1 Z ASADY KSZTAŁCENIA

2 Normy postępowania dydaktycznego, których przestrzeganie umożliwia nauczycielowi skutecznie zaznajamiać uczniów z wiedzą, rozwijać ich zainteresowania i zdolności poznawcze, wpajać poglądy i przekonania oparte na akceptowanych społecznie wartościach oraz wdrażać do samokształcenia

3 Z ASADY KSZTAŁCENIA

4 Z ASADA POGLĄDOWOŚCI Wielozmysłowy kontakt z poznawaną rzeczywistością „Trzeba ludzi uczyć, w granicach możliwie najszerszych, nie z książek czerpać mądrość, ale z nieba, ziemi, z dębów i buków” (Komeński) Poglądowość: Ilustratywna (obserwacja) Operatywna (działanie) Funkcja: Reprezentatywna Symbolizująca

5 Z ASADA POGLĄDOWOŚCI Z podstawy programowej edukacji przyrodniczej (klasy I-III SP): „Wiedza przyrodnicza nie może być kształtowana wyłącznie na podstawie pakiet ów edukacyjnych, informacji z Internetu oraz z innych tego typu źródeł. Edukacja przyrodnicza powinna być realizowana także w naturalnym środowisku poza szkołą. W sali lekcyjnej powinny być kąciki przyrody. Jeżeli w szkole nie ma warunków do prowadzenia hodowli roślin i zwierząt, trzeba organizować dzieciom zajęcia w ogrodzie botanicznym, w gospodarstwie rolnym itp. ”

6 Z ASADA POGLĄDOWOŚCI - JAK REALIZOWAĆ ? Wykorzystywanie środków dydaktycznych Kontakt z materiałem źródłowym Organizowanie wyjść, pokazów W wypadku umiejętności- ćwiczenia praktyczne Ekranizacje lektur- tak czy nie?

7 Z ASADA ŚWIADOMEJ AKTYWNOŚCI UCZNIÓW Aktywność- niezbędny warunek do podjęcia nauki Możliwa wtedy gdy uczeń zna cel działania, wie jak go realizować i chce go osiągnąć Aktywność: Intelektualna Emocjonalna Praktyczna

8 Z ASADA ŚWIADOMEJ AKTYWNOŚCI UCZNIÓW - JAK REALIZOWAĆ Wywoływanie aktywności Odwoływanie się do doświadczeń, potrzeb i zainteresowań poznawczych uczniów Wywoływanie pozytywnej motywacji Stosowanie metod wdrażających do samodzielnego zdobywania wiedzy i myślenia Systematyczne uświadamianie postępów

9 Z ASADA SYSTEMATYCZNOŚCI ( SYSTEMOWOŚCI ) Konieczność logicznego porządku uczenia się/nauczania Nowa wiedza powinna łączyć się z poprzednio nabytą tworząc pewien spójny system

10 Z ASADA SYSTEMATYCZNOŚCI ( SYSTEMOWOŚCI ) – JAK REALIZOWAĆ ? Układ treści kształcenia Właściwa kolejność, zgodnie z logiką przedmiotu Powracanie do materiału opanowanego Podkreślanie zagadnień istotnych i głównych Podział materiału na sensowne fragmenty Przechodzenie do nowego materiału po gruntownym opanowaniu poprzedniego Systematyzowanie i uogólnianie wiadomości Typy programów Liniowy Spiralny Koncentryczny Korelacje między przedmiotami

11 Z ASADA PRZYSTĘPNOŚCI Inaczej: zasada stopniowania trudności Konieczność dostosowania materiału, metod kształcenia, środków dydaktycznych do poziomu rozwoju i możliwości uczniów posiadanej wiedzy i umiejętności Optymalny poziom trudności!

12 Z ASADA PRZYSTĘPNOŚCI – JAK REALIZOWAĆ ? Proces nauczania- Realizacja treści od bliskiego do nieznanego, od łatwego do trudnego Uwzględnianie różnic w tempie pracy i stopniu zaawansowania poszczególnych uczniów Unikanie przeciążania nadmiarem zadań

13 Z ASADA ŁĄCZENIA TEORII Z PRAKTYKĄ Poczucie użyteczności wiedzy, a także czynienie jej zrozumialszą Brak przestrzegania zasady: Deficyty umiejętności Mechaniczne wykonywanie czynności

14 Z ASADA ŁĄCZENIA TEORII Z PRAKTYKĄ – JAK REALIZOWAĆ ? Teoria a działanie: Poprzedzanie działań praktycznych przekazaniem określonej porcji wiadomości Działania powinny poszerzać i utrwalać wiedzę Reguły, definicje i prawa leżące u podstaw działalności powinny być produktem aktywności własnej uczniów Tok lekcji ćwiczeniowej?

