1 XVI Forum Czystej Energii Poznań, 13 października 2016 r.Prosument indywidualny i biznesowy w świetle znowelizowanej ustawy o odnawialnych źródłach energii Od lipca mamy nową ustawę Mikroinstalacje – możliwe modele biznesowe dla różnych odbiorców Mikroinstalacje – uprzywilejowane w ustawie OZE, w prawie budowlanym Paweł Bartoszewski kontakt: tel
2 Ustawa o Odnawialnych Źródłach Energii (UOZE)Proces legislacyjny Data uchwalenia UOZE: Data wejścia w życie UOZE: Akty zmieniające Ustawa z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz ustawy – Prawo energetyczne Data wydania: Data wejścia w życie: Ustawa z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw Data wydania: Data wejścia w życie: nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii (Ustawa), a w szczególności Rozdział 4 określający mechanizmy i instrumenty wspierające wytwarzanie energii elektrycznej z OZE. Największe zmiany dotyczą wsparcia wytwarzania energii w mikroinstalacjach. Nowelizacja nie pozostawiła śladu taryfach gwarantowanych (FIT). zmiana została oceniona raczej negatywnie przez większość środowisk branżowych, choć pojawiły się też głosy wskazujące na wyższość nowego rozwiązania nad FIT. Raczej przychylnie została przyjęta duża część wprowadzonych do Ustawy poprawek technicznych i doprecyzowujących. Ustawa o odnawialnych źródłach energii
3 Prosument indywidualny i biznesowyMikroinstalacje w ustawie o OZE Prosument (indywidualny) - odbiorca końcowy zużywający wyprodukowaną z mikroinstalacji energię na potrzeby własne nie związane z działalnością gospodarczą – Art. 4 Ustawy Wytwórca będący przedsiębiorcą (prosument biznesowy) – energia z OZE na potrzeby działalności gospodarczej – Art. 41 Ustawy Wg Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii PE: prosumenci - aktywni odbiorcy energii, w tym gospodarstwa domowe (zarówno właściciele, jak i najemcy), instytucje i małe przedsiębiorstwa, którzy uczestniczą w rynku energii przez produkowanie energii z OZE indywidualnie lub zbiorowo W ustawie dwa schematy rozliczania energii z mikroinstalacji
4 Ocena IEO Prosument indywidualnyZmiany dla prosumentów od 01 lipca 2016 I. Wprowadzenie definicji prosumenta Prosument – odbiorca końcowy: dokonujący zakupu energii elektrycznej na podstawie umowy kompleksowej, wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacji, w celu jej zużycia na potrzeby własne, niezwiązane z wykonywaną działalnością gospodarczą. Ocena IEO powstanie definicji niezależność od źródła utrzymania podmioty prowadzące działalność niekomercyjną umowa kompleksowa potrzeby własne Energia u sprzedawcy alternatywnego – nawet kilkanaście groszy za kwh różnicy na energii czynnej. Umowy dystrybutora z różnymi sprzedawcami GUD – np.: 120 firm, a na świadczenie usługi kompleksowej GUD-K – np.: 20 firm
5 Ocena IEO Prosument indywidualnyZmiany dla prosumentów od 01 lipca 2016 II. Wprowadzenie opustów Sprzedawca dokonuje rozliczenia ilości energii elektrycznej wprowadzonej przez prosumenta do sieci elektroenergetycznej wobec ilości energii elektrycznej pobranej z tej sieci w stosunku ilościowym: 1 do 0,8: instalacje do 10 kW włącznie 1 do 0,7: instalacja > 10 kW Nadwyżką ilości energii elektrycznej wprowadzonej przez prosumenta do sieci wobec ilości energii pobranej dysponuje sprzedawca, w celu pokrycia kosztów rozliczenia. Nie stanowi ona przychodu w rozumieniu CIT Ocena IEO system nie stosowany w innych krajach niższa opłacalność w porównaniu z FiT brak impulsu do rozwoju energetyki prosumenckiej i produkcji urządzeń OZE 20-30% dla koncernów OZE, w tym fotowoltaika rozwinęło się tam, gdzie były FIT: 20 krajów w Europie, 90 na świecie
