka używanego w programie http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Interpreter

61 Interpreter (Interpreter) Implementacja: Tworzona jest klasa główna reprezentująca cały interpreter oraz klasy potomne reprezentujące poszczególne reguły gramatyki. To w efekcie interpretacji łańcucha prowadzi do powstania drzewa syntaktycznego złożonego z obiektów reguł

62 Interpreter (Interpreter) Przykład: liczby w notacji rzymskiej liczbaRzymska ::= {tysiące} {setki} {dziesiątki} {jedności} tysiące, setki, dziesiątki, jedności ::= dziewięć | cztery | {pięć} {jeden} {jeden} {jeden} dziewięć ::= "CM" | "XC" | "IX" cztery ::= "CD" | "XL" | "IV" pięć ::= 'D' | 'L' | 'V' jeden ::= 'M' | 'C' | 'X' | 'I' Nazwy używane w kontekście tego wzorca: InterpreterLiczbRzymskich – wyrażenie abst. InterpreterTysięcy,... – wyrażenie pośrednie liczbyRzymskie – Context (informacje globalne) main – Client

63 Iterator (Iterator) Cel: Umożliwia sekwencyjny dostęp do elementów agregatu bez konieczności eksponowania wewnętrznej struktury. Możliwość iteracji niezależnie/równolegle, różnego typu https://sourcemaking.com/design_patterns/iterator

64 Iterator (Iterator) Standardowe metody iteratora: template class Iterator { public: virtual void First() = 0; virtual void Next() = 0; virtual bool IsDone() = 0; virtual Element CurrentElement() = 0; protected: Iterator(){} }; Ukryty konstruktor – metoda wytwórcza w agregatorze

65 Iterator (Iterator) Implementacja z rozdzieleniem iteratora i agregatu: http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Iterator

66 Iterator (Iterator) Przykład: AbstrakcyjnyStos, Iterator - abstrakcje Stos – prosta implementacja z tablicą do przechow. StosIterator – pozwala na przebiegnięcie wszystkich zapamiętanych elementów (wbrew naturze stosu) Nazwy używane w kontekście tego wzorca: Iterator – Iterator. StosIterator – ConcreteIterator AbstrakcyjnyStos – Aggregate Stos – ConcreteAggregate

67 Iterator (Iterator) Zadania domowe: 1. Przygotować iterator dla kompozytu omówionego na wcześniejszych zajęciach ( Pracownik / Kierownik ) 2. Przygotować dwa alternatywne iteratory: - przeskakujący co dwa elementy - iterujący od końca tablicy

68 Łańcuch zobowiązań (Chain of Responsibility) Cel: Osłabienie wiązania klienta zgłaszającego żądanie (request), czyli wywołania metody lub zgłaszanie zdarzenia z obiektem obsługującym (handler) poprzez ustawienie modyfikowalnego zbioru obiektów obsługujących http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Chain_of_Responsibility

69 Łańcuch zobowiązań (Chain of Responsibility) Implementacja: Implementacja podobna do kolejki. Zdarzenia trasowane, haki. Por. z potokiem: ( wyjście = trzy(dwa(jeden(wejście) ). Dowolność w ustawieniu sposbu obsługi (wszystkie, jeden, wybrany) https://sourcemaking.com/design_patterns/chain_of_responsibility

70 Łańcuch zobowiązań (Chain of Responsibility) Wada: Nie ma gwarancji obsłużenia żądania (wśród obiektów może zabraknąć takiego, który potrafi obsłużyć to konkretne żądanie) Nazwy używane w kontekście tego wzorca: HandlerBazowy – Handler, obiekt obsługujący, Handler1,.. – ConcreteHandler, obiekt obsługujący main – Client

71 Mediator (Mediator) Cel: Zmniejszyć liczbę powiązań między równorzędnymi elementami systemu (podgrupami) https://sourcemaking.com/design_patterns/mediator

72 Mediator (Mediator) Przykład: Klasyczna implementacja listy, w której element przechowuje wskaźnik do następnego elementu stwarza problemy przy operacjach dodawania i usuwania. Aby w ogóle usunąć relacje między elementami listy dodamy obiekt organizujący - mediator Nazwy używane w kontekście tego wzorca: Lista – Mediator Nie będzie Mediator vs ConcreteMediator

