1 Zagrożenia i szanse gospodarki polskiej Spojrzenie długookresowe Dr hab. Prof. UW Grzegorz Jędrzejczak 2016L w I 1

2 Plan wykładu Problemy podejścia długookresowego Świat w którym żyjemy Wyzwania i szanse rozwojowe: – Pułapka średniego dochodu – Demografia i rynek pracy – Produktywność (Inwestycje, Wiedza, kapitał społeczny, innowacyjność) – Nowa era nierówności (Świadczenia społeczne, zdrowie, edukacja; Znikająca klasa średnia) – Sekularne spowolnienie – ekonomia polityczna rozwoju Lekcje historii: od I do III Reczpospolitej Polska na mapie świata: efekty transformacji Scenariusze na przyszłe ćwierćwiecze: – Model pesymistyczny: wariant argentynski – Model realistyczny: wariant hiszpanski – Model aspiracyjny: wariant południowo-koreański

3 Problemy podejścia długookresowego „ Wszystkie prognozy są błędne i to jest jedna z niewielu pewności danych ludzkości” M. Kundera “The only function of economic forecasting is to make astrology look respectable” Ezra Solomon

4 Problemy podejścia długookresowego Dla hasła “long term global challenges” Google podaje 3 miliony 700 tysięcy pozycji Ekonomiści kochają: – Mówić co się zdarzy – Mówić dlazcego było inaczej niż przewidywano Dlaczego więc przewidywać...... a może co przewidywać?

5 Problemy podejścia długookresowego Błąd „więcej tego samego ” Błąd nazywany w literaturze „horse manure fallacy” „This problem came to a head when in 1894, The Times newspaper predicted... “In 50 years, every street in London will be buried under nine feet of manure.” Błąd „christmas tree” Zbyt wiele celów do zrealizowania, „załapanie” na środki w organizacji Błąd wykonalności: kto to zrobi? Ekonomia polityczna zmian Błąd woluntaryzmu: Umarli trzymają żywych za nogi

6 Problemy podejścia długookresowego Dominacja cyklu mediów elektronicznych 24/7 Czas historyczny: nieciągłości Przyspieszenie technologii Polityzacja gospodarki Globalne ocieplenie jest pierwszym „czarnym łabędziem” gdzie państwa, szczególnie zamożne, kierując się raczej racjonalnością polityczną niż ekonomiczną, są gotowe ponieść nawet znaczne koszty jego zapobieżenia ex ante. Dla przykładu, pod naciskiem krajów zamożnych, Bank Swiatowy nie finansuje budowy elektrowni węglowych mimo, że wykorzystanie węgla do produkcji elektryczności byłoby najtańszym sposobem dostępu do elektryczności, a tym samym poprawienia warunków bytowych społeczeństw niezamożnych. 6

7 Problemy podejścia długookresowego Historyczności – historycznych uwarunkowań proponowanych rozwiązań w wyniku path dependency i długiego trwania struktur Polityczności – gry materialnych interesów ale równiez różnorodnych wizji stawiania i realizacji zadań Globalności – zanurzenia działań nawet na najbardziej lokalnym poziomie w procesy globalne w wyniku technologii i integracji

8 Problemy podejścia długookresowego Dwie rozbieżne narracje co do przyszlości gospodarki Makroekonomiczna: w centrum nakłady kapitalu i pracy: F(K, P) > PKB > podzial pierwotny miedzy K i P > podzial wtorny > konsumpcja + oszczędnosci >inwestycje > PKB Schumpeterowska: w centrum przedsiębiorca: przedsiebiorczosc > innowacje > produktywnosc > PKB 8

9 Problemy podejścia długookresowego

10 Problemy podejścia długookresowego What's your share of the pie? http://www.oecd.org/social/income-distribution- database.htm What's your share of the pie? When you think about your household’s income, do you feel rich, poor, or just average? Most of us have no idea – or the wrong idea – of how we compare with the rest of the population. But here, in 10 clicks, you can find out how many households are better or worse off than yours, and see how your ideal world compares.