6 Ocena IEO Prosument indywidualnyZmiany dla prosumentów od 01 lipca 2016 III. Bilansowanie międzyfazowe Sprzedawca dokonuje rozliczenia ilości energii elektrycznej wprowadzonej i pobranej z sieci przez prosumenta: na podstawie wskazań urządzenia pomiarowo–rozliczeniowego dla danej mikroinstalacji ilość wprowadzonej i pobranej przez prosumenta energii jest rozliczona po wcześniejszym sumarycznym bilansowaniu ilości energii z wszystkich faz dla trójfazowych mikroinstalacji. Ocena IEO zauważenie w ustawie problemu bilansowania międzyfazowego dyskryminacja mikroinstalacji z inwerterem jednofazowych Zmniejszy poziom autokonsumpcji
7 Ocena IEO Prosument indywidualnyZmiany dla prosumentów od 01 lipca 2016 IV. Zwolnienie z opłat Od ilości rozliczonej energii elektrycznej prosument nie uiszcza: opłat z tytułu jej rozliczenia; opłat za usługę dystrybucji, których wysokość zależy od ilości energii elektrycznej pobranej przez prosumenta; (uiszcza sprzedawca) Ocena IEO objęcie zwolnieniem opłat za dystrybucję nie wiadomo co z opłatą jakościową i OZE
8 Ocena IEO Prosument indywidualnyZmiany dla prosumentów od 01 lipca 2016 V. Okresy rozliczeniowe Rozliczeniu podlega energia elektryczna wprowadzona do sieci nie wcześniej niż na 365 dni przed dniem dokonania odczytu rozliczeniowego w bieżącym okresie rozliczeniowym. Jako datę wprowadzenia energii elektrycznej do sieci w danym okresie rozliczeniowym przyjmuje się datę odczytu rozliczeniowego. Sprzedawca informuje prosumenta o ilości rozliczonej energii, zgodnie z okresami rozliczeniowymi przyjętymi w umowie kompleksowej. Ocena IEO wydłużenie okresu rozliczenia do 1 roku zawiłość przepisów, różne interpretacje
9 Ocena IEO Prosument indywidualnyZmiany dla prosumentów od 01 lipca 2016 VI. Podatki Wytwarzanie i wprowadzanie do sieci energii elektrycznej, nie stanowi działalności gospodarczej. Wprowadzanie energii elektrycznej do sieci, a także pobieranie tej energii z sieci nie są świadczeniem usług ani sprzedażą w rozumieniu ustawy o VAT. Pobrana energia podlegająca rozliczeniu jest zużyciem energii wyprodukowanej przez danego prosumenta w rozumieniu przepisów ustawy o podatku akcyzowym Ocena IEO brak podatku VAT brak akcyzy niesprecyzowana kwestia podatku dochodowego od rozliczonej energii
10 Ocena IEO Prosument indywidualnyZmiany dla prosumentów od 01 lipca 2016 VII. Okres wsparcia Obowiązek rozliczenia wprowadzonej do sieci energii powstaje od daty wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej z odnawialnego źródła energii i trwa przez okres kolejnych 15 lat, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2035 r. Przez datę wytworzenia po raz pierwszy energii elektrycznej z odnawialnego źródła energii rozumie się dzień, w którym energia elektryczna została po raz pierwszy wprowadzona do sieci dystrybucyjnej. Ocena IEO określenie momentu rozpoczęcia wsparcia po 15 latach brak obowiązku rozliczania nadwyżek
11 Przedsiębiorca nie mieści się w definicji prosumenta w ustawie; Prosument biznesowy Definicja Przedsiębiorca nie mieści się w definicji prosumenta w ustawie; Prosument biznesowy - autoproducent – produkujący energię z OZE na potrzeby własnej działalności gospodarczej (ewentualne nadwyżki - do sieci); Pozostawienie przepisów uchwalonych 20 lutego roku w nieco zmienionej formie.
