1 Zagrożenia i szanse dla małych i średnich firm branży mięsnej27 czerwca 2014r. Opracował: Jacek Leonkiewicz

2 Przed akcesją – sytuacja branży mięsnejLata 90-te XX w. ponad zakładów produkcji i przetwórstwa mięsa.

3 Przed akcesją - zagrożeniaTrzy lata na dostosowanie się Z chwilą spodziewanego przystąpienia Polski do UE, a więc 1 stycznia 2003 r. , producenci wyrobów pochodzenia zwierzęcego, którzy nie będą respektowali unijnych norm sanitarnych, otrzymają zakaz sprzedaży na rynek - zobowiązanie w trakcie negocjacji członkowskich w Brukseli wiceminister rolnictwa Jadwigi Berak. Rzeczpospolita 14 kwietnia 1999 r.

4 Przed akcesją – implementacja prawa weterynaryjnego ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej pierwsze rozporządzenia dla branży mięsnej: w sprawie szczegółowych warunków weterynaryjnych wymaganych przy uboju zwierząt rzeźnych oraz rozbiorze i składowaniu mięsa, a także przy przetwórstwie mięsa i składowaniu przetworów mięsnych (Dz. U. z 1999r. Nr 10 poz. 90 i 91).

5 Przed akcesją – sytuacja branży mięsnejKategoryzacja negocjacje z UE – marzec 2001r. Wprowadzono kategorię C.   Kategoria A – zakłady zgodne z wymogami unijnymi, posiadające już uprawnienia do eksportu na wspólny rynek.      Kategoria B-1 – zakłady bliskie dostosowania do norm unijnych, które obecnie realizują program restrukturyzacji i dostosują się do czasu akcesji.    Kategoria B-2 – zakłady nie spełniające wymogów unijnych, posiadające plan modernizacji i które mogą starać się o korzystanie z okresu przejściowego.  Kategoria C – zakłady nie spełniające wymogów unijnych, nie posiadające planu modernizacji, przewidziane do likwidacji. Zgodnie z nowymi zasadami, polskie stanowisko negocjacyjne zakładało możliwość skorzystania z okresów przejściowych na dostosowanie zakładów należących wyłącznie do kategorii B-2.

6 Przed akcesją – sytuacja branży mięsnejAnaliza branży mięsnej styczeń 2002 r. – zakładów mięsnych. Zakładów kat. „A” – 45 (1,23%). czerwiec 2002 r. Uporządkowanie kategoryzacji zakładów  Sporządzenie harmonogramu dostosowania zakładów do weterynaryjnych standardów wspólnotowych.  Określenie terminu realizacji zobowiązań.  Monitorowanie postępu prowadzonych prac modernizacyjnych.

7 Przed akcesją – sytuacja branży mięsnejLiczba polskich zakładów październik 2002r. Kategoria A B1 B2 Zakłady mięsa czerwonego 63 1.842 260 białego 27 194 53

8 Postęp prac dostosowawczych w modernizujących się polskich zakładach branży mięsa czerwonego stan w grudniu 2002r. wg archiwalnych danych GIW opracował J. Leonkiewicz Ogółem 2077 zakładów mięsa czerwonego

9 Postęp prac dostosowawczych w modernizujących się polskich zakładach branży mięsa białego stan w grudniu 2002r. wg archiwalnych danych GIW opracował J. Leonkiewicz Ogółem 242 zakładów mięsa białego

10 TVP 1; 26 października 2003r.

11 Nie będziemy administracyjnie zamykać zakładów kat. C

12 Zakłady mięsa czerwonego – stan w dniu 31 stycznia 2004 r.B 1 B 2 C Razem 111 W tym: 68 zakładów mięsnych 12 zakładów przetwórstwa jelit 15 zakładów dziczyzny. 17 zakładów wspólna produkcja mięsa białego 1.326 W tym 112 zakładów z dodatkowymi okresami przejściowymi 44 – 6 m-cy 44 – 9 m-cy 24 – 12 m-cy 237 1.487 W tym 1.155 zakładów o małej zdolności produkcyjnej 3.161

