1 Z doświadczeń projektu IRRESISTIBLE Co po nas zostanie?Iwona Maciejowska & Co. Zakład Dydaktyki Chemii, Wydział Chemii UJ Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego

2 2 Zdjęcie z żywca Projekt IRRESISTIBLE Engaging the Young with Responsible Research and Innovation 2

3 Partnerzy University of Groningen (Holandia) University of HelsinkiUniversity of Jyväskylä (Finlandia) IPN, Deutsches Museum (Niemcy) University of Crete Eugenides Foundation(Grecja) Weizmann Insti tute of Science (Israel) University of Bologna University of Palermo (Włochy) Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Universidade de Lisboa (Portugalia ) Valahia University Targoviste (Romunia) Bogazici University (Turcja) 3

4 Nauka Muzeum Projekt Szkoła

5 Wspólnota uczących się - Community of Learners6 27

6 Cel projektu 1. Zaprojektowanie działań, które będą wspierać zaangażowanie uczniów i społeczeństwa w proces odpowiedzialnych badań naukowych i innowacji (RRI) Poprzez: opracowanie materiałów dydaktycznych (modułów), prowadzenie szkoleń nauczycieli (warsztaty, szkoła jesienna), projekty uczniowskie prowadzone metodą IBSE (nauczanie przez odkrywanie/dociekanie naukowe) wystawy interaktywne. 2. Badanie efektywności tych działań

7 Dlaczego RRI? Zmiany klimatyczne Wzrastający niedobór wodyŚwiatowe trendy Zmiany klimatyczne Wzrastający niedobór wody Globalne obywatelstwo życie społeczne w świecie zdominowanym przez technikę Zmiany demograficzne, mobilność Rosnące zapotrzebowanie na żywność i zdrowie Ograniczone zasoby Rosnące zapotrzebowanie na energię Andrew Maynard, Tim Harper, Building a Sustainable Future - Rethinking the Role of Technology Innovation in an increasingly interdependent, Complex & resource-constrained world. Report for World Economic Forum Global Agenda Council on Emerging Technologies, WEFAnnual Meeting 2011

8 RRI - dlaczego teraz? (1) Dzisiejsze problemy mogą wyniknąćz wczorajszych rozwiązań. Bret L. Simmons bliskoprzyrody.wordpress.com - Lessons learnt from the past Starogard.pl polimaty.pl gobdp.com

9 RRI - dlaczego teraz? (2) 1. Lekcja z przeszłości - utrata zaufania społeczeństwa Aby zapobiec kolejnym katastrofom… Strach przed nieprzewidzianymi skutkami .... Strach przed nieodwracalnymi konsekwencjami… Szybkość zmian nie do zatrzymania 2. Globalny charakter innowacji 3. Zastosowanie nowych technologii z korzyścią dla społeczeństwa

10 6 elementów kluczowych RRIZaangażowanie - naukowców, przemysłu i społeczeństwa obywatelskiego Równość płci – w budowaniu zespołów badawczych i karierze naukowej Kształcenie w zakresie przedmiotów ścisłych i przyrodniczych – edukacja umożliwiająca krytyczną ocenę informacji i podejmowanie decyzji Etyka - społeczne znaczenie badań i innowacji oraz akceptowalność wyników m.in. pod względem wpływu na zdrowie człowieka i stan środowiska Nieograniczony dostęp - wolny, bezpłatny dostęp do wyników badań finansowanych ze środków publicznych Zarządzanie - odpowiedzialność decydentów politycznych za tworzenie prawa i harmonijnych modeli RRI Sutcliffe, H. (2011). A report on responsible research and innovation. Brussels: Matter.

11 Nauczanie kontekstowe – podstawą IBSEŁączy sytuacje „z życia wzięte” (kontekst) i wymagane programem treści chemiczne poprzez zastosowanie tych drugich do zrozumienia tych pierwszych. Wprowadzania na początku zajęć opisów zjawisk znanych uczniom i budzących ich zainteresowanie motywuje do stawiania pytań badawczych: dlaczego tak się dzieje?, co jest tego przyczyną?, co i jak na to wpływa?, co się zdarzy, jeśli...? młodzież uczy się przewidywać konsekwencje swoich działań - tych związanych z posługiwaniem się w domu produktami chemii gospodarczej czy podejmowaniem decyzji w życiu dorosłym (referenda w sprawie energetyki, gospodarki odpadami itd.). Świat i życie Zjawiska chemiczne

12 Co po nas zostanie? - 13 modułówModuły materiałów dydaktycznych dla nauczycieli i uczniów zawierają elementy nauczania przez dociekanie naukowe (IBSE) w kontekście nowoczesnych, odpowiedzialnych badań i innowacji (RRI). Tematyka: Nanomateriały i ich zastosowanie Nano w naukach o zdrowiu Energia odnawialna (wiatru, Słońca) Zmiany klimatyczne, geoinżynieria Plastik – zmora oceanów Kataliza w ochronie środowiska Węglowodany w mleku kobiecym

13 Co po nas zostanie? Zdjęcie z żywca 1313 13 884 uczniówKształcenie formalne Kształcenie nieformalne Kontekst – nowoczesne i odpowiedzialne badania i wdrożenia Eksperymenty, problemy (IBSE) dyskusje, Web 2.0 13