12 Prosument biznesowy MikroinstalacjeZgodnie z Art. 41 Ustawy, sprzedawca zobowiązany dokonuje zakupu oferowanej energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacji przez wytwórcę będącego przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Obowiązek zakupu oferowanej energii elektrycznej, powstaje od pierwszego dnia wprowadzenia tej energii do sieci dystrybucyjnej i trwa przez okres kolejnych 15 lat, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia r. Cena zakupu energii elektrycznej, o której mowa w ust. 1, wynosi 100% średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym w poprzednim kwartale ogłoszonej przez Prezesa URE (obecnie 0,17114 zł/kWh)
13 Potrzeby własne + nadwyżkaProsument biznesowy Różne modele biznesowe producentów energii z OZE Prosument biznesowy Wykorzystanie energii z OZE Sprzedaż Potrzeby własne + nadwyżka 100% potrzeby własne Normowana ustawą o OZE tak nie Wielkość instalacji (kW) > 40 kW <= 40 kW dowolna Forma wsparcia w ustawie aukcje cena rynkowa nie dotyczy Zalety proste wymogi formalne brak konieczności podłączania do sieci
14 Procedury administracyjneProsument biznesowy Procedury administracyjne Wymogi administracyjne i operatorskie Mikroinstalacja Mała instalacja Instalacja (duża) 40 kW 50 75 kW 100 200 500 kW 1 MW 5 10 20 pisemna informacja do operatora z opisem instalacji, nie stanowi działalności gospodarczej, Nie wymaga koncesji Wymagany wpis do rejestru wytwórców energii w małej instalacji, Stanowi działalność gospodarczą Nie wymaga koncesji <200 kW Wymagana koncesja >200 kW Przyłączenie do sieci Brak opłat przyłączeniowych Pobierana jest połowa opłaty przyłączeniowej Pobierana jest pełna opłata przyłączeniowa Wsparcie 100% = 0,17 zł/kWh Nowe – Aukcje Istniejące – ŚP Ustawa o odnawialnych źródłach energii
15 Prosument biznesowy Atrakcyjność OZE dla autoproducentaprofil zużycia prądu w przedsiębiorstwie jest często dopasowany do produkcji energii z PV; koszt zakupu instalacji PV dla firmy jest niższy, ze względu na możliwość odliczenia podatku VAT; możliwość zaliczenia amortyzacji instalacji i serwisu do kosztów operacyjnych dostępność miejsca dla instalacji PV (dachy); wysokie koszty zakupu energii elektrycznej zwłaszcza dla MŚP będących najczęściej w taryfie energetycznej C; znaczny i stale rosnący udział kosztów energii w koszcie produkcji w przedsiębiorstwach MŚP w poszczególnych branżach; bezpieczeństwo zasilania w przypadku przerw w dostawie prądu; standardy ekologiczne zwłaszcza dla firm będących eksporterami na rynki UE.
16 Prosument indywidualny i biznesowyCzy to się opłaca? Dlaczego inwestujemy w OZE? Bezpieczeństwo energetyczne – zapewnienie energii w przypadku braku podłączenia do sieci lub przerw w dostawach, Zabezpieczenie przed wzrostem cen surowców – wyższy koszt inwestycyjny, ale niskie lub zerowe koszty eksploatacyjne w przyszłości, Wygoda – zastąpienie ciepła ze spalania paliw stałych energią odnawialną to mniejsze obciążenie dostawami paliwa, Moda, przekonania – chęć bycia ekologicznym, zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko. Dlaczego warto rozważyć inwestycje w OZE – nie zawsze chodzi o opłacalność Tak, ale przede wszystkim: Korzyści finansowe – dodatkowe przychody lub redukcja kosztów równoważące poniesione nakłady
17 Prosument indywidualny i biznesowyZałożenia do kalkulacji opłacalności Ważny czynnik – zmiana kosztów i korzyści w czasie Dobry model finansowy inwestycji powinien uwzględniać: spadek wydajności instalacji w trakcie użytkowania (degradacja paneli PV); zmiana wartości pieniądza w czasie (dyskonto); wzrost cen energii, materiałów i usług; zmiana profilu zużycia energii u inwestora, czynności związane z eksploatacją (przeglądy, wymiana elementów, ubezpieczenie) zmienna wysokość cen odkupu nadwyżek energii (np.: zakończenie wsparcia po 15 latach) zmiana regulacji prawnych (np.: podatki). Część tych zmian możemy uwzględnić w kalkulacji Często kalkulacje nie uwzględniają upływu czasu