73 Metoda szablonowa (Template Method) Cel: Implementacja rodziny algorytmów różniących się szczegółami (np. przygotowywanie pizzy: ciasto -> dodatki -> pieczenie). Kontrola procesu pozostaje w klasie abstrakcyjnej. Podstawowa technika polimorfizmu z powtórnym użyciem kodu. http://pl.wikipedia.org/wiki/Metoda_szablonowa_(wzorzec_projektowy)

74 Metoda szablonowa (Template Method) Przygotowywanie pizzy – dwa przykładowe przepisy: (na podstawie referatu Łukasza Kiełczykowskiego) Margherita 1. Przygotuj cienkie ciasto. 2. Dodaj sos pomidorowy. 3. Dodaj mozzarelle. 4. Dodaj bazylię i trochę oliwy. 5. Piecz przez 15 minut. Sycylijska 1. Przygotuj grube ciasto. 2. Dodaj ostry sos. 3. Dodaj oliwki i kapary. 4. Dodaj mieszankę przypraw. 5. Piecz przez 20 minut. Abstrakcja 1. Przygotuj ciasto. 2. Dodaj sos. 3. Połóż dodatki 4. Dodaj przyprawy. 5. Piecz

75 Metoda szablonowa (Template Method) Uwagi: Ciekawe źródło: http://www.objectmentor.com/resources/ articles/inheritanceVsDelegation Czasem można i opłaca się implementację Strategii (podobne algorytmy zaimplementowane w osobnych klasach ze wspólnym interfejsem) zastąpić implementacją opartą na Metodzie Szablonowej. W ten sposób unikamy powielania kodu (DRY). Metody szablonowej zwykle nie można wywołać z konstruktora klasy – zawiera odwołania do metod czysto wirtualnych (chyba, że zadbamy o domyślne implementacje wszystkich metod)

76 Metoda szablonowa (Template Method) Nazwy używane w kontekście tego wzorca: Pizza – AbstractClass, zawiera metodę szablonową Margherita, Sycylijska – ConcreteClass main – Client

77 Obserwator (Observer) Cel: Rozluźnienie wiązania między zależnymi od siebie klasami (dwiema lub wieloma) przez zastąpienie bezpośrednich odwołań relacją publikuj-subskrybuj https://sourcemaking.com/design_patterns/observer

78 Obserwator (Observer) Typowy przykład: Model widoku i reagujące na zmiany jego stanu widoki Porównaj INotifyPropertyChanged i INotifyCollectionChanged z platform.NET i WinRT Nazwy używane w kontekście tego wzorca: Model – Subject, interfejs podmiotu lub sam podmiot Model1, Model2 – ConcreteSubject (niekonieczne) Widok – Observer, interfejs obserw. z met. Aktualizuj WidokTabela, WidokWykres – ConcreteObserver

79 Odwiedzający (Visitor) Cel: Załóżmy strukturę obiektów, np. kompozyt pracowników. Na każdym pracowniku chcemy wykonać pewną operację zależną od jego typu nie zmieniając za oryginalnych klas. Realizujemy ten cel definiując klasę z metodami Visit osobną dla każdego typu pracownika i przyjmującymi instancję odpowiedniego typu pracownika. W pierwotnych klasach konieczna obecność tylko jednej nowej metody Accept. Klasy z pierwotnego drzewa to elementy Klasa (lub klasy - dla różnych operacji) - odwiedzający

80 Odwiedzający (Visitor) https://sourcemaking.com/design_patterns/visitor

81 Odwiedzający (Visitor) Przykład: wydrukujemy informacje o pracownikach z drzewa (kompozytu) Nazwy używane w kontekście tego wzorca: IPracownik – Element Pracownik, Kierownik – ConcreteElement Odwiedzający – Visitor OdwiedzajacyZliczający – ConcreteVisitor rektor – ObjectStructure

82 Odwiedzający (Visitor) Zalety/Wady: Po zaimplementowaniu wzorca Odwiedzający możemy swobodnie dodawać kolejne czynności realizowane na całej strukturze obiektów.