14 Co po nas zostanie? 294 eksponaty

15 Sposoby nawiązywania relacji i komunikacji z widzem (Simon 2010)My w Muzeum Interakcja widzów pomiędzy sobą, do której zaczynem jest eksponat (np. dyskusja, gra). Ja i My w Muzeum Interakcja indywidualna, ale połączona z interakcją innych, często przy użyciu narzędzi społecznościowych – Web2.0 Ja, Ty, oni i Muzeum Indywidualna interakcja, ale pozwalająca na powiązanie z interakcją innych (np. głosowanie, sonda lub ankieta) Muzeum ze mną Indywidualna interakcja z obiektem (naciskasz, poruszasz, przesuwasz itd.) Muzeum dla mnie Pasywny odbiór treści (patrzysz na obiekt, oglądasz film, słuchasz audycji)

16 Co po nas zostanie? 33 wystawyCzerwiec/lipiec 2015 – w szkołach ( Col1) Wiosna/lato 2016 – szkoły (Col2) i Muzeum UJ Collegium Maius 23/ – Kilonia, Niemcy ponad 5,5 tys. odwiedzających w Polsce

17 Co po nas zostanie ? Publikacje, prezentacje18 prezentacji konferencyjnych: 17 krajowych i 9 międzynarodowych 8 artykułów naukowych i popularno-naukowych 6 rozdziałów w monografiach 2 książki

18 Czego się dowiedzieliśmy?…coś więcej o nanomateriałach, nanotechnologii i katalizatorach, …co to znaczy RRI, a co IBSE …jak pracują zespoły naukowe, z jakimi dylematami się mierzą, …jak rozumieć pojęcie „eksponat interaktywny”, …do czego może być przydatny j. angielski w pracy nauczyciela szkolnego, …jak pracują nauczyciele w innych krajach, …

19 Czego się dowiedzieliśmy o RRI?Że w przypadku odpowiedzialnych badań i innowacji m.in. : wybór tematyki następuje pod kątem osiągnięcia korzyści społecznych lub środowiskowych, nie każdy musi być lub chcieć zostać naukowcem, ale każdy może się zaangażować w ten proces np. poprzez organizacje pozarządowe, od początku (określanie potrzeb) do końca (monitorowanie skutków wdrożeń), ważne jest ocenianie, równolegle do aspektów technicznych i komercyjnych, zagrożeń i szans zarówno społecznych, jak i etycznych i ekologicznych, teraz i w przyszłości, otwartość i przejrzystość są integralną częścią procesu.

20 W jakim kontekście można wprowadzać RRI w szkołach?Bakteriobójcze właściwości nanosrebra w materiałach codziennego użytku - jak szybko AgNP wypłukuje się? Jak wpływa na zdrowie i środowisko? Mleko matki czy mleko zastępcze? Zużycie zasobów nieodnawialnych w produkcji „czystej” energii Plastikowe mikro i nanocząstki w kosmetykach – dobre dla skóry, szkodliwe dla środowiska Filtry cząstek stałych w silnikach Diesla – dlaczego kierowcy nielegalnie je usuwają? Czy potrafimy przewidzieć skutki geoinżynierii? Jak nie szkodzić badaniami środowisku naturalnemu (nauki polarne)?

21 Czego się nauczyliśmy o edukacji?…że nauka może być zabawą, a zabawa nauką …że uczniów stać na więcej niż nam się wydaje, …że Wspólnota Osób Uczących się, nawet pochodzących z bardzo różnych środowisk, sprawdza się w działaniu, …że kaskadowy system kształcenia (nauczyciele Col1 w roli tutorów Col2) zdaje egzamin, …że w pracując metodą projektów uczniowie mają szansę wykazać i/lub zdobyć unikalne umiejętności (w tym kompetencje miękkie) …

22 Jakie kompetencje rozwinęliśmy?…komunikacji pomiędzy różnymi grupami, …współpracy naukowców, nauczycieli, animatorów …wykorzystywania facebooka w celach dydaktycznych, … projektowania eksperymentów, …zadawania pytań, …planowania i budowania wystaw, …

23 Dziękujemy wszystkim członkom Col1 i Col2 uczestniczącym w realizacji projektu

24 Col 1 Prof. dr hab. Andrzej Kotarba Dr hab. Wacław MakowskiDr Paweł Stelmachowski Mgr Janina Holeksa Mgr Barbara Kajda Mgr Dorota Kamińska Mgr Katarzyna Kotarba Mgr Beata Sobesto mgr Agnieszka Zaraska Dr Maciej Kluza Dr Małgorzata Krzeczkowska Dr Paweł Bernard Dr Iwona Maciejowska Mgr Lidia Michalska Mgr Ewa Kuliś Dr Paweł Broś Dr Ewa Odrowąż 24

25 25

26 Uzyskał dofinansowanie z 7 Programu Ramowego UEProjekt IRRESISTIBLE jest realizowany w ramach działań koordynujących i wspierających programu FP7-NAUKA-W-SPOŁECZEŃSTWIE , Działanie Młodzież i nauka. Temat SiS Podniesienie świadomości młodzieży w zakresie Odpowiedzialnych Badań i Innowacji poprzez Kształcenie w zakresie Nauk Przyrodniczych przez Dociekanie Naukowe. Uzyskał dofinansowanie z 7 Programu Ramowego UE jako projekt numer