18 Prosument indywidualny i biznesowyZałożenia techniczne do kalkulacji opłacalności Parametr Instalacja dla prosumenta indywidualnego Instalacja dla prosumenta biznesowego Moc instalacji (kW) 3 40 Roczna produktywność (kWh/kW) 950 1 000 Roczne zużycie energii (kWh) 3 500 Współczynnik degradacji ogniw (%/rok) 0,5% Autokonsumpcja (%) 30% 80% Okres eksploatacji instalacji (lat) 25
19 Prosument indywidualny i biznesowyZałożenia finansowe do kalkulacji opłacalności Parametr Instalacja dla prosumenta indywidualnego Instalacja dla prosumenta biznesowego Jednostkowy nakład inwestycyjny (zł/kW) 6 000 4 700 Roczne koszty eksploatacyjne (zł/kW) 120 100 Koszt wymiany inwertera po 15 latach (zł) 4 000 15 000 Finansowanie inwestycji Wariant 1: środki własne Wariant 2: kredyt w 80% (5 lat, prowizja: 3%, oproc.: 6%) Wariant 2: kredytu w 80% (5 lat, prowizja: 2%, oproc.: 6%) Wariant 3: dotacja 50% Koszt kapitału własnego (%) 2% 3% Forma wsparcia Opusty przez 15 lat, po tym oddawanie nadwyżek Odkup energii po 100% ceny hurtowej przez 15 lat, po tym oddawanie nadwyżek Cena zmiennych składników energii (obrót + dystrybucja) w 2016 r. (zł) 0,53 0,50 Stawka amortyzacyjna dla instalacji (%) nie dotyczy 10% Brutto i netto
20 Prosument biznesowy Ceny energii dla przedsiębiorstwNajwiększa różnica między grupami taryfowymi „A”, „B” i „C” występuje w stawkach dystrybucyjnych. W przypadku opłat dystrybucyjnych najmniejsi odbiorcy są obciążani zdecydowanie większymi kosztami dystrybucji. Trend wzrostowy jest najwyraźniejszy. Można spodziewać się, że w przyszłości to właśnie odbiorcy należący do grup taryfowych „C” będą w nadmierny sposób ponosić nieracjonalnie wysokie koszty związane z działalnością przedsiębiorstw energetycznych. Sprzeczne informacje w mediach dotyczące prognoz wzrostu cen. W IEO przeanalizowaliśmy trend i czynniki na przyszłość Ciekawe wyniki dla przedsiębiorców – dwie rzeczy ceny energii dość stałe, dystrybucja rośnie. Największe obciążenie w C źródło: URE oprac. IEO 20
21 Prosument indywidualny i biznesowyCeny energii Czynniki wzrostu cen energii w przyszłości: wzrost od 1 stycznia 2017 r o około 100% stawki tzw. „opłaty przejściowej”: planowana opłata „mocowa” (część zmienna taryfy), w związku z utworzeniem rynku mocy - uderzy najsilniej w firmy korzystające z energii w szczycie południowym. zmiany cen pali na rynkach światowych prawdopodobny wzrost opłat za emisję CO2 z elektrowni konwencjonalnych konieczność inwestycji w moce wytwórcze (nowe bloki węglowe, modernizacja istniejących, Kaskada Dolnej Wisły i być może w bloki jądrowe) oraz sieci przesyłowe. Dzięki alternatywie w postaci budowy instalacji OZE, wzrost cen energii można ograniczyć rodzaj odbiorcy jednostka stawka miesięczna '2016 stawka miesięczna '2017 wzrost stawki, [%] wzrost 2017, [zł/rok] Taryfa G – gospodarstwo domowe zł/m-c 3,87 8,00 107% (100kW) 50 Taryfa C – podmiot podłączony do sieci NN zł/kW/m-c 0,85 1,65 94% 960
22 Prosument indywidualnyWyniki kalkulacji Opłacalność mikroinstalacji w domu jednorodzinnym w trzech wariantach z „opustem” Finansowanie ze środków własnych z kredytu z dotacją 50% NPV (nadwyżka korzyści nad kosztami w ciągu 25 lat) -5 500 -7 200 1 900 IRR 25 lat (stopa zwrotu) -2,8% -6,2% 4,6% Prosty okres zwrotu >25 10,3 Zdyskontowany okres zwrotu 10,8 Roczna produkcja energii w 1. roku (kWh): 2 850 Roczna oszczędność kosztów energii (zł) w 1. roku 1 500 Roczne ograniczenie emisji CO2 (t) w 1. roku: 2,37
23 Prosument biznesowy Wyniki kalkulacjiOpłacalność mikroinstalacji w przedsiębiorstwach w dwóch wariantach Finansowanie ze środków własnych z kredytu NPV (nadwyżka korzyści nad kosztami w ciągu 25 lat) IRR 25 lat (stopa zwrotu) 8,2% 9,6% Prosty okres zwrotu 10,4 11,6 Zdyskontowany okres zwrotu 12,4 14,2 Roczna produkcja energii w 1. roku (kWh): 40 000 Roczna oszczędność kosztów energii (zł) w 1. roku 20 000 Roczne ograniczenie emisji CO2 (t) w 1. roku: 33,28