13 Zakłady mięsa białego – stan w dniu 31 stycznia 2004 r.Razem 40 W tym: 4 zakłady przetwórstwa królików 17 zakładów wspólna produkcja mięsa czerwonego 166 W tym 12 zakładów z dodatkowymi okresami przejściowymi 5 – 6 m-cy 4 – 9 m-cy 23– 12 m-cy 162 W tym 79 zakładów o małej zdolności produkcyjnej 408

14 Liczba zakładów o unieruchomionej działalności (w okresie: 1 I – 1 V 2004r.)Branża mięsna (tylko ubój) (cały zakład) rybna mleczarska 119 74 34 15 Podejmowane decyzje o unieruchomieniu: administracyjnie (IW) oraz przez właścicieli

15 Środki przejściowe. Rozporządzenie Komisji (WE) NR 2076/2005z dnia 5 grudnia 2005 r. ustanawiające środki przejściowe do celów wdrożenia rozporządzeń (WE) nr 853/2004, (WE) nr 854/2004 oraz (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenia (WE) nr 853 oraz (WE) nr 854/2004.

16 Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 2076/2005 z dnia 5 XII 2005r.„…stosowanie niektórych spośród tych środków (852, 853 i 882/2004) ze skutkiem natychmiastowym, począwszy od dnia 1 stycznia 2006, spowodowałoby trudności natury praktycznej. Aby pełne wprowadzenie w życie nowych zasad i procedur odbyło się w sposób łagodny, należy zastosować okres przejściowy…”

17 Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 2076/2005 z dnia 5 XII 2005r.Okres przejściowy „…do celów niniejszego rozporządzenia ustanawia się okres przejściowy trwający cztery lata, upływający dnia 31 grudnia 2009…”

18 ROZBIÓR I PRZETWÓRSTWO DOSTOSOWANIE DO HANDLU DOSTOSOWANIE DO HANDLU1 stycznia 2010r. RYNEK KRAJOWY UBÓJ ROZBIÓR I PRZETWÓRSTWO DOSTOSOWANIE DO HANDLU DOSTOSOWANIE DO HANDLU DZIAŁALNOŚĆ MOL

19 Ocalić małe zakłady ubojoweRozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 maja 2010r. w sprawie niektórych wymagań weterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego w rzeźniach o małej zdolności produkcyjnej – Dz. U. Nr 98, poz. 630. 165 rzeźni oraz 306 działów ubojowych w zakładach zintegrowanych

20 Ocalić małe zakłady przetwórcze1174 zakłady wraz z działami ubojowymi, w tym 132 przedsiębiorstwa mięsa białego Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 maja 2010r. w sprawie niektórych wymagań weterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego w określonych zakładach o małej zdolności produkcyjnej – Dz. U. Nr 98, poz

21 Rzeźnie w Polsce r. 31.XII.2009r. Koniec okresu przejściowego

22 Zakłady rozbioru mięsa czerwonegow Polsce – 2013r.

23 Przetwórnie mięsa czerwonego w Polsce

24 Ubojnie drobiu w Polsce 2000 – 2013 r.Koniec okresu przejściowego

25 Zakłady rozbioru mięsa drobiowego

26 Zakłady przetwarzającemięso drobiowe r.

27 Rozwój sprzedaży bezpośredniej i MOL jako formy działalności gospodarczejSprzedaż bezpośrednia MOL

28 ZDOLNOŚĆ PRODUKCYJNA rzeźni w Polsce rocznie w mln. sztukWg. listy GLW Stan na dzień 3 lutego 2012r. Trzoda Bydło

29 Porównanie potencjałów ubojowych rzeźni w PolsceZAŁOŻENIA: 42 tygodnie pracy w roku w odniesieniu do liczby ubitych zwierząt w 2010r. (19 730,5 tys. świń i 1 498,8 tys. sztuk bydła) Rodzaj zakładu Liczba zakładów Trzoda zdolność w % Bydło Rzeźnie największe 25 54% 24% Rzeźnie pozostałe 747 166% 185%

30 Rzeźnie w Polsce – lokalizacja w województwie ŁÓDZKIMTrzoda Bydło Mieszane 113 9 971

31 Rzeźnie w Polsce – lokalizacja w województwie LUBUSKIM5 833 15

32 Sytuacja zakładów mięsnych wojew. łódzkiegow latach mięso czerwone (wszystkie działy)

33 Sytuacja zakładów mięsnych wojew. łódzkiegow latach mięso białe (wszystkie działy)

34 Rada Gospodarki ŻywnościowejDziałalność powołanego w październiku 2011r. KOMITETU ds. Przeciwdziałania Szarej Strefie w Gospodarce Żywnościowej