15 Z ASADA TRWAŁOŚCI WIEDZY Organizowanie procesu kształcenia tak aby uzyskać jak największą trwałość przyswajanego materiału Stosowanie takich metod i środków, dzięki którym wiadomości uczniów będą coraz to bardziej trwałe, dokładne i głębokie, usystematyzowane i użyteczne

16 Z ASADA TRWAŁOŚCI WIEDZY – JAK REALIZOWAĆ ? Procedury: Powtarzanie porządkujące, uzupełniające, syntetyczne Powtórki zgodne z krzywą zapominania Różnorodne środki i metody Systematyczna kontrola wyników nauczania Rozwiązywanie problemów Operowanie wiedzą w praktyce

17 K RZYWA ZAPOMINANIA Źródło: szybkanaukablog.pl

18 Z ASADA INDYWIDUALIZACJI I ZESPOŁOWOŚCI Uwzględnienie indywidualnych możliwości każdego ucznia ale też nacisk na współpracę i działanie wszystkich uczniów w klasie

19 Z ASADA INDYWIDUALIZACJI I ZESPOŁOWOŚCI – JAK REALIZOWAĆ ? Indywidualizacja Różnicowanie planów nauczania Przedmioty fakultatywne Wcześniejsza promocja Indywidualny tok Uspołecznienie Praca w grupach

20 A LEXANDER, D AVIES, Y ELON Zasada doniosłości Uczeń będzie miał motywację do uczenia się tego, co ma dla niego ważne znaczenia Zasada dostępności Uczeń zrozumie treści jeśli poda mu się w taki sposób, że do niego dotrą (staną się dostępne) Zasada niezbędnych warunków Żeby przyswajać nową wiedzę należy opanować wiadomości i umiejętności warunkujące realizację nowych zadań i zachowań Zasada wzorca Uczeń lepiej przyswoi sobie nowe zachowanie jeśli przedstawi mu się wykonanie wzorcowe, które będzie mógł obserwować i naśladować Zasada aktywnego wiązania teorii z praktyką

21 A LEXANDER, D AVIES, Y ELON Zasada wygaszania Uczeń nabędzie nowe umiejętności jeśli stopniowo będzie się wycofywało kolejne ułatwienia Zasada nowości Uczeń przyswoi nową wiedzę jeśli będzie mu podana w sposób atrakcyjny Zasada rozkładania ćwiczeń w czasie Uczenie się będzie skuteczniejsze jeśli ćwiczenia praktyczne zostaną podzielone na krótkie i rozłożone w czasie Zasada przyjemności Uczeń uczy się chętniej jeśli procesowi kształcenia towarzyszy miła atmosfera

22 W YBRANE PRZEDMIOTY SZKOLNE A ZASADY KSZTAŁCENIA Biologia Historia Matematyka Informatyka (TI/ZK) Sztuka Język polski Język obcy Wychowanie do życia w rodzinie Chemia Geografia Wiedza o społeczeństwie Przedmioty techniczne Religia Fizyka WF

23

24 K TÓRA ZASADA ? (1) Na pytanie „a po co mamy się tego uczyć, to jest głupie” nauczyciel odpowiada „proszę mieć pretensje do autorów programu” Student zapisał się do grupy początkującej, żeby się za bardzo nie przemęczać a teraz narzeka, że mu się nudzi Pojawiła się oferta dwudniowego kursu masażu klasycznego, skupiającego się głównie na konkretnych technikach masowania

25 K TÓRA ZASADA ? (2) Nauczyciel wprowadza nowy, dość trudny temat na ostatniej lekcji przed świętami. Na zajęcia wyrównawcze z matematyki prowadzone przez nauczyciela A chodzą uczniowie wszystkich klas III czyli uczeni również przez nauczyciela B i C Młody nauczyciel idzie do pierwszej pracy w szkole i szokuje go zachowanie młodzieży- nigdy nie myślał, że tak to może wyglądać

26 K TÓRA ZASADA ? (3) Prowadzący wykład zaczyna „pływać”- mija pół godziny a on opowiada o rzeczach w stosunkowo niewielkim stopniu związanych z tematem. Słucha się tego świetnie ale niewiele zostaje w pamięci słuchaczy Studenci dostają do przeczytania artykuły naukowe oparte na badaniach empirycznych. Jednak podstawy metodologii badań i statystyki będą mieli dopiero w następnym semestrze Szkolenie z pierwszej pomocy ma formę wykładu Zajęcia trwają od godziny 8.00 do 21.00

27 K TÓRA ZASADA ? (4) Konflikt między nauczycielem a klasą rośnie. Szkoła teoretycznie udostępnia możliwość uczenia się kilku języków obcych, jednak konkretne języki przypisane są do profilu klasy. Prowadzący przedmiot „dydaktyka ogólna” zamiast zgodnie z obietnicą zamieścić slajdy zaraz po zajęciach, zrobił to znacznie później- jakieś dwie godziny przed kolejnymi