24 Prosument indywidualnyWnioski końcowe dla prosumentów indywidualnych Zaproponowany system rozliczeń z prosumentem nie jest opłacalny z ekonomicznego punktu widzenia dla przeciętnych założeń. Aby osiągnąć wyższą opłacalność należałoby poszukać tańszych urządzeń (jakość?), czy liczyć na szybszy wzrost cen energii z sieci. Wynik inwestycji będzie jeszcze gorszy, w przypadku finansowania kredytem, niższej autokonsumpcji, gorszego uzysku z instalacji. O opłacalności inwestycji może przesądzić wysoka dotacja, jednak obecnie brak jest oferty dla osób indywidualnych poza dotacjami w regionach (RPO, WFOŚiGW, gminy). Prosument będzie narażony na działania nieuczciwych instalatorów. Z uchwalonych przepisów mogą skorzystać osoby bogate, zainteresowane nowinkami technicznymi, ekologią, a nie korzyściami finansowymi. Ekonomika przedsięwzięcia może wyglądać lepiej tam, gdzie nie ma dostępu do sieci lub tam gdzie przerwy w dostawach energii zmuszają do tego typu inwestycji, ale póki co jest to margines rynku. Nowe przepisy są przychylne węglowym koncernom energetycznym i dają im dodatkowe korzyści, co może być nie do zaakceptowania przez osoby o dużej wrażliwości ekologicznej. Ad. 1 parametry referencyjne – wniosek generalny Ad. 4 nie każda instalacja będzie nieopłacalna, ale system opustów wymaga bardzo wnikliwej analizy zapotrzebowania, profilu, intencji inwestora i wnikliwego doboru, zmiany taryfy itp. Ryzyko oferowania instalacji każdemu. Tak też było w kolektorach.
25 Prosument biznesowy Wnioski końcowe dla prosumentów biznesowychZastosowanie instalacji fotowoltaicznej w przedsiębiorstwie ma sens i jest opłacalne ekonomicznie. Lepszy wynik można osiągnąć przy wyższej autokonsumpcji lub całkowitym zużyciu wyprodukowanej energii na potrzeby własne. Na pogorszenie rentowności przedsięwzięcia wpłynąłby niższy koszt zakupu energii w przedsiębiorstwie. Skorzystanie z przepisów dotyczących mikroinstalacji znacznie upraszcza proces inwestycyjny (brak rejestracji, koncesji, opłat przyłączeniowych, pozwolenia na budowę). W przypadku całkowitego zużycia energii z PV na potrzeby własne można zrezygnować z podpisywania umowy przyłączeniowej. Poza korzyściami ekonomicznymi własna instalacja PV pozwala na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, czy poprawę wizerunku firmy. wyniki analiz finansowych, w zależności od przyjętych założeń, mogą się znacząco różnić. Najmocniej wpływają prognozy taryfowe oraz założenia dotyczące współczynników autokonsumpcji energii. Ważne jest jednak, aby założenia były precyzyjne, jasno sformułowane i uzasadnione. Wszelkie uproszczenia mogą doprowadzić do wypaczeń i błędnych decyzji biznesowych. Analizy zostały wykonane dla przeciętnych warunków i przykładowej instalacji. Na etapie planowania każdej inwestycji w odnawialne źródło energii należy wykonać szczegółową analizę dla konkretnej lokalizacji, z uwzględnieniem wysokości i profili (dobowo-godzinowych, tygodniowych i sezonowych) zapotrzebowania na energię oraz profili jej produkcji. Pozwoli to na dokładne określenie spodziewanych uzysków i właściwy dobór mikroinstalacji, co może być kluczem do osiągnięcia korzyści finansowych z inwestycji. konsekwencją będzie przeniesienie ciężaru rozwoju energetyki rozproszonej na podmioty gospodarcze. Jest to sytuacja zupełnie odmienna od funkcjonującej od wielu lat w innych przodujących krajach europejskich, gdzie energetyka prosumencka rozwija się przede wszystkim w oparciu o gospodarstwa domowe. Przedsiębiorcy mogą dzięki OZE skutecznie opierać się presji monopolu energetycznego na wzrost cen i opłat za energię, ale nie będą mieli nigdy takiego potencjału globalnego wolumenu inwestycji do rozwoju mikroinstalacji OZE jak właściciele domów jednorodzinnych i trudno będzie osiągnąć tu efekt skali pozwalający na rozwój całej branży OZE.
26 http://www.ieo.pl/pl/oze-dla-firm Prosument biznesowyAnkieta dla zainteresowanych