35 R A P O R T Zespołu ds. przeciwdziałania szarej strefie w gospodarce żywnościowejProblemy małych i średnich zakładów ubojowych i przetwórczych

36 Uboje w gospodarstwachSzara strefa i złe prawo

37 GUS – Roczniki Statystyczne – tabela:Porównanie danych: GUS – Roczniki Statystyczne – tabela: „ Przemysłowy ubój zwierząt” Szara strefa I W – roczne sprawozdania RRW – 6 – badanie zwierząt rzeźnych i mięsa INFORMACJA OGÓLNIE DOSTĘPNA

38 Trzoda chlewna – zwierzęta rzeźne, które nie zostały poddane badaniom w tys. sztuk15,6 % szarej strefy 15 13,2 12 10,7 11 7,7 8,6 6,7 7,9 6,4

39 2007, 63 (9) 677 przypadków nielegalnych ubojów lubW latach wykryła 677 przypadków nielegalnych ubojów lub nielegalnej produkcji. Wszystkie sprawy zostały umorzone

40 Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsiz dnia 21 października 2010r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny Dz. U. z 2010r. Nr 207, poz. 1370

41 Projekt opracowany przez Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii MRiRWNieograniczona liczba świń może być ubita w jednym gospodarstwie Zwierzęta mogą pochodzić z terenu całego kraju.

42 Założenia i uzasadnienia„…wymagania dla prowadzenia tego typu działalności mogą być znacznie mniej rygorystyczne niż w przypadku prowadzenia rzeźni pozyskującej mięso w celu wprowadzenia na rynek…”

43 Założenia i uzasadnieniaZmiany chorobowe stwierdzone w badaniach poubojowych Pozostawia się obowiązek badania mięsa świń, dzików i nutrii na obecność włośni… „…badanie poubojowe mięsa przeznaczonego na użytek własny wykonywane będzie tylko w przypadku, gdy takie jest życzenie posiadacza mięsa…” lecz:

44 Polska (do 2007r.) 30-60% zachorowań na włośnicę w UE !!!

45 Przypadki włośnicy u ludzi w UE w latach 2003 - 2011Włośnicy nie stwierdzono: Cypr, Czechy, Finlandia, Luksemburg, Malta, Portugalia i Wlk. Brytania.

46

47 Kto zezwolił na niekontrolowany ubój gospodarczy ? Jaka była reakcja Inspekcji Weterynaryjnej i Krajowej Izby Lekarsko – Weterynaryjnej ?

48 Rzeźnie o małej zdolności produkcyjnej miały służyć lokalnej społecznościMożliwości ubojowe w tygodniu: (alternatywnie) kg 133 100 20 40 pow. 100 kg PLW na wniosek zakładu może zwiększyć limit, zwłaszcza w sezonie pow. 3 m-cy do 3 m-cy

49 Dezinformacja państwowych urzędówProblem padłych zwierząt VS

50 Analiza Rynku padłych zwierząt Biuro QUATTRO na zlecenie ABP - PZPCele i zadania statutowe Porównanie danych GUS oraz ARiMR za lata: GATUNEK Dane GUS Dane ARiMR Różnica Bydło do 6m. 16 382 Bydło dorosłe 94 376 64 050 Prosięta Trzoda pow.20kg. w województwie wielkopolskim do utylizacji nie trafiło ponad 460 tys. sztuk padłych świń !!!

51 Brak wyjaśnienia ! Co się dzieje z padliną, która nie została zebrana przez przedsiębiorstwa utylizacyjne ??? Co się dzieje z bydłem, za które Agencja „nadpłaca” rolnikom ???