83 Odwiedzający (Visitor) Zadania domowe: Polecenia + memento = Undo/Redo system https://sourcemaking.com/design_patterns/memento/cp p/1 Dodać więcej zadań

84 Pamiątka (Memeno) Inna nazwa: Znacznik (Token) Cel: Zapis wewnętrznego stanu obiektu (źródła) bez jego udostępniania; opis stanu = pamiątka https://sourcemaking.com/design_patterns/memento

85 Przykład: punkty kontrolne (cofnij/ponów), przechowywanie stanu w aplikacjach mobilnych Nazwy używane w kontekście tego wzorca: Licznik – Originator, źródło PamiątkaLicznika – Memento, pamiątka main – zarządca (np. mechanizm cofania) Pamiątka (Memento)

86 Polecenie (Command) Inna nazwa: Akcja (Action), Transakcja (Transaction) Cel: zamyka żądanie/funkcję/metodę w formie obiektu, Umożliwia zapamiętywanie (cofanie) i kolejkowanie żądań. http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Command

87 Polecenie (Command) Realizacja: przechowywanie wskaźnika do funkcji/metody opcja 1: może także przechowywać parametry wywołania opcja 2: dodatkowa akcja sprawdzająca możliwość uruchom. Przykład: Platforma.NET – klasa RelayCommand w MVVM http://zenit.senecac.on.ca/wiki/index.php/Command

88 Stan (State) Idea: Skomplikowana, zależna od parametrów (od jej aktualnego stanu) funkcjonalność klasy rozdzielana jest do osobnych klas reprezentujących funkcjonalność w poszczególnych stanach http://www.silversoft.net/docs/dp/hires/pat5hfso.htm (na podstawie GoF)

89 Stan (State) Realizacja: Klasa główna przechowuje adresy klas reprezentujących poszczególne stany i deleguje na nie wykonanie żądań własnych metod Przykład: TCPConnection (GoF), Drzwi (Stan = DrzwiZamknięte, DrzwiOtwarte ) Nazwy używane w kontekście tego wzorca: Drzwi – Context, klasa udostępniana klientom StanDrzwi – State, stan – interfejs do kapsułkowania zachowania klasy Drzwi w różnych stanach DrzwiZamkniete, DrzwiOtwarte – poszczeg. stany main – klient

90 Strategia (Strategy) Idea: rodzina algorytmów, każdy reprezentowany przez osobną klasę, które mogą być używane zamiennie Eliminuje switch w jakiejś konkretnej metodzie Inne nazwy: Polityka (Policy) https://sourcemaking.com/design_patterns/strategy

91 Strategia (Strategy) Realizacja: Klasa główna przechowuje adres klasy reprezentującej wybrany algorytm i korzysta z jej metod do realizacji konkretnego żądania (wykonania metody). Wzorzec Strategii może być powielony przy wielu metodach https://sourcemaking.com/design_patterns/strategy

92 Strategia (Strategy) Nazwy używane w kontekście tego wzorca: OdgadywaczLiczby – Context, klasa udostępniana StrategiaZgadywaniaLiczby – Strategy, wspólny interfejs dla wielu konkretnych strategii (używanych do realizacji metody OdgadywaczLiczby::Zgaduj ) StrategiaPoKolei, StrategiaLosowo – implementacje poszczególnych algorytmów main – klient

93 Wzorce spoza książki G4 Wzorzec strukturalny Private Class Data https://sourcemaking.com/design_patterns/private_class_data Cała kategoria wzorców współbieżności: http://pl.wikipedia.org/wiki/Wzorzec_projektowy_(informatyka)#Klasyfikacja_rozszerzona Aktywny obiekt, Asynchroniczne sterowanie przez zdarzenia, Udaremnianie, Blokada z podwójnym zatwierdzaniem, Ochraniane wstrzymywanie, Obiekt monitorujący, Blokada zapisu i odczytu, Zarządca procesów, Pula wątków, Pamięć dla wątków, Reaktor; Antywzorce projektowe http://pl.wikipedia.org/wiki/Antywzorzec_projektowy

94 Rozkład MVC na proste wzorce Aktywny model / widok – obserwator (widok obserwuje model) Widok / kontroler – strategia (widok pozostawia obsługę reakcji kontrolerowi) Widok – kompozyt (praca z zagnieżdżonymi widokami) Model WidokKontroler aktualizujemodyfikuje Użytkownik używa jest oglądany