52 ZWIERZĘTA – KUPNO ogłoszenia z dn. 24.08.2012r.Skup SZTUK POWYPADKOWYCH oraz SZTUK RZEŹNYCH, odbiór natychmiastowy, gotówka + VAT. Tel Kupię krowy oraz krowy i konie pourazowe do 2zł/kg od skupów, pośredników, rolników, płatność gotówką. Tel Skup bydła rzeźnego oraz pourazowego z Wielkopolski, ceny konkurencyjne, płatne gotówką przy odbiorze, odbieram całą dobę, posiadam auto z wciągarką. Tel , Ubojnia kupi bydło wybrakowane na wagę żywą lub WBC, cena do 2.5zł, płatne gotówką, przyjazd w dniu zgłoszenia, zapraszamy do współpracy, woj. kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie, pomorskie, wlkp. Tel Kupię bydło pourazowe, płatne natychmiast gotówką, do 4zł /1kg. Teren całej Polski. Tel Skup bydła rzeźnego oraz pourazowego; skupujemy : krowy, byki, jałówki, płatne gotówką lub przelewem. Tel

53 Konferencja w Urzędzie Miejskimw Łodzi 29 listopada 2012r.

54 2013 rok - 16 marca około godziny 4 nad ranem.Na terenie gminy Biała Rawska policjanci zatrzymali do kontroli ciężarowe volvo przewożące bydło. Ujawnili w przyczepie martwe zwierzęta – informacja rzecznika Komendy Wojewódzkiej Policji w Łodzi.

55 Okazało się, że z 24 przewożonych sztuk bydła martwychbyło aż 9. Pozostałe były w stanie agonalnym.

56 Stan 15 pozostawiał wiele do życzenia. Zwierzęta nie byływ stanie samodzielnie opuścić części ładunkowej tira i trzeba było humanitarnie zakończyć ich cierpienia.

57 Odkryty przez śledczych tajny magazyn z 90 tonami mięsa

58 2010 rok. Final Report – Preparatory Study on Food WasteOdpady żywnościowe powstające w handlu 16,8 mln ton

59 Szacunki POHiD-u sięgają 600 tys. t.

60 Sprawozdanie firm utylizacyjnych: 26 tys. ton rocznie93%

61 Problem zwrotów – brak uregulowania 8 lat po kryzysie Constaru !!!

62 Propozycja legislacyjnaProblem zwrotów Konieczność pilnego uregulowania powyższych kwestii została zgłoszona Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi przez Głównego Lekarza Weterynarii, a także przez producentów żywności i podmioty branży utylizacyjnej. Propozycja legislacyjna

63 ZWROT WYCOFANIE zwrócenia produktu usunięcieDRAFT zwrócenia produktu o właściwej jakości zdrowotnej z punktu sprzedaży detalicznej lub hurtowej do przedsiębiorstwa z którego produkt ten zakupiono usunięcie z rynku produktów niezgodnych z prawem żywnościowym dotyczącym bezpieczeństwa żywności

64 w przedmiotowej sprawieMinister rolnictwa Stanisław Kalemba zwrócił się do Bartosza Arłukowicza Ministra Zdrowia z zapytaniami o jego opinię i z prośbą o przestawienie stanowiska w przedmiotowej sprawie

65 ODPOWIADA Za bezpieczeństwo produkowanej i wprowadzanejMZ-ZP /SF/13 Za bezpieczeństwo produkowanej i wprowadzanej do obrotu żywności OPOWIADA PRODUCENT !!! Brak jest uzasadnienia dla uszczegóławiania krajowych przepisów prawnych dotyczących „zwrotów” … Jednocześnie Minister Zdrowia nie widzi przeciwwskazań, żeby w celu poprawy nadzoru organów IW nad zakładami, … Główny Lekarz Weterynarii opracował stosowne procedury bądź instrukcje …

66 wszystkich istotnych informacji, Przy realizacji misji publikatorów przekazywania opinii publicznej wszystkich istotnych informacji, sprawą o kapitalnym znaczeniu jest ich prawdziwość i rzetelność. Pozyskiwanie informacji celem ich upublicznienia powinno odbywać się jedynie z wiarygodnych i sprawdzonych źródeł.

67 Izba Rzemieślnicza w Poznaniu – 10 lipiec 2012r.Spotkanie przedstawicieli rzemiosła: masarzy i cukierników z kierownictwem Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Inspekcji Weterynaryjnej

68 Konferencja dla mediów Chorzów IX’12

69 Konferencja dla mediów Chorzów IX’12Marian Winiarski Dyrektor Konferencja dla mediów Chorzów IX’12